تبریز: تفاوت بین نسخه‌ها

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو
جز («تبریز» را محافظت کرد ([ویرایش=فقط مدیران] (بی‌پایان) [انتقال=فقط مدیران] (بی‌پایان)) [آبشاری])
 
سطر ۱: سطر ۱:
−
 
−
{{جعبه شهر ایران
 
−
|نام‌رسمی=تبریز
 
−
|روی‌نقشه=آری
 
−
|عرض‌جغرافیایی=۳۸٫۰۸
 
−
|طول‌جغرافیایی=۴۶٫۳۰
 
−
|فتوکلاژ = بله
 
−
|تصویر={{Photomontage
 
−
| photo1a = Tabriz Urbanization.jpg{{!}}نمایی از شهر تبریز و ایل گلی
 
−
| photo2a =Municipality of Tabriz.jpg{{!}}برج ساعت
 
−
| photo2b = Arg Alishah, Tabriz.jpg{{!}}ارگ تبریز
 
−
| photo3a = The Bazar at Tabriz.jpg{{!}}بازار تبریز
 
−
| photo3b = Blue Mosque of Tabriz.jpg{{!}}مسجد کبود
 
−
| photo4a = Maqbaratoshoara 4.JPG{{!}}مقبرةالشعرا
 
−
| photo4b = Constitution Museum, Tabriz, Iran.jpg{{!}}خانه مشروطه
 
−
| spacing = ۲
 
−
| size = ۳۰۰
 
−
| foot_montage = از بالا راست به چپ:{{سخ}}نمایی از شهر تبریز و [[ایل‌گلی]]،{{سخ}}[[کاخ شهرداری تبریز]]، [[ارگ تبریز]]،{{سخ}}[[بازار تبریز]]، [[مسجد کبود (تبریز)|مسجد کبود]]،{{سخ}}[[مقبرةالشعرا]]، [[خانه مشروطه (تبریز)|خانه مشروطه]].
 
−
}}
 
−
|اندازه‌تصویر=
 
−
|استان=آذربایجان شرقی
 
−
|شهرستان=تبریز
 
−
|بخش=[[بخش مرکزی شهرستان تبریز|مرکزی]]
 
−
|نام‌محلی=
 
−
|نام‌های‌دیگر=
 
−
|نام‌های‌قدیمی=تپریز، تَورِز، تَورِژ، تِبریز،{{سخ}}توری<ref name="TabrizDaneshnaameEslamy"/><ref name="EI"/>
 
−
|سال‌شهرشدن=
 
−
|جمعیت=شهر: ۱٬۴۹۴٬۹۹۸ نفر<ref name="AmarIran"/>{{سخ}}کلان‌شهر: ۱٬۸۰۰٬۰۰۰ نفر<ref name="Jamiat-Fars">{{یادکرد وب|عنوان=جمعیت تبریز به ۱٫۸ میلیون نفر رسید|ناشر=خبرگزاری فارس|نشانی=http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13900826000340|تاریخ بازدید=۱۳ ژانویهٔ ۲۰۱۳}}</ref><ref name="AmarIran"/><ref name="CIA">{{یادکرد وب|عنوان=Iran|ناشر=Central Intelligence Agency|نشانی=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html#People|تاریخ بازدید=۱۸ آوریل ۲۰۱۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VHiy0Ts | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref>
 
−
|رشدجمعیت=
 
−
|تراکم‌جمعیت=۷٬۷۸۰<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.shahrsazi-mhud.ir/Urban/Urban01_8.htm|عنوان=تراکم در شهرها|تاریخ بازدید=۲۹ اوت ۲۰۰۹|ناشر=شورای عالی شهرسازی و معماری ایران| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VHjYS29 | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref>
 
−
|زبان=[[زبان ترکی آذربایجانی|ترکی آذربایجانی]]<ref name="TabrizDaneshnaameEslamy"/><ref name="Qom"/>
 
−
|مذهب=[[شیعه دوازده‌امامی|شیعهٔ دوازده‌امامی]]<ref name="TabrizDaneshnaameEslamy"/>
 
−
|مساحت=۲۳۷٫۴۵ کیلومتر مربع<ref name="Masahat">{{یادکرد وب|عنوان=نقشهٔ بافت‌های فرسودهٔ مصوب شهرها: تبریز|ناشر=وب‌گاه شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران|نشانی=http://www.udro.org.ir/index.php?option=com_sobi2&sobi2Task=sobi2Details&sobi2Id=39&Itemid=83|تاریخ بازدید=۱۴ ژانویهٔ ۲۰۱۳}}</ref>
 
