|
|
| سطر ۲۴: |
سطر ۲۴: |
| | | | |
| | از دیدگاه سیاسی قاره اروپا را به طور معمول به اروپای غربی و اروپای شرقی تقسیم می‌کنند. بیشتر کشورهای اروپای شرقی ازجمله [[روسیه]]، در دوره‌ای در زمره کشورهای [[بلوک شرق]] به شمار می‌آمدند و بخشی از آن‌ها نیز در میان کشورهای [[اتحاد شوروی]] بودند. خاک روسیه که بزرگ‌ترین کشور جهان است در هر دو قاره آسیا و اروپا گسترده شده‌است. با وجودی‌که بیشتر خاک روسیه در قسمت آسیایی آن قرار دارد، بیشتر جمعیت این کشور در بخش اروپایی که در غرب کوه‌های آرال است زندگی می‌کنند. | | از دیدگاه سیاسی قاره اروپا را به طور معمول به اروپای غربی و اروپای شرقی تقسیم می‌کنند. بیشتر کشورهای اروپای شرقی ازجمله [[روسیه]]، در دوره‌ای در زمره کشورهای [[بلوک شرق]] به شمار می‌آمدند و بخشی از آن‌ها نیز در میان کشورهای [[اتحاد شوروی]] بودند. خاک روسیه که بزرگ‌ترین کشور جهان است در هر دو قاره آسیا و اروپا گسترده شده‌است. با وجودی‌که بیشتر خاک روسیه در قسمت آسیایی آن قرار دارد، بیشتر جمعیت این کشور در بخش اروپایی که در غرب کوه‌های آرال است زندگی می‌کنند. |
| − |
| |
| − | == واژه ==
| |
| − | واژه اروپا را برگرفته از واژه سامی [[غروب]] دانسته‌اند که از ریشه [[اکدی]] erebu وارد زبان‌های اروپایی شده‌است.<ref>[http://www.etymonline.com/index.php?term=European Online Etymology Dictionary, 2001-2010 Douglas Harper]</ref> و نام دیگر آن قارهٔ سبز است.
| |
| − | {{-}}
| |
| − | == تاریخ اروپا ==
| |
| − | {{بهبود منبع}}
| |
| − | === یونانیان ===
| |
| − | {{اصلی|یونان باستان}}
| |
| − | [[یونان]] باستان از صدها [[دولت - شهر]] مستقل تشکیل می‌شد. از [[قرن|سده]] هشتم پیش از [[میلاد]]، یونانی‌ها ساخت شهرهای جدید در سراسر [[مدیترانه]] را آغاز کردند. این مستعمره‌های یونانی با شاهنشاهی نیرومند [[ایران]] در تماس بودند. در نتیجه تشنج بین یونان و ایران افزایش یافته و در سال [[۵۰۰ (پیش از میلاد)]]، [[جنگ|جنگی]] بین آن‌ها در گرفت. در سال [[۴۷۹ (پیش از میلاد)]] ارتش متحد دولت - شهرهای یونان، ایران را شکست داد.
| |
| − |
| |
| − | ==== آکروپولیس ====
| |
| − | {{اصلی|آکروپولیس}}
| |
| − | باقیمانده‌های اکروپولیس، [[آتن]] امروزی را در بر می‌گیرد. [[آتن]] ثروتمندترین و بزرگ‌ترین ناحیه شهری [[یونان]] بود. شهروندان این شهر از یک [[دموکراسی]] ابتدایی (دولت مردمی) برخوردار بودند.
| |
| − | تا پیش از قرن پنجم قبل از میلاد، ناحیه شهری [[اسپارت]] بیشتر نواحی جنوب یونان را تحت کنترل داشت. این ناحیه را منطقه «[[پلویونی]]» می‌نامند. زندگی اسپارتی‌ها در جنگ می‌گذشت. همه شهروندان مذکر و بالغ، اعضاء تمام وقت ارتش محسوب می‌شدند. زن‌ها آموزش‌های فیزیکی می‌دیدند تا بتوانند فرزندانی قوی و نیرومند به دنیا بیاورند. هنگامی که شهروندان اسپارتی مشغول پرداختن به امور جنگی بودند، بردگان روی زمین‌ها کشاورزی می‌کردند.
| |
| − | اولین مسابقات [[المپیک]]، در شهر [[المپیا]]، در جنوب [[یونان]] برگزار شد.
