تهران: تفاوت بین نسخه‌ها

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو
 
(یک نسخهٔ میانی توسط کاربر مشابهی که نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 +
'''تِهْران'''  بزرگ‌ترین شهر و [[پایتخت]] [[ایران]] و مرکز [[استان تهران]] و [[شهرستان تهران]] است. جمعیّت آن ۸٬۲۴۴٬۵۳۵ نفر است<ref name="xxx">{{یادکرد وب|نشانی=http://world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&pt=c&va=&srt=pnan|عنوان=آمار بزرگ‌ترین شهرهای جهان|تاریخ بازدید=۱۰ اوت ۲۰۱۲|ناشر=}}</ref> و بیست و پنجمین شهر پرجمعیّت جهان به شمار می‌آید.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://esa.un.org/wup2009/unup/index.asp?panel=2 |عنوان = The 2009 Revision Population Database | ناشر =[[سازمان ملل متحد]] |تاریخ  = |تاریخ بازدید =۲۴ فوریه ۲۰۱۱}}</ref> مساحت این شهر ۷۳۰ کیلومتر مربّع است.<ref name="ostandari1">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.ostan-th.ir/images/stories/pdf/ostantehran2.pdf|عنوان=نتایج تفضیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن - ۱۳۸۵|تاریخ بازدید=۷ اوت ۲۰۱۱|ناشر=پایگاه اینترنتی استانداری تهران}}</ref><ref name="Hashiye"/>
  