−
|ارتفاع=۱۳۴۸ تا ۱۵۶۱ متر<ref name="Gitashenasi">نقشهٔ کامل تبریز بزرگ، نگاهی کوتاه به شهر تبریز.</ref>
 
−
|میانگین‌دما=میانگین بیشینه: ۱۸+ درجهٔ{{سخ}}سانتی‌گراد<ref name="irimo">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.irimo.ir/farsi/drought/synopH/Tabriz.txt|عنوان=اطلاعات آب و هوای تبریز|تاریخ بازدید=۱۸ آوریل ۲۰۱۱|ناشر=سازمان هواشناسی ایران| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VHjtt5n | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref>
 
−
میانگین کمینه: ۶٫۹+ درجهٔ{{سخ}}سانتی‌گراد<ref name="irimo"/>
 
−
|میانگین‌بارش‌سالانه=۳۱۰ میلی‌متر<ref name="weather">{{یادکرد وب|نشانی=http://www.theweathernetwork.com/index.php?product=statistics&pagecontent=C00720|عنوان=Weather Statistics: Tabriz, Iran, Islamic Republic of|تاریخ بازدید=۱۶ دسامبر ۲۰۰۸|ناشر=The Weather Network| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VHnj2At | تاریخ بایگانی=۰۸ مهٔ ۲۰۱۲}}</ref>
 
−
|شمارروزهای‌یخبندان=۱۰۴ روز<ref name="weather"/>
 
−
|شهردار= [[صادق نجفی]]<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.mehrnews.com/detail/News/2128233|عنوان= صادق نجفی شهردار تبریز شد | ناشر = [[خبرگزاری مهر]]|تاریخ =۲۱ مهر ۱۳۹۲}}</ref>
 
−
|نماینده مجلس=[[محمد حسین فرهنگی]]، [[علیرضا منادی سفیدان]]، [[محمداسماعیل سعیدی|سعیدی]]، [[مسعود پزشکیان]]، [[رضا رحمانی]] و [[میرهادی قره‌سید رومیانی]]
 
−
|سال تأسیس شهرداری = ۱۲۸۶<ref name="Shahrdari">{{یادکرد وب|عنوان=تاریخچهٔ شهرداری تبریز|ناشر=وب‌گاه شهرداری تبریز|نشانی=http://www.tabriz.ir/?PageID=209|تاریخ بازدید=۳ ژانویهٔ ۲۰۱۳}}</ref>
 
−
|ره‌آورد=[[آجیل]]، [[قالی|فرش]]{{سخ}}و [[چرم|محصولات چرمی]]<ref>
 
−
{{یادکرد وب|نشانی=http://www.worldbookonline.com/advanced/article?id=ar544200|عنوان=Tabriz|نویسنده=Le Gall, Michel|تاریخ بازدید=۹ دسامبر ۲۰۰۸|ناشر=World Book Advanced| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VHovE8K | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref>
 
−
|پیش‌شماره=۰۴۱<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.mehrnews.com/news/2346057/تغییر-پیش-شماره-تلفن-های-ثابت-آذربایجان-شرقی | عنوان=تغییر پیش شماره تلفن‌های ثابت آذربایجان شرقی | ناشر=خبرگزاری مهر | تاریخ=۱۸ مرداد ۱۳۹۳ | بازبینی=۲۸ مارس ۲۰۱۵}}</ref>
 
−
|وب‌گاه=[http://www.tabriz.ir شهرداری تبریز]
 
−
| پلاک اتومبیل  = {{IRN}} 15<ref>[http://acoforum.org/showthread.php?t=1713#axzz3q7ueicF8 بانک اطلاعاتی آکو، لیست پلاک‌های خودروهای ایران]</ref>
 
−
|جمله‌خوشامد=شهر تبریز است و جان قربان جانان می‌کند
 
−
سرمهٔ چشم از غبار کفش مهمان می‌کند
 
−
|پانویس=}}
 
−
 
 
'''تبریز''' ({{تلفظ|Tabriz.ogg}}) یکی از شهرهای بزرگ [[ایران]] و مرکز [[استان آذربایجان شرقی]] است.<ref>فرهنگ فارسی معین</ref><ref name="Brit">Tabrīz, [[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopædia Britannica]]</ref> این شهر بزرگ‌ترین شهر منطقهٔ شمال‌غرب ایران و مناطق [[مردم آذری|آذری‌نشین]] و قطب [[دولت|اداری]]، [[ترابری|ارتباطی]]، [[بازرگانی]]، [[سیاست|سیاسی]]، [[صنعت|صنعتی]]، [[فرهنگ|فرهنگی]] و [[نیروی نظامی|نظامی]] این منطقه شناخته می‌شود.<ref name="Masahat"/><ref name="TabrizDaneshnaameEslamy"/><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Tabriz|ناشر=دانشنامهٔ looklex|نشانی=http://looklex.com/e.o/tabriz.htm|تاریخ بازدید=۲۱ آگوست ۲۰۱۲}}</ref>
 