| |
| − |
| |
| − | === رومیان ===
| |
| − | {{اصلی|رومیان}}
| |
| − | [[پرونده:Roman Empire map.svg|بندانگشتی|چپ|300px|امپراتوری روم در اوج اقتدار]]
| |
| − | حکومت اولین امپراتور [[روم]]، [[آگوستوس]] در سال [[۲۷ (پیش از میلاد)]] آغاز شد. این حکومت شاهد آغاز [[پکس رومانا]]، یا دوران ثبات سیاسی و شکوه و جلال فراوان که حدود ۲۰۰ سال ادامه داشت، بود. در طول این دوره، امپراتور روم به [[مدیترانه]] و بخش اعظم [[اروپای غربی]] حکومت می‌کرد. امپراتوری به شکل کاملی سازماندهی شده بود و به خوبی اداره و کنترل می‌شد. یک شبکه از راه‌ها، سرزمین‌های امپراتوری را به پایتخت، [[رم]]، متصل می‌کرد. [[لژیون]] آموزش دیده روم از تمام نقاط بحرانی در طول مرزهایش دفاع می‌کرد. شهروندان رومی از یک قانون مشترک، فرهنگ مشترک و زبان مشترک [[لاتین|لاتینی]]، بهره‌مند بودند.
| |
| − |
| |
| − | تا سال [[۴۵۰ (میلادی)|۴۵۰]] رومیان باستان، [[انگلستان]] را ترک کرده بودند و به جای آن‌ها تعداد زیادی از مردم شمال اروپا در آن‌جا اقامت داشتند. اقوامی که در آن‌جا سکونت داشتند متعلق به چهار قبیله، [[آنگل|آنگلها]]، [[یوت|یوتها]]، [[فرزین|فرزینها]] و [[ساکسون|ساکسونها]] بودند. این ساکنان، «آنگلوساکسون» نامیده شدند. قبرهای منطقه [[ساتن هو]] با یادداشت‌های [[راهب|راهبانی]] مثل عالی‌جناب «بید»، اطلاعات مربوط به تاریخ آن‌ها را بیان می‌کند. قرن‌ها بعد، شاهان آنگلوساکسون مانند [[آلفردکبیر]] با مهاجمان [[وایکینگ]] جنگیدند.
| |
| − | در دنیای رومی‌ها سایو بودن افراد (شهروند رومی)، اهمیت زیادی داشت. ابتدا، مقام شهروند فقط به افرادی که در درون شهرها زندگی می‌کردند، داده می‌شد. در سال [[۸۹ (پیش از میلاد)]]، مقام شهروند به تمام ایتالیایی‌ها اعطا شد. تا پیش از [[۲۱۲ (میلادی)|۲۱۲]]، مقام شهروند رومی به همه مردان آزادی که در محدوده امپراتوری روم زندگی می‌کردند، اعطا شد. مقام شهروندی به بردگان و زن‌ها داده نمی‌شد.
| |
| − |
| |
| − | === اروپای قرون وسطی ===
| |
| − | {{اصلی|قرون وسطی}}
| |
| − | تا [[سده ۱۳ (میلادی)]]، قلعه‌های متعلق به [[شوالیه|شوالیهها]] بیش از هرچیز دیگری در پهنه اروپا خودنمایی می‌کرد. شوالیهها از زندگی مرفهی برخوردار بودند که با زندگی [[دهقان|دهقانانی]] که روی زمین‌های آن‌ها کار می‌کردند، تفاوت زیادی داشت. شهرهایی در اطراف [[قلعه|قلعهها]] به وجود آمدند و توسعه یافتند. بازرگانان برای تجارت از راه‌های سخت‌گذر سفر می‌کردند. [[زائر|زائران]] سفرهایی طولانی را برای زیارت اماکن مقدس انجام می‌دادند. زندگی دشوار بود و جنگ، قحطی و [[طاعون]] همواره جان مردم را تهدید می‌کرد.
| |
| − | در اواخر قرن پانزدهم میلادی، آخرین بخش از قلمرو مسلمانان اسپانیایی [[گرانادا]] یا همان شهر [[قرناطه]] در [[اندلس]]، به حکمرانان مسیحی آن دیار، [[فردیناند دوم آراگون|فردیناند فرمانروای آراگون]] و [[ایزابلا]] فرمانروای [[کاستیل]]، تسلیم شد. در همان سال، با حمایت مالی فردیناند و ایزابلا، [[کریستف کلمب]] از [[اقیانوس اطلس]] گذشت و به جزایر [[هند غربی]] (در نزدیکی سواحل [[آمریکا]]) رسید. در اروپای قرون وسطی، کاری که مردم انجام می‌دادند، غذایی که می‌خوردند، لباسی که می‌پوشیدند و محلی که در آن زندگی می‌کردند، همگی بستگی به جایگاه اجتماعی آن‌ها داشت.
