ماکو: تفاوت بین نسخه‌ها

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو
جز ماکو» را محافظت کرد ([ویرایش=فقط مدیران] (بی‌پایان) [انتقال=فقط مدیران] (بی‌پایان)))
 
سطر ۱: سطر ۱:
{{بهبود منبع}}
 
{{جعبه شهر ایران
 
|نام‌رسمی= ماکو
 
|روی‌نقشه= آری
 
|عرض‌جغرافیایی =۳۹٫۲۸۶۷
 
|طول‌جغرافیایی =۴۴٫۵۵۸۶
 
|تصویر= 5.jpg
 
|اندازه‌تصویر= ۲۸۰
 
|برچسب‌تصویر= سراسرنما از ماکو
 
|استان= آذربایجان غربی
 
|شهرستان= ماکو
 
|بخش=
 
|دهستان=
 
|نام‌محلی=
 
|نام‌های‌دیگر=
 
|نام‌های‌قدیمی=
 
|سال‌شهرشدن=
 
|جمعیت =۴۱۸۶۵
 
|رشدجمعیت=
 
|تراکم‌جمعیت=
 
|زبان= [[زبان ترکی آذربایجانی|ترکی آذربایجانی]]،<ref>[http://www.iranseda.ir/FullItem/?g=358718 IRANSEDA Network گذری بر حمام تاریخی ماکو]</ref>{{سخ}}[[زبان کردی|کردی]] و [[زبان ارمنی|ارمنی]]<ref>[http://www.iranseda.ir/FullItem/?g=358718 IRANSEDA Network گذری بر حمام تاریخی ماکو]</ref><ref>[http://www.makoo-ag.ir/amar.asp فرمانداری ماکو]</ref>
 
|مذهب= اکثریت:[[شیعه]]<ref>[http://www.iranseda.ir/FullItem/?g=358718 IRANSEDA Network گذری بر حمام تاریخی ماکو]</ref> و اقلیت:[[سنی]]<ref>[http://www.iranseda.ir/FullItem/?g=358718 IRANSEDA Network گذری بر حمام تاریخی ماکو]</ref>
 
|مساحت=
 
|ارتفاع=۱۱۸۲ متر
 
|میانگین‌دما=
 
|میانگین‌بارش‌سالانه=
 
|شمارروزهای‌یخبندان=
 
|شهردار=
 
|ره‌آورد=
 
|پیش‌شماره=<ref>[http://www.rismoon.com/citycode-2-fa.html?tab=118 پیش‌شماره]</ref>044342
 
|وب‌گاه=
 
|شهردار فعلی=[علی خادم نژاد]
 
|جمله‌خوشامد=
 
|پانویس=
 
}}
 
 
 
'''ماکو''' یکی از شهرهای استان [[آذربایجان غربی]] در شمال غربی ایران است. این شهر در نزدیکی مرز ایران و ترکیه قرار دارد. شهر ماکو مرکز [[شهرستان ماکو]] است.
 
'''ماکو''' یکی از شهرهای استان [[آذربایجان غربی]] در شمال غربی ایران است. این شهر در نزدیکی مرز ایران و ترکیه قرار دارد. شهر ماکو مرکز [[شهرستان ماکو]] است.
 
شهر ماکو در دره‌ای بنا شده که رودخانه زنگمار از آن می‌گذرد و شهر را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. قسمت جنوبی شهر در دامنه کوه سبد قرار گرفته و آبادی چندانی ندارد ولی بخش شمالی آن آبادتر و بزرگتر است.{{مدرک}}
 
شهر ماکو در دره‌ای بنا شده که رودخانه زنگمار از آن می‌گذرد و شهر را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. قسمت جنوبی شهر در دامنه کوه سبد قرار گرفته و آبادی چندانی ندارد ولی بخش شمالی آن آبادتر و بزرگتر است.{{مدرک}}
[[پرونده:Maku 2.jpg|بندانگشتی|چپ|شهر ماکو- <small>شیرزاده</small>]]
 
[[پرونده:Maku 001.jpg|چپ|بندانگشتی|310px|بخش شمالی ماکو که زیر کوه قیه قرار دارد.]]
 
