حُصَینیه

از زیدیه.

سعد اشعری در المقالات و الفرق می نویسد: « زیدیه ای که حُصَینیه نامیده می شوند. . . » و در ادامه برای ایشان همان عقایدی را مطرح می کند که حسن بن موسی نوبختی برای حُسینیه (از زیدیه) مطرح کرده است و لذا می توان گفت این دو در حقیقت یک فرقه اند.

ایـن مطلب را هـم چنین می تـوان از کلمـات قاضی نعمان مصری در کتـاب، الارجوزة المختارة استفاده کرد. وی قبل از آن که زیدیه را مورد بحث قرار دهد، از فرقه ای به نام حُصَینیه نام می برد. از دقت در عبارت این کتاب معلوم می شود که حُصَینیه که پیروانی نیز داشته اند معتقد بودند: علی علیه السلام تا وقتی که قیام نکرده و نشسته بود، امام مفترض الطاعة نبوده و تنها پس از قیام، به مقام امامت نائل گردیده است. ایشان هم چنین گفته اند هر کس که از قریش باشد اگر به امر امامت قیام کند، امام است اگرچه به واسطه تقدم بر آل نبی صلی الله علیه و آله]] تعدی و خیانت، روا داشته باشد. از کتاب مذکور هم چنین می توانیم استفاده کنیم که پس از مؤسس فرقه که حصین نام داشته است، پیروان این فرقه در مورد ابوبکر و عمر اختلاف کرده اند. گروهی گفته اند چون علی علیه السلام به خلافت آن ها رضایت داده است، ما نیز از ایشان تبرّی نمی جوییم و نسبت به آن دو تولّی داریم، اما گروهی دیگر از آن دو تبری جسته اند. حتی در میان گروه دوم، برخی علی علیه السلام را به سبب آن که بر ابوبکر نشوریده است و به ولایت او اقرار کرده است، تکفیر کرده اند. این دسته، علی علیه السلام را قبل از قیام به امامت در ضلالت دانسته و تنها پس از این که به قتال دعوت کرده و نسبت به امر امامت قیام نمود، او را از ضلالت خارج دانسته اند. ایشان در ادامه گفته اند حضرت علی علیه السلام پس از این که به حکمیت گردن نهاد، در ضلالت افتاد و چون از حکمیت بازگشت، دوباره به امامت رسید.

باید توجه داشت که علیرغم آن که در این کتاب، این فرقه جدای از فرقه های زیدیه آورده شده، ولی عقاید آن ها بسیار به عقاید زیدیه نزدیک است و در نتیجه می توان گفت آن فرقه ای که حسن بن موسی نوبختی با عنوان حسینیه (با سین) از زمره فرق زیدیه بر شمرده حُسینیه (از زیدیه) ] مصحّف حُصَینیه است و نام اصلی آن فرقه زیدی مسلک، حُصَینیه می باشد. چرا که عقاید این دو تقریباً یکی است.

کتاب مذکور شامل مثنوی بلندی است که در آن مطالب مختلف در قالب «ارجوزه»ای طولانی بیان شده است. ذکر فرقه حُصَینیه در این کتاب با این بیت آغاز می شود:

و فرقة تعزی الی رئیسه و هو الحصین مبتدء تأسیسها

مطالب مورد اشاره، در ضمن نه بیت ذکر شده است.