 
+
این شهر یکی از بزرگ‌ترین شهرهای [[غرب آسیا]] و بیست و هفتمین شهر بزرگ دنیا است.<ref name="worldatlas">{{یادکرد ویکی|عنوان =Largest Cities of the World |پیوند =http://www.worldatlas.com/citypops.htm  |زبان =انگلیسی | بازیابی =۷ اوت ۲۰۱۱}} <small>بر اساس جمعیّت شهرنشین</small></ref> شهر تهران، در شمال کشور ایران و جنوب دامنهٔ [[البرز|رشته‌کوه البرز]] واقع شده‌است. این شهر دارای یک شبکهٔ متراکم [[بزرگ‌راه|بزرگ‌راهی]] و چهار خطّ فعّال [[مترو]] است که فقط در بهار سال ۱۳۹۰، ۱۲۹ میلیون مسافر را جابه‌جا کرده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://tehranmetro.com/AppUploadedFiles/Statistics\f892b019-16cd-4063-badd-f9f52c9d8cb7.pdf |عنوان =تعداد سفر انجام شده به تفکیک فصل | ناشر =شرکت بهره‌برداری از راه آهن شهری تهران و حومه |تاریخ =۲۶ ژوئن ۲۰۱۱ |تاریخ بازدید =۷ اوت ۲۰۱۱}}</ref>
{{جعبه اطلاعات شهر ایران
+
|نام‌رسمی=تهران
+
|روی‌نقشه=آری
+
|عرض‌جغرافیایی=۳۵٫۷
+
|طول‌جغرافیایی=۵۱٫۴
+
| فتوکلاژ = بله
+
| تصویر          ={{Photomontage
+
| photo1a = Tehran - Azadi Tower.jpg{{!}}برج آزادی
+
| photo2a = Tehran tower view.jpg{{!}}برج میلاد
+
| photo2b = North Tehran Towers.jpg{{!}}شمیران
+
| Teatreshahr11.jpg{{!}}تئاتر شهر
+
| photo3b = Ports Park in Tehran.jpg{{!}}پارک آب و آتش
+
| photo4a = Golestan palace.jpg{{!}}کاخ گلستان
+
| photo4b = Tochal from Modarres Expressway.jpg{{!}}قله توچال
+
| spacing = ۲
+
| size = 266
+
| foot_montage = از بالا: [[برج آزادی]]، [[شهرستان شمیرانات]]، [[پارک آب و آتش]]، [[قله توچال]] از سمت [[بزرگراه شهید مدرس]]، [[کاخ گلستان]]، [[تئاتر شهر]]، و [[برج میلاد]] از سمت [[بزرگراه شهید چمران]].
+
}}
+
|ابعاد=
+
|اندازه‌تصویر=۲۵۰
+
|برچسب تصویر=
+
|استان=تهران
+
|شهرستان=تهران
+
|بخش=[[بخش مرکزی شهرستان تهران|مرکزی]]
+
|دهستان=
+
|نام‌محلی=
+
|نام‌های‌دیگر=
+
|نام‌قدیمی=طهران
+
|سال‌شهرشدن=
+
|جمعیت=شهر: ۸٬۲۴۴٬۵۳۵<ref name="xxx"/>{{سخ}}[[استان تهران]]: ۱۲٬۱۸۳٬۳۹۶
+
|رشدجمعیت=۱/۲درصد
+
|تراکم‌جمعیت=۱۰٬۵۵۵<ref name="Hashiye">{{یادکرد وب
+
|نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/hamnews/1384/840825/news/shari.htm
+
|عنوان=مساحت حاشیه‌های پایتخت سه برابر مساحت شهر تهران است.
+
|تاریخ بازدید=۱ اکتبر ۲۰۰۸
+
|ناشر=وبگاه همشهری آن‌لاین
+
}}</ref>
+
|زبان=اکثریّت: [[زبان فارسی|فارسی]].{{سخ}}اقلّیّت: [[زبان ترکی آذربایجانی|ترکی آذربایجانی]]، [[زبان گیلکی|گیلکی]]، [[زبان لری|لری]]، [[زبان مازندرانی|مازندرانی]]،<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.ichto.ir/Default.aspx?tabid=198 |عنوان=آداب و رسوم تهران-زبان |تاریخ بازدید= ۱۴ اکتبر ۲۰۱۱ |زبان=فارسی |اثر=سازمان میراث فرهنگی، صنایه دستی و گردشگری |}}: ''زبان اصلی مردم تهران و استان تهران، فارسی است. اما در بعضی نقاط زبان‌های محلی نیز دیده می‌شود که در مجموع از لهجه‌های فارسی محسوب می‌شوند. به طور کلی زبان و گویش‌های دیگری مانند آذری، گیلکی، لری، مازندرانی نیز به دلیل مهاجرت‌ها به آن افزوده شده‌است. ''</ref> [[لهجه قدیم تهرانی|لهجهٔ قدیم تهرانی]]، [[زبان عربی|عربی]]<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://anthropology.ir/node/7214 |عنوان=گونه شناسی زبان تعارف در میان عرب زبانان مقیم در تهران |تاریخ بازدید= ۱۴ اکتبر ۲۰۱۱ |زبان=فارسی |اثر=انسان‌شناسی و فرهنگ |}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.chn.ir/news/?Section=2&id=48952 |عنوان=کوچه مروی؛ بازارچه‌ای که به آرامش رسید |تاریخ بازدید= ۱۴ اکتبر ۲۰۱۱ |زبان=فارسی |اثر=خبرگذاری میراث فرهنگی |}}</ref> و [[زبان ارمنی|ارمنی]]<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.armprelacy.com/farsi/t-a.html |عنوان=ارامنه تهران |تاریخ بازدید= ۱۴ اکتبر ۲۰۱۱ |زبان=فارسی |اثر=خلیفه‌گری ارامنه تهران |}}</ref>روزنامهٔ همشهری]، بازدید: دسامبر ۲۰۰۸.</ref>
+
|مذهب=[[شیعه]] و غیره
+
|مساحت=۷۳۰ کیلومتر مربع<ref name="Hashiye"/>
+
|ارتفاع=میانگین: ۱۱۹۰ متر<ref name="about"/>
+
|میانگین‌دما=بیشینه: +۲۲/۷ درجه<ref name="autogenerated1">http://www.irimo.ir/farsi/drought/synopH/Tehranmehrabad.txt</ref>
+
کمینه: +۱۱/۹ درجه
+
|میانگین‌بارش‌سالانه=۲۳۳ میلیمتر<ref name="autogenerated1"/>
+
|شمارروزهای‌یخبندان=۴۷ روز<ref name="autogenerated1"/>
+
|شهردار=[[محمدباقر قالیباف]]
+
|ره‌آورد=کتاب، کالا
+
|پیش‌شماره=۰۲۱
+
| پلاک اتومبیل  = {{IRN}}۱۱{{سخ}}{{IRN}}۲۲{{سخ}}{{IRN}}۳۳{{سخ}}{{IRN}}۴۴{{سخ}}{{IRN}}۵۵{{سخ}}{{IRN}}۶۶{{سخ}}{{IRN}}۷۷{{سخ}}{{IRN}}۸۸{{سخ}}{{IRN}}۹۹
+
|وبگاه={{نشانی وب|tehran.ir}}
+
|جمله‌خوشامد=به تهران خوش آمدید
+
|پانویس=
+
}}
+
'''تِهْران''' ({{صدا|Fa-f-تهران.ogg|آوا}}) بزرگ‌ترین شهر و [[پایتخت]] [[ایران]] و مرکز [[استان تهران]] و [[شهرستان تهران]] است. جمعیّت آن ۸٬۲۴۴٬۵۳۵ نفر است<ref name="xxx">{{یادکرد وب|نشانی=http://world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&srt=npan&col=abcdefghinoq&msz=1500&pt=c&va=&srt=pnan|عنوان=آمار بزرگ‌ترین شهرهای جهان|تاریخ بازدید=۱۰ اوت ۲۰۱۲|ناشر=}}</ref> و بیست و پنجمین شهر پرجمعیّت جهان به شمار می‌آید.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://esa.un.org/wup2009/unup/index.asp?panel=2 |عنوان = The 2009 Revision Population Database | ناشر =[[سازمان ملل متحد]] |تاریخ  = |تاریخ بازدید =۲۴ فوریه ۲۰۱۱}}</ref> مساحت این شهر ۷۳۰ کیلومتر مربّع است.<ref name="ostandari1">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.ostan-th.ir/images/stories/pdf/ostantehran2.pdf|عنوان=نتایج تفضیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن - ۱۳۸۵|تاریخ بازدید=۷ اوت ۲۰۱۱|ناشر=پایگاه اینترنتی استانداری تهران}}</ref><ref name="Hashiye"/>
+
 
