متطوّعه

از دایره المعارف فرق اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۱۱ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۰۳:۱۸ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به: ناوبری، جستجو

هیئتی از صالحین اهل سنت، که در بغداد برای جلوگیری از فاسقین تشکیل شده بود.

احمد امین می گوید: «سبب ظهور این فرقه آن بود که در حدود سال 200هجری قمری، فُسّاق محله حربیه [۱] [۲]و كرخ ، مردم را آزار می کردند، فسق را آشکار کرده و راهزنی می نمودند و زنان و پسران را می ربودند. حکومت وقت هم آنان را منع نمی کرد. و از آن جا که آنان مایه عزت و همه کاره حکومت بودند، حکومت را توان مقابله با ایشان نبود. در این زمان، صلحاء هر محله برای جلوگیری از آنان، با یکدیگر آمد و رفت کردند. این نهضت دو زعیم داشت یکی خالد الدریوش که برنامه او امر به معروف و نهی از منکر بود اما بر حکومت وقت نمی شورید، و دیگر سهل بن سلامه انصاری که مقاتله با مخالفین ـ حتی اگر حاکمان وقت باشند ـ از زمره برنامه های او بود. ابن جریر طبری می گوید: خلق بسیاری این دو نفر را متابعت کردند، هرکس سهل بن سلامه را متابعت می کرد بر در خانه اش برجی از آجر و گچ می ساخت و قرآن و سلاح جنگ بدان می آویخت. این داستان در سال 201ـ 202 هجری قمری بود. این امر در نهایت به گرفتاری و حبس این دو نفر انجامید». [۳]

طبری نام این گروه را مطّوعه ضبط کرده و ایشان را المطوعة للنکیر علی الفساق ببغداد معرفی می کند. درحالی که ابن اثیر ایشان را المتطوعة للامر بالمعروف و النهی عن المنکر می نامد. [۴]

گویا این دو نفر از حنابله بوده اند. باید توجه داشت که علی رغم آن که در عقیده حنابله، خروج بر حکومت جایز نیست، اما باز فرقه هایی برای امر به معروف و نهی از منکر در میان آن ها به وجـود آمده که از جمله آن هـا می توان از بَربَهاریه و صمدیه نـام برد، در قرن اخیـر نیز اخـوان، پیروان فیصل الدویش با اندیشـه ای مشابـه در حجاز [۵][۶] و نجد پدید آمده است.

پانویس

  1. حربیه: نام محله ای بزرگ در بغداد که توسط حرب بن عبدالله بلخی از سرداران منصور عباسی، ساخته شد.
  2. لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا / معجم البلدان، یاقوت حموی، ج2، ص132
  3. تاریخ طبری، ابن جریر طبری، ج7، ص456 / ضحی الاسلام، احمد امین، ج1، ص107 / الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، ج5، ص313
  4. تاریخ طبری، ابن جریر طبری، ج7، ص456 / الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، ج5، ص313
  5. حجاز: سرزمینی معروف در عربستان که شامل مکه، مدینه و طائف می شود. این منطقه بین نجد و تهامه واقع شده است.
  6. لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا / معجم البلدان، یاقوت حموی، ج2، ص118