|
|
| (۲ نسخهٔ میانی توسط کاربر مشابهی که نشان داده نشده) |
| سطر ۱: |
سطر ۱: |
| − | {{coord|۳۶|۴۲|N|۳|۱۳|E|type:country|display=title}}
| + | اَلجَزایر کشوری است در شمال قاره [[آفریقا]]، میان [[مراکش]] و [[تونس]]. پایتختش [[الجزیره]] نام دارد. مردم الجزایر عرب و بربر هستند، و دین رسمی‌شان اسلام و مذهبشان سنی است. مساحت آن ۲/۳۸۱/۷۴۱ کیلومتر مربع و در آمار سال ۲۰۰۹ (میلادی) جمعیت آن ۳۵/۳۶۹/۰۰۰ نفر بوده‌است. زبان رسمی الجزایر عربی است ولی به زبان فرانسوی و بربر نیز صحبت می‌کنند. |
| − | ''برای روستایی به همین نام در شهرستان شوش [[الجزایر (شوش)|اینجا]] را ببینید. ''
| + | |
| − | {{جعبه اطلاعات کشور|
| + | |
| − | نام اصلی = الجمهوریة الجزائریة الدیمقراطیة الشعبیة |
| + | |
| − | نام فارسی رسمی = جمهوری دموکراتیک خلق الجزایر |
| + | |
| − | نام عادی = الجزایر |
| + | |
| − | تصویر پرچم = Flag of Algeria.svg |
| + | |
| − | تصویر نشان ملی = Seal of Algeria.svg |
| + | |
| − | سرود ملی = [[سرود ملی الجزایر|سوگند یاد می‌کنیم]] |
| + | |
| − | نقشه = Algeria (orthographic projection).svg|thumb|200px |
| + | |
| − | شعار= [[زبان عربی|عربی]]: من الشعب وإلی الشعب{{سخ}}ترجمه:از مردم برای مردم |
| + | |
| − | پایتخت = [[الجزیره]] با ۳/۳۵۴/۰۰۰نفر جمعیت |latd=۲|latm=۲۰|latNS=N|longd=۱|longm=۴۰|longEW=E|
| + | |
| − | بزرگ‌ترین شهر = [[الجزیره]] |
| + | |
| − | زبان رسمی = [[زبان عربی]] |
| + | |
| − | نوع حکومت = [[جمهوری]] |
| + | |
| − | نوع حاکمان ={{•}} [[رئیس جمهور]]{{سخ}}{{•}} [[نخست‌وزیر]] |
| + | |
| − | نام حاکمان = [[عبدالعزیز بوتفلیقه]]{{سخ}}[[احمد اویحیی]] از سال ۲۰۰۹|
| + | |
| − | نحوه تشکیل = استقلال |
| + | |
| − | موارد منجر به تشکیل = از [[فرانسه]] |
| + | |
| − | تاریخ تشکیل = [[۵ ژوئیه]] [[۱۹۶۲ (میلادی)|۱۹۶۲]] |
| + | |
| − | مساحت = ۲٬۳۸۱٬۷۴۱ |
| + | |
| − | رتبه مساحت = ۱۱ام |
| + | |
| − | درصد آبها = ۰٫۰۶ |
| + | |
| − | سال براورد جمعیت = [[۲۰۰۲ (میلادی)|۲۰۰۲]] |
| + | |
| − | جمعیت = ۳۵،۳۶۹،۰۰۰ |
| + | |
| − | رتبه جمعیت = ۵۴ام |
| + | |
| − | تراکم جمعیت = ۱۳٫۳ |
| + | |
| − | رتبه تراکم جمعیت = ۱۰۱ام |
| + | |
| − | سال تولید ناخالص داخلی = ۲۰۰۷ |
| + | |
| − | تولید ناخالص داخلی = ۲۲۴٫۹۳۳ میلیارد دلار |
| + | |
| − | رتبه تولید ناخالص داخلی = |
| + | |
| − | سرانه تولید ناخالص داخلی = ۶٫۵۳۸ هزار دلار|
| + | |
| − | رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی = |
| + | |
| − | سال شاخص توسعه انسانی = |
| + | |
| − | شاخص توسعه انسانی = |
| + | |
| − | رتبه شاخص توسعه انسانی = |
| + | |
| − | وضع شاخص توسعه انسانی = |
| + | |
| − | واحد پول = دینار الجزایر=۱۰۰سانتیم، یک دینار الجزایر |
| + | |
| − | کد واحد پول = SYP |
| + | |
| − | منطقه زمانی = EEt |
| + | |
| − | منطقه زمانی تابستانی = DST |
| + | |
| − | utc = +۲ |
| + | |
| − | dst = +۳ |
| + | |
| − | کد بین‌المللی خودرو = |
| + | |
| − | دامنه اینترنتی = [[.dz]] |
| + | |
| − | پیش‌شماره تلفنی = ۲۱۳+ |
| + | |
| − | }}
| + | |
| − | '''اَلجَزایر''' {{زبان عربی|الجزائر}} کشوری است در شمال قاره [[آفریقا]]، میان [[مراکش]] و [[تونس]]. پایتختش [[الجزیره]] نام دارد. مردم الجزایر [[عرب]] و [[بربر]] هستند، و دین رسمی‌شان [[اسلام]] و مذهبشان سنی است. مساحت آن ۲/۳۸۱/۷۴۱ کیلومتر مربع و در آمار سال [[۲۰۰۹ (میلادی)]] جمعیت آن ۳۵/۳۶۹/۰۰۰ نفر بوده‌است. زبان رسمی الجزایر عربی است ولی به زبان فرانسوی و بربر نیز صحبت می‌کنند.
