عمان

از دایره المعارف فرق اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۱۶ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۹:۱۵ توسط Re.gharahi (بحث | مشارکت‌ها) («عمان» را محافظت کرد ([ویرایش=فقط مدیران] (بی‌پایان) [انتقال=فقط مدیران] (بی‌پایان)) [آبشاری])

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به: ناوبری، جستجو

سلطان‌نشین عُمان الگو:به عربی کشوری پادشاهی است در شرق شبه جزیره عربستان. پایتخت این کشور شهر مسقط است. عمان از شرق به دریای عرب و از شمال به دریای عمان محدود می‌شود. این کشور از جنوب با یمن و از غرب با عربستان سعودی و امارت متحده عربی همسایه است. عمان همچنین دارای مرز دریایی با ایران است.[۱][۲]

این کشور دارای دو برون‌بوم است. قطعهٔ کوچکی از عمان در قسمت جنوبی تنگه هرمز قرار دارد که مسندم نام دارد. این قطعه از سرزمین اصلی جدا افتاده است. برون بوم دیگر مدحاء نام دارد که توسط امارات متحده عربی احاطه شده‌است.[۱]

از قرن ۱۷ میلادی عمان دارای سلطنت مستقل بوده است. در قرن ۱۹ میلادی این کشور در اوج قدرت خود بوده است. با کاهش قدرت در قرن بیستم میلادی این کشور تحت تاثیر و نفوذ گسترده پادشاهی بریتانیای کبیر قرار گرفت اما هیچگاه به شکل رسمی بخشی از آن نگردید. عمان ارتباطات گسترده نظامی و سیاسی با ایالات متحده آمریکا و پادشاهی بریتانیای کبیر دارد ولی سیاست خارجی مستقلی اتخاذ می‌کند. حکومت این کشور پادشاهی مطلقه است اما پارلمان نیز نقش قانون گذاری و نظارتی اندکی دارد.

همانند سایر کشورهای عربی خلیج فارس منبع اصلی درآمد کشور، نفت است. هر چند نسبت به همسایگان، این کشور تولید کننده متوسطی است. کشاورزی و ماهی‌گیری نیز دو منبع مهم درآمد در عمان هستند. منبع جایگزین دیگر گردشگری است.

نام

سرزمین فعلی عمان در طول تاریخ به نام‌های مختلفی نامیده شده‌است. اما بارزترین نام‌ها مگان و تغییر یافته آن مجان بوده‌است. مجان در زمانهای قدیم تر نام ایالتی در جنوب ایران بوده است که بعدها به آن مکران نیز گفته‌اند همین نام را به منطقه عمان فعلی نیز این نام ارتباط زیادی با صنعت کشتی سازی و معادن مس «نحاس» در زبان سومریان داشته‌است. همچنین مدتی نام عمان «مزون» بوده‌است بخاطر وجود تعداد زیادی از چشمه‌های آب شیرین در این مناطق. همچنین «عمان» نام مکانی بسیار قدیمی بوده‌است در یمن واز آنجا قبائل عربی بعد از ویران شدن سد مأرب به عمان مهاجرت نموده‌اند. اما بعضی از مؤرخین نوشته‌اند که علت نام گذاری عمان به (عمان بن سبأ بن یغثان بن ابراهیم).[۳][۴]

تاریخ

تاریخ عمان به دوران بسیار دور بر می‌گردد. به گفته باستانشناسان تاریخ عمان به هزاره دوازهم قبل از میلاد بر می‌گردد. در آن دوران عمان تازه از عصر یخبندان خارج شده بود. درآن دوران عمان سرزمینی سرسبز وحاصلخیز وپربار بوده است. در نتیجه حفریات و کنجکاوی در مناطق مختلف باستانی و قبرستانهای ولایت بریمی در منطقه ظاهره و ولایت ابراء در منطقه شرقیه و محوت در منطقه وسطی و نزوی در منطقه داخلیه و دیگر مناطق سلطنت عمان و بویژه مناطق ساحلی. از این حفریات پیدا می‌شود که عمان درآن دوران روابط تجارتی گسترده‌ای در مابین ایران و هند و میان‌رودان داشته‌است واین روابط تجارتی متین بوده‌است.[۵]