| |
| − | حدوداً از تاریخ [[۸۰۰ (میلادی)|۸۰۰]] تا [[۱۰۵۰ (میلادی)|۱۰۵۰]] به مدت سه قرن، جنگجویان [[وایکینگ]] با کشتی‌های دراز و براق خود، اروپا را به وحشت می‌انداختند. آن‌ها از [[اسکاندیناوی]] برای جستجوی نقره، بردگان و زمین به دریا می‌رفتند. گروهی به [[بریتانیا]] و [[فرانسه]] حمله می‌کردند، در حالی‌که دیگران [[روسیه]] و رودخانه‌های دوردست [[آسیا]] را مورد تاخت و تاز قرار می‌دادند. واکینگها کاشفان دلیر و شجاعی بودند. آن‌ها با شجاعت از میان امواج خروشان [[اقیانوس اطلس]] عبور کرده، [[ایسلند]] و [[گروئنلند]] را کشف کردند و حتی به شمال [[آمریکا]] نیز قدم گذاشتند.
| |
| − |
| |
| − | === دوره جنگ‌های صلیبی ===
| |
| − | [[پرونده:CouncilofClermont.jpg|بندانگشتی|250px|چپ|اثر [[تذهیب|تذهیبی]] متعلق به قرن ۱۵ام که پاپ [[اوربان دوم]] را در حال موعظه جمعیت برای بازپس‌گیری سرزمین‌های مقدس نشان‌می‌دهد.]]
| |
| − | {{نوشتار اصلی|جنگ‌های صلیبی}}
| |
| − | در سال [[۱۰۹۵ (میلادی)|۱۰۹۵]] «پاپ [[اوربان دوم]]» همه مسیحیان اروپایی را مجبور کرد تا علیه ترکان مسلمان قیام کنند و شهر [[اورشلیم]] ([[بیت المقدس]] فعلی) واقع در [[فلسطین]] را بازپس گیرند. در همان سال، سپاه بزرگی مهیا و رهسپار نخستین جنگ صلیبی گردید. در سال [[۱۰۹۶ (میلادی)|۱۰۹۶]]، بالغ بر ۱۵۰ هزار اروپایی به راستی تصمیم گرفتند که به صف اول جنگجویان صلیبی بپیوندند. جنگ‌های صلیبی یکی از پرشورترین وقایع قرون وسطی بوده‌است. در آن سال، بزرگ‌ترین سپاه‌هایی که اروپا تا آن زمان به چشم ندیده بود، به رهبری شوالیه‌های جوشن پوش، با بیرق‌های در اهتزازی که تقریباً نشان تمامی خانواده‌های اصیل اروپای غربی را بر خود داشت، سه هزار مایل راه را تا [[فلسطین]] پیمودند تا به نام [[کلیسای کاتولیک رومی]]، [[سرزمین مقدس]] را فتح کنند. آن‌ها تمامی خطرها را به جان خریدند تا شهر مقدس [[اورشلیم]] (بیت المقدّس) را فتح کنند.
| |
| − | تعداد زیادی از جنگجویان صلیبی در طول سفر خطرناک از اروپا تا خاورمیانه جان خود را از دست دادند. آن‌ها که زنده ماندند در سال [[۱۰۹۹ (میلادی)|۱۰۹۹]] [[بیت المقدس]] را تسخیر کردند. در بین سال‌های [[۱۰۹۹ (میلادی)|۱۰۹۹]] تا [[۱۲۵۰ (میلادی)|۱۲۵۰]]، شش جنگ صلیبی دیگر رخ داد اما در هیچ‌یک از آن‌ها صلیبیان موفقیتی به دست نیاورند.
| |
| − | مسلمانان اسپانیا را به تصرف خود در آوردند
| |
| − |
| |
| − | === اروپای فئودالی ===
| |
| − |
| |
| − | از حدود سال [[۸۰۰ (میلادی)|۸۰۰]] تا [[۱۳۰۰ (میلادی)|۱۳۰۰]]، بیشتر مناطق اروپای غربی توسط سیستم [[فئودالی]] سازماندهی شده بود. پادشاه، مالک تمام زمینی بود که به مناطقی به نام ملک اربابی تقسیم می‌شد و ارباب هر ملک، خراج‌گذار پادشاه محسوب می‌شد. او سوگند وفاداری یاد می‌کرد و متعهد می‌شد که برای حفاظت از اموال پادشاه، سربازانی (مردان جنگی) استخدام کند. رعیت‌ها در روستاها زندگی می‌کردند. آن‌ها سهمی از محصولات خود را به املاک شاه (خراج‌گذار شاه) می‌دادند.
