عجم

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

از صوفیه. [۱]

شیروانی در سیاحت نامه، نام ایشان را «عجمی» ضبط کرده است. [۲]

شیروانی در سیاحت نامه به معرفی شهر اسلامبول پرداخته و در ضمن بیان مذاهب آن شهر می نویسد: «از سلاسل درویشان، سلسله بکتاش و ابدال و موسایی و جلالی و رفاعی و نقشبندی عجمی و قادری و مولوی و شطّاری و حمزوی و عشّاقی در آنجا دایر و سایر، و صاحبان سلاسل مذکوره و مشایخ و سالکان آن ها در آن دیار ظاهر و باهرند». [۳]

معصوم علی شاه پس از این که مداریان و جلالیان و کاکیان و دیگر فرق صوفیه را در هند ذکر می نماید، می گوید: «راقم گوید چون از این قبیل طوائف در مردم هند و ایران و دیار افغانستان و ترکستان و مغرب زمین، بسیار و بیشمارند و غرض از تسوید اوراق، ذکر سلاسل ارباب معرفت است نه خودرویان هرزه گرد و داستان گویان بی اصل و پدر که هر گوشه به نامی خوانده شده اند چون خاکسار و عجم و جلالی که در ایران پراکنده اند... ». [۴]

مدرسی چهاردهی در خاکسار و اهل حق، فرقه های خاکسار را به چهار تیره تقسیم کرده و آن ها را چنین معرفی می کند: یکم. خاکسار جلالی که ابوترابی و غلام علی شاهی نیز نامند؛ دوم. دوده (سلسله) عجم؛ سوم. معصوم علی شاهی؛ نورایی». [۵] وی سپس می نویسد که: «اکنون در ایران فقط خاکسار جلالی تشکیلات دارند و دیگر فرق در اقلیت بوده و از هر سلسله تنی چند باقی مانده اند. این سلاسل را حیدری می نامند که سلطان حیدر پدر شاه اسماعیل صفوی، آن را بنا نهاد و شاه اسماعیل در اشاعه و گسترش آن کوشید و در زمان شاه عباس کبیر به اوج خود رسید. شاه عباس توجه خاصی به دوده عجم داشت». [۶]

پانویس

  1. پرش به بالا بستان السیاحة، زین العابدین شیروانی، ص431
  2. پرش به بالا سیاحت نامه، زین العابدین شیروانی، ص431
  3. پرش به بالا سیاحت نامه، زین العابدین شیروانی، ص431
  4. پرش به بالا طرائق الحقائق، معصوم علی شاه، ، ج2، ص526
  5. پرش به بالا خاکسار و اهل حق، مدرسی چهاردهی، ص3
  6. پرش به بالا خاکسار و اهل حق، مدرسی چهاردهی، ص3