|
|
| (یک نسخهٔ متوسط توسط کاربر دیگری نشان داده نشده) |
| سطر ۱: |
سطر ۱: |
| − | {{دیگر کاربردها}}
| + | '''مشهد'''، یکی از شهرهای مذهبی شیعیان در شمال شرقی [[ایران]] و مرکز استان [[خراسان رضوی]] است. این شهر در زمان [[افشاریان]]، پایتخت ایران بود. مشهد دومین شهر پهناور ایران بعد از [[تهران]] است و بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ش حدود ۲,۷۶۰,۰۰۰ تن جمعیت دارد. این شهر به دلیل وجود [[حرم امام رضا (ع)]]، سالانه پذیرای حدود ۳۰ میلیون نفر زائر ایرانی و خارجی است. |
| − | {{جعبه شهر ایران
| + | |
| − | |نام‌رسمی= مشهد
| + | |
| − | |استان= خراسان رضوی
| + | |
| − | |شهرستان= مشهد
| + | |
| − | |روی‌نقشه= آری
| + | |
| − | |عرض‌جغرافیایی= ۳۶٫۱۸
| + | |
| − | |طول‌جغرافیایی= ۵۹٫۳۶
| + | |
| − | |تصویر= Mashhad City in the morning.jpg
| + | |
| − | |اندازه‌تصویر= ۳۰۰
| + | |
| − | |بخش= [[بخش مرکزی شهرستان مشهد|مرکزی]]
| + | |
| − | |نام‌های‌دیگر= مشهدالرضا مشهد مقدس پایتخت معنوی ایران
| + | |
| − | |نام‌های‌قدیمی= [[توس]]، [[سناباد]]
| + | |
| − | |سال‌شهرشدن= ۱۲۹۷{{سخ}}(کد ۴۵ وزارت کشور)
| + | |
| − | |جمعیت= ۳،۱۳۱،۵۸۶ تن
| + | |
| − | کلانشهر = ۳،۱۳۱،۵۸۶ تن<ref>http://www.khorasan.ir/Portals/4/sitedigar/sarshomari90/shahrestanha-jamiat-90.xlsx|</ref>
| + | |
| − | |رشدجمعیت=
| + | |
| − | |تراکم‌جمعیت= ۹٬۱۵۰<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.shahrsazi-mhud.ir/Urban/Urban01_8.htm|عنوان=تراکم در شهرها|تاریخ بازدید=۲۹ اوت ۲۰۰۹|ناشر=شورای عالی شهرسازی و معماری ایران}}</ref>
| + | |
| − | |زبان= [[فارسی]]
| + | |
| − | |مساحت=۵۶۰ کیلومتر مربع<ref name="Masahat">{{یادکرد وب|عنوان=امار نامه شهرداری مشهد 1390|نشانی=http://www.amar.mashhad.ir/parameters/mashhad/modules/cdk/upload/content/portal_content/File/Amar2.pdf?option=com_mtree&task=listcats&cat_id=76|تاریخ بازدید=۱۴ ژانویهٔ ۲۰۱۳}}</ref>
| + | |
| − | |ارتفاع= ۹۷۹ متر از سطح دریا
| + | |
| − | |میانگین‌دما= ۱۴
| + | |
| − | |میانگین‌بارش‌سالانه= ۲۴۱ میلی‌متر
| + | |
| − | |شمارروزهای‌یخبندان= ۸۹ روز
| + | |
| − | |شهردار= سید صولت مرتضوی
| + | |
| − | |ره‌آورد= [[عطر]]، [[زعفران]]، [[نبات]]،{{سخ}}[[خشکبار]]، [[زرشک]]،{{سخ}}[[قالی مشهد]]، [[نقل]]،{{سخ}}[[مهر (نماز)|مهر]] و [[تسبیح]]، [[چرم مشهد]]، نخودچی کشمش
| + | |
| − | |پیش‌شماره= ۰۵۱
| + | |
| − | | پلاک اتومبیل = ایران ۱۲، ۳۶، ۴۲(ج، ق، و، هـ)
| + | |
| − | |وب‌گاه=[http://mashhad.ir پورتال شهر مشهد]
| + | |
| − | |جمله‌خوشامد= مشهد، شهر بهشت پایتخت معنوی
| + | |
| − | |پانویس=
| + | |
| − | }}
| + | |
| | | | |
| | + | ==نامگذاری مشهد== |
| | + | واژه مشهد به معنی محل [[شهادت]] است. [[امام رضا(ع)]] پس از قتل به دست مأمون عباسی در سال ۲۰۲ق در آرامگاه هارونی سناباد به خاک سپرده شد. از آن پس «سناباد نوغان» به نام «مشهدالرضا» خوانده شد و کم‌کم در زمان [[شاه تهماسب صفوی]] مردم [[توس]] به مشهد کوچ داده شدند و به مرور زمان نام مشهد بر این شهر ماندگار شد.<ref>«نام «مشهد»»، پورتال شهر مشهد. بازبینی‌شده در ۲۴ خرداد ۱۳۹۴</ref> |
| | | | |
