مجارستان

مَجارستان (به مجاری: Magyarország) کشوری است در اروپای مرکزی. پایتخت آن بوداپست است. مساحت آن ۹۳۰۳۰ کیلومتر مربع است. این کشور در حدود ۹ میلیون و ۸۸۰ هزار نفر جمعیت دارد، زبان رسمی آن مجاری و واحد پول آن فورینت است. پایتخت و پرجمعیت‌ترین شهر این کشور بوداپست با یک میلیون ۷۴۰ هزار نفر جمعیت است.

در حدود ۸۴ درصد از مردم این کشور مجاری‌تبار، ۱۴ درصد نامشخص، و ۳ درصد روما (کولی) هستند. زبان مجاری پرگویشورترین زبان غیر هندواروپایی در قاره اروپا است.

زبان مجاری از خانواده فین‌واوگری است که از کوه‌های اورال سرچشمه می‌گیرند و مجاری با زبان‌های فنلاندی و استونیایی خویشاوند است.

پایه‌های مجارستان در اواخر سد نهم میلادی توسط شاهزاده آرپاد نهاده شد. فرزند نوه او یعنی استفن اول در سال هزار میلادی بر تخت پادشاهی نشست و مسیحیت را به عنوان دین رسمی مجارستان پذیرفت. مجارستان در سده دوازدهم قدرتی متوسط در جهان غرب آن زمان به‌شمار می‌آمد. بخش‌هایی از مجارستان از ۱۵۴۱ تا ۱۶۹۹ یعنی ۱۵۸ سال در زیر سلطه عثمانی قرار گرفت. مجارستان بعدها تحت فرمان هابسبورگ قرار گرفت و سپس بخش عمده‌ای از پادشاهی اتریش-مجارستان را تشکیل داد.

مجارستان در تاریخ ۲۳ اکتبر ۱۹۸۹ تبدیل به جمهوری پارلمانی دموکراتیک شد و امروزه به عنوان یک کشور توسعه‌یافته شناخته می‌شود. مجارستان از کشورهای توریستی است و در سال ۲۰۱۱ میلادی ۱۰.۲ میلیون گردشگر را به خود جلب کرد. مجارستان، از کشورهای سابق کمونیستی شرق اروپا، همراه با شمار دیگری از کشورهای کمونیستی سابق و همچنین قبرس و جزیره مالت در سال ۲۰۰۴ به عضویت اتحادیه اروپا پذیرفته شد.

در طول جنگ جهانی دوم و در جریان هولوکاست، نزدیک به ششصد هزار یهودی در مجارستان کشته شدند. در آن زمان دولت وقت مجارستان، با آلمان نازی متحد بود.

امروزه، برطبق نتایج آژانس حقوق اساسی اتحادیه اروپا شدیدترین کشور یهودی‌ستیز اتحادیه اروپا مجارستان است. ۹۰ درصد یهودیان این کشور اعلام کرده‌اند که به آنها توهین و بی‌حرمتی و در بسیاری موردها حمله می‌شود.

تاریخ

تاریخ مهاجرت قوم مجار به جلگه دانوب دقیقاً معلوم نیست. این قوم به‌صورت قبایلی به‌تدریج از آسیا و نواحی غربی سیبری به این سرزمین آمده و پس از زدوخوردهای فراوان با دیگر قبایل برای تصاحب اراضی پربرکت سرانجام در جلگه دانوب بین نژادهای ژرمن و اسلاو حائل گردیده‌اند. این تاریخ را حدود سال ۸۹۶م. می‌دانند، یعنی زمانی‌که قبایل مجار به رهبری پرنس آرناپه ساکن حوزه کارپات (سرزمینی که از لحاظ آب و مراتع غنی بوده) را تماماً و یا به‌طور وسیعی تصرف کردند و امروز به‌نام «مجارستان» و «ترانسیلوانیا» خوانده می‌شود.

حوزه کارپات که از لحاظ جغرافیایی در مرکز اروپا واقع شده از دوران ماقبل تاریخ توسط بشر اولیه اشغال شده بود. مردم دوران اولیه عصر آهن و به‌دنبال آن کِلت‌ها به‌نوبت در شروع دورهٔ حاضر توسط رومی‌ها شکست خوردند. ایالات رومی پانونیا و داسیا که در زمان حکومت تیبریوس و تراجان به‌تصرف درآمده بودند، دربرگیرنده قسمتی از آنچه مجارستان می‌شد بودند. پس از چهار قرن فرمانروایی رومی‌ها به‌واسطه مهاجرت عظیمی منقرض گردید. هونها به رهبری پادشاه معروف خود آتیلا ، آستروگوتها ژپیدها و لونگوبارها و به‌دنبال آن‌ها آوارها که از نژاد هون‌ها بودند برای زمان کوتاهی در این مکان سکنی گزیدند.

