تسلیمیه

از صوفیه.

ایشان می گویند تا کسی به مقام تسلیم نرسد به مرتبة عالیة عرفان نخواهد رسید و در نتیجه سالک باید تسلیم پیرکامل گردد. محقق اردبیلی در حدیقة الشیعة می نویسد: «فرقه دوازدهم از صوفیه تسلیمیه اند: ایشان گویند تا کسی به مقام تسلیم نرسد به مرتبة عالیة عرفان نخواهد رسید و او را عارف نتوان گفت. و گویند تسلیم عبارت از آن است که هرچه پیر گوید و طلبد، مرید اجابت کند و علامت تسلیم آن است که چون پیر خواهد که با مرید وطی کند مرید گردن رضا و تسلیم باید بنهد تا پیر حاجت خود را حاصل کند و برخلاف رضای پیر عمل ننماید و اول چیزی که این طایفه به مرید حواله کنند زنجیر یا رسنی باشد که در گردنش اندازند و آن را رشته تسلیم نام کنند و نزد طایفة واصلیه و قلندریه نیز این طریقه سلوک است و به اعتقاد ایشان این مرتبه ایست بغایت بلند. و باید دانست که قلندریه چندین گروهند که خفی بوده اند از اصناف، و بیشتر ایشان ملحد بوده اند و اکثر سفیهان این طور کسان را درویش می پندارند. امید که حضرت الله تعالی همه را دانایی و بینایی کرامت فرماید بحق النبی و آله المعصومین علیهم السلام».

نکته قابل تأمل آن است که سرجان ملکم ـ که بسیاری از مطالب خود را از حدیقة الشیعة وام گرفته است ـ همین مطلب را در شرح عقیده تسلیمیه نقل کرده و تنها از قول آقامحمدعلی ـ که ظاهراً آقا محمدعلی کرمانشاهی است رک: ارسالیه می نویسد: «آقامحمدعلی گوید که ارسالیه و قلندریه نیز همین قسم قانونی دارند. » روشن است که در این عبارت فرقه ارسالیه جایگزین واصلیه شده و نقل قول هم از مرحوم آقا محمدعلی کرمانشاهی ـ که متأخّر از محقق اردبیلی است ـ صورت گرفته است.

شایان ذکر است که محقق اردبیلی  از مخالفین صوفیه بوده و مخالفت شدید او با صوفیه در جای جای کتابش مشهود است.