بمبئی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{coord|18|58|30|N|72|49|33|E|type:city(12,478,447)_region:IN-MH_|display=title}} {| class="infobox geography vcard" style="width:23em; tex...» ایجاد کرد)
 
 
(یک نسخهٔ میانی توسط کاربر مشابهی که نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{coord|18|58|30|N|72|49|33|E|type:city(12,478,447)_region:IN-MH_|display=title}}
 
{| class="infobox geography vcard" style="width:23em; text-align:right;"
 
<td colspan="2" align="center" style="width:100%; font-size: 1.25em; white-space: nowrap;">'''<span class="fn org">بمبئی</span></td>
 
</tr>
 
</tr>
 
<tr class="mergedrow">
 
<tr  class="mergedtoprow">
 
<td colspan="2" style="text-align:center;background:#cddeff;">—&nbsp;&nbsp;'''मुंबई'''&nbsp;&nbsp;— </td>
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<td colspan="2" style="text-align:center;">'''Mumbai'''</td>
 
        </tr>
 
<tr>
 
<td colspan="2" style="text-align: center; padding: 0.7em 0.8em 0.7em 0.8em;;">
 
[[پرونده:Mumbai_Montage.jpg|220px|none|O|]]<small>به ترتیب جهت حرکت عقربه‌های ساعت: افق در کافه پاراده، برج ساعت رجبی، هتل تاج محل، نریمان پوینت و دروازه هند </small>
 
</td>
 
|-
 
<tr  class="mergedtoprow">
 
<td colspan="2" style="text-align:center;background:#cddeff;">—&nbsp;&nbsp;'''اطلاعات کلی'''&nbsp;&nbsp;— </td>
 
|-
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<th>نام اصلی
 
<td>مومبای</td>
 
</tr>
 
|-
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<th>نام دیگر
 
<td>بمبئی</td>
 
</tr>
 
|-
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<th>کشور
 
<td>{{IND}}</td>
 
</tr>
 
|-
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<th>ایالت
 
<td>[[ماهاراشترا]]</td>
 
</tr>
 
|-
 
<tr  class="mergedtoprow">
 
<td colspan="2" style="text-align:center;background:#cddeff;">—&nbsp;&nbsp;'''مردم'''&nbsp;&nbsp;— </td>
 
|-
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<th>جمعیت
 
<td>۱۳٬۸۳۰٬۸۸۴ نفر ([[۲۰۱۰ (میلادی)|۲۰۱۰]])</td>
 
</tr>
 
|-
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<th>تراکم
 
<td> ۲۲۹۲۲ بر کیلومتر مربع</td>
 
                </tr>
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<th>زبان‌های گفتاری
 
<td>[[مراتی]]، [[زبان هندی|هندی]] و غیره</td>
 
</tr>
 
|-
 
<tr  class="mergedtoprow">
 
<td colspan="2" style="text-align:center;background:#cddeff;">—&nbsp;&nbsp;'''اطلاعات شهری'''&nbsp;&nbsp;— </td>
 
|-
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<th>شهردار
 
<td>[[شاده جاداو]]</td>
 
</tr>
 
</tr>
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<th>مساحت
 
<td> ۴۳۷/۷۱کیلومتر مربع</td>
 
</tr>
 
</tr>
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<th>ارتفاع از سطح دریا
 
<td>۱۴ متر </td>
 
|-
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<th>ناحیه زمانی
 
<td>+۵:۳۰ (از [[گرینویچ]])</td>
 
</tr>
 
</tr>
 
|-
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<th>پیش شماره
 
<td>۰۲۲</td>
 
</tr>
 
|-
 
</tr><tr class="mergedtoprow">
 
<th>وبگاه
 
<td>www.mcgm.gov.in</td>
 
</tr>
 
|}
 
[[پرونده: Gateway of India.jpg|282px|چپ|بندانگشتی| دروازه هند، بمبئی]]
 
 
''' بمبئی''' با نام جدید '''مومبای''' ([[زبان انگلیسی|انگلیسی]]: Mumbai [[زبان مراتی|مراتی]]:मुंबई) پایتخت ایالت [[ماهاراشترا]] از مهم‌ترین شهرهای کشور [[هند]] است.  
 
''' بمبئی''' با نام جدید '''مومبای''' ([[زبان انگلیسی|انگلیسی]]: Mumbai [[زبان مراتی|مراتی]]:मुंबई) پایتخت ایالت [[ماهاراشترا]] از مهم‌ترین شهرهای کشور [[هند]] است.  
  
سطر ۹۸: سطر ۸:
 
این شهر با وسعتی برابر ۶۰۳ کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر ۱۳٫۳ میلیون نفر (در سال ۲۰۰۶) یکی از چهار شهر بزرگ و پرجمعیت کشور [[هندوستان]] است. این شهر در غرب کشور هند در ساحل [[دریای عرب]] واقع شده‌است. بمبئی یکی از شهرهای بزرگ و پرجمعیت هندوستان و پایتخت تجارتی آن به شمار می‌رود.<ref name="ویکی‌پدیای انگلیسی">[[:w:en:Mumbai|ویکی‌پدیای انگلیسی، ویرایش ۳۰ مارس ۲۰۰۸]]</ref>
 
این شهر با وسعتی برابر ۶۰۳ کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر ۱۳٫۳ میلیون نفر (در سال ۲۰۰۶) یکی از چهار شهر بزرگ و پرجمعیت کشور [[هندوستان]] است. این شهر در غرب کشور هند در ساحل [[دریای عرب]] واقع شده‌است. بمبئی یکی از شهرهای بزرگ و پرجمعیت هندوستان و پایتخت تجارتی آن به شمار می‌رود.<ref name="ویکی‌پدیای انگلیسی">[[:w:en:Mumbai|ویکی‌پدیای انگلیسی، ویرایش ۳۰ مارس ۲۰۰۸]]</ref>
  
شهر بمبئی بزرگترین بندر هند در ساحل غربی این کشور است. این شهر در واقع مرکز بانکداری، تجارت، مبادلات مالی، بازرگانی و صنعت کشتی‌سازی هند به شمار می‌رود. تمرکز امور اقتصادی و تجاری در بمبئی پس از استقلال هند نیز ادامه یافته و بعنوان شاهراه ارتباطی هند با ایران و جهان عرب اهمیت راهبردی خود را حفظ کرده‌است.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref> بندر بمبئی، بزرگترین مرکز تولید پارچه‌های پنبه‌ای و فیلم‌های سینمائی شبه قاره هند است و از این رو به «[[بالیود]]» نیز شهرت دارد.
+
شهر بمبئی بزرگترین بندر هند در ساحل غربی این کشور است. این شهر در واقع مرکز بانکداری، تجارت، مبادلات مالی، بازرگانی و صنعت کشتی‌سازی هند به شمار می‌رود. تمرکز امور اقتصادی و تجاری در بمبئی پس از استقلال هند نیز ادامه یافته و بعنوان شاهراه ارتباطی هند با ایران و جهان عرب اهمیت راهبردی خود را حفظ کرده‌است.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>  
  
 
در حال حاضر از جمعیت حدود ۷۰ میلیون نفری ایالت مهاراشترا بیش از ۲۰ درصد زیر خطر فقر زندگی می‌کنند و خود بمبئی بزرگترین جمعیت کپرنشینان هند را در خود جای داده‌است. درآمد سرانه در هند حدود ۱۰۸۹ دلار می‌باشد، لیکن ایالت مهاراشترا با داشتن بیشترین سهم در اقتصاد یک تریلیون دلاری هند رتبه یازدهم را در مقیاس درآمد سرانه در بین ایالت‌های هند داراست.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref> جمعیت شهر، همراه با حومه‌اش به حدود بیست میلیون نفر می‌رسد. شدیدترین جلوه‌های تضاد طبقاتی جامعه هند را می‌توان در این شهر یافت. از یک سو صاحبان ثروت‌های سرشار در این شهر زندگی می‌کنند و از سوی دیگر توده‌های فقیری که حتی قادر به سیر کردن شکم خویش نیستند. بیش از نیمی از جمعیت شهر در حصیرآبادها و حلبی‌آبادها به تیرگی روزگار می‌گذرانند.  
 