با انقراض امپراتوری آوار به‌دست شارل ماگن، تنها گروه‌های کوچکی از آوارها در درهٔ رود دانوب باقی‌ماندند. وضعیت اجتماعی و اقتصادی این مردمان تقریباً هم‌سطح مجاری‌های غالب بود و به‌همین علت باعث همزیستی و بعدها جذب شدن آن‌ها توسط مردم مجار می‌گردید.

پرونده:Árpád Ráckeve.JPG

تندیسی از آرپاد، بنیان‌گذار دودمان پادشاهی مجارها.

در قرن دهم هفت قبیله فاتح مجار که با هم متحد بودند تحت رهبری شاهزاده آرپاد مؤسس اولین سلسله مجار قرار داشتند و قدرت را به فرزندش کیزاسپرو سپردند. در سال ۹۷۲ گیزا به‌عنوان یکی از سران قبایل مجار به ریاست اتحادیه‌ای که از این قبایل به‌وجود آمده بود انتخاب شد و به اتفاق همسرش سارولت به آئین مسیحیت گروید و پس از وی فرزندش ایشتوان یکم که در تاریخ مجارستان نسبت به سنت ایشتوان شهرت دارد در سال ۱۰۰۰م. به‌عنوان نخستین پادشاه مجارستان تاج‌گذاری کرد. وی که در کودکی غسل تعمید داده شده بود بعد از تحکیم حکومت خود به‌عنوان اولین پادشاه مجارستان مسئله مسیحی کردن مجارها را رسمیت بخشید و به تأسیس صومعه و بنانهادن کلیسا اقدام کرد. سن استفان برای استقرار نظام پادشاهی و پی‌ریزی یک نظم اجتماعی پایدار کوشش‌های فراوانی نمود و مردم را مجبور کرد از آیین قدیمی به‌سمت مسیحیت بگروند.

در اواخر قرن ۱۱ کلیسا ایشتوان یکم را به خاطر خدمات وی به مقدس ملقب نمود. وی دو مجموعه عقاید برای اداره امور کشور تنظیم کرد. وی پادشاهی جنگجو بود. در جنگی که با «کنراد» امپراتور ژرمن نمود وی را شکست داد و تا حوالی وین پیشروی کرد، و به‌علت ثروت سرشار حاصل از جنگ دانوب، خطر همسایگان اعم از امپراطوری ژرمن و بیزانس وجود داشت. مجارها نخست با بیزانس از در دوستی درآمدند و پس از شکست ژرمن‌ها در سال ۱۱۰۸ که با غلبه بر سپاهیان هانری پنجم در پوترن به‌دست آمد از جانب ژرمن‌ها آسوده‌خاطر گشتند. در سال ۱۱۸۱ با استقرار بلغارها و تشکیل دولت بلغار مرز مشترک مجارستان و بیزانس از بین رفت و خطر دوم که متوجه مجارها بود منتفی گشت. در قرن ۱۲ قدرت حکومت مرکزی رو به زوال نهاد و با رشد فئودالیسم قدرت سیستم ملوک‌الطوایفی افزایش یافت. از زمان مرگ استفان اول یک دوره ناامنی شروع شد که طی آن شورش نجیب‌زادگان پیرو مذهب قدیمی پاگان، اصلاحات اجتماعی و مذهبی پادشاه را به مخاطره انداخت. در هر حال این شورش فرونشانده شد و حملات آلمان‌ها از غرب و کومان‌ها از شرق سرکوب گردید.

طی سده‌های ۱۱ و ۱۲ پادشاهان دودمان «آرپاد» مجارستان را یک‌پارچه نگه داشته و در مقابل سیاست‌های توسعه‌طلبانه امپراتوری مقدس روم، قسطنطنیه و پاپ در رم مبارزه نمودند. سرانجام پیشرفت نسبتاً صلح‌آمیز مجارها در قرون وسطی با حمله مغول‌ها به رهبری پاتوخان در سال‌ها (۴۴ - ۱۲۴۱) دچار وقفه شد و ارتش مجارستان شاه بلدی چهارم به‌سختی توسط مغول‌ها تارومار شد.

