|
|
| سطر ۱: |
سطر ۱: |
| − | {{لحن|تاریخ=مه ۲۰۱۴}}
| + | |
| − | {{نیازمند گسترش}}
| + | |
| − | {{کاربردهای دیگر}}
| + | |
| | | | |
| | {{جعبه شهر ایران | | {{جعبه شهر ایران |
| سطر ۴۱: |
سطر ۳۹: |
| | | | |
| | در حدود ۵٬۵۰۰ سال پیش از میلاد یکی از قدیمی ترین سکونت‌گاه در [[تپه سیلک]] در نزدیکی کاشان پدید آمد.<ref>[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref> | | در حدود ۵٬۵۰۰ سال پیش از میلاد یکی از قدیمی ترین سکونت‌گاه در [[تپه سیلک]] در نزدیکی کاشان پدید آمد.<ref>[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref> |
| − |
| |
| − | == ریشه‌شناسی ==
| |
| − | {{اصلی|پیشینه نام کاشان}}
| |
| − | در مورد [[ریشه‌شناسی|ریشه]] نام شهر کاشان مانند بسیاری از نام‌های دیگر اختلاف نظر وجود دارد. گروهی کاشان را برگرفته از «کی آشیان» به معنای جایگاه حاکمان می‌دانند و گروهی دیگر لغت کاشان را به معنی خانه‌های تابستانی که با [[چوب]] و [[نی]] ساخته می‌شوند، دانسته‌اند. بر اساس نظر دیگری کاشان تحریف‌شدهٔ «کاسیان» و به معنای محل اسکان [[کاسیان|اقوام کاسی]] بوده است. در گفته‌های دیگر ساخت [[کاشی]] مرغوب در این منطقه را دلیل نام‌گذاری شهر به نام کاشیان می‌دانند که به کاشان تحریف شده است.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=ارشدی ابیانه |نام=مقداد |کتاب=راهنمای مستند گردشگری کاشان | ناشر=انتشارات محتشم |سال=۱۳۸۸}}</ref>
| |
| − |
| |
| − | == جغرافیا ==
| |
| − | === مکان‌نگاری ===
| |
| − | شهر کاشان در شمال استان اصفهان و در میان کوههای کرکس و کویر مرکزی ایران واقع شده‌است، جایی که از لحاظ پوشش گیاهی بیشتر فقیر است و در آن بوتهها و درخچهها کم و بیش یافت می‌شوند.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/kashan-i-geography KASHAN i. GEOGRAPHY]</ref>
| |
| − |
| |
| − | === تپه‌های سیلک ===
| |
| − | {{اصلی|تپه سیلک}}
| |
| − | دانشمندان قدیمی‌ترین خاستگاه تمدن بشری را سیلک در کاشان عنوان می‌کنند یعنی اولین جایی که شهرنشینی شکل گرفت؛ آنجا که آریایی‌های اولیه تمدن شهرنشینی را ایجاد کردند.قدمت این تپه ها به ۷ هزار سال می‌رسد.
| |
| − |
| |
| − | تا کنون ۳۲ تا زیگورات در ایران و عراق طبق متون تاریخی شناسایی شدند که ۵ تا زیگورات در ایران و ۲۷ تا هم در عراق شناسایی شدند که کهن‌ترین آنها همین زیگورات سیلک کاشان هست و این آثار تاریخی بیانگر تمدن ما ایرانیان است.<ref>[http://www.beytoote.com/iran/bastani/silk.html]</ref>
| |
| − |
| |
| − | === اقلیم ===
| |
| − | طبق سیستم کوپن در تقسیم‌بندی اقلیمی، اقلیم کاشان از نوع BWhsa است و آب و هوای گرم و بیابانی دارد، در این فرمول B خشک بودن را نشان می‌دهد، W نشان دهنده شدت خشکی است که درآن مقدار باران سالانه (۱۳٫۵) کمتر از میزان متوسط دمای سالانه به سانتی گراد (۱۹٫۷) است. h نشان نشان دهنده این است که متوسط دمای سالانه بیش از ۱۸ درجه سانتیگراد است، s علامت بارش باران در فصول سرد سال یا زمستان است و a می‌گوید که دمای گرم‌ترین ماه سال از ۲۲ درجه سانتیگراد بیشتر است. بر پایه روش تقسیم‌بندی اقلیمی دومارتون که بر پایه ضریب خشکی است و دو عامل مهم دما و باران را مد نظر دارد، چون ضریب خشکی کاشان ۴٫۵ است بر اساس ضریب دومارتن، کاشان دارای آب و هوای خشک است.<ref>[http://www.kashanmet.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=1&sub=13&PageId=299&codeV=1&tempname=KashanNewSkin تعیین اقلیم کاشان با روش‌های اقلیمی]</ref>
| |
| − |
| |
| − | <div class="center">
| |
| − | {{Klimatabelle
| |
| − | | TABELLE =
| |
| − | | DIAGRAMM TEMPERATUR =
| |
| − | | DIAGRAMM NIEDERSCHLAG =
| |
| − | | DIAGRAMM NIEDERSCHLAG HÖHE = 100
| |
| − | | QUELLE = [http://www.weather.ir/farsi/amar/admin2.asp?CODE=73 weather.ir]
| |
| − | | Ort = آب و هوای کاشان
| |
| − | <!-- durchschnittliche Höchsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| |
| − | | hmjan = 10.2
| |
| − | | hmfeb = 13.4
| |
| − | | hmmär = 19.0
| |
| − | | hmapr = 26.3
| |
| − | | hmmai = 31.8
| |
| − | | hmjun = 38.2
| |
| − | | hmjul = 40.8
| |