'''تبریز''' ({{تلفظ|Tabriz.ogg}}) یکی از شهرهای بزرگ [[ایران]] و مرکز [[استان آذربایجان شرقی]] است.<ref>فرهنگ فارسی معین</ref><ref name="Brit">Tabrīz, [[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopædia Britannica]]</ref> این شهر بزرگ‌ترین شهر منطقهٔ شمال‌غرب ایران و مناطق [[مردم آذری|آذری‌نشین]] و قطب [[دولت|اداری]]، [[ترابری|ارتباطی]]، [[بازرگانی]]، [[سیاست|سیاسی]]، [[صنعت|صنعتی]]، [[فرهنگ|فرهنگی]] و [[نیروی نظامی|نظامی]] این منطقه شناخته می‌شود.<ref name="Masahat"/><ref name="TabrizDaneshnaameEslamy"/><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Tabriz|ناشر=دانشنامهٔ looklex|نشانی=http://looklex.com/e.o/tabriz.htm|تاریخ بازدید=۲۱ آگوست ۲۰۱۲}}</ref>
  
سطر ۶۰: سطر ۱۰:
  
 
تبریز به عنوان [[اولین‌های تبریز در تاریخ ایران|شهر اولین‌ها]]،<ref>[http://www.abrarnews.com/politic/1385/850210/html/gardesh.htm#s39534 تبریز شهر اولین ها-ابرار نیوز]</ref> شهر بدون گدا،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=تبریز عنوان‌دار شهر بدون گدا در جهان|ناشر=وب‌گاه عصر ایران|نشانی=http://www.asriran.com/fa/pages/?cid=15660|تاریخ بازدید=۱۴ دسامبر ۲۰۰۹| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VI42FQB | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> شهر زیرگذرها و روگذرها،<ref name=ToolAutoGenRef4>{{یادکرد وب|عنوان= تبریز؛ شهر زیرگذرها و روگذرها|ناشر=همشهری|نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/hamnews/1385/850507/world/mycity.htm#s2193|تاریخ بازدید=۲۵ آوریل ۲۰۲۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VIqwBYx | تاریخ بایگانی = ۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> امن‌ترین شهر ایران،<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.mehrnews.com/Fa/newsdetail.aspx?NewsID=1693332 |عنوان=تبریز رتبه نخست امنیت را کسب کرد | ناشر =[[خبرگزاری مهر]] |تاریخ =۲۰ شهریور ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۲۲ شهریور ۱۳۹۱}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910620000400 |عنوان=تبریز امن‌ترین کلانشهر کشور شناخته شد | ناشر =[[خبرگزاری فارس]] |تاریخ =۲۰ شهریور ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۲۲ شهریور ۱۳۹۱}}</ref> سالم‌ترین شهر ایران،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=از سوی سازمان بهداشت جهانی اعلام شد: تبریز سالم‌ترین شهر کشور، افتخاری دیگر برای شهرداری|ناشر=خبرگزاری آریا|نشانی=http://www.aryanews.com/Lct/fa-ir/News/20100515/20100515152717497.htm|تاریخ بازدید=۱۶ مهٔ ۲۰۱۰| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VI6cFUz| تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> مهد سرمایه‌گذاری ایران،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=تبریز مهد سرمایه‌گذاری ایران است|ناشر=خبرگزاری شهریار|نشانی=http://shahryarnews.net/?MID=21&Type=News&TypeID=1&id=4722|تاریخ بازدید=۱۶ دسامبر ۲۰۱۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VIBqyhH | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=شهرداری تبریز رتبهٔ اول سرمایه‌گذاری کشور|ناشر=باشگاه خبرنگاران|نشانی=http://www.yjc.ir/portal/NewsDesc.aspx?newsid=454910|تاریخ بازدید=۱۶ دسامبر ۲۰۱۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VID8GGY | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان= «فرصت طلایی» سومین همایش بین‌المللی فرصت‌های