| + | |
| − | | + | |
| − | == جغرافیا ==
| + | |
| − | الجزایر کشوری در شمال قاره [[آفریقا]] است، که از سمت شرق به [[تونس]] و [[لیبی]] از سمت غرب به [[مراکش]] و [[صحرا]]، از جنوب غربی [[موریتانی]]، از سمت شمال به دریای [[مدیترانه]] و از سمت جنوب به [[نیجر]] و [[مالی]] محدود است. مساحت آن حدود ۲/۳۸۱/۷۴۱ کیلومتر مربع یعنی تقریباً سه برابر فرانسه و در حدود یک برابر و نیم ایران است.
| + | |
| − | | + | |
| − | از شهرهای بزرگ الجزایر، [[الجزیره]] پایتخت کشور، و [[وهران]] و [[قسنطینه]] و [[عنابه]] و [[باتنه]] را باید نام برد.
| + | |
| − | | + | |
| − | الجزایر دومین کشور بزرگ در آفریقا به لحاظ مساحت می‌باشد. مساحت این کشور ۲ میلیون و ۳۸۱ هزار و ۷۴۰ کیلومتر مربع است، قسمت اعظم مناطق ساحلی الجزایر کوهستانی است و بنادر طبیعی اندکی دارد. منطقه‌ای که از ساحل شروع می‌شود و تا تل اطلس امتداد می‌یابد، حاصل‌خیز می‌باشد. در جنوب تل اطلس استپ‌هایی وجود دارند که تا اطلس صحرایی امتداد پیدا می‌کنند، صحرا در مناطق جنوبی‌تر قرار دارد. جبال هقار منطقه‌ای مرتفع در مرکز صحرا و در جنوب الجزایر است. شهرهای مهم الجزایر، الجزیره، اوران، قسطنطینه و عنابه می‌باشند.
| + | |
| − | شمال الجزایر آب و هوای معتدل مدیترانه‌ای دارد. در تل اطلس، دمای هوا در تابستان بین ۲۱ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد و در زمستان بین ۱۰ تا ۱۲ درجه سانتی‌گراد می‌باشد و رطوبت هوا زیاد است. در شرق الجزایر هوا اندکی سردتر است. از مشخصه‌های آب و هوایی الجزایر، بروز طوفان‌های شن می‌باشد. در الجزایر تنها بخشی از صحرا که در مدار رأس السرطان قرار می‌گیرد بسیار گرم است. میزان بارندگی در طول سواحل زیاد بوده و سالانه بین ۴۰۰ تا ۶۷۰ میلی‌متر برآورد می‌شود. بیشترین بارندگی در بخش مالی شرق الجزایر وجود دارد که به ۱۰۰۰ میلی‌متر در سال می‌رسد.<ref>روحانی، حسن: آشنایی با کشورهای اسلامی. جلد: ۱. نشر مشعر. تهران: ۱۳۸۸.</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | == تاریخ ==
| + | |
| − | بربرها نخستین کسانی بودند که از روزگار خیلی دور در این سرزمین سکونت داشتند. اولین بار فنیقی‌ها در سدهٔ دوازدهم پیش از میلاد به ان کشور هجوم آوردند و مهاجر نشین‌هایی در کرانه‌های شمالی آن پدید آوردند. سپس کارتاژی‌ها به آن جا وارد شدند و نواحی شرقی آن را به تصرف در آوردند. رومی‌ها، پس از برانداختن دولت [[کارتاژ]]، به این سرزمین دست یافتند و چندی بر سواحل شمالی آفریقا و سرزمین‌های ساحلی الجزایر حکومت کردند. واندالها در ۴۳۰ بعد از میلاد، دست رومی‌ها را از الجزایر کوتاه کردند.