| − | | hmaug = 39.9
| |
| − | | hmsep = 35.3
| |
| − | | hmokt = 27.6
| |
| − | | hmnov = 18.9
| |
| − | | hmdez = 12.1
| |
| − | <!-- durchschnittliche Niedrigsttemperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| |
| − | | lmjan = -0.3
| |
| − | | lmfeb = 1.5
| |
| − | | lmmär = 6.3
| |
| − | | lmapr = 12.1
| |
| − | | lmmai = 16.9
| |
| − | | lmjun = 21.9
| |
| − | | lmjul = 24.8
| |
| − | | lmaug = 23.3
| |
| − | | lmsep = 18.4
| |
| − | | lmokt = 12.5
| |
| − | | lmnov = 6.2
| |
| − | | lmdez = 1.5
| |
| − | <!-- durchschnittliche Temperatur für den jeweiligen Monat in °C -->
| |
| − | | avjan =
| |
| − | | avfeb =
| |
| − | | avmär =
| |
| − | | avapr =
| |
| − | | avmai =
| |
| − | | avjun =
| |
| − | | avjul =
| |
| − | | avaug =
| |
| − | | avsep =
| |
| − | | avokt =
| |
| − | | avnov =
| |
| − | | avdez =
| |
| − | <!-- durchschnittliche Niederschlagsmenge für den jeweiligen Monat in mm -->
| |
| − | | nbjan = 26.3
| |
| − | | nbfeb = 19.6
| |
| − | | nbmär = 26.1
| |
| − | | nbapr = 17.5
| |
| − | | nbmai = 13.3
| |
| − | | nbjun = 1.0
| |
| − | | nbjul = 0.5
| |
| − | | nbaug = 0.5
| |
| − | | nbsep = 0.2
| |
| − | | nbokt = 4.3
| |
| − | | nbnov = 12.2
| |
| − | | nbdez = 16.9
| |
| − | <!-- durchschnittliche Anzahl täglicher Sonnenstunden für den jeweiligen Monat in h/d -->
| |
| − | | shjan =
| |
| − | | shfeb =
| |
| − | | shmär =
| |
| − | | shapr =
| |
| − | | shmai =
| |
| − | | shjun =
| |
| − | | shjul =
| |
| − | | shaug =
| |
| − | | shsep =
| |
| − | | shokt =
| |
| − | | shnov =
| |
| − | | shdez =
| |
| − | <!-- durchschnittliche Wassertemperatur (Meere, Seen u. ä.) für den jeweiligen Monat in °C -->
| |
| − | | wtjan =
| |
| − | | wtfeb =
| |
| − | | wtmär =
| |
| − | | wtapr =
| |
| − | | wtmai =
| |
| − | | wtjun =
| |
| − | | wtjul =
| |
| − | | wtaug =
| |
| − | | wtsep =
| |
| − | | wtokt =
| |
| − | | wtnov =
| |
| − | | wtdez =
| |
| − | <!-- durchschnittliche Regentage für den jeweiligen Monat in d →
| |
| − | | rdjan = 6.5
| |
| − | | rdfeb =5.5
| |
| − | | rdmär =6.9
| |
| − | | rdapr =5.5
| |
| − | | rdmai =4.4
| |
| − | | rdjun =0.7
| |
| − | | rdjul =0.5
| |
| − | | rdaug =0.5
| |
| − | | rdsep =0.2
| |
| − | | rdokt =2.0
| |
| − | | rdnov =3.6
| |
| − | | rddez =5.3
| |
| − | <!-- durchschnittliche Luftfeuchtigkeit für den jeweiligen Monat in % -->
| |
| − | | lfjan =
| |
| − | | lffeb =
| |
| − | | lfmär =
| |
| − | | lfapr =
| |
| − | | lfmai =
| |
| − | | lfjun =
| |
| − | | lfjul =
| |
| − | | lfaug =
| |
| − | | lfsep =
| |
| − | | lfokt =
| |
| − | | lfnov =
| |
| − | | lfdez =}}
| |
| − | </div>
| |
| − |
| |
| − | === وضعیت ===
| |
| − | در اوایل دورهٔ اسلامی متون جغرافیایی از کاشان به عنوان شهری کوچک یاد کرده‌اند، بعدتر توسعه در [[فلات ایران]] و موقعیت مرکزی کاشان و قرار داشتنش در مسیر ارتباطات، این شهر را به مرکز مهم صنعتی بدل ساخت، از این به بعد بیشتر به عنوان شهری در اندازه متوسط و البته موفق از کاشان یاد شده است. در [[حمله مغول به ایران|حمله مغول]] شهر ویران می‌شود و کمی بعدش دوباره بازسازی می‌شود. در دورهٔ [[صفویه]] کاشان مورد توجه بوده‌است و پادشاهان غالباً در آن سکنا می‌گزیدند و از این شهر به عنوان مرکزی تجاری بزرگ و ثروتمند یاد شده‌است. علی رقم آشوب‌های پس از صفویه و زلزله بزرگی که در دوره [[کریم خان زند]] در کاشان می‌آید این موقعیت تا حدودی حفظ می‌شود اما آشوب‌های اواخر دوره [[قاجاریان|قاجار]] و ناتوانی در رقابت با [[نساجی]] [[اروپا]] موجب زوال شدید شهر می‌شود.<ref>http://www.iranicaonline.org/articles/kashan-ii-historical-geography KASHAN ii. HISTORICAL GEOGRAPHY</ref>
| |
| − |
| |
| − | === مناطق ===
| |
| − | در سال ۱۳۸۷ پس از مصوبه تأسیس مناطق شهرداری‌ها توسط وزارت کشور، مناطق دوگانه شهرداری کاشان تشکیل شد .