سرمایه‌گذاری آذربایجان شرقی|ناشر=شبکهٔ سهند|نشانی=http://tabriz.isna.ir/default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=19608|تاریخ بازدید=۱۶ دسامبر ۲۰۱۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VIDzVal | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> دومین شهر [[صنعت|صنعتی]] ایران، دومین شهر [[دانشگاه|دانشگاهی]] ایران،<ref name=ToolAutoGenRef3>{{یادکرد وب|عنوان= دربارهٔ دانشگاه - معرفی و تاریخچه|ناشر=دانشگاه تبریز|نشانی=http://www.tabrizu.ac.ir/fa/contents/About_University/History/معرفی. و. تاریخچه.html|تاریخ بازدید=۱۳ مارس ۲۰۱۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VHxYx7C | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> دومین شهر بلندمرتبه‌ساز ایران،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نوین: شهر تبریز دارای رتبهٔ دوم بلندمرتبه‌سازی در کشور است|ناشر=خبرگزاری فارس|نشانی=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8906250528|تاریخ بازدید=۱۶ دسامبر ۲۰۱۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VI2h2jV | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> دومین قطب [[علوم پزشکی]] ایران،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=لزوم راه‌اندازی شهرک بین‌المللی سلامت در تبریز|نشانی=http://www.iribnews.ir/NewsText.aspx?ID=2346028|ناشر=واحد مرکزی خبر|تاریخ بازبینی=۶ مه ۲۰۱۴}}</ref> دومین شهر در جذب گردشگر سلامت در ایران،<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.iribnews.ir/NewsText.aspx?ID=1805693 |عنوان= تبریز رتبه دوم جذب توریسم درمانی ایران | ناشر =واحد مرکزی خبر |تاریخ =۱ بهمن ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۲ بهمن ۱۳۹۱}}</ref> شهر [[شکلات|شکلاتی]] ایران،<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://farsnews.com/newstext.php?nn=13920424000448 |عنوان=شهر شکلاتی ایران در دروازه‌های بازار جهانی | ناشر =[[خبرگزاری فارس]] |تاریخ =۲۴ تیر ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۲۴ تیر ۱۳۹۲}}</ref> قطب [[خودرو|خودروسازی]] ایران،<ref name="Khodro">{{یادکرد وب|عنوان=فعالیت‌های گروه سایپا در تبریز توسعه می‌یابد|ناشر=خبرگزاری فارس|نشانی=http://www.farsnews.net/newstext.php?nn=8903270597|تاریخ بازدید=۲۰ ژوئن ۲۰۱۰| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VI1Zpto | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> قطب [[قطعه|قطعه‌سازی]] ایران،<ref name="Khodro"/> قطب تولید [[موتور دیزل]] [[خاورمیانه]]،<ref name="Khodro"/>شهر جهانی بافت [[قالی تبریز|فرش]]<ref name=ToolAutoGenRef1>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.ettelaat.com/etiran/?p=154271  |عنوان =‎تبریز به عنوان «شهر جهانی بافت فرش» برگزیده شد | ناشر =[[روزنامه اطلاعات]] |تاریخ = ۱۵ مهر ۱۳۹۴|تاریخ بازدید = ۱۳ اکتبر ۲۰۱۵}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://shahryarnews.net/?MID=21&type=news&BasesID=2&TypeID=1&id=21904 |عنوان = اهداء اعتبار نامه "تبریز، شهر جهانی بافت فرش " به شهردار تبریز | ناشر = خبرگزاری شهریار|تاریخ =۱۹ مهر ۱۳۹۴ |تاریخ بازدید = ۱۳ اکتبر ۲۰۱۵}}</ref> و یکی از مهم‌ترین شهرهای مهاجرپذیر ایران<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نبود شهر در آفاق، خوش‌تر از تبریز|ناشر=وب‌گاه راسخون|نشانی=http://www.rasekhoon.net/Article/Show-8864.aspx|تاریخ بازدید=۳ فوریهٔ ۲۰۱۰}}</ref> شناخته می‌شود.
 