| − | '''مشهد''' {{تلفظ|Mashhad.ogg}} (Mash'had) کلان‌شهری در شمال شرقی [[ایران]] و مرکز استان [[خراسان رضوی]] است. این شهر در زمان [[افشاریان]]، پایتخت ایران بود. مشهد دومین شهر پهناور ایران بعد از تهران می‌باشد.<ref>{{آبی|[''پیوند مرده'']}}http://www.khorasan.ir/Portals/4/sitedigar/sarshomari90/shahrestanha-jamiat-90.xlsx|</ref> بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ این شهر با ۳،۱۳۱،۵۸۶ تن<ref> {{آبی|[''پیوند مرده'']}}http://www.khorasan.ir/Portals/4/sitedigar/sarshomari90/shahrestanha-jamiat-90.xlsx|</ref> جمعیت دومین شهر پرجمعیت [[ایران]] پس از [[تهران]] است.{{مدرک}}
| + | بنابر نقلی، نام مشهد را اولین بار [[سلطان محمود غزنوی]] به این شهر داده است.<ref>«پیشینه شهر تاریخی توس» پایگاه خبری انتخاب. بازبینی‌شده در ۲۳ خرداد ۱۳۹۴</ref> |
| | | | |
| − | این شهر به واسطه وجود [[حرم علی بن موسی‌الرضا]]، [[علی پسر موسی (رضا)|هشتمین امام]] مذهب [[شیعه]]، سالانه پذیرای بیش از ۳۰ میلیون [[زیارت|زائر]] <ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.presstv.ir/detail/378009.html |عنوان=Mashad welcomes millions on Imam Reza's birthday | ناشر =PRESS TV |تاریخ = |تاریخ بازبینی= }}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.jamejamonline.ir/archnewstext.aspx?year=1387&month=11&day=23&newsnum=100898810290| عنوان = به نقل از جام جم آنلاین | زبان = فارسی}}</ref> از داخل و بیش از یک میلیون زائر<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=1053704| عنوان = معاون وزیر خارجه: سالانه یک میلیون مسافر خارجی به مشهد سفر می‌کنند. {{آبی|[''پیوند مرده'']}}| زبان = فارسی}}</ref> از خارج از کشور است.
| + | ==حوزه علمیه مشهد== |
| | + | حوزه علمیه مشهد تاریخ کهنی دارد. بر اساس برخی منابع، فعالیتهای علمی در [[حرم امام رضا(ع)|حرم امام رضا علیه‌السلام]] در قرن‌های پیش از [[صفویه|دوره صفویه]] نیز رواج داشته است و برخی عالمان بزرگ مثل [[شیخ صدوق|ابن بابویه]]، [[شیخ طوسی]]، [[فضل بن حسن طبرسی|ابوعلی فضل بن حسن طَبْرِسی]]، [[محمد بن اسماعیل مشهدی|ابوالبرکات محمدبن اسماعیل مشهدی]]، [[ابن ابی جمهور]] و [[خواجه نصیرالدین طوسی]] در این شهر سکونت داشته و محافل علمی تشکیل داده بودند. در دوران صفویه مهاجرت علمایی از جبل عامل به مشهد مثل؛ [[حسین بن عبدالصمد حارثی]]، پدر [[شیخ بهائی]]، [[شیخ حر عاملی]] و [[شیخ لطف الله میسی]] و توجه دولت صفوی به مسئله تعلیم، تعلم و تبلیغات دینی و ساخت مدارس دینی در [[خراسان]] باعث توسعه و تقویت محافل علمی شد و حوزه علمیه مشهد به حوزه علمی پرمایه و نیرومندی تبدیل شد. |
| | | | |
| − | == پیشینه ==
| + | در دوران [[قاجار]] نیز به توسعه و تقویت حوزه علمیه مشهد رسیدگی می‌شد. حوزه علمیه مشهد پس از [[انقلاب مشروطه]] که [[واقعه مسجد گوهرشاد|واقعه گوهرشاد]] رخ داد، و خاصه پس از مهاجرت دو روحانی دانشمند به مشهد، [[آقازاده خراسانی]]، فرزند [[آخوند خراسانی]]، و [[حاج آقا حسین قمی]] (متوفی ۱۳۲۶ش) که هر دو درس خوانده [[نجف]] بودند، و نیز [[شیخ مرتضی آشتیانی]]، به ویژه از حیث [[درس خارج|دروس خارج]] فقه و اصول بیش از پیش رونق گرفت. |
| − | حوضهٔ رودخانهٔ [[کشف‌رود]] که شهر مشهد در آن قرار دارد،<ref name="طهور">{{یادکرد وب | عنوان=مشهد | تاریخ بازبینی=۱۱ فوریه ۲۰۱۲ | ناشر=موسسه فرهنگی جام طهور | نشانی=http://www.tahoorkotob.com/page.php?pid=7781 | کد زبان=fa}}</ref>
| + | |