| |
| − |
| |
| − | === معماری ===
| |
| − | {{مقاله اصلی|معماری کاشان}}
| |
| − | ;شهرسازی
| |
| − | [[پرونده:Madreseh kashan bassin.jpg|بندانگشتی|200px|راست|[[مسجد آقابزرگ|مدرسه آقابزرگ]]]]
| |
| − | کاشان همانند دیگر شهرهای قدیمی ایران معماری سنتی شهری‌اش را تا اوایل قرن بیستم حفظ کرده بود، این چینش سنتی که در دوره‌های [[سلجوقیان|سلجوقی]] و [[سلسله صفوی|صفوی]] شکل گرفته بود و تا دوران [[قاجاریان|قاجار]] ادامه یافته بود، در دورهٔ [[حکومت پهلوی|پهلوی]] و به ویژه نیمه دوم قرن بیستم به شدت تغییر یافت.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/kashan-v1-urban-design KASHAN v. ARCHITECTURE (1) URBAN DESIGN]</ref>
| |
| − |
| |
| − | شهر قدیمی کاشان را دیواری بلند محصور می‌کرده و رفت‌وآمد به درون شهر توسط چند دروازه صورت می‌گرفته. فضای درون شهر مانند دیگر شهرهای دوران میانهٔ اسلامی به چهار قسمت [[ارگ]]، [[مدارس]]، [[بازار]] و محلات تقسیم می‌شده. [[مجموعه قلعه جلالی ویخچال‌های مجاور|قلعه جلالی]] (ارگ حکومتی کاشان) که در زمان [[سلطان ملکشاه سلجوقی]] ساخته شده بود، در طول قرن هجده و نوزده میلادی از میان رفته در حالی که برج‌ها، دروازه‌ها و دیواره‌های شهر در سراسر قرن نوزدهم باقی‌مانده بودند.
| |
| − |
| |
| − | [[بازار کاشان]] در مرکز این شهر واقع شده است و دیگر فضاهای شهری در دو طرف آن قرار گرفته‌اند، این بازار در دوره [[صفویه]] رونق فراوانی داشته‌است که البته در دوره [[قاجاریان|قاجار]] میزان قابل ملاحظه‌ای از آن رونق کاسته شده. افزوده‌های جدیدتر بازار شامل [[تیمچه امین‌الدوله]]، دو مدرسه و یک مسجد است.
| |
| − | [[پرونده:Kashan Bazaar roof panorama.jpg|بندانگشتی|300px|چپ|پشت بام [[بازار کاشان]]]]
| |
| − | با ظهور خودرو و ساخت خیابان‌ها، تا به حال کاشان بدون توجه لازم به عناصر تاریخی و شیوه زندگی بومی‌اش رو به گسترش بوده است. گسترش رابطه با [[تهران]] سبب ویران کردن قسمت شمال غربی دیوار شهر در ۱۹۲۰ شد. ساخت چند کارخانه و بانک، کاشان را به شهر تاریخی [[فین]] وصل کرد. در سال‌های ۱۹۳۵-۱۹۴۵ سیاست دولت مرکزی در ساخت راه ماشین‌رو بین تهران و کاشان سبب توسعهٔ شهر در طول دو راه فین و تهران شد. با رسیدن [[راه آهن]] به کاشان ایستگاهی در شرق شهر ساخته شد و روستاهای یحیی‌آباد و جمال‌آباد بخشی از شهر شدند.
| |
| − |
| |
| − | در دهه بعدی نخستین میدان ماشین‌رو کاشان که پارکی نیز درون خود داشت ساخته شد، همچنین چند روستای دیگر، بخشی از کاشان بزرگ شدند، بانک‌ها و کارخانه‌های جدیدی ساخته شد و خیابان بزرگی بین بخش قدیمی و جدید شهر ساخته شد. در هفتاد سال گذشته (۱۹۴۰-۲۰۱۰)، شهرک‌های بسیاری در کنار راه‌ها و خارج شهر پدید آمده‌اند، به همان سرعتی که دور شهر قدیمی را قبلاً پر کرده بودند.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/kashan-v1-urban-design KASHAN v. ARCHITECTURE (1) URBAN DESIGN]</ref>
| |
| − | ;بناها و خانه‌های تاریخی
| |
| − | [[پرونده:Borujerdiha.jpg|بندانگشتی|200px|راست|[[خانه بروجردی‌ها]]]]
| |
| − | از بناهای تاریخی مهم کاشان که هنوز استوار مانده‌اند یا آثارشان پابرجاست می‌توان به [[مناره زین الدین]]،[[آرامگاه سلطان عطابخش]]،[[مسجد عمادی]] (مسجد میرعماد)، [[مسجد جامع کاشان|مسجد جامع]]، [[مدرسه سلطانی کاشان|مدرسه سلطانی]]، [[مسجد آقابزرگ]]، [[مجموعه قلعه جلالی ویخچال‌های مجاور|قلعه جلالی]]، [[حمام سلطان امیراحمد]] و [[تیمچه امین‌الدوله|کاروان سرای امین الدوله]] اشاره کرد، در همه این بناها ویژگی‌های معماری مشابه دیده می‌شود، جز مناره زین الدین که در این زمینه یکتا است.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/kashan-v2-historical-monuments KASHAN v. ARCHITECTURE (2) HISTORICAL MONUMENT]</ref>
| |
| − |
| |