تبریز به عنوان [[اولین‌های تبریز در تاریخ ایران|شهر اولین‌ها]]،<ref>[http://www.abrarnews.com/politic/1385/850210/html/gardesh.htm#s39534 تبریز شهر اولین ها-ابرار نیوز]</ref> شهر بدون گدا،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=تبریز عنوان‌دار شهر بدون گدا در جهان|ناشر=وب‌گاه عصر ایران|نشانی=http://www.asriran.com/fa/pages/?cid=15660|تاریخ بازدید=۱۴ دسامبر ۲۰۰۹| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VI42FQB | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> شهر زیرگذرها و روگذرها،<ref name=ToolAutoGenRef4>{{یادکرد وب|عنوان= تبریز؛ شهر زیرگذرها و روگذرها|ناشر=همشهری|نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/hamnews/1385/850507/world/mycity.htm#s2193|تاریخ بازدید=۲۵ آوریل ۲۰۲۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VIqwBYx | تاریخ بایگانی = ۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> امن‌ترین شهر ایران،<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.mehrnews.com/Fa/newsdetail.aspx?NewsID=1693332 |عنوان=تبریز رتبه نخست امنیت را کسب کرد | ناشر =[[خبرگزاری مهر]] |تاریخ =۲۰ شهریور ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۲۲ شهریور ۱۳۹۱}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910620000400 |عنوان=تبریز امن‌ترین کلانشهر کشور شناخته شد | ناشر =[[خبرگزاری فارس]] |تاریخ =۲۰ شهریور ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۲۲ شهریور ۱۳۹۱}}</ref> سالم‌ترین شهر ایران،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=از سوی سازمان بهداشت جهانی اعلام شد: تبریز سالم‌ترین شهر کشور، افتخاری دیگر برای شهرداری|ناشر=خبرگزاری آریا|نشانی=http://www.aryanews.com/Lct/fa-ir/News/20100515/20100515152717497.htm|تاریخ بازدید=۱۶ مهٔ ۲۰۱۰| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VI6cFUz| تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> مهد سرمایه‌گذاری ایران،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=تبریز مهد سرمایه‌گذاری ایران است|ناشر=خبرگزاری شهریار|نشانی=http://shahryarnews.net/?MID=21&Type=News&TypeID=1&id=4722|تاریخ بازدید=۱۶ دسامبر ۲۰۱۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VIBqyhH | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=شهرداری تبریز رتبهٔ اول سرمایه‌گذاری کشور|ناشر=باشگاه خبرنگاران|نشانی=http://www.yjc.ir/portal/NewsDesc.aspx?newsid=454910|تاریخ بازدید=۱۶ دسامبر ۲۰۱۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VID8GGY | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان= «فرصت طلایی» سومین همایش بین‌المللی فرصت‌های سرمایه‌گذاری آذربایجان شرقی|ناشر=شبکهٔ سهند|نشانی=http://tabriz.isna.ir/default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=19608|تاریخ بازدید=۱۶ دسامبر ۲۰۱۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VIDzVal | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> دومین شهر [[صنعت|صنعتی]] ایران، دومین شهر [[دانشگاه|دانشگاهی]] ایران،<ref name=ToolAutoGenRef3>{{یادکرد وب|عنوان= دربارهٔ دانشگاه - معرفی و تاریخچه|ناشر=دانشگاه تبریز|نشانی=http://www.tabrizu.ac.ir/fa/contents/About_University/History/معرفی. و. تاریخچه.html|تاریخ بازدید=۱۳ مارس ۲۰۱۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VHxYx7C | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> دومین شهر بلندمرتبه‌ساز ایران،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نوین: شهر تبریز دارای رتبهٔ دوم بلندمرتبه‌سازی در کشور است|ناشر=خبرگزاری فارس|نشانی=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8906250528|تاریخ بازدید=۱۶ دسامبر ۲۰۱۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VI2h2jV | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> دومین قطب [[علوم پزشکی]] ایران،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=لزوم راه‌اندازی شهرک بین‌المللی سلامت در تبریز|نشانی=http://www.iribnews.ir/NewsText.aspx?ID=2346028|ناشر=واحد مرکزی خبر|تاریخ بازبینی=۶ مه ۲۰۱۴}}</ref> دومین شهر در جذب گردشگر سلامت در ایران،<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.iribnews.ir/NewsText.aspx?ID=1805693 |عنوان= تبریز رتبه دوم جذب توریسم درمانی ایران | ناشر =واحد مرکزی خبر |تاریخ =۱ بهمن ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۲ بهمن ۱۳۹۱}}</ref> شهر [[شکلات|شکلاتی]] ایران،<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://farsnews.com/newstext.php?nn=13920424000448 |عنوان=شهر شکلاتی ایران در دروازه‌های بازار جهانی | ناشر =[[خبرگزاری فارس]] |تاریخ =۲۴ تیر ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۲۴ تیر ۱۳۹۲}}</ref> قطب [[خودرو|خودروسازی]] ایران،<ref name="Khodro">{{یادکرد وب|عنوان=فعالیت‌های گروه سایپا در تبریز توسعه می‌یابد|ناشر=خبرگزاری فارس|نشانی=http://www.farsnews.net/newstext.php?nn=8903270597|تاریخ بازدید=۲۰ ژوئن ۲۰۱۰| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67VI1Zpto | تاریخ بایگانی = ۰۸ مه ۲۰۱۲}}</ref> قطب [[قطعه|قطعه‌سازی]] ایران،<ref name="Khodro"/> قطب تولید [[موتور دیزل]] [[خاورمیانه]]،<ref name="Khodro"/>شهر جهانی بافت [[قالی تبریز|فرش]]<ref name=ToolAutoGenRef1>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.ettelaat.com/etiran/?p=154271  |عنوان =‎تبریز به عنوان «شهر جهانی بافت فرش» برگزیده شد | ناشر =[[روزنامه اطلاعات]] |تاریخ = ۱۵ مهر ۱۳۹۴|تاریخ بازدید = ۱۳ اکتبر ۲۰۱۵}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://shahryarnews.net/?MID=21&type=news&BasesID=2&TypeID=1&id=21904 |عنوان = اهداء اعتبار نامه "تبریز، شهر جهانی بافت فرش " به شهردار تبریز | ناشر = خبرگزاری شهریار|تاریخ =۱۹ مهر ۱۳۹۴ |تاریخ بازدید = ۱۳ اکتبر ۲۰۱۵}}</ref> و یکی از مهم‌ترین شهرهای مهاجرپذیر ایران<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نبود شهر در آفاق، خوش‌تر از تبریز|ناشر=وب‌گاه راسخون|نشانی=http://www.rasekhoon.net/Article/Show-8864.aspx|تاریخ بازدید=۳ فوریهٔ ۲۰۱۰}}</ref> شناخته می‌شود.
−
 