عمان درهزاره سوم قبل از میلاد

در هزاره سوم قبل از میلاد عمان به نام «مجان» مشهور بوده‌است. حسب دلاله گویش سومریان که به ساخت کشتی و معادن مس می‌گفتند. نوعی کشتی در عمان وجود دارد که بنام «مجان» معروف است. همچنین مس یکی از کالاهای تجارتی اصلی عمان بوده که با کشتی‌های «مجان» بارکشی می‌شده‌است. در پی کنجاوی وحفریات در طول وعرض کشور عمان آثار معادن مس پیدا شده‌است. هم اکنون نیز مس یکی از منابع اصلی اقتصادی عمان به شما می‌آید. معدن مس صحار بعد از بازسازی توسط جانب دولت یکی از معادن مهم کشور است.[۶] تاریخ عمان نشان می‌دهد که مردم عرب از زمانهای قدیم در عمان ساکن شده‌اند. «عاد و قبیله‌اش» در تپه‌های شنی (کثبان رملی) و تلماسه‌هایی که بین عمان و استان حضرموت قرار دارد زندگی می‌کرده‌اند.[۷]

عمان در دوران

در قرن ششم قبل از میلاد سپاهیان پارس (۵۵۰ _ ۵۳۰ ق م)، عمان را فتح نمودند. گفته شده که سازه قنات که به عربی به آن «اَلفَلجَ» و جمع آن «الأفلاج» می‌گویند در آن دوران احداث شده‌است. اینگونه آبیاری در عمان شهرت فراوانی دارد ودر حال حاضر صدها رشته قنات در کشور عمان وجود دارد. همچنین رشته دیگری از قنات نیز در عمان وجود دارد که بنام «داوودی» مشهور است. گفتاره‌است که «قنات داوودی» از ابتکار نبی الله داوود است.[۷][۲]

عمان در دوران ساسانیان

تاریخ عمان نشان می‌دهد که در دوران ساسانیان از سالهای (۲۲۶_ ۶۱۰ م) عمان و یمن تحت حاکمیت امپراتوری ساسانی بوده‌است.[۸]

عمان و بنی ازد

در اواخر قرن سوم و اوائل قرن دوم قبل از میلاد سد مأرب در مملکت سبا ویران می‌شود. با ویران شدن سد شورشی اجتماعی واقتصادی برپا می‌شود وتمام مردم سبأ به مناطق اطراف پراکنده می‌شوند، وپس از ویرانی وانحطاط سد مأرب، قبیله بزرگ بنی ازد به عمان مهاجرت می‌کنند. در این کوچ بزرگ قبیله بنی ازد به سرپرستی بزرگ قوم مالک بن فهم الأزدی وارد عمان می‌شوند. بعد از مدتی وپس از استقرار در عمان بنی ازد دست به نبرد مسلحانه با دیگر اقوام بیگانه‌ای که در عمان وجود داشتند می‌زند ودر مدت کوتاهی بنی ازد می‌تواند تمام بیگانگان از عمان خارج نماید واستقرار وامنیت در عمان برقرار نماید واولین مملکت عربی در عمان بنیادگذاری کند.[۲] مهمترین جنگ بنی ازد با ایرانیان مقیم عمان بود که به جنگ سلوت مشهور است. سلوت نام صحرایی است که در آن سپاهیان ازد به فرماندهی مالک بن فهم با ارتش ایرانی موجود در عمان در زمان امپراطوری دارا بن داراب یا همان داریوش سوم می‌جنگد و پس از چندین نبرد، ایرانیان را وادار به خروج از عمان می‌کند.[۹] تاریخ نویسان عرب چنین می‌نویسند که بنی ازد پادشاهان کوه وصحراء بودند. این دودمان از پادشاهان بنام آلجلندی معروف بودند. سلسله پادشاهان آلجلندی در طول تاریخ عمان مشهور بوده‌اند.[۱۰]


فرمانروایان

جغرافیا

کشور عمان دارای شهرستانی برون‌بومی است بنام شهرستان مدحاء که در خاک امارات متحده عربی واقع شده‌است بطوریکه خاک امارات از چهار جهت این شهرستان را احاطه نموده‌است. جمعیت آن پیرامون ۲٬۶۰۰ نفر می‌باشد. همچنین دو روستا به نامهای شیص و نحوه که از توابع امارة شارجه از توابع امارات متحده عربی در وسط خاک‌های این شهرستان واقع می‌باشد.