| |
| − | [[پاپ]] یکی از قدرتمندترین حاکمان اروپایی فئودالی محسوب می‌شد. او رئیس [[کلیسای کاتولیک رومی]] بود که مقدار زیادی زمین تحت مالکیت خود داشت. پاپ از همه پادشاهان انتظار داشت از او اطاعت کنند. اما هنگامی که قدرت پادشاهان و امپراتورها زیادتر شد، سعی کردند با [[کلیسا]] مبارزه کنند.
| |
| − |
| |
| − | === جنگ انگلیس و فرانسه ===
| |
| − |
| |
| − | در سال [[۱۳۳۷ (میلادی)|۱۳۳۷]] پادشاه انگلیس، [[ادوارد سوم]]، علیه پادشاه فرانسه، [[فیلیپ ششم]]، اعلام جنگ کرد. ادوارد معتقد بود که مالک حکومت فرانسه‌است. محاصره‌های زیادی به وقوع پیوست و جنگ‌هایی بزرگ رخ داد. البته در این درگیری‌های ۱۱۶ ساله، دورانی طولانی در صلح گذشت. ابتدا، انگلیسی‌ها در [[جنگ‌های کرسی]]، [[پواتیه]] و آژنکور پیروز شدند. سرانجام فرانسوی‌ها که از سخنان [[ژاندارک]] به هیجان آمده بودند، مهاجمان انگلیسی را در سال [[۱۴۵۳ (میلادی)|۱۴۵۳]] عقب راندند.
| |
| − | در ابتدا انگلیسی‌ها پیروزی‌های فراوانی به دست آورند. در سال [[۱۳۴۶ (میلادی)|۱۳۴۶]]، آن‌ها پیروزی مهمی در [[جنگ کرسی]]، در شمال فرانسه، به دست آوردند. کمانداران انگلیسی با استفاده از کمان‌های بلند، سواره نظام فرانسه را نابود کردند. انگلیسی‌ها در سال [[۱۳۵۵ (میلادی)|۱۳۵۵]] حمله جدیدی را به رهبری وارث [[ادوارد سوم]]، [[ادوارد شاهزاده ولز]] ([[۱۳۷۶ (میلادی)|۱۳۷۶]]-[[۱۳۳۶ (میلادی)|۱۳۳۶]])، آغاز کردند. ادوارد فرمانده بی‌رحم نظامی، به دلیل آن‌که زره سیاه به تن می‌کرد، به [[شاهزاده سیاه]] معروف شد. در سال [[۱۳۵۶ (میلادی)|۱۳۵۶]] در [[جنگ پواتیه]]، در مرکز فرانسه، شاهزاده سیاه پیروزی بزرگی به دست آورد. پادشاه فرانسه، [[ژان دوم]] ([[۱۳۶۴ (میلادی)|۱۳۶۴]]- [[۱۳۱۹ (میلادی)|۱۳۱۹]])، در این جنگ اسیر شد و برای آزادیش درخواست ۴ میلیون سکه طلا از فرانسه شد.
| |
| − | در طول سال‌هایی که فرانسه مشغول عقب راندن مهاجمان انگلیسی بود، جنگ به صورت پیوسته ادامه داشت. در سال [[۱۴۵۳ (میلادی)|۱۴۵۳]]، فقط [[بندر کاله]]، در شمال فرانسه، در دست انگلیس باقی‌مانده بود. بدین‌سان، جنگ صد ساله به پایان رسید. با این وجود، تا سال [[۱۸۰۱ (میلادی)|۱۸۰۱]]، پادشاهان انگلستان کماکان خود را پادشاه انگلستان و فرانسه می‌نامیدند.
| |
| − |
| |
| − | === رنسانس ===
| |
| − | [[پرونده:DanteFresco.jpg|بندانگشتی|چپ|150px|با نوشته شدن [[کمدی الهی]] توسط [[دانته آلیگیری]]، رنسانس آغاز می‌شود.]]