| − | کاشان حداقل نوزده عمارت تاریخی دارد که به خوبی محفوظ مانده‌اند. این عمارت‌ها عناصر عمومی خانه‌های سنتی کاشان را دارا می‌باشند، اما نسبت به آنها دارای فضاهای بزرگتر، معماری ماهرانه تر و عناصر مجلل تری هستند. از معروف ترین این عمارت‌ها می‌توان به [[خانه بروجردی‌ها]]، [[خانه بنی کاظمی]] و [[خانه مرتضوی]] اشاره کرد.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/kashan-v4-historic-mansion KASHAN v. ARCHITECTURE (4) HISTORIC MANSIONS]</ref>
| |
| − |
| |
| − | === پارک‌ها و فضای سبز ===
| |
| − | [[پرونده:Fingarden1.jpg|300px|rihgt|بندانگشتی| درختان سرو کهنسال باغ فین]]
| |
| − | به گفته شهردار کاشان سرانه فضای سبز در این شهر در منطقه ۱ شهرداری کاشان برای هر شهروند ۲۲ متر مربع است، این میزان در منطقه ۲ شهرداری کاشان برای هر شهروند ۵/۲۲ متر مربع بیان شده‌است.،<ref>[http://www.jomhourieslami.com/1391/13911021/13911021_17_jomhori_islami_shahrestan_0001.html افزایش فضای سبز در کاشان]</ref> در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۹۰ فاز اول پارک جوان به عنوان سی و هفتمین پارک کاشان افتتاح شد<ref>[http://www.imna.ir/vdcjvvex.uqeomzsffu.txt سی و هفتمین پارک کاشان افتتاح شد]</ref> از دیگر پارک‌های کاشان می‌توان به ناژون، ملافتح الله، شهید قدیرزاده، شهید حسن‌زاده، کودک، شهید کریمی، انقلاب، آیت‌الله مدنی، شهیدان ترنجی و پارک نرگس نام برد.<ref>[http://www.atlas-ef.com/atlas/CulturalAtlas/search/?o_id=21 فهرست پارک‌های استان اصفهان]</ref>
| |
| − |
| |
| − | [[باغ فین]] از معروف ترین فضاهای سبز کاشان است و از مهمترین نمونه‌های باغ‌های ایرانی است که هنوز زنده و پابرجاست، وجود عناصر آب و درخت که عناصری پویا هستند در کنار ابنیه که عناصر ثابت معماری هستند، هویتی زنده به این اثر فرهنگی و تاریخی بخشیده‌است.<ref>{{یادکرد وب
| |
| − | | نشانی = http://whc.unesco.org/en/tentativelists/5177/
| |
| − | | عنوان = The Persian Garden
| |
| − | | تاریخ بازدید = ۲۴ مارس ۲۰۱۱
| |
| − | | ناشر = یونسکو
| |
| − | | زبان = en}}</ref> این باغ در مقایسه با بسیاری از باغ‌های ایرانی مشابه، باغ فین با [[آب]] قابل توجهی مشروب می‌شود.<ref>{{یادکرد|فصل=Fin Garden|کتاب=Land of Lion, Land of Sun|نویسنده = Rafie Hamidpour|ناشر =Author House|چاپ=اول|شهر=بلومینگتون؛ ایندیانا، ایالات متحده آمریکا|صفحه=۵۱|سال=۲۰۱۰|شابک=(ISBN ۹۷۸-۱-۴۴۹۰-۹۱۴۹-j)}}</ref> این مجموعه که در کنار [[میدان نقش‌جهان]] و [[کاخ چهلستون]]، بیشترین بازدید کننده و گردشگر استان اصفهان را به سوی خود جلب می‌نماید،<ref>{{یادکرد وب
| |
| − | | نشانی = http://www.irna.ir/NewsShow.aspx?NID=183842
| |
| − | | عنوان = چهلستون، میدان امام و باغ فین کاشان بیشترین بازدید کننده نوروزی در استان اصفهان را دارند
| |
| − | | تاریخ بازدید = ۲۵ مارس ۲۰۱۱
| |
| − | | تاریخ = ۱۰ فروردین ۸۹
| |
| − | | ناشر = خبرگزاری جمهوری اسلامی}}</ref> در سال ۱۹۳۵ میلادی در [[فهرست آثار ملی ایران]] به ثبت رسید.<ref>{{یادکرد وب
| |
| − | | نشانی = http://whc.unesco.org/en/tentativelists/5177/
| |
| − | | عنوان = The Persian Garden
| |
| − | | تاریخ بازدید = ۲۴ مارس ۲۰۱۱
| |
| − | | ناشر = یونسکو
| |
| − | | زبان = en}}</ref> همچنین کار ثبت جهانی این اثر که از سال ۲۰۰۷ میلادی آغاز شده بود، چندین سال به طول انجامید و سرانجام در زمستان ۱۳۸۹، مرحله اول ثبت این اثر در [[فهرست میراث جهانی یونسکو]] به انجام رسید.<ref>{{یادکرد وب
| |
| − | | نشانی = http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100832977729
| |
| − | | عنوان = مرحله اول ثبت جهانی باغ فین کاشان
| |
| − | | تاریخ بازدید = ۲۴ مارس ۲۰۱۱
| |
| − | | تاریخ = ۲۲ دی ۱۳۸۹
| |
