قدس: تفاوت بین نسخه‌ها
جز («قدس» را محافظت کرد ([ویرایش=فقط مدیران] (بی‌پایان) [انتقال=فقط مدیران] (بی‌پایان)) [آبشاری]) |
|
(بدون تفاوت)
| |
نسخهٔ ۶ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۵:۰۹
اورشلیم الگو:به عبری و الگو:به عربی یا بیت‌المقدس الگو:به عربی یا قُدس الگو:به عربی، شهری در دامنه جبال الخلیل و یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان است. این شهر در هر سه دین بزرگ ابراهیمی اسلام، مسیحیت و یهودیت، مقدس است. جمعیت اورشلیم ۸۰۰۰۰۰ نفر (سال ۲۰۱۲)[۱] و مساحت آن ۱۲۵٫۱ کیلومترمربع است.
اورشلیم پس از مکه و مدینه سومین شهر مقدس برای مسلمانان و همچنین مقدس‌ترین شهر در مسیحیت محسوب می‌شود. این شهر یکی از چهار شهر مقدس یهودیان است و در کنار شهرهای صفاد، حبرون و طبریه، محل سکونت بسیاری از دانشمندان مذهبی یهودی بوده است.
قلب بیت‌المقدس "شهر قدیمی" است.
نام
نام این شهر در زبان عبری یروشلاییم و در زبان عربی قدس است. از دیگر نام‌های این شهر می‌توان به جروسلم، اورشلیم و یا بیت‌المقدس اشاره کرد. در متن‌های پهلوی از این شهر با نام اورشلیم (Urišlīm) یاد شده‌است.[۲] پس از اسلام در منابع فارسی از این شهر به طور عمده با سه نام ایلیا، اورشلیم (یا اورشلم) و بیت‌المقدس یاد شده‌است.[۳] در برخی از منابع فارسی این ایلیاست که نام عبری شهر دانسته شده‌است[۴] و نیز گفته شده‌است که اورشلیم نامی‌است که برخی پارسیان شهر را به آن باز خوانند.[۵] در برخی منابع ایلیا یکی سه شهرستان زمین بیت‌المقدس دانسته شده‌است.[۶] دو شهرستان دیگر را نام بلقا و اریحاست.[۶] هر دو صورت بیت‌المُقَدَّس و بیت‌المَقْدَس در زبان فارسی به کار رفته‌است. گرچه صورت بیت‌المَقْدَس اصیل‌تر است —و ترکیب عبری בית המקדש (بیت همقدش) با آن خویشاوند است — صورت بیت‌المقدَّس به طور خاص برای گنجانیدن در بحر متقارب (و بعضاً هزج) مناسب است و در شعر فارسی به کار گرفته شده‌است.[۷]
در بسیاری از متون کهن نظم و نثر فارسی از این شهر با نام بیت‌المقدس یاد شده است و بنا به گفتهٔ فردوسی نام این شهر در زبان پهلوی، کنگ دژهودج یا دژ هوخت‌گنگ بوده است:
الگو:شعرالگو:بالگو:بالگو:پایان شعر[۸]
تاریخچه
تا پیش از جنگ شش‌روزه ۱۹۶۷ میلادی بخش غربی شهر در اختیار اسرائیل و بخش شرقی در اختیار اردن بود. پس از آن بیت‌المقدس شرقی به اشغال اسرائیل در آمد. در ۱۹۸۰ بعد دولت اسرائیل رسماً بیت‌المقدس شرقی را که عمدتاً فلسطینی‌نشین است ضمیمه خاک خود کرد، لیک جامعهٔ بین‌الملل این الحاق را به رسمیت نشناخته‌است.
منابع
- الگو:یادکرد
- الگو:یادکرد
- الگو:یادکرد
- الگو:یادکرد
- مکنزی، دیوید نیل. فرهنگ کوچک زبان پهلوی. ترجمه مهشید میرفخرایی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ۱۳۷۹.
[۹]