 
این شهر به دلیل آنکه در کنار مرز و گمرک بازرگان واقع شده‌است محل عبور مسافرینی است که قصد دارند از طریق زمینی به [[ترکیه]] سفر کنند.
 
این شهر به دلیل آنکه در کنار مرز و گمرک بازرگان واقع شده‌است محل عبور مسافرینی است که قصد دارند از طریق زمینی به [[ترکیه]] سفر کنند.
  
سطر ۶۳: سطر ۲۵:
 
در زمان محمد شاه که نهضت بابی در ایران ایجاد گردید سید باب ( علی محمد باب) به این شهر تبعید گردید تا در قلعه این شهر که زندانبان آن علی خان ماکویی بود زندانی گردد و ایشان به مدت ۹ ماه در این شهر و در این قلعه زندانی بودند علت فرستادن سید باب به این شهر اولا این بود که ماکو دورترین نقطه ایران بود و ثانیا آنکه بسیاری از جمعیت این شهر کرد و سنی بودند و هستند که این خود به زعم حکومت عامل مثبتی بود در کنترل گسترش این فرقه چرا که سید باب در بین ایرانیان به مهدی موعود شهرت داشت که مطابق تفکر شیعه بود. اما به تدریج رابطه ایشان با مردم شهر رابطه ایی صمیمی گردید تا جایی که مردم شهر به دیدن ایشان می آمدند و از ایشان به عنوان فردی بزرگ و مبارک یاد میکردند.(تاربخ نبیل زرندی)
 
در زمان محمد شاه که نهضت بابی در ایران ایجاد گردید سید باب ( علی محمد باب) به این شهر تبعید گردید تا در قلعه این شهر که زندانبان آن علی خان ماکویی بود زندانی گردد و ایشان به مدت ۹ ماه در این شهر و در این قلعه زندانی بودند علت فرستادن سید باب به این شهر اولا این بود که ماکو دورترین نقطه ایران بود و ثانیا آنکه بسیاری از جمعیت این شهر کرد و سنی بودند و هستند که این خود به زعم حکومت عامل مثبتی بود در کنترل گسترش این فرقه چرا که سید باب در بین ایرانیان به مهدی موعود شهرت داشت که مطابق تفکر شیعه بود. اما به تدریج رابطه ایشان با مردم شهر رابطه ایی صمیمی گردید تا جایی که مردم شهر به دیدن ایشان می آمدند و از ایشان به عنوان فردی بزرگ و مبارک یاد میکردند.(تاربخ نبیل زرندی)
  
== آب و هوا ==
 
ماکو دارای [[آب و هوای نیمه خشک]] با توجه به مکانش تحت تاثیر باران‌هایی از [[کوه‌های زاگرس]] است. هوای شهر گرم و خشک در [[تابستان]]، و سرد همراه با بارش برف در [[زمستان]] است. بیشترین بارش ناشی از رگبارهای بهاری است.
 
