مالی: تفاوت بین نسخه‌ها
(←جغرافیا) |
(←اقوام و زبان) |
||
| سطر ۷۵: | سطر ۷۵: | ||
اکثر مالیایی‌ها به بیشتر از یک زبان و برخی اهالی موپتی به زبان‌های متعددی گفتگو می‌کنند. | اکثر مالیایی‌ها به بیشتر از یک زبان و برخی اهالی موپتی به زبان‌های متعددی گفتگو می‌کنند. | ||
| − | |||
درصد گروه‌های قومی: | درصد گروه‌های قومی: | ||
:- بامبارا: ۳۳ درصد | :- بامبارا: ۳۳ درصد | ||
نسخهٔ ۱۷ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۳:۳۶
جمهوری مالی کشوری است در آفریقای غربی. این کشور محصور در خشکی، در جنوب صحرای بزرگ آفریقا قرار گرفته و بخش‌هایی از آن در این صحرا واقع شده‌است.
پایتخت آن باماکو است که در جنوب باختری کشور قرار گرفته‌است. مالی یکی از فقیرترین کشورهای جهان است و بیش از ۱۵ میلیون نفر جمعیت دارد که بیش از ۱۰ درصد از آن‌ها در پایتخت ساکنند. حدود نیمی از مردم مالی زیر خط فقر زندگی می‌کنند.[۱] طلا، اورانیوم، دامداری و نمک از منابع طبیعی مالی هستند.
مالی در قدیم بخشی از یک پادشاهی بزرگ‌تر به نام پادشاهی مالی بود.
در شمال مالی از ژانویه ۲۰۱۲ درگیری‌هایی آغاز شد. در ۲۲ مارس ۲۰۱۲ گروهی از سربازان کنترل کاخ ریاست جمهوری را به‌دست گرفته و دولت مالی را منحل اعلام کرده و قانون اساسی آن را به حال تعلیق درآوردند.[۲] اسلام‌گرایان جدایی‌طلب شمال مالی منطقه شمال را «اَزَواد» می‌نامند و در ۶ آوریل ۲۰۱۲، شورشیان موسوم به «جنبش ملی برای آزادی ازواد» جدایی کشوری به نام ازواد را از مالی اعلام کرد.[۳] مدت کوتاهی پس از آن، این جنبش توسط گروه‌های اسلام‌گرای مرتبط با القاعده به حاشیه رانده شد و خواسته‌های خود را برای جدایی از مالی کنار گذاشت. شورشیان اسلام‌گرای افراطی بعد از اعمال کنترل نظامی در مناطق شمال به اجرای مقررات اسلامی به سبک طالبان در افغانستان پرداختند.[۴] سربازانی که در پایتخت قدرت را در دست گرفته‌اند به دیونکوندا ترائوره، رئیس مجمع ملی، اجازه دادند تا مطابق با قانون اساسی به عنوان رئیس دولت عمل کند، اما این سربازان نیز هم‌چنان قدرت قابل توجهی در دولت دارند. برنامه‌هایی برای بازپس‌گیری کنترل در شمال کشور با کمک‌های بین‌المللی در حال انجام است و در این رابطه نظامیان فرانسه به یاری دولت مالی شتافته و مواضع شورشیان شمال را بمباران کرده‌اند.[۵] دولت موقت قصد دارد پس از فیصله یافتن غائله شمال، انتخابات ملی را که مدت‌ها به تاخیر افتاده برگزار کند. البته باید اضافه کرد که کشور مالی یک از مستعمرات قدیم کشور فرانسه هست که این کشور به دلیل وجود منابع طلا و ارانیوم در مالی به سادگی دست بردار این سرزمین نخواهد بود و القاعده هم چشم به منابع غنی طلا و ارانیوم دوخته است.
جغرافیا
کشور مالی با موریتانی، الجزایر، نیجر، بورکینافاسو، ساحل عاج، گینه و سنگال همسایه است.
کشور مالی با مساحت ۱٬۲۴۰٬۱۹۲ کیلومتر مربع بیست و چهارمین کشور جهان از نظر مساحت است.
مالی متشکل است از جلگه‌های کم‌ارتفاع، ولی در رشته‌کوه‌های آدرار و دو زیفوزا در شمال شرق ارتفاع می‌یابد. جنوب کشور پوشیده از علفزار استوایی است در شمال صحرای بزرگ که عمدتاً تپه‌های شنی و ماسه‌ای است قرار دارد. آب و هوای مالی داغ و عمدتاً خشک است. هر چند جنوب کشور از ژوئن تا اکتبر دارای فصلی مرطوب است.
مالی به طور کل دارای آب و هوایی گرم و خشک بین فوریه تا ژوئن، بارانی، مرطوب و معتدل از ژوئن تا نوامبر و سرد و خشک از نوامبر تا فوریه می‌باشد.
رودهای مهم آن نیجر، سنگال، فالمه و بلندترین نقطه آن قله هومبوری توندو با ۱۱۵۵ متر است. تنها منطقهٔ حاصلخیز و بارور مالی جنوب این کشور است که به خاطر وجود دو رود، نیجر و سنگال می‌باشد.
