گرجستان
گُرجِستان الگو:به گرجی (با نام بین‌المللی "Georgia") کشوری است در قفقاز که بین دریای خزر و دریای سیاه قرار گرفته است.
گرجستان یکی از کشورهایی است که در هر دو قارهٔ اروپا و آسیا قرار داشته و یکی از اهداف مقامات سیاسی تفلیس پایتخت گرجستان، عضویت در اتحادیه اروپا است.
مردم بومی گرجستان، مردم گرجی مسیحی ارتدوکس و پیرو کلیسای ارتدوکس گرجی هستند. گرجی‌ها به زبان گرجی سخن می‌گویند که زبان رسمی کشور گرجستان است و با الفبای گرجی نوشته می‌شود که یکی از چهارده الفبای موجود در جهان می‌باشد.
دیرینگی زندگی انسان در گرجستان به ۱٬۸۰۰٬۰۰۰ (یک میلیون و هشتصد هزار) سال پیش می‌رسد که گروهی از انسان‌های نخستین موسوم به انسان گرجی در آن می زیسته‌اند.
گرجستان در زمان باستان با نام ایبریا شناخته می شده است و امروزه در اکثر زبان‌ها با اشکال گوناگون واژهٔ یونانی "گئورگیا" (Georgia به معنای "کشاورزی") شناخته می‌شود.
از زمان بنیان پادشاهی گرجستان باستان یا همان ایبریا توسط پارناواز یکم در سدهٔ چهارم پیش از میلاد تا زمان حمله مغول به گرجستان در سدهٔ ۱۳ میلادی، دورهٔ صلح و آرامش در تاریخ گرجستان است و از حمله مغول به بعد، گرجستان تاریخی پر فراز و نشیب را به ایستادگی در برابر حملات ایرانیان، عثمانی‌ها و روس‌ها گذرانده که واپسین مورد آن حملهٔ روسیه به گرجستان در سال ۲۰۰۸ میلادی است.
نقطهٔ اوج تاریخ ارتباط گرجستان و ایران، دوران صفویه بوده که مهم ترین رویدادهای آن عبارتند از:
- ۲۳ بار حملهٔ ارتش امپراتوری صفویان به گرجستان
- قتل‌عام بسیاری از گرجی‌ها
- اسارت و تبعید ۳۰۰۰۰۰ (سیصد هزار) تَن از بازماندگان گرجی‌های کشته شده به قزوین، گیلان، مازندران، گلستان، اصفهان و فارس
- برقراری متناوب حکومت صفویان بر شرق و حکومت عثمانی‌ها بر غرب گرجستان
پس از صفویان، نادر شاه افشار به گرجستان حمله کرده و ۳۰٬۰۰۰ (سی هزار) گرجی را به خراسان تبعید کرد. آغامحمدخان قاجار نیز پس از حمله به تفلیس، با قتل‌عام مردم آن شهر، یکی از خونبار ترین وقایع تاریخ گرجستان را رقم زد و ۱۵٬۰۰۰ گرجی را نیز به ایران کوچاند. در دورهٔ قاجاریه، طی عهدنامه گلستان، ایالت‌های شرقی گرجستان (که تحت حکومت ایران بود) از ایران جدا شده و در کنار ایالت‌های غربی گرجستان (که تحت حکومت ایران نبود)، به عنوان یک کشور کم رسمیت، تحت‌الحمایه روسیه شد. در سال ۱۸۰۱ میلادی، روسیه، گرجستان را به عنوان یکی از فرمانداری‌های خود اعلام نمود و رژیم تزاری در گرجستان برقرار شد.
گرجستان پس از انقلاب اکتبر روسیه در سال ۱۹۱۷ اعلام استقلال کرد، اما ارتش سرخ شوروی در سال ۱۹۲۱ میلادی (۱۳۰۰ شمسی) به گرجستان حمله کرده و به مدت ۷۰ سال، گرجستان یکی از جمهوری‌های شوروی بود تا اینکه در سال ۱۹۹۱ میلادی (۱۳۷۰ شمسی)، به استقلال رسمی رسید.[۱][۲][۳][۴][۵]
منابع
- مولیانی، سعید. جایگاه گرجی‌ها در تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران. اصفهان: یکتا، ۱۳۷۹ ISBN 964-7016-26-3. خانهٔ کتاب.
- باتوانی، امام قلی. جغرافیای گرجستان. خوانسار: ارمغان قلم، ۱۳۸۱.
- امیراحمدیان، بهرام. جغرافیای کامل قفقاز. تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ۱۳۸۱.
- امیراحمدیان، بهرام. جغرافیای گرجستان. تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی، ۱۳۷۷.
- امیراحمدیان، بهرام. جغرافیای قفقاز. تهران: وزارت امور خارجه، ۱۳۷۶.
- معظمی گودرزی، پروین. گرجستان. تهران: وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، ۱۳۷۸.
- سالنامه آماری کشور. ۱۳۸۵.
- امیراحمدیان، بهرام. گرجستان. تهران: موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، ۱۳۷۵.
- وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی. گرجستان. چاپ اول. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، ۱۳۸۸.
- سازمان جغرافیایی ن. م؛ اداره اطلاعات جغرافیایی. چاپ اول. تهران: انتشارات سهره-زیتون سبز، ۱۳۹۰.
- صفری، حمید. گرجستان. چاپ اول. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر، ۱۳۸۹.
- دفتر برنامه ریزی و تالیف کتابهای درسی. تاریخ معاصر ایران. چاپ ششم. تهران: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران، ۱۳۹۰.
- گگوچادزه، لیلا. دستور زبان گرجی برای فارسی زبانان. ترجمه فردین کمایی. رشت: دانشگاه گیلان، ۱۳۸۲.
- احمدی لفورکی، بهزاد و میررضوی، فیروزه. راهنمای منطقه خزر و کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر، ۱۳۸۳.
- شاردن، ژان. سفرنامه شاردن. ترجمه اقبال یغمایی. تهران: انتشارات توس، ۱۳۷۲.
- فصلنامه علمی و صنتعی ایران. بهار ۱۳۷۸.
- شناخت بازار گرجستان و راه‌های دستیابی به آن. موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی. مرداد ۱۳۸۱.
- افشردی، محمدحسین. ژئوپلیتیک قفقاز و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات دانشکده فرماندهی وستاد؛ دوره عالی جنگ، ۱۳۸۱.
