همّتیه: تفاوت بین نسخه‌ها
| سطر ۳: | سطر ۳: | ||
[[دانشنامه جهان اسلام]] می نویسد: «بیرامیه نام طریقتی است که [[حاجی بیرام ولی]] در اواخر قرن هشتم و نیمه اول قرن نهم در [[آنکارا|آنقره]] ([[آنکارا]] ) بنیان نهاد. بر اساس برخی منابع، شجره نامه سلسله بیرامیه به [[بایزید بسطامی]] می رسد و با چند واسطه به [[ابوبکر]]، خلیفه دوم و سپس به [[رسول اکرم]] (صلی الله علیه و آله) منتهی می شود. اما در شجره نامه دیگری که کاملاً متفاوت از قبلی است، تبار این سلسله از طریق حضرت [[علی علیه السلام]] به پیامبر (صلی الله علیه و آله) می رسد. در این شجره نامه بیرامیه شعبه ای از [[صفویه (منسوب به صفی الدین اردبیلی)|صفویه]] معرفی شده است. برخی طریقت بیرامیه را جمع میان طریقت [[نقشبندیه]] و [[خلوتیه]] دانسته و گفته اند که به همین دلیل بیرامیه هم ذکر خفی را به پیروی از نقشبندیه و هم ذکر جلی را به پیروی از خلوتیه می پذیرد. البته طریقت بیرامیه از گرایش های ملامتی نیز برکنار نبوده و از همان آغاز تحت تأثیر آن قرار داشته است، به طوری که بسیاری از مشایخ بیرامیه نیز خود را به [[ملامتیه]] منتسب می کردند. | [[دانشنامه جهان اسلام]] می نویسد: «بیرامیه نام طریقتی است که [[حاجی بیرام ولی]] در اواخر قرن هشتم و نیمه اول قرن نهم در [[آنکارا|آنقره]] ([[آنکارا]] ) بنیان نهاد. بر اساس برخی منابع، شجره نامه سلسله بیرامیه به [[بایزید بسطامی]] می رسد و با چند واسطه به [[ابوبکر]]، خلیفه دوم و سپس به [[رسول اکرم]] (صلی الله علیه و آله) منتهی می شود. اما در شجره نامه دیگری که کاملاً متفاوت از قبلی است، تبار این سلسله از طریق حضرت [[علی علیه السلام]] به پیامبر (صلی الله علیه و آله) می رسد. در این شجره نامه بیرامیه شعبه ای از [[صفویه (منسوب به صفی الدین اردبیلی)|صفویه]] معرفی شده است. برخی طریقت بیرامیه را جمع میان طریقت [[نقشبندیه]] و [[خلوتیه]] دانسته و گفته اند که به همین دلیل بیرامیه هم ذکر خفی را به پیروی از نقشبندیه و هم ذکر جلی را به پیروی از خلوتیه می پذیرد. البته طریقت بیرامیه از گرایش های ملامتی نیز برکنار نبوده و از همان آغاز تحت تأثیر آن قرار داشته است، به طوری که بسیاری از مشایخ بیرامیه نیز خود را به [[ملامتیه]] منتسب می کردند. | ||
| − | بیرامیه به محض وفات بیرام ولی، به دو شاخه بزرگ تقسیم گردیدند: برخی ذکر جلی را پذیرفتند و پیرو [[آق شمس الدین]] (م:864ق)، خلیفه بیرام ولی، شدند و گروهی دیگر پیرو [[عمردَده بورسایی]] (م: 880ق)، از جانشینـان دیگر بیرام ولی، شدند و با ترک ذکر، ورد، لباس خاص و حتی تکیه هایی که محل اجتماع آنان بود، [[ملامیه]] نام گرفتند. طریقه اصلی بیرامیه از زمان آق شمس الدین گسترش یافت و برای جدا کردن خود از ملامی ها، طریقه خود را [[بیرامیه شمسیه]] خواند و ملامی ها نیز خود را [[ملامیه بیرامیه]] نامیدند. شاخه سوم یعنی [[جلوتیه]] را بعدها [[عزیزمحمود هدایی]] (م: 1038ق)، یکی از خلفـای افتاده (م: 988ق) تـأسیس کرد. پس از آق شمس الـدین، خلیفه اش [[ابراهیم تنوری]]، شاخه [[تنوریه]] را تأسیس کرد. یکی از خلفای ابراهیم تنوری، [[یاوْصی محمد محیی الـدین]] (م:922ق)، پـدر [[شیخ الاسلام ابوالسعـود عمـادی]] (م: 982ق) است. [[همت افندی]]، مـؤسس شاخـه | + | بیرامیه به محض وفات بیرام ولی، به دو شاخه بزرگ تقسیم گردیدند: برخی ذکر جلی را پذیرفتند و پیرو [[آق شمس الدین]] (م:864ق)، خلیفه بیرام ولی، شدند و گروهی دیگر پیرو [[عمردَده بورسایی]] (م: 880ق)، از جانشینـان دیگر بیرام ولی، شدند و با ترک ذکر، ورد، لباس خاص و حتی تکیه هایی که محل اجتماع آنان بود، [[ملامیه]] نام گرفتند. طریقه اصلی بیرامیه از زمان آق شمس الدین گسترش یافت و برای جدا کردن خود از ملامی ها، طریقه خود را [[بیرامیه شمسیه]] خواند و ملامی ها نیز خود را [[ملامیه بیرامیه]] نامیدند. شاخه سوم یعنی [[جلوتیه]] را بعدها [[عزیزمحمود هدایی]] (م: 1038ق)، یکی از خلفـای افتاده (م: 988ق) تـأسیس کرد. پس از آق شمس الـدین، خلیفه اش [[ابراهیم تنوری]]، شاخه [[تنوریه]] را تأسیس کرد. یکی از خلفای ابراهیم تنوری، [[یاوْصی محمد محیی الـدین]] (م:922ق)، پـدر [[شیخ الاسلام ابوالسعـود عمـادی]] (م: 982ق) است. [[همت افندی]]، مـؤسس شاخـه همّتیه، نیـز از خلفای آق شمس الدین بـود که در حوالی [[ادنه]] شهری در [[ترکیه]]. این شهر سابقاً به همراه [[تارس]]، [[انطاکیه]] خوانده می شده است. نام این شهر به فتح الف و دال و نون ضبط شده است. <ref> [[لغت نامه دهخدا]]، [[علی اکبر دهخدا]]، ذیل همین عنوان</ref> و [[مرعش]] شهری در منطقه [[شام]] و بلاد [[روم]] است. نام این شهر به فتح میم، سکون راء و فتح عین ضبط شده است. <ref> [[معجم البلدان]]، [[یاقوت حموی]]، ج4، ص249</ref> طریقه بیرامیه را اشاعه داد. بدین ترتیب، از شاخه بیرامیه شمسیه دو شاخه تنوریه و همّتیه جدا شدند. برخی طریقت [[اشرفیه]] را نیز که منسوب به [[اشرف زاده عبدالله رومی ازنیقی]] است، شعبـه ای از بیرامیه شمرده اند.» <ref> [[دانشنامه جهان اسلام]]، ج5، ص142</ref> |
== پانویس == | == پانویس == | ||
نسخهٔ ۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۲۲:۵۸
از صوفیه بیرامیه.
دانشنامه جهان اسلام می نویسد: «بیرامیه نام طریقتی است که حاجی بیرام ولی در اواخر قرن هشتم و نیمه اول قرن نهم در آنقره (آنکارا ) بنیان نهاد. بر اساس برخی منابع، شجره نامه سلسله بیرامیه به بایزید بسطامی می رسد و با چند واسطه به ابوبکر، خلیفه دوم و سپس به رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) منتهی می شود. اما در شجره نامه دیگری که کاملاً متفاوت از قبلی است، تبار این سلسله از طریق حضرت علی علیه السلام به پیامبر (صلی الله علیه و آله) می رسد. در این شجره نامه بیرامیه شعبه ای از صفویه معرفی شده است. برخی طریقت بیرامیه را جمع میان طریقت نقشبندیه و خلوتیه دانسته و گفته اند که به همین دلیل بیرامیه هم ذکر خفی را به پیروی از نقشبندیه و هم ذکر جلی را به پیروی از خلوتیه می پذیرد. البته طریقت بیرامیه از گرایش های ملامتی نیز برکنار نبوده و از همان آغاز تحت تأثیر آن قرار داشته است، به طوری که بسیاری از مشایخ بیرامیه نیز خود را به ملامتیه منتسب می کردند.
بیرامیه به محض وفات بیرام ولی، به دو شاخه بزرگ تقسیم گردیدند: برخی ذکر جلی را پذیرفتند و پیرو آق شمس الدین (م:864ق)، خلیفه بیرام ولی، شدند و گروهی دیگر پیرو عمردَده بورسایی (م: 880ق)، از جانشینـان دیگر بیرام ولی، شدند و با ترک ذکر، ورد، لباس خاص و حتی تکیه هایی که محل اجتماع آنان بود، ملامیه نام گرفتند. طریقه اصلی بیرامیه از زمان آق شمس الدین گسترش یافت و برای جدا کردن خود از ملامی ها، طریقه خود را بیرامیه شمسیه خواند و ملامی ها نیز خود را ملامیه بیرامیه نامیدند. شاخه سوم یعنی جلوتیه را بعدها عزیزمحمود هدایی (م: 1038ق)، یکی از خلفـای افتاده (م: 988ق) تـأسیس کرد. پس از آق شمس الـدین، خلیفه اش ابراهیم تنوری، شاخه تنوریه را تأسیس کرد. یکی از خلفای ابراهیم تنوری، یاوْصی محمد محیی الـدین (م:922ق)، پـدر شیخ الاسلام ابوالسعـود عمـادی (م: 982ق) است. همت افندی، مـؤسس شاخـه همّتیه، نیـز از خلفای آق شمس الدین بـود که در حوالی ادنه شهری در ترکیه. این شهر سابقاً به همراه تارس، انطاکیه خوانده می شده است. نام این شهر به فتح الف و دال و نون ضبط شده است. [۱] و مرعش شهری در منطقه شام و بلاد روم است. نام این شهر به فتح میم، سکون راء و فتح عین ضبط شده است. [۲] طریقه بیرامیه را اشاعه داد. بدین ترتیب، از شاخه بیرامیه شمسیه دو شاخه تنوریه و همّتیه جدا شدند. برخی طریقت اشرفیه را نیز که منسوب به اشرف زاده عبدالله رومی ازنیقی است، شعبـه ای از بیرامیه شمرده اند.» [۳]
پانویس
- ↑ لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا، ذیل همین عنوان
- ↑ معجم البلدان، یاقوت حموی، ج4، ص249
- ↑ دانشنامه جهان اسلام، ج5، ص142