اوج شکوه و عظمت مجارستان در قرون وسطی روزگار سلطنت لوئی اول (بزرگ) (۸۲ - ۱۳۴۲) بود؛ زیرا نفوذش تا دریای بالتیک، دریای سیاه، دریای مدیترانه می‌رسید. جنگ با ترک‌ها در سال ۱۳۸۹ صورت گرفت و ترک‌ها تا دریای بالکان پیش رفتند و مدت‌های دراز مجارستان در چنگال ترکان عثمانی و قسمتی از خاک مجارستان زیر فرمان جابرانه خانواده‌ها هابسبورگ اتریش گرفتار بود.

این سیاست حفظ قدرت مرکزی توسط «ماتیوس هون‌یادی» (۱۴۹۰ - ۱۴۵۸) که از پادشاهان بسیار محبوب و موفق بود دنبال گردید. با مهار کردن قدرت بارون‌ها و تشکیل یک ارتش قوی اجیر شده، وی امنیت و آسایش برای مردم شهر و روستا را به ارمغان آورد، در حالی‌که سیاست خارجی توسعه‌طلبانه وی موجب هراس بود با این وجود دربار با شکوه و کتابخانه عظیم گرونسیانا برای وی در سرتاسر اروپا شهرت آفرید. جانشینان شاه ماتیوس در هر حال قادر نبودند که با قدرت رو به افزایش بارون‌ها مقابله کنند. افزایش فشار روستاییان موجب گردید که تخم نارضایتی در میان آنان کاشته شود؛ به‌طوری‌که در سال ۱۵۱۴ منجر به جنگ دهقانی بزرگی به رهبری گیورگ دوژا از اهالی ترانسیلوانیا گردید. به‌هرحال ارتش دهقانی با نبردهای خونینی از هم پاشید و شکست آن منجر به کیفر خونینی برای دهقانان گردید. در این شرایط تهدید ترک‌ها برای اشغال کشوری که به‌دلیل اختلافات داخلی از هم پاشیده شده بود یک خطر جدی به‌شمار می‌آمد. در سال ۱۵۲۶ ارتش بزرگ سلطان سلیمان دوم قوای شاه جوان لوتیز دوم را در «نبرد موهاچ» نابود کرد.

پادشاهی اتریش - مجارستان

پس از آن نواحی غربی و شمالی مجارستان حکومت هابسبورگ را پذیرفته و از اشغال عثمانی‌ها رهایی یافتند. جنگ مجارها و عثمانی‌ها سرانجام با انعقاد پیمانی در سال ۱۶۹۹ پایان یافت. در سال ۱۸۶۷ میلادی حکومت‌های اتریش و مجارستان باهم متحد و سپس ادغام شده و دولت «اتریش - مجارستان» را شکل دادند. این پادشاهی دوتایی در طی جنگ جهانی اول توسط قدرت‌های مرکزی اروپا از هم گسسته شد. یک نظام جمهوری کوتاه مدت در سال ۱۹۱۸ در مجارستان به وجود آمد ولی بیش از ۸ ماه دوام نیافت، در سال ۱۹۱۹ بلا کُن رهبر کمونیست‌های رومانی با حمله به مجارستان و اشغال بوداپست در ۴ اوت ۱۹۱۹ یک حکومت کمونیستی بی نظم را در مجارستان پایه گذاری کرد. پس از ترک مجارستان توسط رومانیایی‌ها، آدام نیکولاس هورتی با یک ارتش ملی بوداپست را به تصرف درآورد، فاتحان بوداپست در ۴ ژوئن۱۹۲۰ معاهده‌ای تحت عنوان «پیمان تریانون» را به امضارساندند.

در جریان جنگ جهانی دوم، مجارستان متحد آلمان در این جنگ بود. به دنبال حملهٔ نازی‌ها به شوروی در ۲۲ژوئن۱۹۴۱میلادی، مجارستان از متجاوزان به شوروی که آلمان‌ها بودند حمایت کرد ولی با شکست آلمان‌ها در جبههٔ شرق از متفقین، در مه ۱۹۴۳ از این حمایت صرف نظر کرد. آلمان‌ها مجدداً در سپتامبر۱۹۴۳ برای بقا در جریان جنگ، مجارستان را اشغال کردند و یک رژیم دست‌نشانده در این کشور برقرار کردند. در جریان اشغال مجارستان توسط نازی‌ها، دهها هزار یهودی و کولی مجار به اردوگاه‌های مرگ فرستاده شدند و پس از تحمل شکنجه‌های فراوان به دست نازی‌های جنایتکار به طرز فجیعی به قتل رسیدند. با شکست آلمان‌ها در جنگ جهانی دوم، رژیم دست نشاندهٔ آنهادر مجارستان نیز بین سالهای ۱۹۴۴ تا۱۹۴۵ توسط شوروی از قدرت ساقط شد. به موجب پیمان پاریس که در سال۱۹۴۷ بسته شد، «مجارستان بایستی ازکلیهٔ قلمرو خود که در جریان جنگ جهانی دوم به دست آورده بود صرف نظر می‌کرد، همچنین مجارستان به پرداخت ۳۰۰ میلیون دلار غرامت به شوروی، چکسلواکی و یوگسلاوی محکوم شد»

