آیت الله سید مهدی روحانی
آیت‌الله حاج سیدمهدی روحانی از فقها و علمای برجسته حوزه علمیه قم در قرن اخیر است. وی در 23 ذی‌الحجه 1343 مطابق با 1303 هجری شمسی در شهر قم به دنیا آمد.
پدر ایشان مرحوم آیت‌الله حاج سید ابوالحسن روحانی (م: 6 ذی‌القعده 1382 هـ .ق) از عالمان نام‌ور حوزه علمیه قم بوده است. مرحوم آیت‌الله سید مهدی روحانی وابسته به بیتی رفیع است که اشتهار آن منسوب به مرحوم حاج سیدصادق مجتهد قمی (1338ـ 1255هـ .ق) پدربزرگ ایشان است. این خانواده در اواخر حکومت صفویه (سال‌های 1130) از جبل عامل به قم مهاجرت نموده‌اند.
مادر مرحوم آقای روحانی دختر آیت‌الله حاج سید فخرالدین قمی (1363ـ1281 هـ .ق) از نوادگان میرزای قمی است.
آیت‌الله سیدمهدی روحانی علوم مقدماتی و سطوح عالیه را از محضر بزرگانی نظیر: امام خمینی، حاج سید احمد خوانساری، حاج سید محمدرضا گلپایگانی، حاج سید ابوالحسن روحانی، حاج سید ابوالقاسم روحانی، میرزاحسن یزدی، آقا میرزاباقر زنجانی، سید یحیی مدرسی‌یزدی و حاج شیخ عبدالرزاق قائینی آموخت و در درس خارج آیات عظام: حاج سید محمد حجّت کوه کمره‌ای (م 1372ق)، حاج آقا حسین بروجردی (م1380ق)، حاج‌سیدمحمد محقق داماد (م1388ق)، حاج سیداحمد خوانساری (م1405ق) شرکت نمود و در درس فلسفه علامه سید محمدحسین طباطبایی (م1402ق) حضور جدی یافت.
معظم‌له همزمان به تدریس سطوح عالی و درس خارج فقه پرداخت که علاوه بر طلاب ایرانی، طلاب لبنانی
و حجازی نیز از جلسات درس ایشان استفاده می کردند.
از مرحوم آیت‌الله روحانی کتاب‌ها و مقالات بسیاری باقی مانده است که از مهمترین آنان می‌توان به کتاب «بحوث مع اهل السنة والسلفیة»، موسوعه حدیثی «احادیث أهل البیت عن طرق أهل السنة»، «الوتر ثلاث رکعات»، «فرقة السلفیة و تطورها فی التاریخ» و «حاشیه بر تفسیر جوامع‌الجامع» نام برد.
علاوه بر علوم متداول حوزه‌های علمیه، تبحر مرحوم آقای روحانی در علوم تفسیر و کلام زبانزد است، اما بی‌شک توانمندی آن مرحوم در زمینه ملل و نحل اسلامی و فرقه‌پژوهی، و تلاش بی‌وقفه ایشان از بارزترین جلوه‌های علمی مرحوم آیت‌الله روحانی است.
ایشان در 3 آذر 1379 (26 شعبان 1421 هـ .ق) پس از تحمل سختی‌های چندین ماهه بیماری، دار فانی را وداع گفت.