| − | | ناشر = جام جم آنلاین}}</ref> برخی منابع تاریخی قدمت این باغ را به دوران سلطنت [[آل‌بویه]] می‌رسانند،<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://tourism.isfahancht.ir/Isfahan_Virtual_Tour/Fa/Fa_index.php?f=1017%20Fin%20Garden| عنوان = باغ فین کاشان| تاریخ بازدید = ۲۴ مارس ۲۰۱۱| ناشر = سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان}}</ref> در حالی که ساختمان باغ فین فعلی به دوران [[شاه عباس بزرگ]] نسبت داده شده<ref>{{یادکرد|فصل=LESSONS IN GARDEN HISTORY|کتاب=Gardens of Eden: Among the World's Most Beautiful Gardens|نویسنده = Holly Kerr Forsyth|صفحه=۸۷}}</ref> میراث فرهنگی ایران طراح باغ را [[غیاث‌الدین جمشید کاشانی]] می‌داند و<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://tourism.isfahancht.ir/Isfahan_Virtual_Tour/Fa/Fa_index.php?f=1017%20Fin%20Garden| عنوان = باغ فین کاشان| تاریخ بازدید = ۲۴ مارس ۲۰۱۱| ناشر = سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان}}</ref> منابع دانشگاهی طراح باغ را [[شیخ بهایی]] معرفی می‌کنند.<ref>{{یادکرد|فصل=SPIRITUALITY, PHILOSOPHY AND THEOLOGY|کتاب=The Cambridge history of Iran: The Timurid and Safavid periods|نویسنده = Peter Jackson, Laurence Lockhart|ناشر =CAMBRIDGE UNIVERSITY PRESS|چاپ=چهارم ۲۰۰۱|شهر=نیویورک|صفحه=۶۶۸|سال=۲۰۰۱|شابک=(ISBN 0-5۲۱-۲۰۰۹۴-۶)}}</ref> باغ فین همان جایی است که به دستور [[ناصرالدین‌شاه]]، در سال ۱۸۵۲ میلادی [[صدراعظم]] معروف ایران [[امیرکبیر]] را در [[حمام فین|حمام آن]] به [[قتل]] رساندند.<ref>{{یادکرد|فصل=Fin Garden|کتاب=Land of Lion, Land of Sun|نویسنده = Rafie Hamidpour|ناشر =Author House|چاپ=اول|شهر=بلومینگتون؛ ایندیانا، ایالات متحده آمریکا|صفحه=۵۱|سال=۲۰۱۰|شابک=(ISBN ۹۷۸-۱-۴۴۹۰-۹۱۴۹-j)}}</ref> از مهمترین گیاهان این باغ، ۵۷۹ اصله [[درخت سرو]] و ۱۱ اصله [[درخت چنار]] است<ref>{{یادکرد وب
| |
| − | | نشانی = http://whc.unesco.org/en/tentativelists/5177/
| |
| − | | عنوان = The Persian Garden
| |
| − | | تاریخ بازدید = ۲۴ مارس ۲۰۱۱
| |
| − | | ناشر = یونسکو
| |
| − | | زبان = en}}</ref> که اغلب بین ۱۰۰ تا ۴۷۰ سال سن دارند.<ref>{{یادکرد وب
| |
| − | | نشانی = http://www.chn.ir/news/?section=2&id=51741
| |
| − | | عنوان = باغ فین کاشان؛ قربانی رفتار غیرکارشناسانه
| |
| − | | تاریخ بازدید = ۲۴ مارس ۲۰۱۱
| |
| − | | تاریخ = ۱۵ شهریور ۱۳۸۹
| |
| − | | ناشر = خبرگزاری میراث فرهنگی}}</ref>
| |
| − |
| |
| − | == جمعیت‌شناسی ==
| |
| − | {{مقاله اصلی|جمعیت‌شناسی کاشان}}
| |
| − | جمعیت کاشان بر پایه نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ برابر با ۲۹۳،۸۰۶ نفر بوده‌است،<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.amar.org.ir/Portals/2/pdf/jamiat_shahrestan_keshvar.pdf |عنوان=جمعیت شهرستانها و خانوار کشور سال ۱۳۹۰|ناشر=مرکز آمار ایران |تاریخ=|تاریخ بازدید=۲۴آذر۱۳۹۱ | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6CvbN9BL9 | تاریخ بایگانی = ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲}}</ref> این شهر حدود ۹۰% جمعیت [[شهرستان کاشان]] را در خود جای داده است.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/kashan-iv-population KASHAN iv. POPULATION]</ref>
| |
| − |
| |
| − | === زبان ===
| |
| − | {{مقاله اصلی|لهجه کاشانی}}
| |
| − | {{مقاله اصلی|گویش کلیمیان کاشان}}
| |
| − | مردم کاشان به [[لهجه کاشانی]] از [[زبان فارسی]] تکلم می‌کنند، این لهجه مانند بسیاری از لهجه‌های فارسی دارای ویژگی‌های آوایی‌ای است که برخی از آنها خاص این منطقه‌است. این ویژگی‌ها در لهجهٔ کاشانی به‌طور عمده حاصل عملکرد فرایندهایی مانند هماهنگی مصوت‌ها، همگونی صامت‌ها، حذف‌ها و غیره‌است که، هرچند بعضی از آنها در سایر گونه‌های فارسی نیز قابل مشاهده‌است، نوع و میزان وقوع آنها، لهجهٔ کاشانی را از سایر لهجه‌های فارسی به نوعی متمایز کرده‌است.<ref>[http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/578679 برخی ویژگی‌های آوایی در لهجه کاشانی]</ref> در گذشته کلیمیان ساکن کاشان که امروزه بیشترشان به [[آمریکای شمالی]] مهاجرت کرده‌اند به گویشی از [[زبان‌های مرکزی ایران]] که به گویش یهودیان کاشان معروف است تکلم می‌کرده‌اند این گویش به [[زبان راجی]] که در روستاهای اطراف کاشان تکلم می‌شود شباهت داشته‌است.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/kashan-ix2-urban-jewish-dialect KASHAN ix. THE MEDIAN DIALECTS OF KASHAN (2) URBAN JEWISH DIALECT]</ref>
