زیاد بن زید بن عبید ثقفی

زیاد بن ابیه یا زیاد بن زید بن عبید ثقفی یا زیاد بن ابی سفیان از امرای مشهور قرن اول هجری قمری است. وی در سال یکم هجری قمری در طائف به دنیا آمده است. مادرش سمیه نام داشته و کنیز حارث بن کلده ثقفی بوده است. پس از به دنیا آمدن زیاد، فردی به نام زید بن عبید و یا عبید ثقفی وی را به فرزندی می پذیرد. وی را پدر حقیقی زیاد دانسته اند. زیاد در ایام خلافت ابوبکر اسلام آورده، و ابتدا کاتب مغیرة بن شعبه و سپس کاتب ابوموسی اشعری در دارالاماره کوفه بوده است. امیرالمؤمنین علیه السلام او را امیر فارس قرار می دهد. پس از شهادت امیرالمؤمنین علیه السلام و صلح امام حسن علیه السلام، زیاد از بیعت با معاویة بن ابی سفیان سر باز می زند، معاویة بن ابی سفیان وی را تطمیع کرده و سپس مدعی می شود که زیاد فرزند ابوسفیان بوده است. برخی از منابع وی را محصول سفر ابوسفیان به طائف و هم خوابگی وی با سمیه (که همسر عبید ثقفی دانسته شده) می دانند. زیاد در دوره معاویة بن ابی سفیان، ابتدا حکمران بصره بوده و بعد علاوه بر بصره، کوفه و خراسان را نیز امارت می کند. مقابله وی با حجر بن عدی که در اثر دشنام زیاد به امیرالمؤمنین علی علیه السلام و اعتراض حجر صورت می پذیرد، سرانجام به ارسال حجر به شام و قتل وی به دست معاویة بن ابی سفیان در سال 51 هجری قمری پایان یافته است. زیاد را در فصاحت ستوده اند و او را در لشگرکشی و کشورگشایی کم نظیر دانسته اند. وی در سال 53 هجری قمری در اثر طاعون درگذشته است.