شهاب الدین سهروردی

شیخ شهاب الدین ابوالفتوح یحیی بن حبش بن امیرک سهروردی معروف به شیخ اشراق و شیخ مقتول مؤسس حکمت اشراق و از حکمای بزرگ اسلام در قرن ششم هجری قمری است. شیخ اشراق حکمت و اصول فقه را در مراغه نزد مجدالدین جیلی که استاد امام فخر رازی نیز بود فراگرفت و در حکمت تبحر و احاطه تمام یافت و چنانکه مشهور است در علوم غریبه نیز تبحر بهم رسانید. در حلب مورد اتهام و مخالفت فقها واقع شد و به امر صلاح الدین ایوبی، به وسیله پسرش ظاهر (الملک الظاهر) توقیف شد، و برخلاف میل ظاهر، در حقیقت به اصرار فقها و به امر صلاح الدین، در سال 587 هجری قمری در حالی که حدود 36 یا 38 سالگی داشت به قتل رسید.

شیخ اشراق با آن که در حکمت مشّائی تتبّع و تبحّر داشته است، آیین مشائین و پیروان ارسطو را سست یافته و انتقاد سخت کرده است و روش خود را که حکمت اشراقی و حکمة نوریة خوانده است، به حکمای مشرق منسوب داشته است. وی با آن که حکیم است نوعی مشرب تصوّف دارد، مع ذلک در سلسله صوفیه وارد نیست. حکمت اشراقی در حقیقت نوعی تئوزوفی است و پیروان آن را اشراقیان و اشراقیون و اهل اشراق می خوانند.