کمونیسم

در سال ۱۹۴۸ حزب کمونیست با پشتیبانی نیروهای شوروی در مجارستان قدرت را در دست گرفت، نظام جمهوری خلق در مجارستان تأسیس، صنعت ملی، زمین‌ها اشتراکی و حکومت تک‌حزبی شد، همچنین مخالفین توسط پلیس مخفی ترور می‌شدند. به طور کلی دقیقاً یک مدل و کپی از حکومت شوروی در مجارستان حکم فرما بود. یکی از مهمترین مخالفان حکومت کمونیستی، رهبر کاتولیک‌های مجارستان «کاردینال یوزف میندشنتی» در سال ۱۹۴۸ به زندان افتاد، در سال۱۹۵۶ قیام‌های مردمی به اوج خود رسید، در قیام معروف ۲۳ اکتبر۱۹۵۶ ضد کمونیستی مردم مجارستان، قیام مردم به خاک و خون کشیده شد و کماکان حکومت کمونیستی در مجارستان پایدار ماند.

انقلاب ۱۹۵۶ مجارستان: تانک نابودشده شوروری در مجارستان. ۱۹۵۶.

پس از تغییراتی که در شوروی، در پی مرگ استالین و کم شدن از ترس عمومی در پی حکومت وی صورت می‌گرفت، اعتراض گروه‌های سیاسی و صنفی در کشورهای کمونیستی اروپای شرقی نیز آرام آرام بالا گرفت. در همان روزها، حزب کمونیست مجارستان، میان دو دسته اصلاح طلبان و استالینیست‌ها تقسیم شده بود. از سوی دیگر دانشجویان دانشگاه صنعتی بوداپست برای نخستین بار دست به انتشار نامه‌ای زدند و در آن خواستار برقراری آزادی‌های مدنی و برگزاری انتخابات آزاد شدند. قیلم خونین بوداپست در ۲۳ اکتبر ۱۹۵۶ و با تظاهرات جمعیتی بالغ بر ۲۳ هزار نفر در مرکز شهر شروع شد. تظاهرکنندگان به قرائت مرام‌نامه دموکراسی پرداختند و آوازهای ممنوعه را خواندند. تا غروب، جمعیت به ۲۰۰ هزار نفر رسید و آنها مجسمه غول‌پیکر استالین را به زیر کشیدند. تانک‌های شوروی مجبور به عقب‌نشینی از مواضع خود شدند اما یک هفته بعد، با قدرت بیشتری بازگشتند. تانک‌ها و زره‌پوش‌های ارتش سرخ به تظاهرات و اعتراضات پایان دادند و سه هزار نفر از جمله ایمره نوج، نخست وزیر وقت توسط ارتش سرخ شوروی بازداشت و اعدام شدند و بیش از ۲۰۰ هزار نفر نیز از خانه‌های خود آواره شدند.

در سال ۱۹۵۶ تا ۱۹۸۸، یوناس کادار که به شدت به شوروی وابسته بود به قدرت رسید. در اواخر حکومت شوروی و پیش از اضمحلال آن، حکومت وابسته به آن در مجارستان، آزادی‌های سیاسی بیشتری به احزاب مخالف داد و سرانجام در سال۱۹۸۹ حکومت کمونیست مجارستان فروپاشید. پس از آن در اکتبر۱۹۸۹ قانون اساسی اصلاح شد و یک نظام چندحزبی در مجارستان روی کار آمد. آخرین نیروهای شوروی درژوئن۱۹۹۱، مجارستان را ترک کردند و به ۴۷ سال حضور نظامی در مجارستان پایان دادند. در آوریل ۱۹۹۹ مجارستان به ناتو پیوست و در مه ۲۰۰۴ به عضویت اتحادیهٔ اروپا درآمد. در ۵ اوت ۲۰۰۵، لاسلو سولیوم به عنوان رئیس جمهور و در ۲۹سپتامبر۲۰۴ فرنتس جورچانی با سمت نخست وزیر مجارستان انتخاب شدند

جغرافیا

پرونده:Hungary topographic map.jpg

نقشه توپوگرافی مجارستان.