از مهم‌ترین شهرهای مالی می‌توان به، سیکاسو ۱۱۴ هزار نفر، سگو ۹۰ هزار نفر، موپتی ۸۰ هزار نفر و گائو ۵۵ هزار نفر اشاره کرد.
تاریخ
مالی در گذشته به عنوان یک امپراتوری بازرگانی مطرح بود و راه ارتباطی از میان صحرای بزرگ آفریقا شناخته می‌شد.
تقسیمات کشوری
مذاهب و آداب
الگو:Bar box تاریخ کشور مالی از قرن یازدهم میلادی با اسلام آمیخته شده‌است. مهمتریم شخصیت‌های تاریخ مالی مربوط به تاریخ اسلامی این کشور است.
اقوام و زبان
گروه‌های زبانی:
کشور مالی دارای ده زبان ملی است که در میان اقوام مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد اما فرانسه زبان رسمی و اداری کشور است. در این کشور سه خانواده زبانی متمایز را می‌توان برشمرد:
- ۱- خانواده زبانی «نیجر- کنگو» شامل:
- - گروه‌های ماندینگ، آتلانتیک غربی و ولتائیک؛
- - گروه ماندینگ شامل زبان‌های: بامبارایی، مالینکه و خاسونکه؛
- - گروه آتلانتیک غربی شامل یک زبان: پل (که در میان چوپانان نژاد پل تکلم می‌شود)؛
- - گروه ولتائیک شامل زبان‌های: بوبو، دوگون و سنوفر؛
- ۲- خانواده «نیل و صحرایی» شامل یک زبان: سونرای (که در امپراتوری سونقوی از قرن پانزدهم در منطقه تکلم می‌شود)؛
- ۳- خانواده «آفریقایی- آسیایی» (هامیتو- سامی) شامل زبان‌های: مور، تماچک (نام قوم طوارق از این زبان است).
در میان زبان‌های فوق چهار زبان هیچ ارتباطی با هم ندارند: بامبارایی، پل، سونقوی و تماچک. اما زبان بامبارایی بدلیل غنای مجموعه لغات و ساده بودن ساختار آن بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. بامبارایی بسیار با زبان دیولا که در ساحل عاج و بورکینافاسو تکلم می‌شود، با زبان ماندیکا (زبان رایج در گینه، گامبیا، لیبریا و سیرالئون) شباهت دارد و در اکثر ادارات کشور کارکنان در ارتباطات شخصی خود از آن استفاده می‌نمایند. زبان‌های فوق به غیر از تماچک هیچکدام دارای خط نوشتاری نیستند اما اخیراً تلاش‌هایی بعمل آمده تا زبان بامبارایی با الفبای لاتین به نگارش درآید.
در غرب آفریقا زبان پل بسیار کم رواج دارد. زبان سونرای علاوه بر کشور مالی در نیجر و شمال بنین تکلم می‌شود. زبان تماچک با لهجه بربر توسط گروه‌های طوارق و بلا در استان‌های تمبوکتو و گائل تکلم می‌شود. تماچک دارای خط نوشتاری بنام تیفینار است و به عنوان زبان ارتباطی ناحیه صحرا در کشور مالی، نیجر، الجزایر و لیبی تکلم می‌شود. اکثر مالیایی‌ها به بیشتر از یک زبان و برخی اهالی موپتی به زبان‌های متعددی گفتگو می‌کنند.
درصد گروه‌های قومی:
- - بامبارا: ۳۳ درصد
- - پل: ۱۰ درصد
- - سنوفر: ۹ درصد
- - سونرای: ۷ درصد
- - مالینکه: ۶ درصد
- - طوارق: ۵ درصد
- - دوگون: ۴ درصد
- - غیره (سوننکه، مور، عرب، خاسونکه و...)
درصد تکلم به زبان‌های موجود:
- - فرانسه (زبان رسمی و اداری)
- - بامبارایی: ۳۸ درصد
- - پل: ۱۴ درصد
- - سونرای: ۶ درصد
- - دوگون: ۵ درصد
منابع
الگو:ویکی‌سفر الگو:ویکی‌انبار-رده
- http://en.wikipedia.org/wiki/Mali
- احمدی، سیروس؛ فرهنگ و تمدن کشور مالی؛ مرکز مطالعات آفریقای دانشگاه تربیت مدرس؛ مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۸۴
- ↑ Human Development Indices, Table 3: Human and income poverty, p. 35. Retrieved on 1 June 2009
- ↑ Adam Hossiter Soldiers Overthrow Mali Government in Setback for Democracy in Africa. New York Times (22 March 2012)
- ↑ Lydia Polgreen and Alan Cowell, "Mali Rebels Proclaim Independent State in North", "New York Times" (6 April 2012)
- ↑ تقی‌زاده، رضا: آیا حکومت طالبان در مالی تکرار خواهد شد؟. در رادیو فردا. ۲۵ دی ۱۳۹۱.
- ↑ رادیو فردا، بازدید: ژانویه ۲۰۱۲.
