محمد بن علی الترمذی

ابوعبدالله محمد بن علی بن حسن (یا بن حسین) بن بشر معروف به حکیم ترمذی از زهّاد و عرفا و حفاظ قرن سوم هجری قمری است. وی در میان صوفیان از معدود کسانی است که محدث نیز به حساب می آید و از جایگاه نسبتاً بلندی در این امر برخوردار است تا جایی که از وی با عنوان امام که لقبی فقهی است یاد شده است. وی دارای مصنفات بسیاری است و در کلمات تراجم نویسان صوفیه از جایگاه رفیعی برخوردار است. وی در فاصله سال های 205 تا 210 هجری قمری در تِرمِذ (که اینک در جمهوری ازبکستان واقع است) به دنیا آمده است. وی به واسطه عقاید خاصه خود، چندین بار متهم به ارتداد گردیده است. آثار وی که تا چهارده اثر شمارش شده است بیشتر در مبانی تصوف می باشد. از جمله مشهورترین آن ها می توان به «نوادر الاصول» و «سیرة الاولیاء» اشاره کرد.

ترمذی که بر معارف اسلامی زمان خود احاطه داشته، از تصوف بغداد فاصله گرفته است تا جایی که در آثار خود از لفظ صوفی استفاده نکرده و به همین سبب به حکیم مشهور شده است. وی را نماینده حکمت قدیم اسلامی پیش ازآمیختگی آن با حکمت یونانی دانسته اند. ترمذی در فاصله سال های 295 تا 320 هجری قمری وفات یافته است. ضمن آن که برخی مرگ وی را شهادت و تاریخ آن را 255 هجری قمری به حساب آورده اند.