بنگلادش

جمهوری خلق بَنْگِلادِش الگو:به بنگالی کشوری است واقع در جنوب قارهٔ آسیا و شرق هند،

پایتخت آن داکا و جمعیت آن ۱۴۸ میلیون نفر است. واحد پول بنگلادش تاکا نام دارد و زبان رسمی آن بنگالی است. زبان بنگالی از ریشه زبان‌های هندوآریایی است و خط ویژه خود را دارد. از زبان انگلیسی نیز در آموزش عالی و دادگستری استفاده زیادی می‌شود و طبقه متوسط و بالا از آن به عنوان زبان دوم استفاده می‌کنند. ۹۸ درصد از مردم این کشور از قوم بنگال هستند.

این کشور که پیش از این پاکستان خاوری نام داشت در پی جنگ آزادی‌بخش بنگلادش، در تاریخ ۲۶ مارس ۱۹۷۱ به کمک هند از پاکستان باختری (پاکستان امروزی) جدا شده و کشوری جداگانه شد.

۸۹٫۷ درصد از مردم بنگلادش مسلمان و اکثریت آن‌ها سنی‌مذهب هستند. ۹٫۲ درصد از بنگلادشی‌ها نیز پیرو آیین هندو است. از آنجا که اسلام از نظر تاریخی توسط صوفیان به بنگلادش آورده‌شد پیروان طریقت‌های صوفی هم‌چون دیوبندی و اهل حدیث نیز در این کشور حضور درخور توجهی دارند.

بنگلادش نهمین کشور پرجمعیت جهان و از پرتراکم‌ترین کشورها از نظر جمعیت است. بنگلادش بر روی زمین‌های حاصلخیز دلتای رود گَنگ واقع شده و در معرض آسیب سیل‌ها و چرخندهای سالانه قرار دارد.

بنگلادش از نظر جغرافیای سیاسی در محاصره کامل هند قرار دارد و به دلیل واقع بودن در شبه قاره هند شدیداً تحت تاثیر آن می‌باشد و مهم‌ترین روابط را در نظام بین‌المللی، با هند دارد. بخش کوچکی از مرزهای زمینی این کشور نیز در اشتراک با برمه می‌باشد.

بنگلادش در موسیقی، معماری و مجسمه‌سازی و نقاشی پیشینه‌ای غنی دارد. ادبیات بنگالی از زبان و ادبیات فارسی تأثیر بسیاری گرفته است.

تاریخ

مرزهای قدیمی بنگلادش در جنوب آسیا ناشناخته است. در کتابهای جغرافیا به اجتماعی از مردم که بنگا نامیده می‌شدند اشاره شده‌است. مهابهاراتا چندین درگیری را در این اجتماع ذکر می‌کند. مارکوپولو نیز در خاطرات خود به نام بنگلا اشاره می‌کند. تاریخ‌نگاران دیگری هم با نام‌های گوناگون به این منطقه جغرافیایی اشاره کرده‌اند ولی برای نخستین بار نام بنگال در دوران سلطنت اکبرشاه استفاده شد؛ هنگامی که استان شرقی موخالز بعنوان سوبا - بنگلا شناخته شد. در روزگار چیرگی بریتانیا بر هند بین سال‌های ۱۸۵۴ -۱۸۷۴ بنگال شامل این قسمتها بود: ۱-بنگال خاص؛ ۲- ایالت بیهار در هند کنونی و مناطق اریسا و چوتانگپور در غرب؛ ۳- قسمتی از دره سورما در شمال شرقی.

در ۱۸۷۵م هنگامی که ایالت آسام به وجود آمد، بخش‌های کاچار و سیلهت در دره سورما از بنگال جدا شد و به ایالت جدید واگذار گردید. در ۱۹۰۵م ایالت بنگال شرقی و آسام از ترکیب پانزده بخش از بنگال، ایالت آسام و ایالتهای کوچ بیهار، تریپورا و منپور تشکیل شد و داکا، مقر دولت، ایالت جدید شد.

این کشور در زمان تسلط بریتانیا به شبه قارهٔ هند تا سال ۱۹۴۷ به عنوان پاکستان خاوری شناخته می‌شد، در ۲۶ مارس ۱۹۷۱ این کشور بعد از سال‌ها جنگ‌های داخلی با نام کشور مستقل «بنگلادش» از پاکستان اعلام استقلال کرد.

با تجزیه هند بریتانیا در ۱۹۴۷، این ناحیه به دلیل مسلمان بودن اکثریت جمعیت به ایالت شرقی پاکستان مستقل تبدیل شد. پاکستان شرقی به خاطر فاصله ۱۶۰۰ کیلومتری از ایالت غربی اردوزبان و از نظر سیاسی حکمفرما، خود را قربانی بی عدالتی اقتصادی و قومی یافت. در ۱۹۷۱ این انزجار باعث بروز جنگ داخلی شد و کمک هند به نیروهای نامنظم بنگالی منجر به ایجاد جمهوری خلق بنگلادش (بنگال آزاد) مستقلی تحت رهبری شیخ مجیب‌الرحمن شد.

ترور این شیخ در ۱۹۷۵ در نهایت منجر به قدرت رسیدن ژنرال ضیاءالرحمان شد و وی با انجام اصلاحاتی در قانون اساسی، کشوری اسلامی به وجود آورد. این ژنرال نیز خود در ۱۹۸۱ ترور شد و ژنرال ارشاد در ۱۹۸۲ به قدرت رسید. در ۱۹۸۶ حکومت نظامی ملغی گشت و با اصلاحاتی در قانون اساسی دولتی غیر نظامی زمام امور را به دست گرفت. به دنبال مدتی اغتشاش، ارشاد خلع و متهم به فساد شد. در مارس ۱۹۹۱، حزب ملی بنگلادش به رهبری بیوه ضیاء الرحمن، برنده انتخابات چندحزبی گردید. از آن زمان نظام حکومتی بنگلادش از محور رئیس جمهور به محور پارلمان تغییر یافته‌است.

منابع

• Wikipedia contributors, "Bangladesh," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Bangladesh&oldid=495567206 (accessed June ۳, ۲۰۱۲).
• Khan, Zillur R. (1997). "Bangladesh's experiments with parliamentary democracy". Asian Survey 37 (6): 575–589.

کریمی، جواد: مدخل «بنگلادش»، در دانشنامه جهان اسلام. ۱۳۵۴-۱۳۶۰ خورشیدی.

بنگلادشی، محمد ابوسعید، ادیان و مذاهب در بنگلادش. در: نشریه «طلوع»، تابستان ۱۳۸۲، شماره ۶. ص۱۵۵.

بنگلادشی، محمد ابوسعید، ادیان و مذاهب در بنگلادش. در: نشریه «طلوع»، تابستان ۱۳۸۲، شماره ۶. ص۱۵۵.