| + | |
| − | | + | |
| − | مردم الجزایر در آغاز قرن هشتم میلادی با آمدن اعراب به این سرزمین به اسلام گرویدند و ابوالمهاجر دینار از سوی امویان حکومت را در سال ۷۴۷ میلادی در این منطقه دست گرفت. با روی کار آمدن فاطمیان در مصر، الجزایر در زمره خراجگزاران آنان درآمد، اما دودمانی ([[زیریون]]) که به نیابت از آنان در الجزایر و تونس حکومت می‌کرد بر ضد آنان شورید و مذهب تسنن اختیار کرد. فاطمیان نیز برای مقابله با آن سلسله قبیله بنوهلال را که بسیار پرجمعیت بود، به منطقه فرستادند تا موجبات تضعیف آن سلسله را فراهم کنند و این آغاز عربی کردن منطقه بود. پس از آن، با روی کار آمدن دو سلسله بربر [[مرابطون]] و [[موحدون]] که از غرب برخاسته بودند، منطقه مدتی روی آرامش دید، اما با سقوط موحدون، الجزایر به صحنه نبرد سه دولت جانشین زیانیون الجزایر، حفصیون تونس و مرینیون مراکش تبدیل شد. در قرون پانزدهم و شانزدهم، اسپانیا به تاخت و تازهایی در الجزایر پرداخت و در سواحل آن چند آبادی ایجاد کرد.
| + | |
| − | در سال ۱۵۱۷، الجزایر توسط خیرالدین و برادرش تحت سلطه امپراتوری عثمانی درآمد.<ref>روحانی، حسن: آشنایی با کشورهای اسلامی. جلد: ۱. نشر مشعر. تهران: ۱۳۸۸.</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | پیش از چیرگی فرانسه، کشوری مستقل بشمار می‌رفت و اداره کشور به دست یک شخص که با لقب ([[داعی]]) نامیده می‌شد اداره می‌گردید. الجزایر به سه استان بزرگ تقسیم شده بود و اداره هر استان به دست یک نفر که به‌عنوان (بای) خوانده می‌شد قرار داشت.
| + | |
| − | | + | |
| − | پس از آن افکار استقلال‌طلبانه در آنجا رواج یافت و مردم الجزایر حکومتی آزاد تشکیل داده با دولت فرانسه جنگیدند. پیکار آنان به استقلال الجزایر انجامید ([[۱۹۶۲ (میلادی)|۱۹۶۲]] م.)
| + | |
| − | | + | |
| − | == اقتصاد ==
| + | |
| − | بیشتر مردم الجزایر از دیرباز به کشاورزی می‌پرداختند. در بخش شمالی گندم و جو کاشته می‌شود. غرس میوه و مرکبات در الجزایر روزبه‌روز رونق می‌گیرد. در این کشور صنایع دستی مانند سوزن‌دوزی عربی، فرش الجزایری، چرم‌سازی، منبت‌کاری، کاشی‌سازی و غیره رواج دارد.
| + | |
| − | | + | |
| − | در این کشور سالیانه ۳۰٬۰۰۰٬۰۰۰ تن آهن ۷۰۵٬۰۰۰ تن فسفات ۲۸۰٬۰۰۰ تن زغال بدست می‌آید و ذخایر گسترده نفت نیز در جنوب و جنوب شرقی آن وجود دارد.
| + | |
| − | | + | |
| − | == تقسیمات کشوری ==
| + | |
| − | کشور الجزائر دارای ۴۸ استان است که همه استان‌های آن با شهرهای مراکز استان خود همنامند.
