|
|
| (یک نسخهٔ متوسط توسط کاربر دیگری نشان داده نشده) |
| سطر ۱: |
سطر ۱: |
| − | '''سومالی''' کشوری است در شرق قارهٔ [[آفریقا]]. پایتخت آن [[موگادیشو]] است.
| + | سومالی کشوری است در شرق قارهٔ [[آفریقا]]. پایتخت آن [[موگادیشو]] است. |
| | | | |
| − | «سومالی» (به [[زبان سومالیایی]]: «سوومالیاً؛ به [[زبان عربی]]: الصومال)، که قبلاً با نام» جمهوری دمکراتیک سومالی" شناخته می‌شد، یک کشور ساحلی است که در منطقه [[شاخ آفریقا]] در [[شرق آفریقا]] واقع شده‌است. | + | «سومالی» (به زبان سومالیایی: «سوومالیاً؛ به زبان عربی: الصومال)، که قبلاً با نام "جمهوری دمکراتیک سومالی" شناخته می‌شد، یک کشور ساحلی است که در منطقه شاخ آفریقا در شرق آفریقا واقع شده‌است. |
| | | | |
| − | مرزهای این کشور در غرب به [[اتیوپی]]، از شمال و نیمه غربی به [[جیبوتی]]، از جنوب غرب به [[کنیا]]، از شمال به [[خلیج عدن]] و [[اقیانوس هند]] در شرق محدود می‌گردد. در حال حاضر [[حاکمیت]] سومالی انحصاراً در حد [[حقوق قانونی]] قرار داشته و این کشور فاقد حاکمیت دولت مرکزی برسمیت شناخته شده بوده و از هرگونه شاخص‌های مرتبط با دولت مستقل ثابت محروم است. مقامات [[غیر رسمی]] در اختیار دولت‌های نهادی غیر منتخب مناطق [[سومالی لند]]، [[پانت لند]]، [[شورای عالی دیوان اسلامی]] و دولت انتقالی موقت ضعیف ولی قابل قبول [[سازمان ملل متحد]] مستقر در شهر [[بایدوا]] واقع در حدود ۲۵۰ کیلومتری شمال غرب پایتخت، موگادیشو قرار دارد. خشونت بمانند آفتی کشنده سومالی را از زمان جنگ‌های داخلی برآمده از از اخراج [[محمد زیادباره]] دیکتاتور پیشین در سال [[۱۹۹۱ (میلادی)|۱۹۹۱]] فرا گرفته‌است. | + | مرزهای این کشور در غرب به [[اتیوپی]]، از شمال و نیمه غربی به [[جیبوتی]]، از جنوب غرب به [[کنیا]]، از شمال به خلیج عدن و اقیانوس هند در شرق محدود می‌گردد. در حال حاضر حاکمیت سومالی انحصاراً در حد حقوق قانونی قرار داشته و این کشور فاقد حاکمیت دولت مرکزی برسمیت شناخته شده بوده و از هرگونه شاخص‌های مرتبط با دولت مستقل ثابت محروم است. مقامات غیر رسمی در اختیار دولت‌های نهادی غیر منتخب مناطق سومالی لند، پانت لند، شورای عالی دیوان اسلامی و دولت انتقالی موقت ضعیف ولی قابل قبول سازمان ملل متحد مستقر در شهر [[بایدوا]] واقع در حدود ۲۵۰ کیلومتری شمال غرب پایتخت، موگادیشو قرار دارد. خشونت بمانند آفتی کشنده سومالی را از زمان جنگ‌های داخلی برآمده از از اخراج [[محمد زیادباره]] دیکتاتور پیشین در سال ۱۹۹۱م فرا گرفته‌است. |
| − | == تاریخ ==
| + | |
| − | {{اصلی | تاریخ سومالی}}
| + | |
| − | استقلال از سلطه [[قیمومیت انگلیسی سومالی‌لند]] [[پادشاهی انگلستان]] در مورخ ۲۶ ژوئن سال ۱۹۶۰ اعلام گردید. در تاریخ ۱ ژوئیه سال ۱۹۶۰، اتحاد [[امپراتوری بریتانیا|انگلیسی]] و [[سومالی‌لند ایتالیائی]] سابق بوقوع پیوست.
