اراک: تفاوت بین نسخه‌ها

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
−
{{مقاله برگزیده}}
 
−
{{دیگر کاربردها|اراک}}
 
−
{{جعبه شهر ایران
 
−
|نام‌رسمی=اراک
 
−
|روی‌نقشه=بلی
 
−
|عرض‌جغرافیایی=۳۴٫۰۸
 
−
|طول‌جغرافیایی=۴۹٫۷
 
−
|تصویر=Arak montage (1).jpg
 
−
|اندازه‌تصویر=۲۵۰
 
−
|برچسب‌تصویر=از بالا: اسکای لاین اراک ، سرای مهر در بازار اراک ، برج عظیم تقطیر ، کارخانه واگن پارس ، حمام و موزه چهارفصل
 
−
|استان=مرکزی
 
−
|شهرستان=اراک
 
−
|بخش=[[بخش مرکزی شهرستان اراک|مرکزی]]
 
−
|دهستان=
 
−
|نام‌محلی=
 
−
|نام‌های‌دیگر=
 
−
|نام‌های‌قدیمی=سلطان‌آباد عراق، [[سلطان‌آباد]]، قلعه سلطان‌آباد<ref>{{پک|محتاط|۱۳۶۸|ک=سیمای اراک (جامعه‌شناسی شهری)|ص=۳۲}}</ref>
 
−
|سال‌شهرشدن= ۱۲۳۱ قمری<ref>{{پک|دهگان|۱۳۸۳|ک=تاریخ اراک (جلد دوم)|ص=۱۰۳}}</ref>
 
−
|جمعیت= ۵۲۶،۱۸۲ نفر (سال ۱۳۹۰ خورشیدی) <ref group="یادداشت">به موجب مصوبه دولت و شورای عالی شهرسازی، نقاط جمعیتی [[کرهرود]] و [[سنجان (مرکزی)|سنجان]] به شهر اراک الحاق شدند. جمعیت جدید حاصل از جمعیت سه شهر اراک، سنجان و کرهرود است.</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.amar.org.ir/Portals/0/sarshomari90/Files/ABADY-90/os00.xls|عنوان=نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰ استان مرکزی |ناشر=وب‌گاه مرکز آمار ایران |تاریخ=۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKF30OuE | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref><ref name="elhagh">{{یادکرد وب|نشانی= http://rc.majlis.ir/fa/law/show/816112|عنوان=مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در خصوص الحاق نقاط جمعیتی سنجان و کرهرود به شهر اراک|ناشر=مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی|تاریخ=۹ مرداد ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲ | پیوند بایگانی =http://www.webcitation.org/6GUbylI6C | تاریخ بایگانی =۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲}}</ref>
 
−
|رشدجمعیت= ۲٫۹۷<ref name="boodje">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://boodje.ostan-mr.ir/files/19/nezam%20shahri.pdf |عنوان =بررسی و تحلیل نظام شهری و نظام روستایی و عشایری استان مرکزی | ناشر =دفتر برنامه‌ریزی و بودجه استانداری استان مرکزی |تاریخ =۱۳ دسامبر ۲۰۱۳ |تاریخ بازدید = ۱۲ مه ۲۰۱۳|پیوند بایگانی=http://www.webcitation.org/6GaXvxQ5I|تاریخ بایگانی =۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۲}}</ref>
 
−
|تراکم‌جمعیت= بیش از ۱۰ هزار<ref name="boodje"/>
 
−
|زبان= فارسی با [[لهجه اراکی]]<ref>{{پک|محتاط|۱۳۶۶|ک=سیمای اراک (جلد دوم، جامعه شناسی شهری، فرهنگ مردم)|ص=۶}}</ref>
 
−
|مذهب=[[شیعه]]، اقلیتی [[مسیحی]]، [[کلیمی]]<ref name="ostanshenasi"/> و [[بهائیت|بهائی]]<ref name="wikifarhangi">{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=فرق_مذهبی_استان_مرکزی|عنوان=فرق مذهبی استان مرکزی|ناشر=ویکی اطلس فرهنگی ایران|تاریخ=۳ آبان ۱۳۸۸ |تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKF3VBrS | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref><ref name="mazandnume">{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.mazandnume.com/fullcontent/3248/جغرافياي-جمعيتي-بهاییان-ايران-و-مازندران/|عنوان=جغرافیای جمعیتی بهائیان ایران و مازندران |ناشر=پایگاه تحلیلی خبری مازندران |تاریخ=۷ تیر ۱۳۸۴ |تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKF4ZiMU | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
 