<div style="width:75%;">
 
{{Weather box
 
|location = Maku, Iran
 
|metric first = yes
 
|single line = yes
 
|Jan record high C = ۱۱٫۵
 
|Feb record high C = ۱۴٫۰
 
|Mar record high C = ۲۳٫۰
 
|Apr record high C = ۲۷٫۵
 
|May record high C = ۳۰٫۶
 
|Jun record high C = ۳۶٫۰
 
|Jul record high C = ۳۷٫۰
 
|Aug record high C = ۳۷٫۸
 
|Sep record high C = ۳۴٫۲
 
|Oct record high C = ۲۸٫۰
 
|Nov record high C = ۲۰٫۸
 
|Dec record high C = ۱۹٫۰
 
|Jan high C = ۰٫۴
 
|Feb high C = ۲٫۶
 
|Mar high C = ۸٫۰
 
|Apr high C = ۱۵٫۴
 
|May high C = ۱۹٫۹
 
|Jun high C = ۲۵٫۲
 
|Jul high C = ۲۹٫۴
 
|Aug high C = ۲۹٫۶
 
|Sep high C = ۲۴٫۹
 
|Oct high C = ۱۷٫۵
 
|Nov high C = ۹٫۸
 
|Dec high C = ۲٫۹
 
|year high C = ۱۵٫۴۷
 
|Jan low C = &minus;۷٫۴
 
|Feb low C = &minus;۵٫۸
 
|Mar low C = &minus;۱٫۰
 
|Apr low C = ۵٫۵
 
|May low C = ۹٫۱
 
|Jun low C = ۱۳٫۱
 
|Jul low C = ۱۷٫۲
 
|Aug low C = ۱۷٫۲
 
|Sep low C = ۱۲٫۵
 
|Oct low C = ۷٫۱
 
|Nov low C = ۱٫۰
 
|Dec low C = &minus;۴٫۳
 
|year low C = ۵٫۳۵
 
|Jan record low C = &minus;۲۲٫۰
 
|Feb record low C = &minus;۲۳٫۰
 
|Mar record low C = &minus;۲۲٫۰
 
|Apr record low C = &minus;۸٫۰
 
|May record low C = ۰٫۰
 
|Jun record low C = ۴٫۰
 
|Jul record low C = ۸٫۰
 
|Aug record low C = ۹٫۴
 
|Sep record low C = ۲٫۴
 
|Oct record low C = &minus;۲٫۶
 
|Nov record low C = &minus;۱۵٫۳
 
|Dec record low C = &minus;۲۰٫۲
 
|precipitation colour=green
 
|Jan precipitation mm = ۱۳٫۰
 
|Feb precipitation mm = ۱۹٫۹
 
|Mar precipitation mm = ۳۰٫۴
 
|Apr precipitation mm = ۳۷٫۱
 
|May precipitation mm = ۵۴٫۵
 
|Jun precipitation mm = ۳۹٫۶
 
|Jul precipitation mm = ۱۴٫۸
 
|Aug precipitation mm = ۱۱٫۵
 
|Sep precipitation mm = ۱۰٫۲
 
|Oct precipitation mm = ۲۵٫۷
 
|Nov precipitation mm = ۲۰٫۹
 
|Dec precipitation mm = ۱۶٫۹
 
|Jan humidity = ۶۵
 
|Feb humidity = ۵۹
 
|Mar humidity = ۵۳
 
|Apr humidity = ۴۶
 
|May humidity = ۴۶
 
|Jun humidity = ۴۰
 
|Jul humidity = ۳۷
 
|Aug humidity = ۳۶
 
|Sep humidity = ۳۶
 
|Oct humidity = ۴۶
 
|Nov humidity = ۵۴
 
|Dec humidity = ۶۵
 
|Jan precipitation days = ۳٫۵
 
|Feb precipitation days = ۴٫۰
 
|Mar precipitation days = ۵٫۷
 
|Apr precipitation days = ۷٫۱
 
|May precipitation days = ۹٫۸
 
|Jun precipitation days = ۶٫۸
 
|Jul precipitation days = ۳٫۲
 
|Aug precipitation days = ۲٫۰
 
|Sep precipitation days = ۱٫۹
 
|Oct precipitation days = ۵٫۰
 
|Nov precipitation days = ۴٫۶
 
|Dec precipitation days = ۳٫۹
 
|unit precipitation days = 1.0 mm
 
|Jan sun = ۱۲۶٫۵
 
|Feb sun = ۱۴۶٫۲
 
|Mar sun = ۱۸۱٫۲
 
|Apr sun = ۱۸۵٫۷
 
|May sun = ۲۳۰٫۴
 
|Jun sun = ۲۹۰٫۲
 
|Jul sun = ۳۲۷٫۰
 
|Aug sun = ۳۲۲٫۵
 
|Sep sun = ۲۷۴٫۸
 
|Oct sun = ۱۹۹٫۹
 
|Nov sun = ۱۶۲٫۶
 
|Dec sun = ۱۱۹٫۷
 
|source 1 = [http://irimo.ir/english/statistics/synopH/MAKOO.txt Synoptic Stations Statistics]
 
|date=November 2011
 
}}
 
</div>
 
  
== اماکن مهم گردشگری ماکو ==
+
== اماکن تاریخی ماکو ==
 
* تپه ما قبل تاریخ خلیل‌آباد در ۳۰۰ متری [[شوط]]
 
* تپه ما قبل تاریخ خلیل‌آباد در ۳۰۰ متری [[شوط]]
 