+
این شهر یکی از بزرگ‌ترین شهرهای [[غرب آسیا]] {{مدرک}} و بیست و هفتمین شهر بزرگ دنیا است.<ref name="worldatlas">{{یادکرد ویکی|عنوان =Largest Cities of the World |پیوند =http://www.worldatlas.com/citypops.htm  |زبان =انگلیسی | بازیابی =۷ اوت ۲۰۱۱}} <small>بر اساس جمعیّت شهرنشین</small></ref> شهر تهران، در شمال کشور ایران و جنوب دامنهٔ [[البرز|رشته‌کوه البرز]] واقع شده‌است. این شهر دارای یک شبکهٔ متراکم [[بزرگ‌راه|بزرگ‌راهی]] و چهار خطّ فعّال [[مترو]] است که فقط در بهار سال ۱۳۹۰، ۱۲۹ میلیون مسافر را جابه‌جا کرده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://tehranmetro.com/AppUploadedFiles/Statistics\f892b019-16cd-4063-badd-f9f52c9d8cb7.pdf |عنوان =تعداد سفر انجام شده به تفکیک فصل | ناشر =شرکت بهره‌برداری از راه آهن شهری تهران و حومه |تاریخ =۲۶ ژوئن ۲۰۱۱ |تاریخ بازدید =۷ اوت ۲۰۱۱}}</ref>
+
  
 
از دههٔ ۱۳۴۰ تهران مرکز جذب مهاجران زیادی از سرتاسر ایران بوده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.aftabir.com/articles/view/social/psychopathology/c4c1192035215p1.php/بازگشت-مهاجرت-به-تهران |عنوان =بازگشت مهاجرت به تهران | ناشر =Aftabir.com |تاریخ =۱۸ مهر ۱۳۸۶ |تاریخ بازدید =۷ اوت ۲۰۱۱}}</ref> ساکنان اصلی تهران [[فارسی‌زبانان|اقوام فارسی‌زبان]] بودند، البتّه هم‌اکنون این شهر دارای اقوام مختلفی است و عمدهٔ زبان محاوره‌ای در این شهر [[زبان فارسی|فارسی]] است. بیشتر مردم در این شهر زبان فارسی با [[لهجه تهرانی|لهجهٔ تهرانی]] دارند. دیگر اقوام ساکن تهران عبارتند از: [[مردم کرد|کُرد]] ،[[مردمان آذربایجانی|آذربایجانی]]، [[مردم گیلک|گیلک]]، [[مردم مازندرانی|مازندرانی]]، [[ارمنیان|ارمنی]]، [[مردم عرب|عرب]] ،[[مردم لر|لر]].<ref name="about">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.tehran.ir/Default.aspx?tabid=117 |عنوان =درباره تهران | ناشر =شهرداری تهران |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱ اوت ۲۰۱۱}}</ref> تراکم جمعیّت در تهران بین ده هزار و هفتصد تا بیش از یازده هزار تن در هر کیلومتر مربّع برآورد می‌شود که بنابر آمار نخست بیستمین شهر پرتراکم جهان است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=63014|عنوان=توسعه دیوانه‌وار شهرها|تاریخ بازدید=۱ اکتبر ۲۰۰۸|ناشر=همشهری آنلاین}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.ana.ir/news_view.php?id=9774|عنوان=جشن تولد ۱۰ سالگی مترو دوشنبه شب برگزار می‌شود |تاریخ بازدید=۱ اکتبر ۲۰۰۸|ناشر=خبرگزاری آنا}}</ref>
 