در حال حاضر از جمعیت حدود ۷۰ میلیون نفری ایالت مهاراشترا بیش از ۲۰ درصد زیر خطر فقر زندگی می‌کنند و خود بمبئی بزرگترین جمعیت کپرنشینان هند را در خود جای داده‌است. درآمد سرانه در هند حدود ۱۰۸۹ دلار می‌باشد، لیکن ایالت مهاراشترا با داشتن بیشترین سهم در اقتصاد یک تریلیون دلاری هند رتبه یازدهم را در مقیاس درآمد سرانه در بین ایالت‌های هند داراست.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref> جمعیت شهر، همراه با حومه‌اش به حدود بیست میلیون نفر می‌رسد. شدیدترین جلوه‌های تضاد طبقاتی جامعه هند را می‌توان در این شهر یافت. از یک سو صاحبان ثروت‌های سرشار در این شهر زندگی می‌کنند و از سوی دیگر توده‌های فقیری که حتی قادر به سیر کردن شکم خویش نیستند. بیش از نیمی از جمعیت شهر در حصیرآبادها و حلبی‌آبادها به تیرگی روزگار می‌گذرانند.  
سطر ۱۰۴: سطر ۱۴:
 
بمبئی از اتصال ۷ جزیره به یکدیگر در زمان حضور بریتانیا در هند به وجود آمده‌است. بسیاری از شهروندان هندی از ایالت‌های مختلف به امید فرصت‌های شغلی به این شهر مهاجرت می‌کنند. از همین رو تعداد ساکنان این شهر در روز ۳ میلیون نفر بیش از ساکنان در شب برآورد می‌شود. در زمان استعمار انگلیس بر هند، بمبئی مرکز بخش‌های اداری و حکومتی انگلستان [[در شبه قاره هند]] به شماره رفته و از نظر [[انگلستان]] «دروازه هند» بود.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref> امروزه بمبئی یکی از مراکز بزرگ تجاری، فرهنگی و گردشگری هندوستان است.
 
بمبئی از اتصال ۷ جزیره به یکدیگر در زمان حضور بریتانیا در هند به وجود آمده‌است. بسیاری از شهروندان هندی از ایالت‌های مختلف به امید فرصت‌های شغلی به این شهر مهاجرت می‌کنند. از همین رو تعداد ساکنان این شهر در روز ۳ میلیون نفر بیش از ساکنان در شب برآورد می‌شود. در زمان استعمار انگلیس بر هند، بمبئی مرکز بخش‌های اداری و حکومتی انگلستان [[در شبه قاره هند]] به شماره رفته و از نظر [[انگلستان]] «دروازه هند» بود.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref> امروزه بمبئی یکی از مراکز بزرگ تجاری، فرهنگی و گردشگری هندوستان است.
  
== اقتصادی ==
+
== منابع ==
[[پرونده:Wadala slums - Mumbai.jpg|بندانگشتی|280px|تصویری از یک [[زاغه]] در بمبئی، [[هند]]. در حدود ۵۵٪ از جمعیت شهر بمبئی در زاغه‌نشین‌ها زندگی می‌کنند. این در حالی است که مساحت کل زاغه‌نشین‌ها در بمبئی برابر با حدود ۶٪ از زمین‌های شهری است.<ref>[http://www.spiegel.de/international/spiegel/0,1518,469031,00.html Slums, Stocks, Stars and the New India]</ref> میزان رشد زاغه‌نشین‌ها در بمبئی بیشتر از نرخ کلی رشد شهری است.<ref>[http://www.macalester.edu/courses/GEOG61/espencer/slums.html Slums]</ref>]]
+
  
شهر بمبئی به دلیل تمرکز شرکت‌های مختلف تجاری به عنوان پایتخت تجاری هند به شمار می‌رود.
 
* شهر بمبئی یک سوم سهم درآمد مالیاتی کشور هند و بیش از ۵۰ درصد مالیات گمرکی و یک پنجم مالیات بر تولید را به خود اختصاص داده‌است.
 
* حدود یک ششم ارزش تولیدی کشور متکی به این شهر است.
 
* ۸۰ سرکنسولگری در این شهر وجود دارد که از این تعداد ۴۰ سرکنسولگری رسمی (از این تعداد ۱۳ سرکنسولگری مربوط به کشورهای اسلامی می‌باشند) و بقیه توسط سرکنسول‌های افتخاری اداره می‌شود. همچنین دفاتر متعدد تجاری خارجی نیز در این شهر مستقر هستند.
 
* سیستم بانکی و فعالیت‌های اقتصادی هند در این شهر متمرکز است. همچنین دفتر مرکزی تقریباً تمام بانک‌های معتبر، موسسات مالی و شرکتهای بیمه در این شهر قرار دارند.
 
* صندوق معاملات ارزی بانکها در بمبئی است. بیش از ۲۵ درصد اعتبارات بانکی کشور را بانکهای مستقر در این شهر تامین می‌نمایند.
 
* بیش از ۳۵ درصد معاملات چک نیز در این شهر انجام می‌گردد.
 
* دفتر اصلی بازار سهام هند که یکی از قدیمی‌ترین بازارهای بورس سهام هند بشمار می‌رود تحت عنوان Bombay Stock Excahange در مومبای فعالیت می‌نماید.
 
* بیش از ۹۰۰ شرکت در خرید و فروش سهام هند حضور دارند که اکثریت آنها در بمبئی مستقر هستند.
 
* حدود ۴۴ درصد ترافیک دریایی کل کشور در بندر بمبئی تخلیه و بارگیری می‌گردد. در بندر بمبئی چهار اسکله تخلیه و بارگیری نفت خام وجود دارد.
 
* مهاراشترا بالاترین رقم تولید برق را در هندوستان دارا بوده که ۸۲ درصد آن از طریق انرژی گرمائی تولید می‌شود گفتنی است ۴۷۵۰ مگاوات برق هسته‌ای در کل هند تولید می‌گردد، کل میزان تولید برق در هند در سال ۲۰۰۴ میزان twh۶۵۰ بوده‌است
 
* [[فرودگاه بین‌المللی بمبئی]] سالانه بیش از ۲۰ میلیون مسافر داخلی و خارجی را پذیراست.
 
- شهر بمبئی از مهم‌ترین مراکز تجارت الماس به شمار می‌رود. تا جایی که ۸۰ درصد الماسهایی که در ایالت [[گجرات]] تراش داده می‌شوند به بمبئی می‌رسد. بیش از ۷۵۰۰۰ نفر در این شهر از فعالیتهای مربوط به الماس امرار معاشق می‌کنند.
 