| + | |
| − | نام استان‌های الجزائر به قرار زیر است:
| + | |
| − | [[پرونده:Algeria wilayat.png|بندانگشتی|250px|چپ|نقشه استان‌های الجزایر]]
| + | |
| − | {|
| + | |
| − | |
| + | |
| − | * ۱. [[أدرار]]
| + | |
| − | * ۲. [[الشلف]]
| + | |
| − | * ۳. [[الاغواط]]
| + | |
| − | * ۴.[[ام‌البواقی]]
| + | |
| − | * ۵. [[باطنه]]
| + | |
| − | * ۶. [[بجایه]]
| + | |
| − | * ۷. [[بسکره]]
| + | |
| − | * ۸. [[بشار]]
| + | |
| − | * ۹. [[البلیده]]
| + | |
| − | * ۱۰. [[البویره]]
| + | |
| − | * ۱۱. [[تمنراست]]
| + | |
| − | * ۱۲. [[استان تبسه]]
| + | |
| − | * ۱۳. [[تلمسان]]
| + | |
| − | * ۱۴. [[تیارت]]
| + | |
| − | * ۱۵. [[تیزی وزو]]
| + | |
| − | * ۱۶. [[شهر الجزیره|الجزائر]]
| + | |
| − | |
| + | |
| − | * ۱۷. [[استان الجفله]]
| + | |
| − | * ۱۸. [[جیجل]]
| + | |
| − | * ۱۹. [[استان سطیف]]
| + | |
| − | * ۲۰. [[سعیده]]
| + | |
| − | * ۲۱. [[سکیکده]]
| + | |
| − | * ۲۲. [[سیدی بلعباس]]
| + | |
| − | * ۲۳. [[عنابه]]
| + | |
| − | * ۲۴. [[قالمه]]
| + | |
| − | * ۲۵. [[قسنطینه]] (کنستانتین)
| + | |
| − | * ۲۶. [[مدیه]]
| + | |
| − | * ۲۷. [[مستغانم]]
| + | |
| − | * ۲۸. [[استان المسیله]]
| + | |
| − | * ۲۹. [[معسکر]]
| + | |
| − | * ۳۰. [[ورقله]]
| + | |
| − | * ۳۱. [[وهران]]
| + | |
| − | * ۳۲. [[بیض]]
| + | |
| − | |
| + | |
| − | * ۳۳. [[یزی]]
| + | |
| − | * ۳۴. [[برج بوعریریج]]
| + | |
| − | * ۳۵. [[بومرداس]]
| + | |
| − | * ۳۶. [[الطارف]]
| + | |
| − | * ۳۷. [[تندوف]]
| + | |
| − | * ۳۸. [[تسمسیلت]]
| + | |
| − | * ۳۹. [[الوادی]]
| + | |
| − | * ۴۰. [[خنشله]]
| + | |
| − | * ۴۱. [[استان سوق اهراس]]
| + | |
| − | * ۴۲. [[استان تی‌پازه|تی‌پازه]]
| + | |
| − | * ۴۳. [[میله]]
| + | |
| − | * ۴۴. [[عین الدفلی]]
| + | |
| − | * ۴۵. [[النعامه]]
| + | |
| − | * ۴۶. [[عین تموشنت]]
| + | |
| − | * ۴۷. [[غردایه]]
| + | |
| − | * ۴۸. [[غلیزان]]
| + | |
| − | |}
| + | |
| − | | + | |
| − | == مردم و مذهب ==
| + | |
| − | جمعیت الجزایر ۳۵/۳۶۹/۰۰۰ نفر ([[۲۰۰۹ (میلادی)|۲۰۰۹]]) است که ۸۵۰۰۰۰ نفر فرانسوی و اسپانیایی و ایتالیایی مالتی و بقیه الجزایری هستند ۹۹/۸٪ جمعیت آن [[عرب]]-[[بربر]] بوده و کمتر از ۱٪ اروپایی هستند.
| + | |
| − | | + | |
| − | زبان رسمی کشور عربی است و زبانهای [[زبان فرانسوی|فرانسوی]] و [[زبان بربری|بربری]] نیز کاربرد دارند. ۹۹/۱٪ جمعیت مسلمانان [[سنی]] مذهب و۰/۶اباضیه هستند و بقیه عمدتاً [[مسیحی]] و [[کلیمی]].
| + | |
| − | | + | |
| − | که دین اسلام (مذهب اهل سنت مالکی) دارند و عرب زبانند و به زبان محلی آمازیغی و فرانسه نیز صحبت می‌کنند، هر سال نزدیک به ۳۰۰٬۰۰۰ نفر بر آنها اضافه می‌شود.
