محمد سلطان بن حیدر گنابادی

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

حاج ملا سلطان محمد فرزند ملا حیدر محمد فرزند ملا سلطان محمد فرزند ملا دوست محمد فرزند ملا نورمحمد فرزند حاج محمد فرزند حاج قاسمعلی بیدختی گنابادی سرسلسله گنابادی ها می باشد. قاسمعلی که از اهالی شیراز بوده، به واسطه علاقه به گوشه نشینی به قریه شوراب که از روستاهای پسکلوت گناباد است رفته و در آن جا سکونت می گزیند. بعدها ملا حیدر محمد به بیدخت گناباد رفته و در آن جا مقیم می شود. وی در سال 1254 هجری قمری ظاهراً به عزم هند و گویا برای تجدید عهد با حاج میرزا زین العابدین رحمت علی شاه شیرازی عازم سفر شده و در حین مسافرت درحالی که 70 سال داشته، وفات می یابد. ملا سلطان محمد در سال 1251 هجری قمری به دنیا آمده، و تحت تکفل برادر بزرگتر خویش ملا محمدعلی قرار می گیرد. وی دروس ابتدایی را در محل فراگرفته و پس از آن برای ادامه تحصیل عازم مشهد می شود. او پس از چندی به سبزوار می رود و در درس حاج ملا هادی سبزواری شرکت می کند. ملا سلطان محمد چندی نیز به عتبات عالیه می رود وی در حوالی سال 1280 هجری قمری به حلقه ارادت ملا محمدکاظم تنباکوفروش ملقب به سعادت علی شاه درآمده و مورد عنایت وی واقع می شود. پس از آن چندی در اصفهان خدمت قطب خود کرده و سپس به امر او به گناباد رفته و از سال 1286 هجری قمری، در آن شهر مقیم می شود. با مرگ سعادت علی شاه، در سال 1293 هجری قمری و بنا به وصیت وی، ملا سلطان محمد به خلافت رسیده و با لقب سلطان علی شاه به قطبیت این سلسله تعیین می شود. سلطان علی شاه گویا بر سر مسائل مالی، در سال 1327 هجری قمری به دست عده ای از اهالی بیدخت کشته می شود. پس از وی پسرش حاج ملا علی ملقب به نورعلی شاه ثانی ـ که در سال 1337 هجری قمری مسموم گردید ـ و ملا علی بیهودی مدعی جانشینی وی گردید. از کسانی که در ترویج سلسله گنابادی نقش مهمی داشته و بعدها با خروج از این سلسله (در عهد صالح علی شاه فرزند نورعلی شاه ثانی) به رد ایشان پرداخت، ملا عباس علی کیوان قزوینی است. [۱]


پانویس

  1. سیری در تصوف ایران در شرح حال مشایخ و اقطاب، مدرسی چهاردهی، ص268 / نابغه علم و عرفان، تابنده.