* صنعت فیلم هند تا حدود زیادی در بمبئی متمرکز است و سهم عمده‌ای از تولید سالانه ۹۰۰ تا هزار فیلم در این شهر و در مرکز سینمایی آن موسوم به [[بالیوود]] انجام می‌شود.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref> بالیوود افزون بر مسائل اقتصادی نقش عمده‌ای در مسائل فرهنگی این شهر و کشور هند و حتی کشورهای همجوار به‌عهده دارد.
 
 
هفت شرکت عمده هندی که از شهرت آسیایی و بین‌المللی برخوردارند:
 
* ۱) شرکت [[تاتا]] یکی از بزرگترین و ثروتمندترین شرکت‌های هندی محسوب می‌شود و در زمینه‌های مختلف فعالیت دارد. این شرکت در صنایع زیر فعال می‌باشد:
 
اتومبیل‌سازی، فولاد و آهن، لوکومتیو سازی، هتل‌های زنجیره‌ای، برق و فناوری اطلاعات، صادرات اتومبیل این شرکت عمدتاً به بازارهای اروپا، آمریکا و کشورهای آفریقایی می‌باشد. در ضمن شرکت تاتا در صنایع خودروسازی با ایران همکاری داشته و اخیراً در حال احداث یک کارخانه تولید فولاد در بندر عباس است.
 
ضمناً شرکت خدمات مشاوره‌ای تاتا اولین شرکت هندی به شمار می‌رود که در زمینه فناوری اطلاعات فعالیت می‌نماید.
 
* ۲) شرکت [[ریلاینس]] از صاحبان عمده صنایع نفتی از جمله پالایشگاهی به ظرفیت ۶۶۰ هزار بشکه در روز می‌باشد. ضمناً ریلاینس دومین شرکت بزرگ در امور مخابرات و صنایع پتروشیمی به شمار می‌اید. این شرکت همچنین ۲۰ درصد از بازار رو به رشد تلفن همراه را در هند به خود اختصاص داده‌است.
 
* ۳) شرکت صنایع [[آسار]]: آسار با ۴/۴ میلیارد دلار سرمایه، یکی از چند شرکت بزرگ مالی و تولیدی هندی با دامه فعالیت گسترده‌است. رشته‌های اصلی کار آسار در زمینه‌های فولاد، مخابرات، کشتیرانی، نفت و گاز، برق و انرژی و مهندسی ساخت است. اخیراً این شرکت در حال مذاکره جهت احداث یک سکارخانه تولید فولاد با ظرفیت ۵/۲ میلیون تن در سال با همکاری بخش صنایع ایران می‌باشد.
 
* ۴) شرکت [[ماهیندرا]] یکی از بزرگترین تولید کنندگان اتومبیل، کامیون و تراکتور در بمبئی است. اخیراً، این شرکت به بازار تولید مینی‌بوس و وانت‌بارهای سه چرخه نیز وارد شده‌است. صادرات این شرکت به بازارهای اروپا، آفریقا، خاورمیانه و حتی آمریکا قابل توجه می‌باشد. شرکت‌های فرعی وابسته به ماهیندرا در زمینه‌های فناوری اطلاعات، توسعه و عمران نیز فعال است. این شرکت با جمهوری اسلامی ایران نیز رابطه بازرگانی دارد.
 
* ۵) شرکت [[هندوجا]] که با نام شرکت برادران هندوجا شهرت دارد از نظر دارایی این شرکت جزو ثروتمندترین شرکتهای آسیایی به شمار می‌آید. شرکت مذکور روابط بازرگانی متعددی با جمهوری اسلامی ایران دارد.
 
* ۶)شرکت [[لارسن و توبرو]] یکی از بزرگترین شرکت‌های مهندسی هند محسوب می‌شود. این شرکت در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز، سیمان، خدمات مهندسی، مقاطعه‌کاری و غیره فعالیت دارد. مانند دیگر شرکتهای بزرگ هندی این شرکت نیز در بخش فناوری اطلاعات فعال می‌باشد.
 
* ۷)شرکت [[گودریج]] در سال ۱۸۹۷ توسط یک پارسی به نام [[اردشیر گودریج]] تاسیس گردید. شرکت فوق از ابتدا فعالیتهای خود را با تولید انواع قفل و صندوق نسوز آغاز نمود. اکنون این شرکت در زمینه‌های لوازم خانگی، اداری، الکترونیک، ماشین الات، روغن، صابون، لوازم آرایشی و بهداشتی، محصولات کشاورزی و ساخت و ساز فعالیت می‌نماید. گودریج بطور میانگین صادراتی بیش از ۵/۲ میلیارد دلار محصولات و خدمات فنی در سال دارد.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>
 
 
== آب و هوا ==
 
 
در مجموع هوای بمبئی گرم و شرجی است و مانند بسیاری از نقاط جنوبی و مرکزی هند دارای ۳ فصل می‌باشد:
 
* تابستان، که از فروردین شروع شده و تا اوایل خرداد ماه ادامه دارد در این فصل هوا بسیار گرم و درجه رطوبت بالا است.
 
* [[فصل باران‌های موسمی]] یا [[مانسون]] که از اوایل خرداد شروع و تا اوایل مهرماه اامه دارد و توام با بارندگی‌های بسیار شدید و سیل آسا است.
 
* زمستان که از اواخر شهریور شروع و تا اوایل اسفند ادامه پیدا می‌کند. با توجه به هوای ملایم، (بین ۱۵ الی ۲۵ درجه) این فصل از توریستی‌ترین فصول بمبئی به شمار می‌رود.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>
 
 
== اماکن تاریخی و دیدنی ==
 
[[پرونده: Mumbai Train Station.jpg|چپ|بندانگشتی|[[پایانه چاتراپاتی شیواجی]] در شهر بمبئی.]]
 
[[پرونده: Taj Mahal Palace Hotel at night.jpg|چپ|بندانگشتی| نمای [[هتل تاج محل]] در شب]]
 
[[پرونده: Highcourt.jpg|چپ|بندانگشتی| [[دادگاه عالی بمبئی]]، نمونه‌ای از معماری دوران استعمار بریتانیا]]
 
[[پرونده: BOMBAY 6.jpg |چپ|بندانگشتی| کاتدرائیه بمبئی]]
 
[[پرونده: BOMBAY 7.jpg |چپ|بندانگشتی| ساختمانی زیبا از دوران انگلیس]]
 
[[پرونده: BOMBAY 8.jpg|چپ|بندانگشتی| کرافت ماکت، بازار تاریخی بمبئی]]
 
[[پرونده: India-Elephanta-Carving.jpg|چپ|بندانگشتی| حجاری‌های شگفت‌انگیز در جزیره غار فیل‌ها]]
 
[[پرونده: Hend_9.jpg|چپ|بندانگشتی| [[حاجی علی درگاه]] زیارتگاهی برای مسلمانان و اهل تصوف در میان دریا در ساحل شهر بمبئی]]
 
[[پرونده: Image-Mumbai fountain.jpg|چپ|بندانگشتی| مجسمه [[فلورا فانتین]] یا الهه گیاهان در میدان هوتاتما در بمبئی این مجسمه در سال ۱۸۶۴ ساخته شده]]
 
[[پرونده: Bombay-Stock-Exchange-2.jpg|چپ|بندانگشتی| [[بازار بورس بمبئی]] قدیمی‌ترین [[بازار بورس]] در آسیا]]
 
[[پرونده: Brabourne.jpg|چپ|بندانگشتی|[[استادیوم باربورنه]] از قدیمی‌ترین استادیوم‌های [[کریکت]] در بمبئی]]
 
[[پرونده: Mumbai Airport.jpg|چپ|بندانگشتی|[[فرودگاه بین‌المللی چاتراپاتی شیواجی]]]]
 
[[پرونده: Bolywood.jpg|چپ|بندانگشتی| [[بالیوود]] در بمبئی قرار دارد]]
 
 
طی یک سده حکومت [[بریتانیا]] بر این شهر ساختمانهای زیبا و مجلل و بناهای تاریخی متعددی از ایشان در این شهر بزرگ برجای مانده‌است.
 