| + | |
| − | | + | |
| − | اکثر الجزایری‌ها بربر یا عرب هستند، البته عرب بودن یا بربر بودن براساس ملاحظات زبانی یا هویتی مشخص می‌شود. اما منشا و ریشه کلیه الجزایری‌ها اقوام بربر می‌باشند. مسئله عرب ـ بربر بیشتر جنبه هویتی دارد ونوعی تمایز نژادی، یا قومی به حساب نمی‌آید. اقوام بربر به چندین گروه قومی تقسیم می‌شوند: قبائلی در مناطق کوهستانی شمالی ـ مرکزی، شاویه در کوهستان‌های اطلس شرقی، مزابیه در دره مزاب و طوارق در جنوب. تعداد اندکی آفریقایی سیاهپوست نیز در الجزایر زندگی می‌کنند. الجزایری‌های ترک‌تبار حدود ۵٪ جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند که عمدتاً در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند.<ref>روحانی، حسن: آشنایی با کشورهای اسلامی. جلد: ۱. نشر مشعر. تهران: ۱۳۸۸.</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | اکثر الجزایری‌ها به عربی الجزایری تکلم می‌کنند. حدود ۸۳٪ جمعیت به زبان عربی با گویش «درجه» صحبت می‌کنند. با این حال، در رسانه‌ها و در مناسبت‌های رسمی به زبان عربی استاندارد تکلم می‌شود. بربرها که تقریباً ۴۵٪ جمعیت را تشکیل می‌دهند عمدتاً به یکی از گویش‌های تامازیغت صحبت می‌کنند. اما اکثریت آنان عربی الجزایری نیز می‌دانند. عربی تنها زبان رسمی کشور است، اما اخیراً تامازیغت نیز به عنوان یک زبان ملی به رسمیت شناخته شده‌است. مسئله زبان به لحاظ سیاسی به ویژه برای اقلیت بربر حائز اهمیت و حساسیت می‌باشد. سیاست زبانی دولت مبنی بر عربی‌سازی عمدتاً در واکنش به ۱۳۰ سال استعمار فرانسه و نیز رواج ناسونالیسم عربی بوده‌است. فرانسه همچنان به عنوان زبان خارجی آموخته می‌شود و در مدارس به کودکان آموزش داده می‌شود. همچنین، در رسانه‌ها و بخش‌های بازرگانی از زبان فرانسه استفاده می‌شود.<ref>روحانی، حسن: آشنایی با کشورهای اسلامی. جلد: ۱. نشر مشعر. تهران: ۱۳۸۸.</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | == جستارهای وابسته ==
| + | |
| − | * [[جنگ داخلی الجزایر]]
| + | |
| − | * [[رستمیان]]
| + | |
| | | | |
| | | | |
| سطر ۱۴۹: |
سطر ۶: |
| | * [http://www.afran.ir موسسه مطالعات ایران و آفریقا] | | * [http://www.afran.ir موسسه مطالعات ایران و آفریقا] |
| | * [http://www.algerie-architecture.com Algérie Art et Architecture الجزائر فن و هندسة - Algérie] | | * [http://www.algerie-architecture.com Algérie Art et Architecture الجزائر فن و هندسة - Algérie] |
| − |
| |
| − | {{ویکی‌سفر}}
| |
| − | {{ویکی‌انبار-رده|Algeria}}
| |
| − | {{اتحادیه کشورهای عرب}}
| |
| − | {{اتحادیه آفریقا}}
| |
| − | {{کشورهای عضو گروه ۱۵ (جی ۱۵)}}
| |
| − | {{دامنه سطح‌بالای کد کشوری}}
| |
| − | {{سازمان امنیت و همکاری اروپا}}
| |
| − | {{سازمان‌های اطلاعاتی جهان}}
| |
| − | {{موضوعات قوم سامی}}
| |
| − |
| |
| − | {{جغرافیا-خرد}}
| |
| − |
| |
| − | [[رده:الجزایر]]
| |
| − | [[رده:اتحادیه عرب]]
| |
| − | [[رده:ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۶۲ (میلادی)]]
| |
| − | [[رده:جمهوری‌ها]]
| |
| − | [[رده:جمهوری‌های عربی]]
| |
| − | [[رده:کشورها و مناطق عربی‌زبان]]
| |
| − | [[رده:کشورهای آفریقا]]
| |
| − | [[رده:کشورهای اسلامی]]
| |
| − | [[رده:کشورهای ساحلی مدیترانه]]
| |
| − | [[رده:کشورهای عضو اتحادیه آفریقا]]
| |
| − | [[رده:کشورهای عضو اتحادیه عرب]]
| |
| − | [[رده:کشورهای عضو اوپک]]
| |
| − | [[رده:کشورهای عضو سازمان ملل متحد]]
| |
| − | [[رده:کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی]]
| |
| − | [[رده:کشورهای عضو گروه پانزده]]
| |
| − | [[رده:کشورهای فرانسوی‌زبان]]
| |