| |
| − | {{اصلی|رنسانس}}
| |
| − | دانش و هنر پیشرفت‌های عظیمی در ایتالیای [[سده ۱۵ (میلادی)]] و [[سده ۱۶ (میلادی)]] به وجود آورد. این احیای فرهنگی به رنسانس (یعنی «نوزایی») مشهور شده‌است. دانشمندان، شعرا و فیلسوفانی ظهور کردند که با الهام از میراث اصیل [[روم]] و [[یونان باستان]]، با دیدگاهی تازه‌تر به جهان می‌نگریستند. نقاش‌ها به مطالعه [[آناتومی]] (علم تشریح) پرداختند و اعضای بدن انسان را به شیوه‌ای واقعگرایانه نقاشی کردند. فرمانروایان ساختمان‌ها و آثار بزرگ هنری را سفارش دادند. این عقاید تازه به زودی در سراسر اروپا گسترش یافت.
| |
| − | مطلوب «انسان عصر رنسانس»، فرد درخشان و همه فن حریفی بود که در موضوعات فراوانی کارآزموده باشد. [[لئوناردو داوینچی]] و [[میکل آنژ]] مشهورترین آنان هستند؛ دستاوردهای آنان احترام‌شان را در جامعه افزایش داد.
| |
| − |
| |
| − | ==== اروپا در سده‌های ۱۶ و ۱۷ ====
| |
| − | مردم اروپا در طول [[سده ۱۶ (میلادی)]] و [[سده ۱۷ (میلادی)]]، عقاید سنتی را زیر سوال بردند. دانشمندانی همچون [[گالیله]] و [[اسحاق نیوتن]] روش‌های جدید را توسعه داده و بر مبنای مشاهدات و تجارب خود به کشفیات فراوانی دست یافتند. در بسیاری از شاخه‌های دانش از جمله [[فیزیک]]، [[کالبدشناسی]]، [[نجوم]]، و [[ریاضیات]]، پیشرفت‌های بزرگی حاصل شد. [[نیکولاس کوپرینک]] ستاره شناس لهستانی، کتاب «[[گردش افلاک آسمانی]]» را منتشر کرد. او دراین کتاب، عقاید جدید خود را مبنی بر گردش سیارات به دور [[خورشید]]، بر خلاف نظریه گردش سیارات به دور زمین، مطرح کرد.
| |
| − | در [[سده ۱۷ (میلادی)]]، دانشمندان متوجه این مسئله شدند که سیارات به دور خورشید حرکت می‌کنند. مدل‌های مکانیکی [[منظومه شمسی]] برای نشان دادن این موضوع ساخته می‌شدند. این دستگاه‌های جهان‌نما به نام «[[ارری]]» مشهور شد زیرا اولین بار برای «[[ارل ارری]]» ساخته شد.
| |
| − |
| |
| − | === انقلاب فرانسه ===
| |
| − | {{نوشتار اصلی|انقلاب فرانسه}}
| |
| − | در [[۱۴ ژوئیه]] [[۱۷۸۹ (میلادی)|۱۷۸۹]]، جماعتی از گرسنگان به زندان «[[باستیل]]» در [[پاریس]]، حمله کردند. فقرای پاریس که [[سان کولوت]] نامیده می‌شدند، از سیاست‌های [[لویی شانزدهم]]، پادشاه فرانسه، به خشم آمده بودند. لویی که با بحران مالی شدیدی دست به گریبان بود، از [[مجلس طبقات عمومی]] در خواست کرد تا مالیات‌ها را افزایش دهد. این امر، موجب بروز [[انقلاب فرانسه]] شد و به مدت ۱۰ سال این کشور را دچار هرج و مرج کرد. در [[۱۷۹۱ (میلادی)|۱۷۹۱]]، دو سال پس از انقلاب فرانسه، حکومت دستگاه جدیدی را برای [[اعدام]] در ملاء عام به خدمت گرفت. این دستگاه که [[گیوتین]] نامیده می‌شد، برای قطع سر انسان با سرعت و بدون درد، طراحی شده بود. این ابزار اما به زودی تبدیل به سمبل خوف‌ناک [[دوره ترور]] شد.
| |
| − | [[لویی شانزدهم]] در سال [[۱۷۹۲ (میلادی)|۱۷۹۲]] اعدام (با گیوتین) شد و سرانجام، در سال [[۱۷۹۹ (میلادی)|۱۷۹۹]]، هنگامی که ژنرال [[ناپلئون بناپارت]] به قدرت رسید، انقلاب پایان پذیرفت.