−
|مساحت=۵۳٫۴۵ تا ۷۰ کیلومتر مربع<ref name="Masahat">{{یادکرد وب|عنوان=نقشهٔ بافت‌های فرسودهٔ مصوب شهرها: مرکزی|ناشر=وب‌گاه شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران|نشانی=http://www.udro.org.ir/index.php?option=com_mtree&task=listcats&cat_id=6|تاریخ=۱۲ مه ۲۰۱۲|تاریخ بازدید=۱۴ ژانویهٔ ۲۰۱۳| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKF78LCK | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.donya-e-eqtesad.com/Default_view.asp?@=246033|عنوان=۱۵۰۰ هکتار به محدوده قانونی شهر اراک افزوده می‌شود |ناشر=روزنامه دنیای اقتصاد |تاریخ=۱۷ اسفند ۱۳۸۹ |تاریخ بازبینی=۸ آذر ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6Dae6WEaN | تاریخ بایگانی = ۱۱ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref>
 
−
|ارتفاع=۱۷۴۳ متر<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://gndb.ncc.org.ir/Pages/jpgMaps.aspx?end=OGTdJXmefpw=&r=bxqwocqo |عنوان=مشخصات اراک |ناشر=پایگاه ملی نام‌های جغرافیایی ایران |تاریخ=۲۷ دسامبر ۲۰۱۳ |تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲ | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKF7xde4 | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
 
−
|میانگین‌دما=۱۳٫۸ درجه سانتی‌گراد<ref name="hava"/>
 
−
|میانگین‌بارش‌سالانه=۳۲۰ میلی‌متر<ref name="hava"/>
 
−
|شمارروزهای‌یخبندان= بین ۶۰ تا ۱۲۰ روز<ref name="hava"/>
 
−
|شهردار= محمدابراهیم عباسی<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920708001547 |عنوان=محمد ابراهیم عباسی شهردار اراک شد |ناشر=وب‌گاه خبرگزاری فارس |تاریخ=۸ مهر ۱۳۹۲|تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKF8sKM2 | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
 
−
|ره‌آورد= [[فتیر]]، [[باسلوق]]، [[کشمش]]<ref name="rahavard"/>
 
−
|پیش‌شماره=۰۸۶ <ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://coding.tciarak.ir/default.aspx |عنوان=اجرای طرح ملی همکد سازی با حذف کد بین شهری از شهرها و روستاهای استان مرکزی |ناشر=وب‌گاه شرکت مخابرات استان مرکزی |تاریخ=۲۷ دسامبر ۲۰۱۳ |تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKFBV7K8 | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
 
−
|پلاک اتومبیل= ایران ۴۷<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://acoforum.org/showthread.php?t=1713#axzz3q7ueicF8 |عنوان=لیست پلاک‌های خودروهای ایران|ناشر=بانک اطلاعاتی آکو| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6CvF5ogpD | تاریخ بایگانی = ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲}}</ref>
 
−
|وب‌گاه= [http://www.arak.ir/ www.arak.ir]
 
−
|جمله‌خوشامد= به زادگاه میرزا تقی‌خان امیرکبیر خوش آمدید
 
−
به اراک پایتخت صنعتی ایران خوش آمدید
 
−
|پانویس=}}
 
−
[[پرونده:Welcom arak.JPG|بندانگشتی|چپ|260px|تابلوی خوش آمدگویی]]
 
−
 
 
'''اراک''' ({{تلفظ|Arak.ogg}}) یکی از [[فهرست کلان‌شهرهای ایران|کلان‌شهرهای ایران]] و از بزرگترین شهرهای مرکز ایران و مرکز [[استان مرکزی]] و [[شهرستان اراک]] است. جمعیت اراک در سال ۱۳۹۰ خورشیدی برابر با ۵۲۶،۱۸۲ نفر بوده که از این نظر قطب جمعیتی استان مرکزی و چهاردهمین شهر پرجمعیت ایران به حساب می‌آید.
 
'''اراک''' ({{تلفظ|Arak.ogg}}) یکی از [[فهرست کلان‌شهرهای ایران|کلان‌شهرهای ایران]] و از بزرگترین شهرهای مرکز ایران و مرکز [[استان مرکزی]] و [[شهرستان اراک]] است. جمعیت اراک در سال ۱۳۹۰ خورشیدی برابر با ۵۲۶،۱۸۲ نفر بوده که از این نظر قطب جمعیتی استان مرکزی و چهاردهمین شهر پرجمعیت ایران به حساب می‌آید.
  