مرزهای مجارستان کنونی پس از پایان جنگ جهانی اول و فروپاشی امپراتوری اتریش-مجارستان تثبیت شد. مرزهای مشترک مجارستان با دیگر کشورها جمعاً ۲۲۵۸ کیلومتر است. در شمال با جمهوری اسلواکی ۵۱۵ کیلومتر مرز مشترک دارد. در شرق آن کشور رومانی با ۴۴۳ کیلومتر مرز مشترک قرار دارد. همچنین در شمال‌شرقی مجارستان جممهوری اوکراین با ۱۰۳ کیلومتر مرز مشترک قرار دارد. در جنوب نیز کشور مجارستان با جمهوریهای پیشین یوگوسلاوی (صربستان ۱۵۱ کیلومتر، کرواسی ۳۲۹ کیلومتر و اسلوونی ۸۲ کیلومتر) مرز مشترک دارد. در غرب مجارستان کشور اتریش با ۳۶۶ کیلومتر مرز مشترک جای گرفته‌است.

مساحت مجارستان ۹۳٬۰۳۰ کیلومتر مربع است. این کشور از شمال به جنوب ۲۵۰ کیلومتر و از شرق به غرب ۵۲۴ کیلومتر طول دارد. کشور مجارستان کشوری مسطح با دشت‌هایی در حوزه کارپات است که توسط رود بزرگ دانوب به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده‌است. مجارستان در حوزه اروپای مرکزی قرار دارد و دارای آب و هوایی معتدل می‌باشد. تابستانها در این کشور نسبتاً گرم با رطوبی متوسط است و در این فصل دشت‌های مرکزی، افزایش شدیدی دارد. مجارستان دارای زمستان‌هایی با بارندگی زیاد و هوایی سرد است. بلندترین نقطه مجارستان کوه کِکِس است که ۱۰۱۴ متر ارتفاع دارد.

دو رود مهم از جنوب (صربستان) وارد مجارستان می‌شود، رود دانوب که با گذر از بوداپست، پایتخت مجارستان راه شمال و شمال غرب را طی می‌کند و به اسلواکی و اتریش می‌رود و دیگری رود تیسا که آن هم از جنوب وارد مجارستان شده و راه شمال شرق را درپیش می‌گیرد و وارد اوکراین می‌شود. دریاچه‌ای نیز به نام دریاچهٔ بالاتون در غرب مجارستان قرار دارد. مجارستان دارای حالت دشت مانند و صاف بوده و دارای خاک حاصلخیزی نیز می‌باشد.

از مهمترین شهرهای مجارستان می‌توان به، دبرتسن ۲۰۵ هزار نفر، میشکولتس ۱۷۸ هزار نفر، سگد ۱۶۳ هزار نفر، پچ ۱۵۸ هزار نفر و گیور ۱۲۹ هزار نفر اشاره کرد. بوداپست از دو بخش بودا و پست تشکیل شده که اولی در کرانهٔ باختری (سمت راست) رود دانوب و دومی در سمت خاوری این رود واقع شده‌اند. شهر پچ که یکی از بزرگترین شهرهای کشور مجارستان می‌باشد پایتخت فرهنگی اروپا بوده و همچنین ایـن شهر هر ساله پذیرای دانشجویان زیادی از دیگر کشورها است.

تقسیمات کشوری

پرونده:RegionsHungary.png

شهرستان‌های مجارستان

مجارستان از ۱۹ شهرستان تشکیل شده‌است به علاوه بوداپست که متعلق به هیچ شهرستانی نیست و مستقل است.شهرهای مهم مجارستان شامل دبرسن، میشکولتس، سگد، پچ و گیور هستند.

سیاست

پرونده:Budapest Parlament-2.jpg

پارلمان مجارستان در بوداپست

رئیس جمهوری از بین اعضای مجمع ملی برای یک دوره پنج ساله برگزیده می‌شود.مقام او تا حدود زیادی تشریفاتی است و اما بصورت اسمی وی فرمانده رئیس نیروهای مسلح و دارای قدرت‌های از جمله نامزدی برای نخست وزیری است که که باید توسط اکثریت آرای اعضای پارلمان، بر پایه پیشنهاد ارائه شده توسط خود رئیس جمهوری انتخاب شود. در مجارستان رئیس جمهور و نخست وزیر توسط دو سوم آراء پارلمان تعیین می‌شود.

در مه ۲۰۱۲ در پی کناره‌گیری پال اشمیت، رئیس جمهوری پیشین مجارستان به دلیل اتهام سرقت علمی در نگارش رساله دکترا، مجمع ملی مجارستان رئیس جمهوری جدید این کشور را انتخاب کرده‌است. رئیس جمهوری جدید مجارستان «یانوس آدر» نام دارد که از متحدان نزدیک ویکتور اوربان، نخست‌وزیر به‌شمار می‌آید.