| |
| − |
| |
| − | === دین ===
| |
| − | منابع اسلامی، از قدیمی ترینشان، همواره از کاشان در کنار [[قم]] به عنوان شهری [[شیعه]] مذهب یاد کرده‌اند.<ref>[http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/26633 پیشینه تشیع در کاشان]</ref>
| |
| − |
| |
| − | ;یهودیان کاشان
| |
| − | {{مقاله اصلی|یهودیان کاشان}}
| |
| − | کاشان سکونت گاه جامعه‌ای مهم از [[یهودیان]] و مرکز فرهنگی برای ایشان بوده‌است که سابقه‌اش حداقل به دوره صفویه باز می‌گردد. با اینکه گویش یهودیان حضوری دیرین را در این سرزمین نشان می‌دهد، اما منابع میانه هیچ اشاره‌ای به وجود جامعه‌ای یهودی در کاشان نکرده‌اند و احتمال می‌رود که ایشان ساکنان روستاهای اطراف کاشان بوده‌اند. مهاجرت یهودیان به کاشان در دوره [[صفویه]] به خاطر رونق تجارت ابریشم افزایش یافت و جامعه یهودی تا اوایل قرن نوزدهم که به گفته خودشان مجبور به اسلام آوردن شدند در آن حضور داشتند. بنا به [[کتاب آنوسی]] اثر [[بابای بن لطف]] در ۱۶۵۶ میلادی یهودیان کاشان به اجبار مسلمان شدند، هفت سال بعد پس از مداخله و کمک فقیه شیعه [[ملا محسن فیض کاشانی]] یهودیان توانستند پس از پرداخت [[جزیه]] این سال‌ها دوباره به آیین خویش بازگردند، عده نیز بر اسلام باقی‌ماندند که به جدیدالسلام‌ها معروف شدند.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/kashan-viii-religious-communities KASHAN viii. RELIGIOUS COMMUNITIES (1) JEWISH COMMUNITY]</ref>
| |
| − |
| |
| − | == فرهنگ ==
| |
| − | [[پرونده:Persian Fritware Seljuq Era 13th Century.JPG|بندانگشتی|250px|چپ|اثر هنری از کاشان در سده سیزدهم میلادی (دوران سلجوقی)]]
| |
| − |
| |
| − | == اقتصاد ==
| |
| − |
| |
| − | اقتصاد کاشان از دیر باز بر روی صنعت کشاورزی و تولید محصولاتی چون پنبه، پیاز، غلات، صیفی جات و انواع میوه ها و گیاهان دارویی، گلابگیری و تهیـه عرقی جات سنتی و صنایع دستی مانند مسگری، کاشیگری، ابریشم بافی، مخمل بافی، شعر بافی، گلیم باقی، زیلو بافی، زری بافی و قالیبافـی تکیـه داشتـه است. در اراضی کشاورزی منطقه کاشان و حومه انواع درختان میوه می روید. قسمت عمده زمینهای ایـن منطقـه زیـر کشـت پنبـه و غلـه اسـت. همچنیـن گوجه درختی، سیب درختی، انگور، سبزی کاری و صیفی کاری، چغندر، هویج و شلغم از دیگر محصولات کاشان است. افزون بر آن پرورش گل در قمصـر، هندوانه و طالبی در آران و بیدگل و کشت سیب زمینس در حومه رونق خوبـی دارد و انـار فیـن و راونـد و عطـر و گـلاب قمصـر شهـرت ویـژه ای دارد. در کاشان معادنی مانند مس، آهن، سولفات باریم، زاج سبز، نمک طعام، سنگهای مرمر و تراورتن وجود دارد ه بعضی از آنها دست نخورده باقی‌مانده اسـت. صنعت فرش دستباف کاشان در اباد، طرحنه ، نقش ها و رنگهای زیبا و دلفریب، روزگاری طولانی زبانـزد و نقـل محـافـل هنـری، اقتصـادی، نمـایشگـاهـی و علمی بوده است. افسوس که با روی کار آمدن فناوری های ماشینی این صنعت و حرفه با ارزش به همراه حرفه های جانبی آنـدر حـال رکـود و فـرامـوشـی است. کاشان در زمره اولین شهرهای ایران است و صنایع کارخانه ای را در خود جای داده است. اولین کارخانه در سال ١٣١٣ به نام کارخانه ریسندگـی پایه گذاری شد و پس از آن ارخانه های دیگری مانند حریر و مخمل(١٣٣٨)، تارو پود (١٣٣٤)، کرک (١٣٤٥)، پشم (١٣٤٨) و قـالـی راونـد (١٣٥٠) به کار افتاد. امروزه کاشان با دارا بودن ده ها کرخانه فرش ماشینی و صنایعی همچون چینی و ملامین سازی، کاشی سازی، ریسندگی و ابزار آلات صنعتـی تبدیل به یکی از قطبهای صنعتی کشور شده است.
