میرزا صادق تبریزی

میرزا صادق آقا تبریزی فرزند میرزامحمد بن محمدعلی قره داغی (قراچه داغی) تبریزی در خانواده ای اهل علم در 1274 در ‏ تبریز به دنیا آمد. او در زادگاهش به فراگیری مقدمات فقه و اصول پرداخت، سپس برای ادامه تحصیل همراه برادر خود، حاج ‏میرزا محسن، به نجف رفت؛ به اختلاف، این سفر را در 1288 و در 1291‏ نوشته اند. او در نجف نزد استادانی چون ‏ محمد فاضل ‏ایروانی، محمدحسن مامَقانی و محمد فاضل شرابیانی به تحصیل پرداخت. معروفترین استاد وی شیخ‌هادی تهرانی بود که ‏تبریزی در مشرب اصولی خاص خود، از او پیروی مي‌کرد. ‏ تبریزی در کربلا نیز در مجلس درس ملاحسین اردکانی حاضر مي‌شد. ‏وی بعد از فراگیری علوم گوناگون، در فقه و اصول به درجه اجتهاد رسید و حلقه درسی تشکیل داد. ‏ در درس وی شاگردان ‏بسیاری حاضر مي‌شدند. ‏

تبریزی، پس از حدود 24 سال اقامت در نجف، به زادگاهش بازگشت و مرجعیت آذربایجان را برعهده گرفت. وی به مشکلات ‏مردم توجه داشت و درصدد رفع آن‌ها برمی آمد. وی از مخالفان مشروطه و پیامدهای آن بود و در 1292 هجری شمسی با برخی ‏علما به محمدعلی شاه تلگرام فرستاد و خواستار لغو مشروطیت شد. تبریزی در دوره پهلوی از دستگاه حاکم دوری مي‌جست. ‏ در جریان مهاجرت علما به قم در 1306 هجری شمسی، و در اعتراض به قانون نظام وظیفه، وی در نامه ای حمایت خود را از ‏رهبر این حرکت، حاج آقا نورالله اصفهانی، اعلام کرد و عازم قم شد؛ اما هنگامی که به آن جا رسید، اصفهانی از دنیا رفته بود. در ‏ادامه مخالفت با قانون نظام وظیفه مردم تبریز در 1307 هجری شمسی، قیام کردند که تا اوایل 1308 ادامه یافت و تبریزی به ‏همراهی دیگر علما رهبری مردم را بر عهده گرفت. حکومت، او را دستگیر و به همدان یا سنندج تبعید کرد، اما پس از چند روز رضاشاه ناگزیر دستور آزادی وی را صادر کرد. وی پس از آزادی به قم رفت و در همان جا اقامت گزید. تبریزی در 1311 هجری ‏شمسی درگذشت و در حرم حضرت معصومه علیهاالسلام به خاک سپرده شد. از جمله شاگردان وی محمد علی مدرّسی ‏‏(مؤلف ریحانة الادب من تراجم المعروفین بالکنیة واللقب ) و میرزا قاسم گَرگَری بودند. ‏