یوسف بن عبدالله شحّام

ابویعقوب یوسف بن عبدالله شحّام بصری استاد ابوعلی جبایی و رئیس معتزله بصره است. وی که از ابی هذیل، آراء اعتزال را فرا گرفت، در ایام واثق عباسی رئیس دیوان خراج بود. گویا وی مناظره ای با صاحب الزنج در هنگام قیام وی داشته و همین امر باعث شده که صاحب الزنج، ابتدا قصد کشتن او را بنماید و سپس از این امر منصرف شود. برخی مرگ او را حدود 280 هجری قمری گفته اند.