حزب مخالف دولت در پارلمان از شرکت در رای‌گیری خودداری ورزیده و گفت که انتخاب آقای آدر به این سمت باعث می‌شود تا حزب حاکم پایه‌های قدرت خود را محکم‌تر کند.

قانون اساسی جدید مجارستان از اول ژانویه ۲۰۱۲ سال جاری به اجرا گذاشته شده است؛ در حالیکه اتحادیه اروپا هشدار داده بود که بخشی از محتوای آن شامل تغییر در موقعیت بانک مرکزی و ارتباط آن با دولت، ساختار قوه قضاییه و تشکیلات ناظر بر حفظ اطلاعات و حریم خصوصی شهروندان برای این اتحادیه قابل قبول نیست. اتحادیه اروپا علیه مجارستان به دلیل اصلاحاتی که در قانون اساسی این کشور صورت گرفته به دادگاه شکایت کرده است.

در انتخابات ماه مه ۲۰۱۴ پارلمان اروپا، در مجارستان حزب حاکم که به عنوان راستگرا و ضدخارجی شهرت دارد با بیش از ۵۰ درصد، اکثریت مطلق آرا را به خود اختصاص داده است.

اقتصاد

معادن بوکسیت بسیار غنی در این کشور، شناسایی شده و به بهربرداری رسیده است. نیمی از صادرات مجارستان را ماشین آلات کشاورزی، ابزار مهندسی و غلات و ماشینهای صنعتی تشکیل می‌دهند.

در سال ۲۰۰۸ اقتصاد مجارستان زیر فشار بدهی شدید و کسری بودجه قرار داشت. ارزش پول مجارستان موسوم به فورنیت، و شاخص اصلی معرف سهام در آن کشور، موسوم به بوکس، همزمان با سیر نزولی بازارهای مالی جهان، تنزل کرد. در پی کاهش شدید ارزش پول ملی و فشار مضاعف بر اقتصاد، مقامات این کشور به سراغ صندوق بین‌المللی پول رفتند. بانک مرکزی مجارستان برای جذب دارایی‌های مردم به بانک‌ها، بهره عامل را به ۵/ ۱۱ درصد افزایش داد.

در اکتبر ۲۰۱۰ مخزن زباله‌های شیمیایی شرکت آلومینیوم‌سازی آیکا در غرب مجارستان ترکید. آن حادثه سیلی از زباله های سمی به راه انداخت که دو شهر کوچک را ویران کرد، هشت تن را کشت، و تمام حیات وحش را در رودخانه «مارکال» از بین برد.

مناسبات بازرگانى ايران و مجارستان

در سال ۱۹۵۲ براى اولين بار بعد از جنگ جهانى دوم يک موافقت‌نامه بازرگانى بين ايران و مجارستان منعقد گرديد که اساس و پايه مبادلات بين دو کشور در سال‌هاى بعد قرار گرفت. از آن تاريخ تا ۱۹۶۶ به‌طور کلى حجم مبادلات بين دو کشور چندان زياد نبود و جمعاً از ۵/۱۱ ميليون دلار تجاوز نکرد. در مه ۱۹۶۶ يک موافقت‌نامه بازرگانى و پرداخت براى مدت سه‌سال بين دو کشور منعقد گرديد که به‌موجب آن حجم مبادلات بازرگانى بين طرفين براى سال اول ۲۶ ميليون دلار و براى سال دوم ۲/۲۹ ميليون دلار و براى سال سوم ۳۳ ميليون پيش‌بينى شد. برطبق اين موافقت‌نامه کالاى صادراتى ايران به مجارستان عبارت بودند از: خشکبار، دانه‌هاى روغني، چاي، توتون و فرآورده‌هاى آن، پنبه، روغن نباتي، ماهى و کنسرو و پوست و روده و پشم و ابريشم طبيعى و فرش و پارچه‌هاى ابريشمي، منسوجات جوراب و زيرپوش و منسوجات نخى و نخ پنبه و سنگ‌هاى معدنى و سنگ‌هاى قيمتى مانند فيروزه، محصولات شيميايى و فرآورده‌هاى نفتى و گوگرد و ... که قريب چهل رقم کالاى صادراتى بود ولى عملاً صادرات از هشت قلم کالا تجاوز نکرد.

