زرین تاج خانم

از دایره المعارف فرق اسلامی
(تغییرمسیر از قرة العین)
پرش به: ناوبری، جستجو

زرین تاج خانم یا فاطمه متخلَص به طاهره شاعره نامدار بابی ایرانی است. وی در سال 1233 هجری قمری به دنیا آمد. قرة العین دختر حاج ملاصالح برغانی قزوینی بود. در قزوین درس خواند و به عقد پسرعموی خود، ملامحمد پسر ملامحمدتقی درآمد. قرة العین شیفته عقاید سید کاظم رشتی بود و با وی به مکاتبه پرداخت و لقب قرةالعین را سید کاظم بدو بخشید. چندی بعد بنابر مشهور، شوهر و فرزندان خویش را ترک کرد و به قصد دیدار سید کاظم رشتی آهنگ عتبات نمود، ولی قبل از رسیدن قرة العین، سید کاظم وفات یافت و قرة العین در منزل وی اقامت گزید و به درس و بحث سید ادامه داد. در هنگام ظهور دعوت سید علی محمد شیرازی مشهور به باب، قرة العین به وی گروید و از او لقب طاهره یافت و رسماً مبلغ عقاید باب شد. بدین سبب متدینین کربلا به اعتراض پرداختند، و خانه سید کاظم را که محل سکونت قرة العین بود سنگسار کردند، و سرانجام والی عراق او را به بغداد تبعید کرد. قرة العین در بغداد نیز به تبلیغات خود ادامه داد و علمای شیعه را به مجادله دعوت کرد، چنان که باعث سر و صدای مردم شد و به امر سلطان عثمانی وی را از عراق به ایران تبعید کردند. قرة العین پس از بازگشت به ایران در قزوین به نشر دعوت باب پرداخت اما چون عمویش حاجی ملا محمدتقی برغانی، مجتهد قزوینی و معروف به شهید ثالث دراین بین به دست طرفداران قرةالعین کشته شد، قرة العین گریخت و به ملا محمدعلی بارفروش از مشاهیر بابیه و ملقب به قدوس پیوست و به ارشاد همراهان وی پرداخت و حتی در یک جا بی حجاب در حضور عامه بابیه سخن گفت. در واقعه قلعه طبرسی با جنگندگان بابیه همراه و هماهنگ بود. عاقبت بعد از واقعه قلعه طبرسی در 1265 هجری قمری در نور مازندران به دست اهالی دستگیر شد. او را به تهران بردند و در خانه محمود خان کلانتر محبوس کردند. در 1268 هجری قمری که بابیه نسبت به ناصرالدین شاه سوء قصدی کردند و مورد تعقیب واقع شدند، قرة العین را نیز در همان خانه خفه کردند و در چاه افکندند. قرة العین با تخلص طاهره شعر مي‌گفت و نمونه هایی از اشعارش باقی است. [۱]


پانوس

  1. دائرة المعارف فارسی، غلامحسین مصاحب، ج2، ص2041