| |
| − | [[پرونده:Map of Europe in 1794 Samuel Dunn Map of the World in Hemispheres.JPG|بندانگشتی|300px|چپ|نقشه اروپا در [[نقشه ساموئل دان (۱۷۹۴)]]]]
| |
| − |
| |
| − | === انقلاب صنعتی ===
| |
| − | [[پرونده:Maquina_vapor_Watt_ETSIIM.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|با اختراع [[ماشین بخار]] انقلاب صنعتی آغاز شد.]]
| |
| − | {{اصلی|انقلاب صنعتی}}
| |
| − | تغییرات بزرگی که در [[سده ۱۸ (میلادی)]] در [[انگلستان]] رخ داد به نام [[انقلاب صنعتی]] شناخته می‌شود. اختراعات جدیدی مثل [[ماشین بخار]]، کالاها را سریع‌تر و ارزان‌تر از قبل تولید می‌کرد. در [[سده ۱۹ (میلادی)|قرن نوزدهم]]، گسترش صنعت به بقیه اروپا و سرزمین [[آمریکا]] رسید. راه‌آهن سرعت مسافرت را زیاد کرد. مردم زیادی در کارخانه‌ها کار و در شهرها زندگی می‌کردند.
| |
| − |
| |
| − | === جنگ جهانی اول ===
| |
| − | {{نوشتار اصلی|جنگ جهانی اول}}
| |
| − | [[پرونده:Chateau Wood Ypres 1917.jpg|بندانگشتی|250px|]]
| |
| − | در ماه [[اوت]] [[۱۹۱۴ (میلادی)|۱۹۱۴]] جنگ عظیمی در اروپا بین [[آلمان]]، رهبر [[دول محور]]، و نیروهای [[متفقین]] به رهبری [[فرانسه]] و [[بریتانیا]] درگرفت. هیچ‌یک از دو طرف نتوانستند به پیروزی کامل دست یابند و جنگ تا چهار سال به طول انجامید. پیش از پیروزی [[متفقین]] در [[نوامبر]] [[۱۹۱۸ (میلادی)|۱۹۲۸]] حدود ۱۰ میلیون نفر کشته شدند. هنگامی که در ماه [[اوت]] [[۱۹۱۴ (میلادی)|۱۹۱۴]] جنگ اعلام شد، میلیون‌ها تن از مردم شادمان در خیابان‌های شهرهای مهم اروپا شروع به رقص و پایکوبی کردند. مردم تصمیم حاکمان خود برای رفتن به جنگ را مورد حمایت قرار دادند. مردان جوان داوطلب برای جنگیدن، هجوم می‌آورند. با این وجود، صحنه‌های وحشت‌انگیز [[جنگ جهانی اول]]، نگرش مردم به [[جنگ]] را تغییر داد؛ یک نسل کامل از مردان جوان به خاک و خون کشیده شدند.
| |
| − | جنگ جهانی اول، چهار امپراتوری را نابود کرد؛ امپراتوری [[آلمان]] تاج و تخت را از دست داد و [[جمهوری وایمار]] جایگزین آن شد. امپراتوری‌های شکست خورده [[اتریش-مجارستان|امپراتوری اتریش - مجارستان]] و [[عثمانی]] از هم گسیختند و [[امپراتوری روسیه]] نیز به دست انقلابی‌های [[بلشویک]] افتاد.
| |
| − |
| |
| − | === جنگ جهانی دوم ===
| |
| − | [[پرونده:Germans in Stalingrad.jpg|بندانگشتی|چپ|240px|سربازان آلمانی در [[نبرد استالینگراد]]]]
| |
| − |
| |
| − | {{نوشتار اصلی|جنگ جهانی دوم}}
| |
| − | در [[قرن بیستم]] بین دهه‌های [[دهه ۱۹۲۰ (میلادی)|۱۹۲۰]] و [[دهه ۱۹۳۰ (میلادی)|۱۹۳۰]] بسیاری از کشورهای اروپایی از [[دموکراسی]] دست کشیدند. [[حزب نازی]] به رهبری [[آدولف هیتلر]] در [[آلمان]] به قدرت می‌رسد و [[فاشیسم|فاشیست‌ها]] به رهبری [[موسولینی]] بر [[ایتالیا]] حکومت می‌کنند. ابتدا [[بریتانیا]] و [[فرانسه]] کوشیدند با این دیکتاتورهای جنگ‌طلب سازش کنند. اما عاقبت در سال [[۱۹۳۹ (میلادی)|۱۹۳۹]] در برابر تهاجم هیتلر ایستادند و اروپا به [[جنگ جهانی دوم]] کشیده شد.