شامل: پنبه، پوست خام، مقدار فرش و چوب، کشباف و پارچه پنبه‌اى و حتى همين قلم با مقايسه ارزش کالاهاى صادره و سهميه‌هاى تعيين شده در موافقت‌نامه به‌ميزان پيش‌بينى شده نرسيد. طبق آمار بانک مرکزى ايران در سال اول موافقت‌نامه صادرات ايران به مجارستان ۳/۴ ميليون دلار و در سال دوم موافقت‌نامه صادرات ۶/۳ ميليون دلار و واردات ۳/۸ ميليون دلار و در هشت ماهه سال سوم ۲۰/۵ ميليون دلار و واردات ۴/۴ ميليون دلار بوده است. يک‌سال قبل از انعقاد موافقت‌نامه مذکور يعنى در مه ۱۹۶۵ يک موافقت‌نامه همکارى اقتصادى و فنى بين دو کشور در تهران به امضاء رسيد که بر اساس آن دولت مجارستان موافقت نمود اعتبارى به‌ميزان ده‌ميليون دلار با بهره ۵/۲% جهت تحويل ماشين‌آلات و تجهيزات و انجام خدمات فنى در اختيار دولت ايران قرار دهد. ولى به‌علت اينکه شرايط اين موافقت‌نامه با موافقت‌نامه‌هاى مشابه که ايران با ديگر کشورها منعقد نموده و تا حدى متفاوت بود، از تمام اعتبار مذکور استفاده نشد.

در آوريل ۱۹۶۸ يک موافقت‌نامه ديگر همکارى اقتصادى و فنى بين ايران و مجارستان به امضاء رسيد که به‌موجب آن دولت مجارستان اعتبارى به‌ميزان چهل‌ميليون دلار با بهره ۵/۲% در اختيار دولت شاهنشاهى براى انجام پروژه‌هاى صنعتى و خريد ماشين‌آلات و تجهيزات و خدمات قرارداد و موافقت‌ نمود که ايران در مقابل به‌همان ميزان نفت خام شرکت ملى نفت ايران به مجارستان صادر نمايد. با توجه به اينکه مبادلات بازرگانى بين دو کشور با وجود امکانات فراوان براى بسط و توسعه به‌ميزان پيش‌بينى شده در موافقت‌نامه بازرگانى مورخ مه ۱۹۶۶ نرسيده بود لذا کميسيون مختلط مرکب از نمايندگان دو دولت ايران و مجارستان در ژانويه ۱۹۶۹ در تهران تشکيل گرديد و نتايج حاصله از اجراى موافقت‌نامه بازرگانى و پرداخت را مورد بررسى قرار دادند و چون مدت اعتبار در ژوئن ۱۹۶۹ به پايان مى‌رسيد لذا هيئت‌هاى نمايندگى دو کشور پيش‌نويس موافقت‌نامه‌هاى وزراى اقتصادى ايران و مجارستان آن را در بوداپست امضاء نمودند.

برطبق آن قرار شد ايران در سال اول معادل يک‌ميليون دلار اتومبيل سوارى - اتوبوس، ۲۰۰ هزار دلار کفش - ۶۰۰ هزار دلار يخچال - چراغ گاز و آبگرمکن و ۳۵۰ هزار دلار فرش - يک‌صد هزار دلار صابون و پودر رختشويى - يک‌صد هزار دلار جوراب و پيراهن و زيرپيراهن، ۲۰۰ هزار دلار تريکو و پتو - ۵۵۰ هزار دلار دخانيات - ۲۳۰ هزار دلار روغن نباتى و دانه‌هاى روغنى - ۳۰۰ هزار دلار محصولات نخى به مجارستان بفرستد. در امضاى موافقت‌نامه فوق طرفين توافق کردند که اجراى اصل کاملةالوداد را در مورد يکديگر رعايت نمايند.

روابط اقتصادى ايران و مجارستان در سال ۱۹۷۰ وارد مرحله تازه‌اى شد. در ارديبهشت اين سال در تهران مذاکرات مفصلى بين هيئت‌هاى نمايندگى دو کشور صورت گرفت و قرار شد که کالاهاى صنعتى ايران در فهرست کالاهاى قابل صدور به مجارستان قرار گيرد. در مهرماه ۱۳۵۰ يک هيئت بازاريابى و بازرگانى مرکب از وزيران صنايع و کارشناسان اقتصادى ايران به اروپا از جمله مجارستان مسافرت نمودند و سرانجام در آذرماه همان سال هيئت اقتصادى و بازرگانى مجار به‌مدت يک هفته به ايران آمد و پيمان‌هايى به‌منظور خريد کالاهاى گوناگون از قبيل کفش و جوراب و تريکو و کشمش و پنبه به امضاء رسيد. از سال ۱۳۴۹ ايجاد يک کارخانه توليد قند از خرما در خرمشهر با همکارى فنى کارشناسان مجارستان آغاز به کار کرد و در سال ۵۰ به‌مرحله بهره‌بردارى رسيد. در مهر ۵۱ وزير بازرگانى خارجى مجارستان در رأس يک هيئت شش نفرى از مقامات اقتصادى و بازرگانى آن کشور براى شرکت در دومى اجلاس مشترک وزيران اقتصادى ايران و مجارستان به تهران آمد و طى مذاکراتى توافق شد که دولت مجار ميزان خريدهاى خود را از ايران افزايش و متنوع سازد. در همين سال مذاکرات ديگرى براى تأمين دومين واحد توليدى تحقيق شده خرما صورت گرفت و ايجاد يک واحد عظيم کشت و صنعت در دشت مغان در دستور همکارى‌هاى اقتصادى و فنى دو کشور قرار گرفت.