| + | |
| − | | + | |
| − | در این زمان دولت توسط عبداللهی عیسی شکل گرفته و [[عادن عبدالله عثمان دار]] بعنوان [[رئیس جمهور سومالی]] و [[عبد الرشید علی شرماکه]] بعنوان [[نخست وزیر سومالی]] انتخاب گردیدند. بعدها در سال [[۱۹۶۷ (میلادی)|۱۹۶۷]]، محمد [[ابراهیم ایگال]] در دولت تعیین شده توسط عبد الرشید علی شرماکه به نخست وزیری رسید. ایگال بعداً بعنوان رئیس جمهور در دولت خود-اظهار مستقل [[سومالی لند]] انتخاب شد. او در مورخه ۳ می‌سال ۲۰۰۲ در بیمارستانی در [[پرتوریا]] درگذشت.
| + | |
| − | | + | |
| − | در اواخر سال ۱۹۶۹، و به‌دنبال قتل شرماکه، کسی که از سال ۱۹۶۷ -: ۱۹۶۹ بعنوان رئیس جمهور انتخاب و فعالیت نموده بود، یک [[دولت نظامی]] قدرت را بدست گرفت. در سال ۱۹۶۹ و در پی وقوع یک [[کودتا]]، [[محمد زیادباره]]، یک [[ژنرال]] نیروهای مسلح، ریاست جمهوری را برعهده گرفت. رهبران انقلابی ارتش به سرکردگی زیادباره اقدام به ایجاد فعالیت‌های گسترده عمومی نمودند. آنها همچنین اقدام به اجرای موفق طرح [[سواد آموزی]] در مناطق شهری و روستائی نموده که بنحو شگفت آوری نرخ باسوادان را از ۵٪ به ۵۵٪ در اواسط دهه [[۱۹۸۰ (میلادی)|۱۹۸۰]] ارتقاء داد.
| + | |
| − | | + | |
| − | در همین زمان، باره یک فرد شاخص کابینه خود بنام سرلشکر گبیر و دو تن دیگر از مقام‌های رسمی را به قتل رسانید. از سال ۱۹۷۷ [[جنگ‌های داخلی]] متناوب به بخشی از واقعیات حیات سومالی تبدیل شده‌اند. در سال ۱۹۹۱، اولین گروه شورشی به رهبری [[عبداللهی یوسف احمد]]، رهبر(اس اس دی اف) بوجود آمده و حکومت رئیس جمهور علی مهدی محمد توسط برخی از جناح‌ها بعنوان رئیس جمهور موقت برسمیت شناخته نگردید. در همان سال، بخش شمالی کشور استقلال خود بعنوان [[سومالی لند]] را اظهار نمود؛ اگرچه این استقلال غیر رسمی و در مقایسه با منطقه پر آشوب جنوب دارای ثبات نسبی بود، ولی توسط هیچ یک از سازمان‌های بین‌المللی پذیرفته نگردید.
| + | |
| − | در فاصله سال‌های ۱۹۹۱ و ۱۹۹۲، یک شکاف در گنگره متحد سومالی، که تلاش هائی را در جهت خلع ید باره انجام داده بود، باعث بروز جنگ داخلی بویژه در منطقه موگادیشو گردید.
| + | |
| − | | + | |
| − | در سال ۱۹۹۳ و به‌دنبال عدم موفقیت [[عملیات امید برگشت]] یک تلاش دو ساله از سوی [[سازمان ملل متحد]] (ابتدا در مناطق جنوبی) آغاز گردید که توانست وضعیت زنان را بهبود بخشد.