سطر ۴۳: سطر ۵:
 
شهر اراک دارای زمستان‌های سرد و مرطوب و تابستان‌های گرم و خشک است و کوههای اطراف شهر، [[تالاب میقان]] و دشت فراهان بر آب و هوای آن تاثیر می‌گذارند. شهر در میان پای‌کوه‌های داخلی [[زاگرس|رشته‌کوه زاگرس]] قرار دارد و از جمله شهرهای امن از نظر لرزه‌خیزی است که احتمال وقوع [[زلزله]] بالای ۵ ریشتر در آن بسیار ضعیف است.
 
شهر اراک دارای زمستان‌های سرد و مرطوب و تابستان‌های گرم و خشک است و کوههای اطراف شهر، [[تالاب میقان]] و دشت فراهان بر آب و هوای آن تاثیر می‌گذارند. شهر در میان پای‌کوه‌های داخلی [[زاگرس|رشته‌کوه زاگرس]] قرار دارد و از جمله شهرهای امن از نظر لرزه‌خیزی است که احتمال وقوع [[زلزله]] بالای ۵ ریشتر در آن بسیار ضعیف است.
  
−
مردم شهر اراک عمدتاً مسلمان و پیرو مذهب شیعه هستند، اما اقلیتی از [[مسیحی]] و [[بهائیت|بهائی]] نیز وجود دارند. زبان مردم، فارسی با [[لهجه اراکی]] است.  
+
مردم شهر اراک عمدتاً مسلمان و پیرو مذهب شیعه هستند، اما اقلیتی از [[مسیحی]] نیز وجود دارند. زبان مردم، فارسی با [[لهجه اراکی]] است.  
  
 
اراک یکی از شهرهای صنعتی ایران است که از لحاظ گوناگونی محصولات صنعتی، نخستین، از لحاظ وجود صنایع مادر، دومین و به طور کلی چهارمین قطب صنعتی کشور محسوب می‌شود.این شهر به واسطه وجود صنایع مادر، تولید ۸۰٪ تجهیزات [[انرژی]] کشور، وجود بزرگ‌ترین کارخانه تولید کننده [[آلومینیوم]] کشور و وجود بزرگ‌ترین معدن [[سدیم سولفات]] کشور، به‌عنوان پایتخت صنعتی ایران شناخته شده‌است و به همین دلیل یکی از آلوده‌ترین شهرهای ایران است. [[طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک]] از جمله طرح‌های ملی است که برای کاهش آلودگی شهر به تصویب رسید، اما اجرای ضعیف آن بعد از چند سال باعث شد تا مردم اراک در سال ۱۳۹۲ خورشیدی به مدت ۱۸ هفته تجمعات اعتراضی نسبت به وضع موجود برپا کنند. ترافیک و گرانی مسکن از جمله مشکلات دیگر این شهر است.
 
اراک یکی از شهرهای صنعتی ایران است که از لحاظ گوناگونی محصولات صنعتی، نخستین، از لحاظ وجود صنایع مادر، دومین و به طور کلی چهارمین قطب صنعتی کشور محسوب می‌شود.این شهر به واسطه وجود صنایع مادر، تولید ۸۰٪ تجهیزات [[انرژی]] کشور، وجود بزرگ‌ترین کارخانه تولید کننده [[آلومینیوم]] کشور و وجود بزرگ‌ترین معدن [[سدیم سولفات]] کشور، به‌عنوان پایتخت صنعتی ایران شناخته شده‌است و به همین دلیل یکی از آلوده‌ترین شهرهای ایران است. [[طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک]] از جمله طرح‌های ملی است که برای کاهش آلودگی شهر به تصویب رسید، اما اجرای ضعیف آن بعد از چند سال باعث شد تا مردم اراک در سال ۱۳۹۲ خورشیدی به مدت ۱۸ هفته تجمعات اعتراضی نسبت به وضع موجود برپا کنند. ترافیک و گرانی مسکن از جمله مشکلات دیگر این شهر است.
سطر ۸۳: سطر ۴۵:
 
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=یزدی‌پسند|نام=علی|کتاب=پایان‌نامه تاریخ سیاسی اجتماعی اقتصادی اراک (سلطان‌آباد) (از آغاز قاجار تا سال ۱۳۳۲ هجری خورشیدی)|ناشر=[[دانشگاه اصفهان]]|سال=۱۳۸۶}}
 
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=یزدی‌پسند|نام=علی|کتاب=پایان‌نامه تاریخ سیاسی اجتماعی اقتصادی اراک (سلطان‌آباد) (از آغاز قاجار تا سال ۱۳۳۲ هجری خورشیدی)|ناشر=[[دانشگاه اصفهان]]|سال=۱۳۸۶}}
  
