حُبّیه (از جبریه): تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «از جبریه. ایشان می گویند هر کس از جام محبت خدا بنوشد ارکان دین (واجبات دینی...» ایجاد کرد) |
(بدون تفاوت)
|
نسخهٔ ۲۶ مهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۱۹:۱۲
از جبریه.
ایشان می گویند هر کس از جام محبت خدا بنوشد ارکان دین (واجبات دینی) از او ساقط خواهد شد. [۱]
به نظر می رسد با توجه به این که محمد مقدسی در احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم می گوید: «سوس، در خوزستان، قصبه آبادی است و اهل آن از اهل سنت و جماعتند، جز این که از حنابله اند و اوقات خود را به رقص می گذرانند و اکثرشان حبیه اند»؛ [۲] باید گفت که هر دو فرقه ای که محمد بن احمد خوارزمی در مفاتیح العلوم [۳] و ابن جوزی در تلبیس ابلیس [۴] نقل کرده اند و یکی ایشان را از مشبّهه و دیگری از جبریه دانسته، یک فرقه می باشند. زیرا حنابله هم از مشبّهه و هم از مجبره اند.
ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه در مسئله رؤیت خدا پس از آن که از اشاعره و حنابله و کرامیه، جواز رؤیت خدا را نقل کرده، می گوید: «از مضر و کهمس و احمد جهیمی حکایت شده که آنان رؤیت خدا و ملامسه و مصافحه با او را تجویز می کردند و معتقد بودند که انسان های مخلص هر وقت بخواهند با خدا معانقه می کنند و ایشان حبیه نامیده می شوند». [۵]
شریف یحیی الامین و عبدالمنعم حفنی ایشان را از متصوفه برشمرده اند. و همان مطالب را به ایشان نسبت داده اند. [۶]
ابن جوزی در تلبیس ابلیس جبریه را به دوازده فرقه تقسیم می کند که عبارتند از: مضطربه، افعالیه، مفروغیه، نجاریه، مُتَأَنِّیه، کسبیه، سابقیه، حبّیه، خوفیه، فکریه، خسّیه و معیه. [۷] وی سپس به شرح هریک از این فرقه ها می پردازد. ابن جوزی درباره فرقه حبیه می نویسد: «ایشان می گویند کسی که از جام محبت خدا نوشیده باشد، از او تکالیف ساقط است. » [۸]
آیت الله سید مهدی روحانی نام وی را «احمد جهیمی» ضبط کرده است. درحالی که در چاپ های موجود شرح نهج البلاغه، احمد الجبّی آمده و در پاورقی اشاره شده که در نسخه های دیگر «انجمی» وارد شده است. مصحح کتاب می نویسد نام وی احمد بن عبدالله الجبّی است و به او «الجبابی» نیز گفته می شود چرا که بایع جباب بوده است. [۹] همچنین آیت الله سید مهدی روحانی در دست نوشته های خویش آورده است: جاحظ در « البیان و التببین » نام وی را ابوعمر احمد هجیمی (به تقدیم هاء بر جیم) ضبط کرده و او را از اصحاب عبدالواحد بن زید معرفی کرده است. در حالی که در کتاب مذکور ضمن آن که چنین مطلبی مورد اشاره قرار گرفته، اما مطلبی دالّ بر تشبیه به هُجیمی نسبت داده نشده و لذاست که ممکن است ابوعمر احمد هجیمی و احمد جهیمی دو نفر باشند. باید توجه داشت که در میان قبائل عرب تیره «جهیمی» یافت می شود ولی از قبیله و یا تیره ای به نام «هجیمی» یاد نشده است، هرچند ابن اثیر از محله ای به این نام در بصره یاد می کند که اهالی آن را هُجیمی (به صورت مصغر) می خوانده اند. [۱۰]
پانویس
- ↑ تلبیس ابلیس، ابن جوزی، ص42
- ↑ احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، محمد مقدسی، ص407
- ↑ مفاتیح العلوم، محمد بن احمد خوارزمی، ص47
- ↑ تلبیس ابلیس، ابن جوزی، ص42
- ↑ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج3، ص236
- ↑ فرهنگ نامه فرقه های اسلامی، شریف یحیی الامین، ص118 / موسوعة الفرق و الجماعات و المذاهب و الاحزاب و الحرکات الاسلامیة، عبدالمنعم حفنی، ص270
- ↑ تلبیس ابلیس، ابن جوزی، ص42
- ↑ همان، ص43
- ↑ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج3، ص236
- ↑ البیان و التببین، جاحظ، ج2، ص198 / اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج3، ص381/ موسوعة قبائل العرب، عبدالحکیم الوائلی، ج1، ص2