از دههٔ ۱۳۴۰ تهران مرکز جذب مهاجران زیادی از سرتاسر ایران بوده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.aftabir.com/articles/view/social/psychopathology/c4c1192035215p1.php/بازگشت-مهاجرت-به-تهران |عنوان =بازگشت مهاجرت به تهران | ناشر =Aftabir.com |تاریخ =۱۸ مهر ۱۳۸۶ |تاریخ بازدید =۷ اوت ۲۰۱۱}}</ref> ساکنان اصلی تهران [[فارسی‌زبانان|اقوام فارسی‌زبان]] بودند، البتّه هم‌اکنون این شهر دارای اقوام مختلفی است و عمدهٔ زبان محاوره‌ای در این شهر [[زبان فارسی|فارسی]] است. بیشتر مردم در این شهر زبان فارسی با [[لهجه تهرانی|لهجهٔ تهرانی]] دارند. دیگر اقوام ساکن تهران عبارتند از: [[مردم کرد|کُرد]] ،[[مردمان آذربایجانی|آذربایجانی]]، [[مردم گیلک|گیلک]]، [[مردم مازندرانی|مازندرانی]]، [[ارمنیان|ارمنی]]، [[مردم عرب|عرب]] ،[[مردم لر|لر]].<ref name="about">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.tehran.ir/Default.aspx?tabid=117 |عنوان =درباره تهران | ناشر =شهرداری تهران |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱ اوت ۲۰۱۱}}</ref> تراکم جمعیّت در تهران بین ده هزار و هفتصد تا بیش از یازده هزار تن در هر کیلومتر مربّع برآورد می‌شود که بنابر آمار نخست بیستمین شهر پرتراکم جهان است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=63014|عنوان=توسعه دیوانه‌وار شهرها|تاریخ بازدید=۱ اکتبر ۲۰۰۸|ناشر=همشهری آنلاین}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.ana.ir/news_view.php?id=9774|عنوان=جشن تولد ۱۰ سالگی مترو دوشنبه شب برگزار می‌شود |تاریخ بازدید=۱ اکتبر ۲۰۰۸|ناشر=خبرگزاری آنا}}</ref>

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ آوریل ۲۰۱۸، ساعت ۰۴:۲۶

تِهْران بزرگ‌ترین شهر و پایتخت ایران و مرکز استان تهران و شهرستان تهران است. جمعیّت آن ۸٬۲۴۴٬۵۳۵ نفر است[۱] و بیست و پنجمین شهر پرجمعیّت جهان به شمار می‌آید.[۲] مساحت این شهر ۷۳۰ کیلومتر مربّع است.[۳][۴]

این شهر یکی از بزرگ‌ترین شهرهای غرب آسیا و بیست و هفتمین شهر بزرگ دنیا است.[۵] شهر تهران، در شمال کشور ایران و جنوب دامنهٔ رشته‌کوه البرز واقع شده‌است. این شهر دارای یک شبکهٔ متراکم بزرگ‌راهی و چهار خطّ فعّال مترو است که فقط در بهار سال ۱۳۹۰، ۱۲۹ میلیون مسافر را جابه‌جا کرده‌اند.[۶]

از دههٔ ۱۳۴۰ تهران مرکز جذب مهاجران زیادی از سرتاسر ایران بوده‌است.[۷] ساکنان اصلی تهران اقوام فارسی‌زبان بودند، البتّه هم‌اکنون این شهر دارای اقوام مختلفی است و عمدهٔ زبان محاوره‌ای در این شهر فارسی است. بیشتر مردم در این شهر زبان فارسی با لهجهٔ تهرانی دارند. دیگر اقوام ساکن تهران عبارتند از: کُرد ،آذربایجانی، گیلک، مازندرانی، ارمنی، عرب ،لر.[۸] تراکم جمعیّت در تهران بین ده هزار و هفتصد تا بیش از یازده هزار تن در هر کیلومتر مربّع برآورد می‌شود که بنابر آمار نخست بیستمین شهر پرتراکم جهان است.[۹][۱۰] شهر تهران در شمال ایران، در کوهپایه‌های جنوبی رشته‌کوه البرز در حدّ فاصل طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۲ دقیقهٔ شرقی تا ۵۱ درجه و ۳۶ دقیقهٔ شرقی، به طول تقریبی ۵۰ کیلومتر و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۳۴ دقیقهٔ شمالی تا ۳۵ درجه و ۵۰ دقیقهٔ شمالی به عرض تقریبی ۳۰ کیلومتر گسترده شده‌است. ارتفاع شهر در بلندترین نقاط شمال به حدود ۲۰۰۰ متر و در جنوبی‌ترین نقاط به ۱۰۵۰ متر از سطح دریا می‌رسد. تهران از شمال به نواحی کوهستانی، و از جنوب به نواحی کویری منتهی شده، در نتیجه در جنوب و شمال دارای آب و هوایی متفاوت است. نواحی شمالی از آب و هوای سرد و خشک و نواحی جنوبی از آب و هوای گرم و خشک برخوردارند.[۱۱]

منابع

الگو:پانویس
  1. الگو:یادکرد وب
  2. الگو:یادکرد وب
  3. الگو:یادکرد وب
  4. خطای یادکرد: برچسب [۱۲]