−
{{چپ‌چین}}
 
−
* {{cite book | last =Bazin | first =Marcel | author-link = مارسل بازین| year =۲۰۰۱ | title =[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopaedia Iranica]] | edition =  | chapter =GĪLĀN i. GEOGRAPHY AND ETHNOGRAPHY | place =  | publisher = | volume =۵ | pages =۶۱۷-۶۲۵ | isbn =  | ref =http://www.webcitation.org/6CvFgNJrx}}
 
−
 
−
{{پایان چپ‌چین}}
 
  
 
[[رده:اراک|اراک]]
 
[[رده:اراک|اراک]]

نسخهٔ ‏۱۵ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۵:۴۹

اراک (الگو:تلفظ) یکی از کلان‌شهرهای ایران و از بزرگترین شهرهای مرکز ایران و مرکز استان مرکزی و شهرستان اراک است. جمعیت اراک در سال ۱۳۹۰ خورشیدی برابر با ۵۲۶،۱۸۲ نفر بوده که از این نظر قطب جمعیتی استان مرکزی و چهاردهمین شهر پرجمعیت ایران به حساب می‌آید.

از سده دوم اسلامی ناحیه میان همدان، ری و اصفهان عَراق نامیده شد که بعدها برای تمایز با عراق عرب آن را عراق عجم نامیدند. عَراق معرب اراک است. اراک نسبت به بسیاری از شهرهای ایران، شهر جوانی محسوب می‌شود. این شهر در دوران قاجار بنیان گذاشته شده و کمی بیش از دو قرن قدمت دارد. نام شهر که ابتدا قلعه‌ای نظامی در کنار روستای کرهرود بود قلعه سلطان‌آباد، بعد سلطان‌آباد عراق و در سال ۱۳۱۶ خورشیدی به اراک تغییر نام داد. بانی شهر اراک یوسف‌خان گرجی معروف به سپهدار بود که شهر را در طول چند سال و با هزینه ۲۰۰٬۰۰۰ تومان ساخت. در شهر جدید تمامی تأسیسات شهری از قبیل قنات، حمام، آب‌انبار، مسجد، مدرسه، سقاخانه، بازار و ارگ حکومتی ساخته شد. با رونق‌گیری اقتصاد شهر و عبور راه‌آهن سراسری از شهر، مهاجرت به شهر افزایش یافت.

شهر اراک دارای زمستان‌های سرد و مرطوب و تابستان‌های گرم و خشک است و کوههای اطراف شهر، تالاب میقان و دشت فراهان بر آب و هوای آن تاثیر می‌گذارند. شهر در میان پای‌کوه‌های داخلی رشته‌کوه زاگرس قرار دارد و از جمله شهرهای امن از نظر لرزه‌خیزی است که احتمال وقوع زلزله بالای ۵ ریشتر در آن بسیار ضعیف است.

مردم شهر اراک عمدتاً مسلمان و پیرو مذهب شیعه هستند، اما اقلیتی از مسیحی نیز وجود دارند. زبان مردم، فارسی با لهجه اراکی است.

اراک یکی از شهرهای صنعتی ایران است که از لحاظ گوناگونی محصولات صنعتی، نخستین، از لحاظ وجود صنایع مادر، دومین و به طور کلی چهارمین قطب صنعتی کشور محسوب می‌شود.این شهر به واسطه وجود صنایع مادر، تولید ۸۰٪ تجهیزات انرژی کشور، وجود بزرگ‌ترین کارخانه تولید کننده آلومینیوم کشور و وجود بزرگ‌ترین معدن سدیم سولفات کشور، به‌عنوان پایتخت صنعتی ایران شناخته شده‌است و به همین دلیل یکی از آلوده‌ترین شهرهای ایران است. طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک از جمله طرح‌های ملی است که برای کاهش آلودگی شهر به تصویب رسید، اما اجرای ضعیف آن بعد از چند سال باعث شد تا مردم اراک در سال ۱۳۹۲ خورشیدی به مدت ۱۸ هفته تجمعات اعتراضی نسبت به وضع موجود برپا کنند. ترافیک و گرانی مسکن از جمله مشکلات دیگر این شهر است.

از لحاظ گردشگری، قدمت بیشتر بناهای تاریخی اراک به دوره قاجار بازمی‌گردد.از مهمترین صنایع دستی شهر، قالی اراک است که در گذشته اهمیت و اعتبار فراوانی داشته است و رقیب قالی کرمان بود.

پانویس

الگو:پانویس

منابع

برگرفته از «http://www.wikiferaq.org/index.php?title=اراک&oldid=14370»