| + | |
| − | | + | |
| − | نیروهای سازمان ملل متحد شامل نیروی ویژه (Delta Force) ایالات متحده آمریکا بود(همان نیرویی که در جریان عملیات طوفان صحرا در صحرایِ طبس جمهوری اسلامی ایران نیز دچار شکست شد) که ۱9 نفر از آنها در جریان هدف قرار گرفتن بالگرد حامل ایشان در موگادیشو جان خود را از دست دادند و یک نفر به اسارت گرفته شد و در مقابل 1000 نیروی شبه نظامی سومالیایی کشته شدند.
| + | |
| − | | + | |
| − | سازمان ملل در [[عملیات سپر اتحاد]] که در مورخه ۳ مارس سال ۱۹۹۵ انجام گردید، ناچار از عقب نشینی شد. در این عملیات نیروهای سازمان ملل متحمل خساراتی سنگین گردیدند ولی هنوز نقش دولت اعاده نشده بود.
| + | |
| − | | + | |
| − | اما یک [[تجزیه]] دیگر در سومالی و در مناطق شمال شرق رخ داد. ایالت خود مختار پس از اعلام استقلال «موقت» در سال [[۱۹۹۸ (میلادی)|۱۹۹۸]] نام [[پانت لند]] را بخود اختصاص داد. البته این ایالت از قصد خود برای شرکت در هر نوع دولت آشتی در سومالی بجهت تشکیل یک دولت جدید مرکزی خبر داد. این نکته شایان ذکر است که این ایالت به‌دنبال تجزیه دائم از خاک سومالی نبود.
| + | |
| − | | + | |
| − | سومین تجزیه در ژوئیه ۲۰۰۶ با اعلام استقلال ایالت [[جوبالند]] اتفاق افتاد. هم اکنون منطقه جوبالند استقلال و حکومت مردمی خود را اعلام نموده‌است. سرهنگ باره عادن شیر هیراله، رئیس تشکیلات اتحاد دره جوبا [[دوکسادا جوبا]] قدرتمندترین رهبر منطقه محسوب می‌گردد. در این بخش نیز این دولت محلی خواستار خود مختاری کامل نیست.
| + | |
| − | | + | |
| − | چهارمین حکومت خود – اظهار برهبری [[ارتش مقاومت راهانویان]] (آر آر ای) در سال ۱۹۹۹ بوجود آمد. این اعلام استقلال «موقت» در سال ۲۰۰۲ مجدداً اعلام گردید که به ایجاد حکومت خود مختار غیر رسمی منطقه جنوب غربی سومالی، انجامید. آر آر ای از ابتدا اقدام به تشکیل تشکیلات خود مختاری در مناطق [[بای، سومالی|بای]] و [[باکول]] جنوب و مرکز سومالی در سال ۱۹۹۹ نموده بود.
| + | |
| − | | + | |
| − | سومالی یکی از کشورهای متعددی بود که مورد هجوم امواج [[تسانومی]] قرار گرفت که به‌دنبال [[زلزله سال ۲۰۰۴ اقیانوس هند]] ایجاد، سواحل [[اقیانوس هند]] را در هم کوبیده، تمام روستاها را از بین برده و ۳۰۰ کشته بر جای گذارد.