* [[دروازه هند]] (Gate of India):
 
{{اصلی|دروازه هند}}
 
این بنا، که بازمانده دوران استعمار انگلیس است، در سال ۱۹۲۴ به عنوان یادبود سفر [[جورج چهارم]] پادشاه انگلستان و همسرش ملکه ماری ایجاد شد. شاه و ملکه، در سال ۱۹۱۱ به بمبئی سفر کرده بودند. در سال ۱۹۴۸ استعمارگران انگلیسی خاک هند را از همین دروازه ترک کردند. با توجه به این سابقه تاریخی، دروازه هند یکی از محبوب‌ترین محل‌ها برای گردهمائی [[گردشگر|گردشگران]] خارجی است. دروازه هند، در عین حال در کنار [[هتل تاج محل]] واقع شده که محل اقامت خارجی‌های ثروتمندتر است.
 
* [[موزه پرنس ویلز]]:
 
 
موزه‌ای پرعظمت با آثاری درخورتوجه از دوران‌های مختلف تاریخ و هنر هند همراه با نمونه‌هایی از حیات وحش و آبزیان هندوستان است. این موزه بین سالهای ۱۹۰۴ و ۱۹۱۴ بنا گردید که در اثنای جنگ جهانی اول به‌عنوان بیمارستان مورد استفاده قرار گرفت. معماری بنا به سبک گوتیک و از سنگ [[بازالت]] ساخته شده‌است. این بنا در میان باغ زیبائی تاسیس گردیده‌است که پس از مسافرت [[پرنس ولز]] در ۱۹۰۵ به هند بدین نام خوانده شده‌است.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>
 
* [[پایانه چاتراپاتی شیواجی]] یا ایستگاه ملکه ویکتوریا:
 
 
که بزرگ‌ترین ایستگاه قطار در بمبئی و یکی از بناهای دیدنی دوران [[استعمار بریتانیا]] است.<ref name="بمبئی تاریخ وتجارت"> بمبئی تاریخ وتجارت</ref> این بنای زیبا به‌عنوان نمونه‌کاملی از سبک [[گوتیک]] در معماری شناخته می‌شود<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://whc.unesco.org/pg.cfm?cid=31&id_site=945| عنوان = Chhatrapati Shivaji Terminus (formerly Victoria Terminus)| تاریخ بازدید = اسفند ۱۳۸۸| تاریخ = ۱۲ اسفند ۱۳۸۸| ناشر = وب‌گاه رسمی | زبان = انگلیسی}}</ref> و اکنون با تاسیسات جانبی‌اش و با نام «ترمینال چاتراپتی شیواجی» (یا CST) مورد استفاده عموم است و ایستگاه اولیه و اصلی قطارهای بیرون شهری و درون شهری بمبئی به‌شمار می‌رود.
 
در سال [[۲۰۰۴ (میلادی)|۲۰۰۴]] میلادی، این بنا در [[فهرست میراث جهانی یونسکو]] به ثبت جهانی رسید.<ref name = WHS>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= UNESCO World Heritage |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه=  |زبان=en |مقاله= [http://www.worldheritagesite.org/sites/chhatrapatishivaji.html Chatrapati Shivaji Station] |ژورنال= |نشریه= |تاریخ=  |دوره= |شماره= |شاپا=}} Retrieved on 2008-12-03.</ref>
 
* [[دادگاه عالی بمبئی]]:
 
 
این بنا نمونه‌ای عالی از معماری دوران استعمار بریتانیا در هند محسوب می‌شود.<ref name="بمبئی تاریخ وتجارت"> بمبئی تاریخ وتجارت</ref>
 
* [[موزه ویکتوریا]]:
 
 
در سال ۱۸۶۲ قطعه زمینی به مساحت ۱۵ هکتار در کولابا جهت احداث باغ ویکتوریا اختصاص داده شد و در نوامبر ۱۸۷۲ به روی عمومی مردم گشوده شد. از آن زمان تاکنون ۷ هکتار دیگر نیز به این باغها اضافه شده‌است. باغ دارای معماری منحصر به‌فرد و زیبایی می‌باشد که موزه ویکتوریا نیز در آن واقع شده‌است.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>
 
* [[هتل تاج محل]]:
 
{{اصلی|هتل تاج محل}}
 
هتل مجلل و مدرنی است که روبروی [[دروازه هند]] در منطقهٔ «کُّلابه» قد علم کرده است. این هتل یکی از بناهای زیبا و دیدنی بمبئی و هند به شمار می‌رود و محل اقامت [[گردشگر|گردشگران]] ثروتمندتر است. در رشته [[حملات نوامبر ۲۰۰۸ در بمبئی]] این هتل در کانون حملات تروریستی بود و خسارات قابل توجهی دید که به سرعت بازسازی شد.
 
* [[دانشگاه بمبئی]]:
 
 
ساختمان این دانشگاه قدیمی که در نزدیکی دادگاه عالی واقع شده‌است دیدنی است و از شاهکارهای معماری سبک [[گوتیک]] در بمبئی است. قسمت کتابخانه و برج ساعت آن نمونه کوچکی از [[برج بیگ بن]] لندن است.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>
 
* [[مجموعه هنری جهانگیر]]:
 
 
این گالری در ۱۹۵۲ توسط جامعه هنر بمبئی بنا گردید. امروزه به منظور نمایش آثار هنری برای همگان از آن استفاده می‌شود و مجموعاً دارای چهار سالن نمایش است.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>
 
* [[کتابخانه دیوید ساسون]]:
 
 
کار احداث بنای کتابخانه در ۱۸۷۰ به پایان رسیده‌است. این بنا نیز در منطقه نزدیک دانشگاه بمبئی واقع است.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>
 
* [[غار فیل‌ها]]:
 
 
یا غارهای الفانتا که آثار باستانی شگفت انگیزی در آنجاست. در جزیره‌ای به همین نام به فاصله‌ای حدود ۴۵ دقیقه با قایق یا کشتی تفریحی در جنوب بمبئی واقع شده که از طرف [[یونسکو]] به‌عنوان میراث فرهنگی اعلام شده‌است.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref> حرکت به سمت این جزیره که یه جزیرهٔ میمونها نیز شهرت دارد از دروازه هند و توسط قایق و کشتی‌های کوچک صورت می‌گیرد.
 