−
== پانویس ==
 
−
{{پانویس|۲|اندازه=ریز}}
 
−
 
 
== منابع ==
 
== منابع ==
 
=== فارسی ===
 
=== فارسی ===
سطر ۹۱: سطر ۳۷:
 
</div>
 
</div>
 
* <small>حمام‌های تاریخی تبریز، عطیه رشید نجفی، انتشارات فن آذر و آشینا، چاپ اول، بهار ۱۳۸۸.</small>
 
* <small>حمام‌های تاریخی تبریز، عطیه رشید نجفی، انتشارات فن آذر و آشینا، چاپ اول، بهار ۱۳۸۸.</small>
−
 
−
=== عربی ===
 
−
<div style="font-size:smaller">
 
−
* {{یادکرد|نویسنده=ابن خرداذبه|کوشش=ویراستهٔ M.J De Goeje|کتاب={{به عربی|المسالک والممالک}}|ناشر={{به عربی|بریل}}|شهر={{به عربی|لیدن}}|سال=۱۸۸۹}}
 
−
* {{یادکرد|نویسنده={{به عربی|الحموی، یاقوت}}|کتاب=معجم‌البلدان ج۲|ناشر=دارصادر|شهر={{به عربی|بیروت}}|سال=۱۹۷۷}}
 
−
</div>
 
−
 
−
=== انگلیسی ===
 
−
<div style="font-size:smaller">
 
−
{{چپ‌چین}}
 
−
* {{یادکرد|نویسنده=Abrahamian, Ervand|کتاب=Iran Between Two Revolutions|ویرایش=1st Edition |ناشر=Princeton University Press|سال=۱۹۸۲|شابک=ISBN 0-691-10134-5, 978069110134}}
 
−
* {{یادکرد|مقاله=Printing of the Qurʾān|نویسنده=Albin, Michael W|کتاب=Encyclopaedia of the Qurʾān|ویرایش=|ناشر=Brill Academic Publishers|سال=|شابک=ISBN 90-04-11465-3, 9789004114654}}
 
−
* Al-Balâdhrui. ''The Origins of the Islamic state، Translation with annotation from Kitâb fotûh al-buldân''، Translated by Francis Clark Murgotten. New York: Longmans، Green & Co. 1924.
 
−
* Arasteh، Reza، "Growth of Modern Education in Iran"، ''Comparative Education Review، Comparative and International Education Society''، Vol. 3، No. 3 (Feb. ، ۱۹۶۰)، pp. 33-40.
 
