اویس قرنی

ابو عمرو، اویس بن عامر (یا: عمرو، یا: انیس، یا: خلیص) بن جزء بن مالک قَرَنی مرادی یمانی، از تابعین پیامبر صلی الله علیه و آله و صحابه امیرالمؤمنین علیه السلام مي‌باشد. وی هرگز موفق به دیدار پیامبر نشده است. اویس در زمان عمر، ساکن کوفه گردیده و همراه امام علی علیه السلام در صفین حضور داشته و در همان جنگ به شهادت رسیده است. وی که از روات احادیث در میان شیعه و اهل سنت به حساب مي‌آید، از نمونه‌های روشن زهد و پارسایی است تا جایی که وی را از جمله زهّاد ثمانیه به شمار آورده اند.

جمله معروف پیامبر درباره اویس ـ که موفق به دیدار رسول الله صلی الله علیه و آله نشد و در عین حال پیامبر صلی الله علیه و آله درباره او فرمود: بوی رحمان از طرف یمن به مشام من مي‌رسد ـ سرمنشأ مقام خاص اویس در میان مسلمانان شده است. اِباضیه اویس را از خود به حساب آورده اند. در اصطلاح صوفیه، اویسی کسی است که بدون سلسلة به هم پیوسته، مي‌تواند از راه دل، خود را به حضرت ختمی مرتبت صلی الله علیه و آله و یا ائمه اطهار علیهم السلام متصل سازد.