* [[حاجی علی درگاه]]:
 
{{اصلی|حاجی علی درگاه}}
 
زیارتگاه و مسجدی است برای مسلمین که در میان دریا قرار گرفته و با مسیر پیاده‌روی به ساحل متصل است. این ساختمان در سال ۱۴۳۱م بنا شده و در ساحل ورلی واقع است. به طور معمول بیش از ۴۰۰۰۰ زائر در روزهای پنجشنبه و جمعه از این درگاه بازدید می‌کنند.<ref> [[:w:en:Haji_Ali|ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامه آزاد، مقاله حاجی علی]]</ref>
 
* [[زیارتگاه بهره‌ها]]:
 
 
مقبره دکتر [[سید ابومحمد طاهر سیف الدین]] پنجاه و یکمین دایی مطلق فرق [[فرقه بهره|بُهره‌ها]] در منطقه بندی بازار شهر بمبئی قرار دارد. دوره داعی وی ۵۳ سال بوده‌است. بنای این مقبره در سال ۱۹۷۵ توسط یک معمار مصری تکمیل شده و تمام دیواره‌ها از سنگ سفید ساخته شده‌است. داخل این مقبره ۱۱۴ نوع «بسم الله الرحمن الرحیم» در سنگ‌های قیمتی مانند الماس، لول، مرجان و غیره نوشته شده‌است. شعرهای نوشته شده توسط دکتر طاهر سیف الدین که چند تا از آن بدون نقطه و بدون الف نوشته شده در دیوارهای مقبره کنده کاری شده‌است.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>
 
* [[مارین درایو]]:
 
 
یا گذرگاه دریایی که گذرگاهی ساحلی در کنار [[دریای عرب]] است. در دوره حکومت بریتانیایی‌ها نام این جاده، گردنبند ملکه بود. در ساعات شب وقتی چراغها روشن می‌شود، این جاده شکل یک سینه‌ریز مزین با جواهر را دارد.<ref name="رادیو زمانه"> [http://www.radiozamaneh.com/dariush/2007/12/post_119.html گزارش داریوش رجبیان در وبگاه رادیو زمانه]</ref>
 
* [[خسروباغ]]:
 
 
یکی از محله‌های ویژه [[پارسیان هند]] است. به غیر اعضای جامعه پارسیان هند اجازه ورود به این مکان همچون سایر اماکن پارسیان داده نمی‌شود.<ref name="رادیو زمانه"> [http://www.radiozamaneh.com/dariush/2007/12/post_119.html گزارش داریوش رجبیان در وبگاه رادیو زمانه]</ref>
 
* [[مغول مسجد]]:
 
 
مسجد ایرانیان که به مغول مسجد مشهور است به‌وسیله شخصی بنام مرحوم حاج محمد شیرازی بیش از ۱۵۰ سال قبل بنا شده‌است. وی که از تجار ایرانی مقیم بمبئی بوده‌است، این مسجد را در محل [[امام باره]] رود نزدیک محله مسلمان نشین بندی بازار بنا نموده‌است. این مسجد یکی از مهمترین مراکز تشیع در بمبئی و حتی در هند محسوب می‌گردد. طبق [[وقف نامه|وقف‌نامه]] موجود، متولیان این مسجد را اعضای [[خانواده نمازی شیرازی]] تشکیل می‌دهند و در گذشته پیوسته پیشنماز این مسجد نیز فردی ایرانی بوده‌است. اما در حال حاضر اشخاصی از شهرها و ایالت‌های مختلف هند این وظیفه را بعهده دارند. این مسجد دارای موقوفات و ساختمانهای متعددی است که پشتیبانی مالی این مکان به‌شمار می‌روند.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>
 
* [[چپاتی]]:
 
 
تفریحگاهی است در کنار دریا که شبها مردم در این مکان جمع می‌شوند. خانواده‌ها با بچه‌هایشان برای استراحت به آنجا می‌روند. در رو بروی «چپاتی» و در وسط آب دریا نزدیک به ساحل، یک «بُت» (صنم) بزرگی ساخته‌اند به عرض ۲ متر و ارتفاع چهار متر. نام این بت به زبان هندی «سَمَندَر کِی بَگوان» است. یعنی (خدای دریا). هندوها بر این اعتقادند که اگر کسی دچار غرق در آب شد این صنم یا «بُت» او را نجات خواهد داد. فقط همینکه شخص احساس غرق شدن نمود، سه بار این بت را بزبان هندی صدا کند: (بچاو، بچاو، بچاو)، '' بچاو'' در [[زبان هندی]] به معنای «مرا نجات بده» است. البته قبل از ورود به آب دریا شخصی که موکل این صنم «سَمَندَر کِی بَگوان» است راهنمایی‌هایی به مردم مخصوصا کودکان می‌نماید<ref name="بمبئی تاریخ وتجارت"> بمبئی تاریخ وتجارت</ref>
 
* [[پارک کملا نهرو]]:
 
 
پارک زیبایی است بر فراز تپه مالابار که مساحتی افزون بر ۴۰۰۰ متر مربع دارد و به افتخار همسر [[جواهر لعل نهرو]]، نخستین نخست وزیر هند پس از استقلال، نام گذاری شده است.
 
* بازار [[کَرافت مارکت]]:
 
 
یکی از قدیمی‌ترین بازارهای بمبئی است.<ref name="بمبئی تاریخ وتجارت"> بمبئی تاریخ وتجارت</ref> این بازار در کنار دیگر بازارهای سنتی و انبوه فروشگاه‌های بزرگ و چند ملیتی امروزی، هنوز رونق خود را حفظ کرده‌است.
 
* [[بازارهای بمبئی]]:
 
 
افزون بر بازار تاریخی کرافت مارکت در شهر بمبئی بازارهای متعددی وجود دارد که اغلب به فروش منسوجات، پوشاک، [[صنایع دستی]]، مصنوعات و زیورآلات طلا و نقره و غیره در این شهر بزرگ، پرجمعیت و پر رونق اشتغال دارند. مانند [[بهیندی]] بازار، بازار [[کُلابه]] و بازار [[بندیرا]]. شهر بمبئی به عطر «دهن العود»، «عود»، «صندل»، «مسک» و «عنبر» مشهور است.<ref name="بمبئی تاریخ وتجارت"> بمبئی تاریخ وتجارت</ref> همچنین انبوه بازارهای مدرن و فروشگاه‌های [[برند|برندهای]] مشهور جهانی در این شهر به فراوانی یافت می‌شوند.
 
 
افزون براین هم‌اکنون بسیاری از مراکز جدید و ساختمان‌های نوین جزو دیدنی‌های این شهر بزرگ به‌شمار می‌روند.
 
 
== آموزشی ==
 
 
شهر بمبئی از مراکز مهم فرهنگی و آموزشی هندوستان محسوب می‌شود. مراکز آموزش عالی زیادی در این شهر به تربیت دانشجو در رشته‌های گوناگون و مقاطع مختلف مشغول هستند. [[دانشگاه بمبئی]] یکی از دانشگاه‌های بزرگ و بسیار قدیمی است که به لحاظ تنوع رشته‌های تحصیلی یکی از بزرگترین دانشگاه‌های دنیا محسوب می‌شود. علاوه بر آن [[موسسات فناوری هندوستان|موسسه هندی فناوری بمبئی]] یا IIT Bombay که معتبرترین دانشگاه‌های فنی هند و یکی از معتبرترین دانشگاه‌های هند و دنیا به‌شمار می‌رود. همچنین [[انستیتوی فناوری ورماتا جیجابای]] به همراه صدها دانشگاه، کالج و موسسه معتبر آموزشی دیگر در این شهر فعال هستند.<ref name="ویکی‌پدیای انگلیسی">[[:w:en:Mumbai|ویکی‌پدیای انگلیسی، ویرایش ۳۰ مارس ۲۰۰۸]]</ref>
 
 
== ادیان ==
 
 
از نظر ادیان مختلف، حدود ۸۱ درصد جمعیت در ایالت مهاراشترا [[هندو]]، ۱۶ درصد [[مسلمان]]، [[مسیحیت]] ۱ درصد، [[جینیسم]] ۱ درصد، و ادیان دیگر مانند [[زرتشتی]] و [[یهودی]] مجموعاً ۱ درصد ترکیب جمعیتی را تشکیل می‌دهند.
 