مردم

جمعیت مجارستان بالغ بر ۱۰٬۳۱۳٬۸۸۳ نفر (سازمان ملل متحد ۱۹۹۵) است. ۸۸٪ جمعیت کشور از مجارها تشکیل شده و دیگر تیره‌های ساکن این کشور رومانیایی‌ها، صربها، کرواسی‌ها، آلمان‌ها، و شمار نسبتاً زیادی از کولی‌ها هستند. مطالعات ژنتیکی نشان داده است که مجارها فقط ۱۳ درصد از ژن‌های اقوام اورالی را دارا هستند. زبان رسمی مجارستان مجاری است. ۷۰٪ مردم مسیحی کاتولیک و ۲۵٪ پروتستان هستند.

فرهنگ

سده نوزدهم برای این کشور احیاء ملی را به بار آورد که در آن، فرهنگ نقش بسیار ارزندهای را ایفا نمود. بخش عمده مؤسسات فرهنگی و سنتهای موجود کشور، ریشه در قرن نوزدهم دارند. بیش از نیمی از جامعه مجارستان تا میانه‌های سده نوزدهم از زندگی روستایی برخوردار بودند و در مقایسه با جامعه غرب، طبقه روشنفکر مجارستان منفعل باقی ماند. در همان زمان، جمهوری مجارستان به عنوان یکی از کشورهای اروپای مرکزی نوعی انتقال غربی از سنتهای قدیمی به سنتهای جدید را تجربه نمود که با مخالفت شدید کشورهای شبه جزیره بالکان و اروپای شرقی مواجه گردید.

در اواخر دهه ۴۰ عنصر پیشرو سیاست فرهنگی از نوع بلشویکی حذف گردید و تا انقلاب سال ۱۹۵۶ سیاست فرهنگی طراحی شده به سبک اتحاد جماهیر شوروی سابق در کشور حاکم بود. پس از فرونشستن آتش انقلاب، فرهنگ عامرانه در اوایل دهه ۶۰ روبه زوال نهاد. در سال ۱۹۸۹، فرایند تجدیدنظر در زمینه‌های مختلف زندگی و انتقال تدریجی از سنت‌های قدیمی به سنتهای جدید در کل بلوک کمونیسم در حال شکل گیری بود. در نتیجه تضعیف نظام کمونیسم، منابع دولتی به تدریج تحلیل رفته و به موازات حذف کنترل سیاسی، حوزه فرهنگ کشور از نظام یارانه‌ای خارج گردید. در سال ۱۹۸۰، فرهنگ تجارتی به اوج خود رسیده و بنیاد فرهنگی سوروس نقش مهمی را در این میان ایفا نمود.

سوارکاری و موسیقی دو بخش مهم از فرهنگ مجار است.

نگارخانه

• Crown, Sword and Globus Cruciger of Hungary.jpg

  شمشیر و تاج مقدس مجارستان

• Hungarian tresure Galgoci.jpg

  سپر تاریخی مجارها

• Hortobágy.jpg

  هورتوباگی

• Sümeg Castle 2.jpg

  قلعه سومگ

• Okt 19.jpg

  نمایی از بالاتون

• Okt 05.jpg

  قلعه واسونیکو

• Okt 08.jpg

  نمایی از بوداپست

• Okt 34.jpg

  دریاچه ماهیگیری نزدیک پوتنوک

• Okt 16.jpg

  قلعه فوزر

پانویس

• Richard C. Frucht, Eastern Europe: An Introduction to the People, Lands, and Culture p. 359-360
• J. Lee Ready (1995), World War Two. Nation by Nation, London, Cassell, page 130. ISBN 1-85409-290-1

الگو:سازمان‌های اطلاعاتی جهان