* معبد سنگی در ده شدی دشت زنگنه
 
* معبد سنگی در ده شدی دشت زنگنه
سطر ۱۹۶: سطر ۴۷:
 
* بنای باشکوه کلاه فرنگی در بیمارستان ماکو
 
* بنای باشکوه کلاه فرنگی در بیمارستان ماکو
 
* [[کاخ باغچه جوق]]<ref>[http://www.makucity.com/pages/maku.htm ماکو سیتی]</ref>
 
* [[کاخ باغچه جوق]]<ref>[http://www.makucity.com/pages/maku.htm ماکو سیتی]</ref>
* ازارتفاعات ماکو می‌توان چهارکشورایران ترکیه اذربایجان وارمنستان رادید.
 
 
ماکو روستاهای زیبایی نیز دارد قره خاچ با آب هوای ییلاقی و محیطی آرام یکی از جاذبه‌های طبیعی این شهر می‌باشد علاوه بر آن روستاهای بارون، رند، هندور، سنگر، کوسج ؛و قلعه جوق و باغچه جوق از زیباترین روستاهای ماکو می‌باشند.
 
  
 
== منابع ==
 
== منابع ==
سطر ۲۰۵: سطر ۵۳:
 
* [http://www.instagram.com/maku_city مختصات و ارتفاع]
 
* [http://www.instagram.com/maku_city مختصات و ارتفاع]
  
== پیوند به بیرون ==
 
{{ویکی‌سفر}}
 
 
{{استان آذربایجان غربی}}
 
{{عشایر ایران}}
 
  
 
[[رده:شهرستان ماکو]]
 
[[رده:شهرستان ماکو]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۵:۲۵

ماکو یکی از شهرهای استان آذربایجان غربی در شمال غربی ایران است. این شهر در نزدیکی مرز ایران و ترکیه قرار دارد. شهر ماکو مرکز شهرستان ماکو است. شهر ماکو در دره‌ای بنا شده که رودخانه زنگمار از آن می‌گذرد و شهر را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. قسمت جنوبی شهر در دامنه کوه سبد قرار گرفته و آبادی چندانی ندارد ولی بخش شمالی آن آبادتر و بزرگتر است.الگو:مدرک این شهر به دلیل آنکه در کنار مرز و گمرک بازرگان واقع شده‌است محل عبور مسافرینی است که قصد دارند از طریق زمینی به ترکیه سفر کنند.

زبان اکثریت مردم شهر ماکو ترکی و گروهی نیز به کردی تکلم می کنند.[۱]

وجه تسمیه

ماکو به زبان ارمنی به معنی چراگاه‌است و از این رو به آن ماکو گفته‌اند چرا که چراگاه‌های بزرگ در پیرامون ماکو وجود دارد.[۲] همچنین برخی معتقدند مادها که در زمان پادشاهی ایشتوویگو در این منطقه ساکن شدند، آن را مادکوه (کوه مادها) نامیدند. این نام بعداً به صورت ماکو درآمد.[۳] یاقوت حموی عقیده دارد ماکو محل زندگی روحانیون زردشتی بوده‌است لذا در اصل ماگوش نام داشته که به مرور ایام ماکو شده‌است.


تاریخ

در منطقه آزاد تجاری ماکو بازمانده‌های یک شهر بزرگ قدیمی که دامبات و خاورزمین نام داشت دیده می‌شود.[۴]

گله‌داران ساسانی از ساکنان این منطقه بودند. این شهر ویرانه را هنوز خاورزمین می‌نامند.

در دوره‌های بعدی ماکو بخشی از ایالت واسپورکان ارمنستان شد[۵] گروهی محل شهر کنونی ماکو را محل قبلی دژ قابان دانسته‌اند. در جلد ششم فرهنگ معین (به تالیف جعفر شهیدی) آمده‌است: "ماکو در قدیم قلعه‌ای بود به نام قابان که چون محل دزدان بود شاه عباس آن را خراب کرد. بنای شهر ماکوی امروزی را می‌توان از سال ۱۰۱۲ ه. ش. دانست."[۶] در دوره‌های بعد، اعراب و ترکان سلجوقی بر منطقه چیره شدند.[۷]

