صرخابیه

از دایره المعارف فرق اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۱:۵۲ توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها)

پرش به: ناوبری، جستجو

(یا: سرخابیه )

از زیدیه.

خوارزمی می نویسد: «صنف چهارم از زیدیه خشبیه اند که به صرخابیه معروف و به صرخاب طبری منسوبند، به واسطه این که در خروج مختار ثقفی با وی همراه شدند درحالی که جز خشب (چوب) سلاحی نداشتند، خشبیه نیز نامیده شده اند». [۱]

در این کلام اشتباه واضحی واقع شده است چرا که زید در سال 122هجری قمری و مختار در سال 62 هجری قمری خروج کرده اند و ممکن نیست گروهی از زیدیه همراه با مختار خروج کرده باشند.

عباس اقبال در ذیل خاندان نوبختی، همین مطالب را در باب خشبیه آورده است در حالی که ایشان را سرخابیه (با سین) خوانده است، [۲] وی این عنوان را از کتاب بیان الادیان گرفته [۳] و مطالب را از خوارزمی اخذ کرده است.

آیت الله سید مهدی روحانی می نویسد: «عباس اقبال نام این فرقه را سرخابیه (به سین) ضبط کرده و این نقل را از بیان الادیان اقتباس کرده است».درحالی که علی رغم آن که عباس اقبال این فرقه را به سین و همراه با ضم (سُرخابیه) مورد اشاره قرار داده، اما بیان الادیان خشبیه را اصحاب صرخاب طبری (به صاد) معرفی می کند و اساساً این کتاب سخنی از صرخابیه یا سرخابیه به میان نیاورده است. از کلمات اقبال نیز نمی توان مطمئن بود که استناد مطالب به بیان الادیان است، هرچند این کتاب در زمره منابع وی مورد اشاره قرار گرفته است. به احتمال زیاد نسخه هایی که از کتاب بیان الادیان در اختیار آیت الله سید مهدی روحانی بوده، دارای تصحیفاتی بوده است. [۴]

رک: خشبیه.


پانویس

  1. مفاتیح العلوم، محمد بن احمد خوارزمی، ص49
  2. خاندان نوبختی، عباس اقبال، ص255
  3. بیان الادیان، ابوالقاسم بلخی، ص66
  4. بیان الادیان، ابوالقاسم بلخی، ص66 / خاندان نوبختی، عباس اقبال، ص255