| + | |
| − | | + | |
| − | یک درگیری بمنظور برکناری نظامیان در می‌سال ۲۰۰۶ اتفاق افتاد. طرفین این درگیری عبارت بودند از اتحاد نظامیان مورد حمایت سی. آی. ای. موگادیشو که با نام [[اتحاد برای برگشت صلح و عملیات ضد تروریستی]] یا «ای آر پی سی تی فعالیت مینمودند از یک سو و یک گروه شبه نظامی وابسته به [[اتحاد دادگاه‌های اسلامی]] موسوم به»یو آی سی" از سوی دیگر. این در گیری در اواسط فوریه آغاز گردید. چند صد نفر از مردم که اکثر آنان را غیر نظامیان تشکیل می‌دادند در جریان آتشباری توپخانه جان خود را از دست دادند. شهروندان موگادیشو از این درگیری بعنوان سخت‌ترین در گیری در زمانی بیش از یک دهه بی قانونی یاد می‌کنند. اسلام گرایان [[ایالات متحده]] را متهم به حمایت مالی از نظامیان توسط [[سازمان اطلاعات مرکزی]] و در جهت جلوگیری از بقدرت رسیدن اسلام گرایان، نمودند. وزارت امور خارجه ایالات متحده، در عین حالی که نه این اتهام را پذیرفته و نه آن را رد نمود، اعلام کرد که ایالات متحده هیچ اقدامی در جهت نقض تحریم بین‌المللی تسلیحات سومالی انجام نداده‌است. به هرحال گزارش‌هایی از چند نامه الکترونیکی که بتوضیح عملیات سری برخی شرکت‌های نظامی در راستای نقض قوانین سازمان ملل متحد پرداخته بودند، واصل گردید<ref>[http://observer.guardian.co.uk/world/story/0,,1868920,00.html US accused of covert operations in Somalia]</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | سازمان ملل اقدام به وضع تحریم نظامی سومالی نمود ولی برخی ادعا می‌نمایند که ایالات متحده قوانین بین‌المللی را با حمایت رهبران نظامی موگادیشو، نقض کرده‌است.{{مدرک}}
| + | |
| − | | + | |
| − | در تاریخ ۵ ژوئن سال ۲۰۰۶ گروه شبه نظامی اسلامی ادعا نمود که کنترل کل شهر موگادیشو را در اختیار گرفته‌است. در تاریخ ۵ ژوئن سال ۲۰۰۶ آخرین استحکامات ای آر پی سی تی در مناطق جنوبی سومالی، شهر [[جوهار]]، با مقاومتی کم در اختیار یو آی سی قرار گرفت. در واقع ائتلاف نظامیان بصورتی تاثیر گذار از هم پاشیده شد.
| + | |
| − | در سال‌های ۷۸-۱۹۷۷ جنگی سخت بین سومالی و اتیوپی برسر استان اوگادن سومالی در گرفت که دستور آغاز آن توسط اتیوپی صادر گشته و دلیل آن نیز تجزیه سرزمین‌های سومالی در نیمه اول قرن بیستم ذکر شد. همچنین بسیاری ادعا کردند که اتیوپی، با سابقه طولانی امپراتوری، قصد فرمانروائی با واسطه بر سومالی را دارد.
| + | |
| − | | + | |
| − | == منابع ==
| + | |
| − | {{ویکی‌سفر}}
| + | |
| − | {{ویکی‌انبار-رده|Somalia}}
| + | |
| − | {{پانویس|۲}}
| + | |
| − | {{اتحادیه عرب}}
| + | |
| − | {{کشورهای خاورمیانه}}
| + | |
| − | {{سازمان‌های اطلاعاتی جهان}}
| + | |
| − | {{موضوعات قوم سامی}}
| + | |
| − | | + | |
| − | [[رده:سومالی|سومالی]]
| + | |
| − | [[رده:اتحادیه عرب]]
| + | |
| − | [[رده:ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۰ (میلادی)]]
| + | |
| − | [[رده:جمهوری‌ها]]
| + | |
| − | [[رده:جمهوری‌های عربی]]
| + | |
| − | [[رده:شاخ آفریقا]]
| + | |
| − | [[رده:کشورها و مناطق عربی‌زبان]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای آفریقا]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای اقیانوس هند]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای درحال توسعه]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای عضو اتحادیه آفریقا]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای عضو اتحادیه عرب]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای عضو سازمان ملل متحد]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای فدرال]]
| + | |
| − | [[رده:مناطق تقسیم‌شده]]
| + | |
«سومالی» (به زبان سومالیایی: «سوومالیاً؛ به زبان عربی: الصومال)، که قبلاً با نام "جمهوری دمکراتیک سومالی" شناخته می‌شد، یک کشور ساحلی است که در منطقه شاخ آفریقا در شرق آفریقا واقع شده‌است.
