امام شاهیه

از اسماعیلیه نزاریه.

این فرقه که گروهی منشعب شده از اسماعیلیه نزاریه در هند می باشند، به دست امام شاه تأسیس شده است. امام شاه پسر کبیرالدین است که از بزرگان نزاریان هند بوده است.

نزاریان در هند، با فرستاده شدن کسانی با نام پیر به هند از سوی امامان نزاری (که در ایران سکونت داشتند) شکل گرفتند. در میان ایشان که کار تبلیغات را در هند برعهده داشتند، پیرصدرالدین (پسر پیر شهاب الدین) از اهمیت ویژه ای برخوردار است. وی نخستین جماعت خانه نزاری را در سند تأسیس کرد. وی که در فاصله سال های 770 تا 819 هجری قمری درگذشته است، همان کسی است که برای نخستین بار به گروهی از «کاست»ها (هندوهای سطح پایین) لقب خوجه را اطلاق کرد. وی شالوده تشکیلات جماعتی نزاریان هند را ـ که از این پس بیشتر با نام خوجه شناخته می شدند ـ بنیان نهاد. پس از وی پسرش حسن کبیر به عنوان پیر جانشین پدر شد. وی در حد فاصل سال های 853 تا 896 هجری قمری وفات یافته است.

با مرگ کبیرالدین و علیرغم آن که وی هجده پسر داشت، امام نزاریان، برادر او تاج الدین را به عنوان پیر انتخاب کرد. پس از او برادرزاده اش امام الدین عبدالرحمن بن حسن معروف به امام شاه، تلاش کرد تا بر مسند رهبری خوجه های نزاری بنشیند ولی امامِ وقتِ نزاریان که در ایران ساکن بود، وی را به عنوان این مقام نصب نکرد. امام شاه از جامعه نزاری برید و خود فرقه امام شاهی را پدید آورد و از این رو خوجه ها او را پیر نمی دانند و او را فقط سید می خوانند.

وی در 919 هجری قمری در پیرانه، شهرکی که خود در نزدیکی احمدآباد ساخته بود، درگذشت و همان جا به خاک سپرده شد.

عزیز احمد در تاریخ تفکر اسلامی در هند می نویسد: «بعد از مرگ امام شاه، داعی خوجه در 918 هجری قمری برخی از پیروانش شاخه امام شاهی را پدید آوردند. منشأ مذهب التقاطی آن ها به آئین هندو برمی گردد. اینان به پنج تن «محمد، علی، فاطمه، حسن وحسین (علیهم السلام)» الوهیت داده اند و فاطمه علیهاالسلام را الهه هندو به شمار می آورند. آن ها نماز را نمی شناسند و مثل هندوها مردگان را می سوزانند اما استخوان آن ها را دفن می کنند.