مسلمانان این ایالت را فرق [[سنی]]، [[شیعه ۱۲ امامی]]، [[شیعه ۶ امامی]] یا [[بوهره]]، [[آقاخان]] یا [[اسماعیلی]] و [[وهابی]] تشکیل می‌دهند. تعداد مسلمانان شهر بمبئی ۴ میلیون نفر برآورد شده‌است. از این تعداد حدود پانصد هزار نفر شیعه ۱۲ امامی و ۲۰۰ هزار نفر شیعه ۶ امامی هستند.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>
 
 
افزون بر اکثریت قاطع [[هندو|هندوها]] حضور [[مسلمان|مسلمانان]] و اقلیت [[زرتشتی]] (که با جمعیتی بیشتر از ۹۰هزار تن از کوچکترین جماعتهای مذهبی هندوستان به شمار می‌روند و با نام [[پارسیان هند|پارسیان]] شناخته می‌شوند.<ref name="رادیو زمانه"> [http://www.radiozamaneh.com/dariush/2007/12/post_119.html گزارش داریوش رجبیان در وبگاه رادیو زمانه]</ref> در این شهر مشهود است.
 
 
== مطبوعات ==
 
 
چگونگی و حجم مطبوعات در هند قابل توجه‌است. در این کشور با وجود ۱۸ زبان رسمی نشریات به زبانهای مختلف انتشار می‌یابند که بطور مثال در ایالت مهاراشترا بدلیل گسترش زبان [[مراتی]] روزنامه [[لوک ستا]] جایگاه خاصی دارد.
 
 
ایالت مهاراشترا دارای روزنامه‌هایی به زبانهای مختلف از جمله [[زبان هندی|هندی]]، [[زبان مراتی|مراتی]]، [[زبان گجراتی|گجراتی]]، [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] و [[زبان اردو|اردو]] می‌باشد. قیمت روزنامه‌ها غالباً از ۳ روپیه (حدود ۷۰ تومان) تجاوز نمی‌کند.
 
 
تعداد مجله‌های هفتگی این ایالت ۲۰ عنوان، ۱۵ روزه هشت عنوان، دوماهه سه عنوان، سه‌ماهه سه عنوان و سالانه دو عنوان می‌باشد.
 
از بین ۶۴ روزنامه ۱۲ نشریه آن مهم می‌باشد که از جمله آنها سه روزنامه اردو زبان انقلاب، هندوستان و اردو تایمز است که قشر مخاطب آن مسلمانان هستند.
 
 
[[تایمزآو و ایندیا]] (با تیراژ بیش از ۸ میلیون نسخه در روز)، [[ایندین اکسپرس]]، [[ایشین ایج]]، [[اکونومیک تایمز]]، [[آفترنون]]، [[میددی]]، [[فری پرس جورنال]]، [[روزنامه DNA]] و [[مومبای میرور]] روزنامه‌های انگلیسی زبان هستند. روزنامه [[جام جمشید]] که هفتگی چاپ می‌شود بزبان گجراتی و انگلیسی است.
 
 
از نشریات متعلق به [[پارسیان هند|پارسیان]] می‌توان از [[ماهنامه پارسیانا]]، [[BPP REVIEW]] و [[روزنامه جام جمشید]] نام برد. جام جمشید مخصوص زرتشتیان هند است که اکثر قریب به اتفاق مطالب آن موضوعات مربوط به زرتشتیان و [[آیین زرتشت]] است. تیراژ آن در هفته بیش از ۲۰ هزار نسخه‌است که بصورت پستی ارسال می‌شود.
 
 
در حال حاضر چند کانال تلویزیونی بخش خصوصی متعلق به شیعیان بصورت منطقه‌ای برنامه‌های خود را پخش می‌کنند که از جمله می‌توان به [[کانال WIN]] اشاره نمود.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>
 
 
== ایرانیان در بمبئی ==
 
 
ایرانیان مقیم بمبئی به دو دستهٔ ایرانیان مهاجر یا مقیم و دانشجویان مشغول به تحصیل در این منطقه تقسیم می‌شوند:
 
 
===== ایرانیان مهاجر =====
 
 
اغلب ایرانیان مهاجر که اکنون مقیم کشور هندوستان هستند از اهالی پیشین شهرستانهای [[یزد]]، [[تفت]] و روستاهای مجاور و برخی از شهرهای [[استان فارس]] یا جنوب ایران هستند. محل سکونت اکثر ایرانیان مهاجر شهرهای بمبئی و [[پونا]] می‌باشد این عده در ۹۰ سال گذشته به مرور اقدام به مهاحرت به هندوستان نموده‌اند.
 
 
براساس شواهد تاریخی، موثرترین عامل مهاجرت ایرانیان به هند وقوع دو دوره خشکسالی در اوایل قرن اخیر در مناطق مرکزی ایران بوده‌است. در ابتدای مهاجرت، اکثر ایرانیان در مشاغلی همچون چای فروشی که یکی از تولیدات عمده هند می‌باشد و نیز در مشاغل دیگری چون اغذیه فروشی و قهوه‌خانه‌داری فعال بوده‌اند. این مشاغل بطور سنتی از پدران به فرزندان به ارث رسیده‌است. لازم است ذکر شود در حال حاضر درصد تعدادی از ایرانیان مقیم دارای تحصیلات عالی در مقاطع دکتری، فوق لیسانس و لیسانس می‌باشند.
 
 
ایرانیان مقیم بمبئی از مشکلاتی که گریبانگیر مهاجرین ایرانی در دیگر کشورهای جهان است نیز مصون نیستند. به‌عنوان نمونه می‌توان از فاصله‌ای که بین نسل دوم و سوم ایرانیان مهاجر با زبان و فرهنگ ایرانی ایجاد شده‌است نام برد.
 
 
اگرچه ۹۰ سال از مهاجرت ایرانیان به هند می‌گذرد، اما آنها عمدتاً علاقه‌مند به حفظ هویت ایرانی خود هستند و در این راستا خود را قویا به اخلاق و فرهنگ ایرانی پایبند می‌دانند. البته داشتن شناسنامه ایرانی و گذرنامه هندی تقاضای روادید آنها را برای سفر به ایران با مشکل مواجه کرده‌است.
 
 
دو تشکل ایرانیان در شهرهای بمبئی و پونا از گذشته فعالیت داشته‌اند. [[انجمن شیعیان اثنی‌عشری یزدیان مقیم]] (فتوت) در شهر بمبئی (تاسیس در سال ۱۹۲۸) و نیز [[انجمن شیعیان اثنی‌عشری یزدیان مقیم پونا]] (حمیت) با در دست داشتن موقوفات به جا مانده محل مناسبی جهت فعالیت‌های مذهبی و اجتماعی ایرانیان مهاجر بوده‌اند.
 