کلاویخو، سفیر ‍پادشاه اس‍پانیا، که درتاریخ اول ژوئن ۱۴۰۳ م از ماکو دیدن می‌کند، آن را قلعه‌ای می‌نامد که حاکمش مسیحی و نورالدین نام دارد. به گفتهٌ وی قراولان همگی از ارمنستان هستند ولی آشنا به زبانهای ترکی و فارسی.[۸]

به هنگام انعقاد عهدنامه گلستان، در مورد ماکو میان روس و عثمانی رقابت بود. در پی آن به مردم و خان‌های ماکو اختیار داده شد تا به هر سو که مایلند ملحق شوند و آنان الحاق به ایران را انتخاب کردند. از این حیث خوانین ماکو به‌ویژه تیمورپاشا و اقبال‌السلطنه طرف رعایت و ملاحظه قاجاریه بودند.[۹]

در زمان محمد شاه که نهضت بابی در ایران ایجاد گردید سید باب ( علی محمد باب) به این شهر تبعید گردید تا در قلعه این شهر که زندانبان آن علی خان ماکویی بود زندانی گردد و ایشان به مدت ۹ ماه در این شهر و در این قلعه زندانی بودند علت فرستادن سید باب به این شهر اولا این بود که ماکو دورترین نقطه ایران بود و ثانیا آنکه بسیاری از جمعیت این شهر کرد و سنی بودند و هستند که این خود به زعم حکومت عامل مثبتی بود در کنترل گسترش این فرقه چرا که سید باب در بین ایرانیان به مهدی موعود شهرت داشت که مطابق تفکر شیعه بود. اما به تدریج رابطه ایشان با مردم شهر رابطه ایی صمیمی گردید تا جایی که مردم شهر به دیدن ایشان می آمدند و از ایشان به عنوان فردی بزرگ و مبارک یاد میکردند.(تاربخ نبیل زرندی)


اماکن تاریخی ماکو

  • تپه ما قبل تاریخ خلیل‌آباد در ۳۰۰ متری شوط
  • معبد سنگی در ده شدی دشت زنگنه
  • برج و بارو و کتیبه در، ساری قیه و در صخره ماکو
  • خرابه‌های تعدادی کلیساهای ارمنی در دهات مختلف
  • آثار تاریخی شهر دامبات
  • خرابه‌های قدیمی گزلو در ده مخند
  • آثار و علایم منقوش در سنگ در ده قزلجه قلعه دهستان قره قویون
  • دالانها و غارهای زیرزمین در اطراف آرارات
  • شهر روسا یا قلعه جم خور در ده بسطام چایپاره
  • اتاق سنگی در ده چیره کندی چای پارا
  • گورستان تاریخی پیر احمد کندی در دهات آواجیق
  • پل بشگوز در نزدیک شهر ماکو
  • خرابه‌های سه گوش در ده قزلداغ
  • اتاق سنگی در ده دلیک داش
  • کلیسای زور زور در ده بارون
  • دیری متعلق به فرقه دمینکن در پای کوه قیه
  • اتاق سنگی در ده سنگر
  • کلیسای مریم ننه در شمال شهر ماکو
  • بنای باشکوه کلاه فرنگی در بیمارستان ماکو
  • کاخ باغچه جوق[۱۰]

منابع

الگو:پانویس

  • موسوی ماکویی، میر اسدلله، تاریخ ماکو، تهران: نشر بیستون، ۱۳۷۶، ص۳۵. (شابک: ۹۶۴۹۰۰۳۶۲۲)، با نقل از مینورسکی
  • مختصات و ارتفاع
  • الگو:یادکرد وب
  • الگو:یادکرد وب
  • موسوی ماکویی، تاریخ ماکو، ص۲۹.
  • موسوی ماکویی، تاریخ ماکو، صص۳۴-۳۷.
  • موسوی ماکویی، تاریخ ماکو، ص۶۴.
  • موسوی ماکویی، تاریخ ماکو، ص۵۴
  • موسوی ماکویی، تاریخ ماکو، ص۶۷.
  • Embassy to Tamerlane, Ruy Gonzalez de Clavijo; ed H. Simpole London - 2009
  • موسوی ماکویی، تاریخ ماکو، ص۱۱۰. به نقل از: خاطرات و خطرات مخبرالسلطنه، ص۳۲۸.
  • ماکو سیتی