| |
| − |
| |
| − | == مشکلات شهری ==
| |
| − | === کمبود آب شرب ===
| |
| − | == آموزش ==
| |
| − | === اقتصاد ===
| |
| − |
| |
| − |
| |
| − |
| |
| − | اقتصاد کاشان از دیر باز بر روی صنعت کشاورزی و تولید محصولاتی چون پنبه، پیاز، غلات، صیفی جات و انواع میوه ها و گیاهان دارویی، گلابگیری و تهیـه عرقی جات سنتی و صنایع دستی مانند مسگری، کاشیگری، ابریشم بافی، مخمل بافی، شعر بافی، گلیم باقی، زیلو بافی، زری بافی و قالیبافـی تکیـه داشتـه است. در اراضی کشاورزی منطقه کاشان و حومه انواع درختان میوه می روید. قسمت عمده زمینهای ایـن منطقـه زیـر کشـت پنبـه و غلـه اسـت. همچنیـن گوجه درختی، سیب درختی، انگور، سبزی کاری و صیفی کاری، چغندر، هویج و شلغم از دیگر محصولات کاشان است. افزون بر آن پرورش گل در قمصـر، هندوانه و طالبی در آران و بیدگل و کشت سیب زمینس در حومه رونق خوبـی دارد و انـار فیـن و راونـد و عطـر و گـلاب قمصـر شهـرت ویـژه ای دارد. در کاشان معادنی مانند مس، آهن، سولفات باریم، زاج سبز، نمک طعام، سنگهای مرمر و تراورتن وجود دارد ه بعضی از آنها دست نخورده باقی‌مانده اسـت. صنعت فرش دستباف کاشان در اباد، طرحنه ، نقش ها و رنگهای زیبا و دلفریب، روزگاری طولانی زبانـزد و نقـل محـافـل هنـری، اقتصـادی، نمـایشگـاهـی و علمی بوده است. افسوس که با روی کار آمدن فناوری های ماشینی این صنعت و حرفه با ارزش به همراه حرفه های جانبی آنـدر حـال رکـود و فـرامـوشـی است. کاشان در زمره اولین شهرهای ایران است و صنایع کارخانه ای را در خود جای داده است. اولین کارخانه در سال ١٣١٣ به نام کارخانه ریسندگـی پایه گذاری شد و پس از آن ارخانه های دیگری مانند حریر و مخمل(١٣٣٨)، تارو پود (١٣٣٤)، کرک (١٣٤٥)، پشم (١٣٤٨) و قـالـی راونـد (١٣٥٠) به کار افتاد. امروزه کاشان با دارا بودن ده ها کرخانه فرش ماشینی و صنایعی همچون چینی و ملامین سازی، کاشی سازی، ریسندگی و ابزار آلات صنعتـی تبدیل به یکی از قطبهای صنعتی کشور شده است.
| |
| − |
| |
| − | == ترابری ==
| |
| − | === فرودگاه ===
| |
| − | شهر کاشان دارای یک فرودگاه داخلی غیر فعال است که دو دهه از افتتاح آن می‌گذرد. هم اکنون [[سازمان هواپیمایی کشوری]] در حال آماده‌سازی محیط موجود در فرودگاه برای برقراری پرواز از این فرودگاه است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= فرودگاه-کاشان-فعال-می‌شود/|عنوان=فرودگاه کاشان فعال می‌شود | ناشر =پایگاه خبری تحلیلی کاشان و آران و بیدگل |تاریخ =۴ تیر ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۲۸ مارس ۲۰۱۳}}</ref>
| |
| − | گفتنی است بدیل مجاورت با سایت هسته ای نطنز این منطقه پرواز ممنوع می باشد.
| |
| − |
| |
| − | === راه آهن ===
| |
| − |
| |
| − | کاشان به وسیله ایستگاه مرکزی راه آهن کاشان به شبکه ریلی کشور متصل می باشد.
| |
| − |
| |
| − | === اتوبوس ===
| |
| − | شرکت واحد اتوبوسرانی کاشان و حومه در سال ۱۳۷۰ خورشیدی تاسیس شد. هم اکنون ۱۵۹ دستگاه اتوبوس ملکی و ۳۵ دستگاه اتوبوس بخش خصوصی در ۱۴ خط در حال سرویس دهی در شهر می‌باشند. همچنین ۵۳۰ دستگاه مینی بوس نیز تحت نطارت این شرکت کار جابجایی مسافران حومه را بر عهده دارند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://kashanbus.ir/About.aspx |عنوان= تاریخچه سازمان اتوبوسرانی کاشان و حومه| ناشر =سازمان اتوبوسرانی کاشان و حومه |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۳ مارس ۲۰۱۳}}</ref>
| |
| − |
| |
| − | == ره‌آوردها ==
| |
| − | === غذاهای سنتی ===
| |
| − | گوشت لوبیا:
| |
| − | مواد لازم :
| |
| − | گوشت گوسفند 300 گرم
| |
| − | پیاز 1 عدد
| |
| − | لوبیا سفید 200 گرم
| |
| − | زردچوبه قدری
| |
| − | فلفل قدری
| |
| − | نمک قدری
| |
| − | طرز تهیه :
| |
| − | گوشت استخوان دار و چرب باشد ، لوبیا سفید محلی کاشان باشد
| |
| − | ابتدا لوبیا را خیس کرده و گوشت را با استخوان چند تکه می کنیم و همراه پیاز و لوبیا خیس شده می گذاریم یک جوش بزند آب آن را خالی می کنیم آب تازه روی آنها می ریزیم و با نمک ، زردچوبه ، فلفل می گذاریم تا گوشت و لوبیا سفید به آرامی کاملاً پخته شود و جا بیفتد زمانی که آب گوشت به تعداد نفرات شد زیر غذا را خاموش می کنیم این آبگوشت با ترشی و پیاز مصرف می شود .