| |
| − | در [[سپتامبر]] [[۱۹۳۹ (میلادی)|۱۹۳۹]]، جنگ جهانی دوم در اروپا آغاز شد. [[آدولف هیتلر]]، می‌خواست تا [[رایش سوم]] به یک قدرت مطلقه در اروپا تبدیل شود. در آغاز تاکتیک [[حملات برق‌آسا]] موفقیت‌آمیز می‌نمود. اما پس از سال [[۱۹۴۳ (میلادی)|۱۹۴۳]]، قوای [[متفقین]]، متشکل از نیروهای [[آمریکا]]، [[شوروی]] و [[انگلستان]]، بر [[آلمان]] برتری یافتند. سرانجام، [[آلمان]] در ماه [[مه]] [[۱۹۴۵ (میلادی)|۱۹۴۵]]، نه روز پس از خودکشی هیتلر، تسلیم شد. بیش از بیست میلیون اروپایی در این جنگ کشته شدند.
| |
| − |
| |
| − | == اتحادیه اروپا ==
| |
| − | {{اصلی|اتحادیه اروپا}}
| |
| − | [[پرونده:Supranational European Bodies-en.png|چپ|بندانگشتی|250px|نمودار مشارکت کشورهای اروپایی در توافق نامه‌های مهم اروپایی. رنگ سبز: حوزه پولی [[یورو]]، رنگ قرمز: کشورهای عضو پیمان [[پیمان شنگن|شِنگِن]]، رنگ آبی: کشورهای عضو [[اتحادیه اروپا]]، رنگ بنفش: حوزه اقتصادی اروپا، رنگ زرد: [[انجمن تجارت آزاد اروپا]].]]
| |
| − | '''اتحادیه اروپا''' یک اتحادیه اقتصادی-سیاسی است که از ۲۸ کشور اروپایی تشکیل شده‌است. منشا اتحادیه اروپا به [[جامعه اقتصادی اروپا]] که در سال [[۱۹۵۷ (میلادی)|۱۹۵۷]] با [[توافقنامه رم]] بین ۶ کشور اروپایی شکل گرفت، باز می‌گردد. از آن تاریخ با اضافه شدن اعضای جدید، اتحادیه اروپا بزرگ‌تر شده‌است.
| |
| − | در سال [[۱۹۹۳ (میلادی)|۱۹۹۳]]، [[توافق ماستریخت]] چارچوب قانونی کنونی اتحادیه را پایه‌گذاری کرد.
| |
| − | اتحادیه اروپادر سال [[۱۹۹۹ (میلادی)|۱۹۹۹]] واحد پول مشترکی به نام [[یورو]] را معرفی کرد که تاکنون در ۱۷ کشور جایگزین پول‌های ملی شده‌است.
| |
| − | اتحادیه اروپا با ۵۰۰ میلیون [[شهروند]] ۳۱٪ [[تولید ناخالص داخلی]] سال [[۲۰۰۷ (میلادی)|۲۰۰۷]] در جهان را تولید کرده‌است. (۱۵٫۸ تریلیون [[دلار آمریکا|دلار]])
| |
| − |
| |
| − | == آب و هوا ==
| |
| − | آب فراوان موجب پیدایش جنگل‌های سرسبز و رواج کشاورزی و دامداری در این قاره شده است. از این رو، این سرزمین پر آب و سرسبز از گذشته‌های دور، محل زندگی انسان و بسیاری از جانوران بوده است.<ref>روزنامه اطلاعات ۶ تیر ۱۳۹۳</ref>
| |
| − |
| |
| − | == جانوران ==
| |
| − | در اروپا جانورانی مانند [[خرس]]، [[گوزن]]، [[گربه وحشی]]، [[خرگوش]]، [[روباه]]، [[گرگ]]، [[سنجاب]]، [[گراز]] و پرندگانی مانند [[عقاب]]، [[کرکس]]، [[لک‌لک]]، [[شانه به سر]]، [[پلیکان]] و بسیاری دیگر زندگی می‌کنند.<ref>روزنامه اطلاعات ۶ تیر ۱۳۹۳</ref>
| |
| − |
| |
| − | == مردم ==
| |
| − | مردم ساکن اروپا، از اقوام گوناگون هستند و به زبان‌های مختلفی از جمله انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، هلندی، پرتغالی، یونانی، روسی، مجاری، فنلاندی و سوئدی حرف می‌زنند.<ref>روزنامه اطلاعات ۶ تیر ۱۳۹۳</ref>
| |
| − |
| |
| − | == نرخ بی سوادی ==
| |