 
بخش دیگری از مهاجران ایرانی که در طی دهه‌های اخیر به هند و به‌ویژه منطقه غرب هند مهاجرت کرده‌اند زرتشتیان می‌باشند. این گروه نیز تشکلی به نام انجمن زرتشتیان ایرانی برای خود سامان داده‌اند و دارای روابط نزدیکی با پارسیان هند می‌باشند.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>
 
 
===== دانشجویان ایرانی =====
 
 
تعداد کل دانشجویانی که در حال حاضر در بمبئی و پونا تحصیل می‌کنند بیش از ۳۵۰۰ نفر تخمین زده می‌شود (برای ۲۵۰۰ نفر در کنسولگری ایران در بمبئی پرونده دانشجویی وجود دارد) که اغلب آنان در [[پونا]] مشغول به تحصیل هستند. شهر پونا در ۱۵۰ کیلومتری شهر مومبای از مراکز مهم علمی کشور هند محسوب می‌شود. به دلیل آب و هوای معتدل و مطلوب و همچنین سابقه حضور ایرانیان در پونا اکثر دانشجویان ایرانی جذب دانشگاههای این شهر می‌شوند که در سالهای اخیر سیر صعودی قابل توجهی را شاهد هستیم.<ref name="وبگاه خبرگزاری فارس">[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]</ref>
 
 
== سازمان‌های جمهوری اسلامی ایران مستقر در بمبئی ==
 
 
افزون بر [[سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در بمبئی]] که قدیمی‌ترین سرکنسولگری ایران در خارج از کشور است، ارگانهای زیر وابسته به دولت ایران در بمبئی فعال هستند:
 
 
۱- ''خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران''
 
 
خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در بمبئی در سال ۱۳۳۵ شروع به فعالیت نموده‌است. در این سال بخشی از مدرسه متعلق به پارسیان هند جهت ترویج زبان فارس به دولت وقت ایران تحویل گردید و بعد از چند سال به خانه فرهنگ تغییر نام داد. پس از انقلاب اسلامی عمده فعالیت این مرکز علاوه بر زبان فارس ترویج شعائر انقلاب اسلامی بوده و با توجه به گستردگی حوزه امور فرهنگی در جنوب هند امور مربوط به این منطقه از هند توسط دفتر فوق انجام می‌پذیرد.
 
 
۲- ''دفتر هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران''
 
 
از حدود ۴۰ سال پیش با برقراری پرواز مستقیم بین [[تهران]] و بمبئی فعالیت [[ایران ایر]] در هند شروع شد. در حال حاضر روزهای جمعه و سه شنبه یک پرواز رفت و برگشت بین تهران و بمبئی وجود دارد.
 
 
۳- ''کشتیرانی ایران و هند (کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران)''
 
 
این شرکت در سال ۱۳۵۴ و در پی توافق دولتین دو کشور و به منظور توسعه روابط اقتصادی در قالب یک شرکت سهامی خاص که ۵۱ درصد سهام آن متعلق به شرکت کشتیرانی آریا (نام سابق [[کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران]]) و ۴۹ درصد سهام آن متعلق به [[شرکت کشتیرانی دولتی هند]] بود، تاسیس گردید.
 
 
۴- ''دفتر بازرگانی پتروشیمی''
 
 
این دفتر از سال ۱۳۷۶ همزمان با دفاتر پتروشیمی در لندن، هامبورگ، دبی، سنگاپور، شانگهای و پکن در بمبئی، افتتاح گردید. ماهیت دفتر عمدتاً بازاریابی محصولات پتروشیمی و فروش آن است.
 
 
۵- ''مدرسه بمبئی و مجتمع آموزشی شهر پونا''
 
 
مدرسه بمبئی در محل ساختمان قدیمی سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران موسوم به چرچگیت مستقر می‌باشد. علاوه بر آن در مجتمع آموزشی شهر پونا تعداد بیشتری دانش آموز رسمی در مقاطع مختلف و تعدادی بطور مستمع آزاد در مقاطع دبیرستان مشغول هستند که ۱۱ دبیر مسئولیت آموزشی آنها را بعهده دارند.
 
 
۶- ''شرکت ملی نفت ایران NIOC''
 
 
مطالعات اولیه در خصوص تاسیس دفتر و نیز اخذ مجوزهای مربوطه انجام شده و به زودی دفتر شرکت فوق در بمبئی افتتاح خواهد شد.
 
 
== حملات تروریستی ۲۰۰۸ ==
 
{{اصلی|حملات نوامبر ۲۰۰۸ در بمبئی}}
 
شهر بمبئی به عنوان یکی از مراکز عمده تجاری، فرهنگی و گردشگری هند همواره یکی از اهداف حملات تروریستی بوده است از جمله یک رشته حملات همزمان مسلحانه در ۲۶ نوامبر ۲۰۰۸ در شهر بمبئی صورت گرفت که موجب کشته شدن بیش از ۱۹۵ نفر شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/world/2008/11/081128_nh_mumbai_scenes.shtml|عنوان=پایان گروگان گیری در یکی از هتل‌های بمبئی|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی}}</ref> دستکم ۱۰ منطقه در این شهر به طور همزمان مورد حمله واقع شدند. [[پایانه چاتراپاتی شیواجی]]، هتل‌های مجلل نظیر [[هتل کاخ تاج‌محل|هتل تاریخی تاج محل]] و هتل پنج ستارهٔ اوبروی، یک بیمارستان، یک مرکز یهودیان متعلق به [[خبد|سازمان خبد]]،<ref>[http://www.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1227702336066&pagename=JPost/JPArticle/ShowFull State official: ۸ hostages freed from Mumbai Chabad House] (''[[اورشلیم پست|The Jerusalem Post]]'')</ref> یک سینما، یک بار و اداره پلیس و چند مرکز اداری-تجاری دیگر از این جمله‌اند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.dw-world.de/dw/article/0,2144,3824513,00.html|عنوان=عملیات زنجیره‌ای ترور در هند|ناشر=دویچه وله فارسی}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/world/2008/11/081126_pm_shooting_mumbai.shtml|عنوان=حملات مرگبار بمبئی را به لرزه در آورد|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی}}</ref>
 
 
== نگارخانه ==
 
 
<center>
 
<gallery>
 
پرونده: Mumbai Skyline1.jpg | [[عکس هوایی|عکسی هوایی]] از کلان شهر بمبئی
 
پرونده: Hind.2.jpg  | اداره مرکزی راه‌آهن یا [[پایانه چاتراپاتی شیواجی]]
 
پرونده:Hind.1.jpg| پایانه چاتراپاتی شیواجی در شب
 
پرونده: Chhatrapati Shivaji.jpg| پایانهٔ چاتراپاتی شیواجی کلان شهر بمبئی
 
پرونده: Hind.5.jpg  | هتل تاج محل
 
پرونده: Hind.6.jpg  | دروازه هند
 
پرونده: Hind.9.jpg  | دروازه هند
 
پرونده: Hind.10.jpg  | دروازه هند ـ از فراز برج تاج محل
 
پرونده: BREECH CANDI.jpg| سر در ورودی [[بیمارستان بریچ کندی]] مربوط به [[پارسیان هند]]
 
پرونده: Hind.8.jpg  | پارک [[کملا نهرو]]
 
پرونده:TRAIN.b.jpg| [[لوکوموتیو|لوکوموتیوی]] قدیمی در جلو مرکز اصلی قطارهای بمبئی
 
پرونده: MAHATMA GANDHI.jpg| تندیس [[ماهاتما گاندی]]
 
پرونده: K.pr.Wales Museum.1.jpg | [[موزه پرنس ولز]]
 
پرونده:Hind.7.jpg| موزه پرنس ولز
 
پرونده: Hind.4.jpg| [[مارین درایو]]
 
پرونده:Hind.3.jpg  | [[فلورا فانتین]]
 
پرونده:FLORA FOUNTAIN.jpg | فلورا فانتین
 
پرونده:Kanheri-stupa1.jpg | [[غار کنهری]] در بمبئی که در زمان گذشته مرکزی برای [[بودائی|بودائیان]] غرب هند بود.
 