| |
| − |
| |
| − | از دیگر غذاهای سنتی کاشان: شفته (قیمه ریزه) و کوفته چغندر و گوشت کلم است.
| |
| − |
| |
| − | === شیرینی‌ها ===
| |
| − | کلوچه و پشمک ،حلوا ارده ، ارده شیره ،نقل بیدمشکی ،حاجی بادامی و جوزقند
| |
| − |
| |
| − | === صنایع دستی ===
| |
| − | از صنایع دستی کاشان می‌توان به [[کاشی کاری]]، [[سفال‌گری]]، اصول اربعه معماری و گنبدسازی ([[گوشه سازی]]، [[رسم بندی]]، [[مقرنس]] و [[گره سازی]])، [[گچ بری]]، [[آجرکاری]]، [[گره چینی]]، [[قالی بافی]]، [[نقشه کشی قالی]]، [[شعربافی]]، [[زری بافی]]،[[مخمل بافی]]، [[زیلوبافی]]، [[گیوه بافی]]، [[رفوگری]]، [[رنگرزی]]، [[نمد مالی]]، [[مسگری]]، [[مشبک کاری]] و [[منبت کاری]] نام برد.<ref>[http://www.keyashiyan.com/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=5 صنایع دستی و سوقات کاشان]</ref> همچنین چند تن از هنرمندان صنایع دستی کاشان از طرف یونسکو مهر اصالت دریافت کرده‌اند.<ref>[http://www.kashancht.ir/kashan/news/Print_item.asp?ID=133 شعربافی کاشان بار دیرگ مهر اصالت دریافت کرد]</ref><ref>[http://www.kashancht.ir/kashan/news/Print_item.asp?ID=135 زیلوی سجاده‌ای ایران مهر اصالت یونسکو دریافت کرد]</ref>
| |
| − |
| |
| − | ;قالی‌بافی
| |
| − | {{مقاله اصلی|قالی کاشان}}
| |
| − |
| |
| − | == نگارخانه ==
| |
| − | <gallery>
| |
| − | پرونده:مسجد_و_مدرسه_امام_خمینی.jpg| مسجد و مدرسهٔ امام خمینی
| |
| − | پرونده:مراسم سنتی مذهبی قالیشویان فین.jpg|مراسم سنتی مذهبی قالیشویان فین
| |
| − | </gallery>
| |
| − |
| |
| − | == شهرهای خواهر ==
| |
| − | کاشان با سه شهر جهان [[خواهرخواندگی (شهرها)|خواهرخوانده]] است:
| |
| − | {| class="wikitable" style="background:#ffffef; float:right;"
| |
| − | |-
| |
| − | ! style="background:#811541" | <span style="color:white;">زمان</span>
| |
| − | ! style="background:#811541" | <span style="color:white;">کشور</span>
| |
| − | ! style="background:#811541" | <span style="color:white;">شهر خواهرخوانده</span>
| |
| − | |-
| |
| − | |۲۰۰۸
| |
| − | |{{flagicon|Sweden}}[[سوئد]]
| |
| − | |[[اومئا]]
| |
| − | |-
| |
| − | |۲۰۰۹
| |
| − | |{{flagicon|bulgaria}}[[بلغارستان]]
| |
| − | |[[کازانلاک|کازانلیک]]<ref>[http://www.donya-e-eqtesad.com/Default_view.asp?@=156841 کاشان و کازانلیک بلغارستان خواهرخوانده شدند]</ref>
| |
| − | |-
| |
| − | |۲۰۱۰
| |
| − | |{{flagicon|iran}}[[ایران]]
| |
| − | |[[سبزوار]]<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8905210889 سبزوار و کاشان خواهرخوانده شدند]</ref>
| |
| − | |}
| |
| − | {{-}}
| |
| | | | |
| | == پانویس == | | == پانویس == |
| سطر ۳۳۹: |
سطر ۴۸: |
| | [http://kashuniha.ir وبسایت مجموعه فرهنگی کاشان] | | [http://kashuniha.ir وبسایت مجموعه فرهنگی کاشان] |
| | | | |
| − | {{فرمانداری ویژه}}
| |
| − | {{استان اصفهان}}
| |
| − | {{معماری ایرانی}}
| |
| − |
| |
| − | {{جعبه پیوند به پروژه‌های خواهر
| |
| − | |نویسنده=no
| |
| − | |ویکی‌واژه=کاشان
| |
| − | |ویکی‌نسک=کاشان
| |
| − | |ویکی‌گفتاورد=کاشان
| |
| − | |ویکی‌نبشته=کاشان
| |
| − | |ویکی‌انبار=Category:kashan
| |
| − | |ویکی‌خبر=کاشان
| |
| − | |ویکی‌گونه=no
| |
| − | }}
| |
| | | | |
| − | {{سایپا}}
| |
| | [[رده:کاشان]] | | [[رده:کاشان]] |
| | [[رده:شهرستان کاشان]] | | [[رده:شهرستان کاشان]] |