| − | کشورهای اروپایی، بی سوادی را در خود از بین برده‌اند و کتاب خوانی و مطالعه روزنامه‌ها، جزء کارهای روزانه این مردم است.<ref>روزنامه اطلاعات ۶ تیر ۱۳۹۳</ref>
| |
| − |
| |
| − | == ادبیات ==
| |
| − | اروپایی‌ها مهم ترین نویسندگان کتاب‌های کودکان و نوجوانان را تربیت کرده‌اند، نویسندگانی مانند هانس کریستین آندرسن دانمارکی، رولددال انگلیسی، لیندگرن سوئدی، استال فرانسوی، کستنر آلمانی.<ref>روزنامه اطلاعات ۶ تیر ۱۳۹۳</ref>
| |
| − | == صنعت ==
| |
| − | اغلب دانشمندان و مخترعان و نویسندگان جهان اروپایی بوده و هستند. مردم اروپا زیاد کار می‌کنند و به این وسیله توانسته‌اند فقر و گرسنگی را در قاره خود تا حد زیادی نابود کنند. از این رو، اروپایی‌ها از ثروتمندترین مردم جهان هستند. خودروهای مشهوری مانند پژو، رنو، بی ام و، ولوو، بنز و فولکس نخستین بار در کشورهای اروپایی ساخته شده‌اند و همچنین نخستین کسانی که در آسمان پرواز کردند، اروپایی بودند.<ref>روزنامه اطلاعات ۶ تیر ۱۳۹۳</ref>
| |
| − |
| |
| − | == پِیوند به بیرون ==
| |
| − | * [http://www.tarikhbook.ir/تاريخ-اروپا-در-قرن-نوزده-و-بيست/ تاریخ اروپا در قرن نوزده و بیست]
| |
| | | | |
| | == منابع و پانویس == | | == منابع و پانویس == |
| سطر ۱۳۸: |
سطر ۲۹: |
| | * Gottmann, Jean. 1962. A geography of Europe. New York: Holt, Rinehart and Winston. | | * Gottmann, Jean. 1962. A geography of Europe. New York: Holt, Rinehart and Winston. |
| | {{پانویس|اندازه=ریز}} | | {{پانویس|اندازه=ریز}} |
| − | {{کشورهای مستقل اروپا}}
| + | |
| − | {{قاره‌های جهان}}
| + | |
| − | {{ویکی‌سفر}}
| + | |
| − | {{انبار-رده}}
| + | |
| − | {{فیزیک زمین}}
| + | |
| − | {{مناطق جهان}}
| + | |
| | | | |
| | [[رده:اروپا|اروپا]] | | [[رده:اروپا|اروپا]] |
| | [[رده:شبه جزیره‌های آسیا]] | | [[رده:شبه جزیره‌های آسیا]] |
| | [[رده:قاره‌ها]] | | [[رده:قاره‌ها]] |
یک‌سوم از زمین‌های این قاره قابل کشاورزی است که این درصدی بسیار بالاتر از دیگر قاره‌های جهان است. آب‌وهوای آن نیز در کل معتدل است و انسان از ده‌ها هزار سال پیش از قاره اروپا سکونت یافته‌است. وجود جریان آب گرم موسوم به گلف استریم که از اقیانوس به آب‌های غربی اروپا جریان دارد باعث معتدل شدن آب‌وهوای آن شده‌است. بیشتر مردم قاره اروپا سفیدپوست هستند و درصد بالای آن‌ها به زبان‌های هندواروپایی سخن می‌گویند.
از دیدگاه سیاسی قاره اروپا را به طور معمول به اروپای غربی و اروپای شرقی تقسیم می‌کنند. بیشتر کشورهای اروپای شرقی ازجمله روسیه، در دوره‌ای در زمره کشورهای بلوک شرق به شمار می‌آمدند و بخشی از آن‌ها نیز در میان کشورهای اتحاد شوروی بودند. خاک روسیه که بزرگ‌ترین کشور جهان است در هر دو قاره آسیا و اروپا گسترده شده‌است. با وجودی‌که بیشتر خاک روسیه در قسمت آسیایی آن قرار دارد، بیشتر جمعیت این کشور در بخش اروپایی که در غرب کوه‌های آرال است زندگی می‌کنند.