کشور پادشاهی عمان دومین کشور بزرگی است در شبه جزیره عربستان از ناحیه مساحت، ودر حدود ۳۰۰ هزار کیلومتر مربع مساحت خاک عمان می‌باشد. بیشتر خاکهای عمان کوهستانی است ودر اقصی جنوب جزیره عربستان واقع شده‌است. در بیشتر بخش‌های کشور عمان رشته‌کوه‌های بزرگ و سخت‌گذر حجر که از دشت‌ها و جلگه‌های از رأس مسندم شروع می‌شود ودر امتداد امارت رأس‌الخیمه و فجیره و سلطنت عمان می‌گذرد تا بیابان‌ها و هامون‌های «الجو» امتداد یافته‌است، می‌پوشاند. در مناطق داخلیه عمان نیز کوه‌های متعددی وجود دارد. بلندترین قلهٔ این رشته‌کوه‌های بزرگ که از این مناطق عبور می‌کند کوه حجر نامی می‌شود. در وسط این کوه جبل اخضر قرار دارد که ارتفاعش به ۳۰۷۵ متر می‌رسد. ارتفاعات این کوه رنگهای مختلفی دارد وبشکل مدرج است. این کوه دربین سهل ودشت و تپه‌ماهورهای بزرگ واقع شده‌است. در تباین خاک مناطق کشور عمان اختلاف گوناگونی وجود دارد، زمین‌های سبخ در کرانه دریا، تا سهل حاصل‌خیر باطنه در جنوب شرقی و مسقط، واز صحرای پهناور ربع‌الخالی تا حدود کوه‌های سرسبز صلاله که شبیه مناطق استوائی است. محدوده کشور عمان از مغرب امارات متحده عربی و عربستان سعودی، از جنوب کشور یمن، از شمال تنگه هرمز، واز سمت مشرق به دریای عرب محدود می‌شود، درازی ساحل عمان ۱٬۷۰۰ کیلومتر می‌باشد.

پرونده:Clanculus ormophorus 01.JPG
صدف فرفره‌ای کلنکولوس اورموفوروس از موجودات دریایی دریای عمان

عمان از مناطق مناسب برای صخره‌نوردی است. بسیاری از صخره‌های سرزمین عمان در کف اقیانوس باستانی تتیس که میان ایران و عمان قرار داشت شکل گرفتند.[۷]

تقسیمات کشوری

الگو:نقشه استان‌های عمان کشور عمان به نه واحد اداری بخش می‌گردد

الگو:پاک‌کن


پانویس

الگو:پانویس
  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ عمان فی عام ۱۹۸۶ (عام الحصاد والتراث) إصدار وزارة الإعللام، دارالعرب للطباعة والنشر والتوزیع، ۱۹۸۶ میلادی.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ سلطنة عمان. مسقط: وزارة الاعلام، ۱۹۹۲ میلادی۱۹۸۸.
  3. ↑ العوتبی، سلمة، بن مسلم، الصحاری، «(الأنساب)»، چاپ چهارم، سال انتشار ۱۹۹۴ میلادی.
  4. ↑ دکتر:القاسمی، سلطان، بن محمد، «(تقسیم الإمبراطوریة العُمانیة)»، چاپ دوم، مطابع البیان التجاریة دبی: سال انتشار ۱۹۸۹ میلادی.
  5. ↑ السلطان:قابوس، البوسعید، موسوعة دلیل الأعلام: مسقط، چاپ اول، سال ۱۹۹۸ میلادی. (به عربی).
  6. ↑ دکتر:ادوارد، هندرسون، “ (ذکریات عن دولة الإمارات و سلطنة عمان) “، چاپ موتیف ایت للنشر، مطبعة راشد، عجمان ۱۹۸۸.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ . 1993. Rock climbing in Oman. Oman: Apex Publishin
  8. ↑ دکتر: زاهیة، قدوره، (تاریخ العرب الحدیث)، دارالنهضة العربیة چاپ سال ۱۹۸۰ میلادی به (عربی).
  9. ↑ المستشار: مانع، محمد، مانع، الموسوعة الخلیجیة (العواصم والمدن الخلیجیة)، ناشر، وکالة باناجة للاعلام، چاپ سال، ۱۹۸۷ میلادی به (عربی).
  10. ↑ لفتنانت کونیل، سیر آرنولد ویلسون، «(تاریخ عمان والخلیج)» ، انتشار سال ۱۹۸۸ میلادی.
برگرفته از «http://www.wikiferaq.org/index.php?title=عمان&oldid=14405»