مأمون عباسی

ابوالعباس (یا ابی‌جعفر) عبدالله بن هارون‌الرشید بن محمد المهدی بن ابی جعفر منصور عباسی، هفتمین خلیفه عباسی می‌باشد. وی در سال 170‌هجری‌قمری به دنیا آمده و مادر خود را که زنی ایرانی بود در بستر زایمان از دست داد. مأمون پس از مرگ هارون (193هـ .ق) در طوس در حالی که برای جهاد به مرو رفته بود، با همکاری فضل بن سهل که بعدها به وزارت وی نائل آمد و طاهر بن حسین معروف به طاهر ذو الیمینین، بر برادرش «امین» (م:‌198هـ .ق) خروج کرده و پس از چندی در سال 198هجری‌قمری بغداد را به وسیله طاهر، تصرف کرده، به زندگی امین خاتمه داده و به عنوان خلیفه عباسی انتخاب گردید. حادثه بزرگ زندگی وی، انتخاب امام علی بن موسی الرضا (م:203هـ .ق) به ولایت عهدی است. این امر بعدها باعث دردسرهایی برای وی در بغداد گردید چنانکه بزرگان عباسی عموی وی ابراهیم بن مهدی را به خلافت برگزیدند و مأمون تنها با شهادت امام و تصرف بغداد که با جنگی همراه بود توانست به مشکلات مذکور پایان دهد. مأمون را سخی و دانشمند توصیف کرده‌اند. برخی نیز او را شیعه دانسته‌اند. علاقه وافر وی به ترجمه آثار زبان‌های دیگر به عربی، دوره او را دوره ورود اندیشه فلسفه یونانی به‌ سرزمین‌های اسلامی ساخته است. وی دارای تربیتی ایرانی بوده و نسبت به آل ابی طالب با رأفت برخورد می‌کرده است. تعصب وی در مسئله خلق قرآن، باعث پیدایش بحث‌های زیاد و باروری علم کلام در دوره اوست. مأمون در سال 218‌ هجری‌ قمری درحالی‌که 48 سال داشته است وفات می‌کند و پس از وی، خلافت به برادرش معتصم عباسی می‌رسد.