ابن خلدون

ابوزید عبدالرحمن بن محمد بن محمد بن محمد بن حسن حضرمی اشبیلی تونسی، ملقب به ولی الدین و مشهور به ابن خلدون، از بزرگترین دانشمندان قرن هشتم هجری قمری است. وی که در سال 732 هجری قمری در تونس به دنیا آمد، منسوب به خلدون جدّ اعلای خویش است. ابن خلدون در کودکی پدر و مادر خویش را در اثر طاعون از دست داد. او در جوانی به دربارهای امرای منطقه شمال آفریقا و جنوب اسپانیا راه یافت، وی در این زمان گاه مورد اقبال برخی از امرا و وزرا قرار می گرفت و گاه از ایشان دور می شد و یک بار نیز به زندان افتاد. ابن خلدون در سال 764 هجری قمری از آفریقا به اسپانیا رفته و ملازم خاص سلطان وقت غرناطه، سلطان محمد پنجم گردید. وی در آن جا اکرام بسیار دید لکن پس از مدتی به مغرب بازگشت و سمت بالایی در دربار حاکم آن ناحیه یافت. اما این نیز دیری نپائید و وی باز در میان دربارهای مختلف سرگردان گردید. در این دوره که دوره کارهای سیاسی ابن خلدون است و تا سال 776 هجری قمری به طول انجامیده، وی همواره در میان دربارهای مختلف در نوسان بود. ابن خلدون از این سال به کارهای علمی پرداخت و با دوری گزیدن از سیاست به نوشتن کتاب « العبر و دیوان المبتداء و الخبر فی ایام العرب و العجم و البربر، » مشغول شد. ابن خلدون رُبع پایانی عمر خویش را به مصر رفت و به تدریس و قضاوت بر اساس فقه مالکی پرداخت. وی سرانجام پس از زندگی بسیار پر کش و قوس در سال 808 هجری قمری در سن 78 سالگی در مصر درگذشت. او علاوه بر تاریخ، فقه و حدیث، در جامعه شناسی نیز خبره بوده است.