−
* {{یادکرد|فصل=Middle East|کتاب=The Cambridge Guide to Theatre|نویسنده=Banham, Martin |ناشر =Cambridge University Press|سال=۱۹۹۵|شابک=ISBN 978-0-521-43437-9}}
 
−
* {{یادکرد|نویسنده=Bayne Fisher, William, J. A. Boyle|کتاب=The Cambridge History of Iran: The Land of Iran|ویرایش=1st Edition|ناشر=Cambridge University Press|سال=۱۹۶۸|شابک=۰۵۲۱۰۶۹۳۵۱, ۹۷۸۰۵۲۱۰۶۹۳۵۹}}
 
−
* {{یادکرد|نویسنده=Burke, Andrew, Elliott, Mark, Mohammadi, Karim, Yale, Pat|کتاب=|ویرایش=4th Edition|ناشر=Lonely Planet|سال=۲۰۰۴|شابک=ISBN 1-74059-425-8, 9781740594257}}
 
−
* {{یادکرد|مقاله=|نویسنده= Dumper, Michael; Stanley, Bruce E; Abu-Lughod|کتاب=Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia|ویرایش=|ناشر=ABC-CLIO|سال=۲۰۰۷ |شابک=۱۵۷۶۰۷۹۱۹۸, ۹۷۸۱۵۷۶۰۷۹۱۹۵}}
 
−
* {{یادکرد|مقاله=Tabrīz|نویسنده=|کتاب=Encyclopædia Britannica|ویرایش=|ناشر=|سال=۲۰۰۸|شابک=}}
 
−
* {{یادکرد|مقاله=Tabriz|نویسنده=Evered, Kyle T.|کتاب=Encyclopedia of Modern Asia|ویرایش= Vol. 5 |ناشر=New York: Charles Scribner's Sons|سال=۲۰۰۲|شابک=}}
 
−
* {{یادکرد|مقاله= Tabrīz|نویسنده= Grigor Suny, Ronald|کتاب=Microsoft Encarta 2007|ویرایش=1st Edition|ناشر=Redmond, WA: Microsoft Corporation|سال=۲۰۰۶|شابک=}}
 
−
* {{یادکرد|نویسنده=Holt, P. M. ; Lambton, Ann K. S. ; Lewis, Bernard |کتاب=The Cambridge History of Islam|ویرایش=|ناشر=Cambridge University Press|سال=۱۹۷۰|شابک=۰۵۲۱۲۹۱۳۷۲, ۹۷۸۰۵۲۱۲۹۱۳۷۸}}
 
−
* {{یادکرد|مقاله=|نویسنده= Le Strange, Guy |کتاب=The Lands of the Eastern Caliphate: Mesopotamia, Persia, and Central Asia from the Moslem conquest to the time of Timur|ویرایش=|ناشر=Cass|سال=۱۹۶۶|شابک=}}
 
−
* {{یادکرد|مقاله=Tabrīz|نویسنده=Minorsky, V. , -[C.E. Bosworth]; Blair, Sheila S.|کتاب=Encyclopaedia of Islam|ویرایش=2nd Edition |ناشر=Brill Academic Publishers|سال=|شابک=ISBN 90-04-13974-5, 9789004139749}}
 
−
* {{یادکرد|نویسنده=Ramirez-faria, Carlos|کتاب=Concise Encyclopeida of World History|ویرایش=1st Edition|ناشر=Atlantic Publishers & Distributors|سال=|شابک=۸۱۲۶۹۰۷۷۵۴, ۹۷۸۸۱۲۶۹۰۷۷۵۵}}
 
−
* {{یادکرد|مقاله=Tabriz|نویسنده=Yavari, Neguin |کتاب=Encyclopedia of the Modern Middle East and North Africa|ویرایش=2nd Edition|ناشر=Philip Mattar|سال=۲۰۰۴|شابک=}}
 
−
{{پایان چپ‌چین}}
 
−
</div>
 
−
 
  
 
[[رده:تبریز|*]]
 
[[رده:تبریز|*]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۳:۵۷

تبریز (الگو:تلفظ) یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی است.[۱][۲] این شهر بزرگ‌ترین شهر منطقهٔ شمال‌غرب ایران و مناطق آذری‌نشین و قطب اداری، ارتباطی، بازرگانی، سیاسی، صنعتی، فرهنگی و نظامی این منطقه شناخته می‌شود.[۳][۴][۵]

جمعیت تبریز در سال ۱۳۹۰ خورشیدی بالغ بر ۱٬۴۹۴٬۹۹۸ نفر بوده که این رقم با احتساب جمعیت ساکن در حومهٔ شهر به حدود ۱٬۸ میلیون نفر می‌رسد.[۶][۷] تبریز در سال ۱۵۰۰ و در زمان پایتختی صفویان به‌عنوان پنجمین شهر بزرگ جهان شناخته می‌شده‌است.[۸] این شهر همچنین بزرگ‌ترین، مهم‌ترین و متجددترین شهر ایران در عصر قاجار بوده‌است.[۹] امروزه زبان محاوره در بین مردمان تبریز زبان ترکی آذربایجانی و لهجهٔ تبریزی است.[۱۰][۴][۱۱]