پرونده: Brabourne.jpg | استادیوم ورزشی باربورنه در بمبئی
 
پرونده:Bombay Stock Exchange.jpg | ساختمان بورس سهام بمبئی
 
پرونده: KARAFET MARKET.jpg | [[کرافت مارکت|کَرافت مارکت]] بازار قدیمی کلان شهر بمبئی
 
پرونده: Hind.12.jpg | معبد [[لاکشمی]]
 
پرونده:K.KAFSH.jpg| ماکت بزرگی از یک [[صندل]] در [[بازار کلابه]]
 
پرونده: Rajabai Tower.jpg | برج [[راجابای]] در [[دانشگاه بمبئی]]
 
پرونده: Hind.13.jpg| برج راجابیا
 
پرونده: Hind.11.jpg  | منطقه [[نریمان پوئنت]] هنگام غروب
 
پرونده: Hind.14.jpg | مسجدی در بهندی بازار
 
پرونده: K.MASJED.jpg | مسجد احمدی (بمبئی)
 
پرونده: Dharavi Slum in Mumbai.jpg | منطقه داراوی دومین بزرگترین [[زاغه|زاغهنشین]] دنیا
 
</gallery>
 
</center>
 
 
<small>
 
 
== پانویس ==
 
{{پانویس|۲}}
 
 
== منابع ==
 
{{ویکی‌سفر}}
 
{{ویکی‌انبار-رده|Mumbai}}
 
{{ویکی گفتاورد}}
 
 
* بنشاهی، اردشیر، ''بمبئی تاریخ وتجارت''، چاپ مطبعه محمدی، بمبئی، سال ۱۹۳۰ میلادی، به‌زبان اردو.
 
* بنشاهی، اردشیر، ''بمبئی تاریخ وتجارت''، چاپ مطبعه محمدی، بمبئی، سال ۱۹۳۰ میلادی، به‌زبان اردو.
 
* [[:w:en:Mumbai|ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامه آزاد، مقاله مومبای]]
 
* [[:w:en:Mumbai|ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامه آزاد، مقاله مومبای]]
* [http://www.radiozamaneh.com/dariush/2007/12/post_119.html گزارش داریوش رجبیان در وبگاه رادیو زمانه]
 
 
* [[:w:en:Haji_Ali|ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامه آزاد، مقاله حاجی علی]]
 
* [[:w:en:Haji_Ali|ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامه آزاد، مقاله حاجی علی]]
 
* [http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]
 
* [http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8611290037 وبگاه خبرگزاری فارس]
  
{{مستعمرات سابق پرتغال}}
 
{{امپراتوری ماورای دریاهای پرتغال}}
 
 
[[رده:بمبئی]]
 
[[رده:بمبئی]]
 
[[رده:شهرها و شهرک‌ها در مهاراشترا]]
 
[[رده:شهرها و شهرک‌ها در مهاراشترا]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۲:۰۱

بمبئی با نام جدید مومبای (انگلیسی: Mumbai مراتی:मुंबई) پایتخت ایالت ماهاراشترا از مهم‌ترین شهرهای کشور هند است.

بمبئی در زبان هندی به معنای ساحل خوب است. این نام را استعمارگران پرتغالی بر این شهر نهادند. در سال ۱۹۹۶[۱] نام این شهر به «مومبای» تغییر یافت که نام یکی از خدایان زن هندی است. اما در خارج از هند، این بندر بزرگ همچنان به بمبئی معروف است.

این شهر با وسعتی برابر ۶۰۳ کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر ۱۳٫۳ میلیون نفر (در سال ۲۰۰۶) یکی از چهار شهر بزرگ و پرجمعیت کشور هندوستان است. این شهر در غرب کشور هند در ساحل دریای عرب واقع شده‌است. بمبئی یکی از شهرهای بزرگ و پرجمعیت هندوستان و پایتخت تجارتی آن به شمار می‌رود.[۲]

شهر بمبئی بزرگترین بندر هند در ساحل غربی این کشور است. این شهر در واقع مرکز بانکداری، تجارت، مبادلات مالی، بازرگانی و صنعت کشتی‌سازی هند به شمار می‌رود. تمرکز امور اقتصادی و تجاری در بمبئی پس از استقلال هند نیز ادامه یافته و بعنوان شاهراه ارتباطی هند با ایران و جهان عرب اهمیت راهبردی خود را حفظ کرده‌است.[۳]

در حال حاضر از جمعیت حدود ۷۰ میلیون نفری ایالت مهاراشترا بیش از ۲۰ درصد زیر خطر فقر زندگی می‌کنند و خود بمبئی بزرگترین جمعیت کپرنشینان هند را در خود جای داده‌است. درآمد سرانه در هند حدود ۱۰۸۹ دلار می‌باشد، لیکن ایالت مهاراشترا با داشتن بیشترین سهم در اقتصاد یک تریلیون دلاری هند رتبه یازدهم را در مقیاس درآمد سرانه در بین ایالت‌های هند داراست.[۳] جمعیت شهر، همراه با حومه‌اش به حدود بیست میلیون نفر می‌رسد. شدیدترین جلوه‌های تضاد طبقاتی جامعه هند را می‌توان در این شهر یافت. از یک سو صاحبان ثروت‌های سرشار در این شهر زندگی می‌کنند و از سوی دیگر توده‌های فقیری که حتی قادر به سیر کردن شکم خویش نیستند. بیش از نیمی از جمعیت شهر در حصیرآبادها و حلبی‌آبادها به تیرگی روزگار می‌گذرانند.

بمبئی از اتصال ۷ جزیره به یکدیگر در زمان حضور بریتانیا در هند به وجود آمده‌است. بسیاری از شهروندان هندی از ایالت‌های مختلف به امید فرصت‌های شغلی به این شهر مهاجرت می‌کنند. از همین رو تعداد ساکنان این شهر در روز ۳ میلیون نفر بیش از ساکنان در شب برآورد می‌شود. در زمان استعمار انگلیس بر هند، بمبئی مرکز بخش‌های اداری و حکومتی انگلستان در شبه قاره هند به شماره رفته و از نظر انگلستان «دروازه هند» بود.[۳] امروزه بمبئی یکی از مراکز بزرگ تجاری، فرهنگی و گردشگری هندوستان است.

منابع[ویرایش]

  • الگو:یادکرد وب
  • ویکی‌پدیای انگلیسی، ویرایش ۳۰ مارس ۲۰۰۸
  • ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ وبگاه خبرگزاری فارس