متکلمون

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

(یا: اهل کلام )

ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب، مُتَکلِّم را به ضم میم، فتح تاء و کاف، و کسر لام مشدده ضبط کرده است. [۱]

علمـاء هـر فـرقه که بـا طـرح مبـاحث علمی و نظـری از عقـاید فـرقه خود، دفـاع می کرده اند.

چنین امری در میان اهل حدیث و به عبارت دیگر در میان اهل سنت رایج نبوده چرا که ایشان علم کلام را بدعت می دانستند. محمد مقدسی می گوید: «اما کلامیات: [یعنی مذاهب کلامیه] معتزله و نجاریه و کلابیه و سالمیه اند». [۲] و به جهت این که اهل حدیث هرگونه بحث کلامی را باطل می شمردند، احمد بن حنبل نسبت به حارث بن اسد محاسبی و پیروان ابن کلّاب با این که ایشان اهل حدیث بودند، بدبین بوده است و باز از همین روست که حنابله از عملکرد ابوالحسن اشعری تنها به سبب آن که به امور کلامی می پرداخت، رضایت نداشتند، و این در حالی بود که ابوالحسن اشعری امام اشاعره، خود را پس از خروج از مذهب اعتزال، منسوب به احمد بن حنبل کرده و از عقاید وی دفاع می نمود.

سرانجام علم کلام توسط اشعری و ابومنصور ماتریدی ـ که معاصر اشعری بوده است ـ و تعدادی دیگر که قبل از ایشان می زیستند، وارد در عقاید اهل سنت شده است.

پانویس

  1. اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج3، ص161
  2. احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، محمد مقدسی، ص44 / اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج3، ص161