تبریز در غرب استان آذربایجان شرقی و در منتهی‌الیه مشرق و جنوب شرق جلگهٔ تبریز قرار گرفته‌است. این شهر از سمت شمال به کوه‌های پکه‌چین و عون بن علی، از سمت شمال‌شرق به کوه‌های باباباغی و گوزنی، از سمت شرق به گردنهٔ پایان و از سمت جنوب به دامنه‌های کوه سهند محدود شده‌است.[۱۲][۱۳][۴] آب و هوای تبریز در زمستان‌ها بسیار سرد و در تابستان‌ها خشک و گرم است.[۲]

نام تبریز در اسناد تاریخی تحت نام‌های مختلفی نظیر «تَورِز»، «تَورِژ»، «تِبریز» و «توری» به ثبت رسیده‌است. این شهر در طول تاریخ بارها ویران و تجدیدبنا شده و بنای فعلی آن به دوران اشکانی و ساسانی برمی‌گردد.[۱۱] تبریز در طول حکومت ۴۰۰ سالهٔ خاندان «رَوّادی» و اسکان قبیلهٔ عرب «اَزْد» به شکوفایی رسید.[۴] این شهر پایتخت سیاسی ایران در زمان خوارزمشاهیان، ایلخانان، چوپانیان، جلایریان، اتابکان، قراقویونلوها، آق‌قویونلوها، صفویان و قاجاریان (پایتخت دوم) بوده[۱۴][۱۱][۱۵] و اوج شکوفایی آن مربوط به دورهٔ ایلخانان است که در این زمان، پایتخت قلمرویی پهناور از نیل تا آسیای مرکزی بوده‌است.[۱۵] در میان پایتخت‌های ایران در طول تاریخ، دفعات پایتختی تبریز بیش از هر شهر دیگری بوده‌است.[۱۶]

تبریز در سده‌های گذشته حوادث متعددی از قبیل اشغال توسط بیگانگان و زمین‌لرزه‌های مهلک را تجربه کرده‌است.[۱۱] این شهر به سبب موقعیت مناسب خود در گذشته از مراکز تجاری منطقه به شمار می‌رفته و امروزه نیز یکی از مراکز مهم صنعتی در سطح ایران محسوب می‌شود.[۱۷] تبریز در دو سدهٔ اخیر مبدأ بسیاری از تحولات اجتماعی، فرهنگی و صنعتی در کشور به شمار می‌رود؛ به طوری که این شهر آغازگر انقلاب مشروطه بوده و نقشی کلیدی در تحولاتی مانند انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ و مدرنیزه‌کردن کشور داشته‌است.[۱۰][۴][۱۱]

تبریز به عنوان شهر اولین‌ها،[۱۸] شهر بدون گدا،[۱۹] شهر زیرگذرها و روگذرها،[۲۰] امن‌ترین شهر ایران،[۲۱][۲۲] سالم‌ترین شهر ایران،[۲۳] مهد سرمایه‌گذاری ایران،[۲۴][۲۵][۲۶] دومین شهر صنعتی ایران، دومین شهر دانشگاهی ایران،[۲۷] دومین شهر بلندمرتبه‌ساز ایران،[۲۸] دومین قطب علوم پزشکی ایران،[۲۹] دومین شهر در جذب گردشگر سلامت در ایران،[۳۰] شهر شکلاتی ایران،[۳۱] قطب خودروسازی ایران،[۳۲] قطب قطعه‌سازی ایران،[۳۲] قطب تولید موتور دیزل خاورمیانه،[۳۲]شهر جهانی بافت فرش[۳۳][۳۴] و یکی از مهم‌ترین شهرهای مهاجرپذیر ایران[۳۵] شناخته می‌شود.

منابع

فارسی

  • حمام‌های تاریخی تبریز، عطیه رشید نجفی، انتشارات فن آذر و آشینا، چاپ اول، بهار ۱۳۸۸.
  • ↑ فرهنگ فارسی معین
  • ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Tabrīz, Encyclopædia Britannica
  • ↑ خطای یادکرد: برچسب [۳۶]
    • برگرفته از «http://www.wikiferaq.org/index.php?title=تبریز&oldid=13979»