| − | به خاطر شرایط مناسب طبیعی، از پیش از [[اسلام]] به عنوان یکی از بخشهای مورد توجه برای سکونت در [[خراسان]] به حساب می‌آمده است.<ref name="آشنایی با ایران">{{یادکرد وب | تاریخ بازبینی=۱۱ فوریه ۲۰۱۲ | عنوان=تاریخ ایران قبل از اسلام | نشانی=http://iran.epage.ir/fa/module.content_Page.25-05-01.html | ناشر=آشنایی با ایران | کد زبان=fa}}</ref> این منطقه در آغاز مسکن [[قوم آریایی|اقوام آریائی]] بود. در نزدیکی شهر کنونی مشهد، شهری بنام [[توس]] وجود داشته است.<ref name="تاریخ مشهد">{{یادکرد وب | عنوان=تاریخ مشهد | تاریخ بازبینی=۱۱ فوریه ۲۰۱۲ | ناشر=Imam Reza (A.S.) Network | نام=محمدرضا | نام خانوادگی=مروارید | نشانی=http://imamreza.net/per/imamreza.php?id=92 | کد زبان=fa}}</ref>
| + | |
| − | در اسطوره‌های ایرانی بنای اصلی شهر توس را به [[جمشید]] و بازبنای آن را به [[توس پسر نوذر|توس]]، پهلوان و سپهسالار [[کیانیان|کیانی]] نسبت می‌دهند.<ref name="تاریخ مشهد"/>
| + | |
| − | از تاریخ این شهر در پیش از اسلام، به جز افسانه‌ای چند، آگاهی چندانی در دست نیست؛ ولی با توجه به اسناد موجود، می‌توان گمان برد که این شهر در اواخر حکومت [[ساسانیان]]، یکی از مرزداری‌های سر راه [[گرگان]] و [[نیشابور]] به [[مرو]] و [[بلخ]]، و از ولایت‌های مشهور در [[خراسان بزرگ]] بوده‌است.<ref name="تاریخچه شهر مشهد">{{یادکرد وب| نشانی = http://news.mashhad.ir/module-pagesetter-viewpub-tid-12-pid-21.html| عنوان = تاریخچه شهر مشهد| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| | | | |
| − | [[توس]] در زمان خلافت [[عثمان]] به‌طور کامل توسط اعراب فتح شد.<ref name="وجه تسمیه و پیشینه تاریخی مشهد">{{یادکرد وب | تاریخ بازدید=۲۲ بهمن ۱۳۹۰ | زبان=فارسی | عنوان=وجه تسمیه و پیشینه تاریخی مشهد | نشانی=http://www2.sso.ir/web/edarekolkhr/aboutprovince/p4 | ناشر=وب‌گاه اداره کل استان خراسان رضوی}}</ref> در دورهٔ اسلامی این منطقه بخشی از ولایت توس به مرکزیت شهر [[تابران توس|تابران]] بود که آبادی‌های [[سناباد]] و [[تابران توس|نوغان]] که بخشی از مشهد کنونی هستند را نیز در بر می‌گرفت.<ref name="وجه تسمیه و پیشینه تاریخی مشهد"/> | + | این حوزه تحت زعامت علمای بزرگی چون [[حاج آقا حسین قمی]] و [[آقازاده خراسانی]] در دوره [[رضا شاه|پهلوی اول]] در موارد متعدد به علمکردهای گوناگون سیاسی و اجتماعی حکومت که با شئونات دینی جامعه منافات داشت واکنش نشان داد. احیای دوباره حوزه علمیه مشهد پس از سقوط [[رضاشاه]] به طور خاص مرهون کوشش‌های سه شخصیت علمی برجسته یعنی [[میرزا احمد کفایی]]، [[شیخ مرتضی آشتیانی]] و [[میرزا مهدی اصفهانی]] بود. مهاجرت آیت الله [[سید محمد هادی میلانی|میلانی]] تحول و جهش علمی و دینی این حوزه را بیش از پیش استوار و ارتقا بخشید، وی در جهت ساماندهی حوزه کارهای مهمی انجام داد. حوزه علمیه مشهد در جنبش‌های اجتماعی مثل؛ [[ملی کردن صنعت نفت]]، [[قیام ۱۵ خرداد|قیام۱۵ خرداد ۱۳۴۲]]، مخالفت با [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] و [[اصلاحات ارضی]]، اعتراض به تبعید [[امام خمینی|امام خمینی(ره)]] و پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] نقش داشت. |
| − | پس از حملهٔ [[مغولان]] مردم شهر ویران‌شدهٔ [[توس]] به مشهد مهاجرت کردند و شهر گسترش پیدا کرد.<ref name="وجه تسمیه و پیشینه تاریخی مشهد"/>
| + | |
| − | مشهد در زمان حکومت [[نادرشاه افشار]] به عنوان [[پایتخت ایران]] برگزیده شد.<ref name="راسخون">{{یادکرد وب | عنوان=نادرشاه افشار | تاریخ=۹ تیر ۱۳۸۹ | تاریخ بازبینی=۱۱ فوریه ۲۰۱۲ | ناشر=موسسه فرهنگی و هنری نور راسخون | نام=محمود | نام خانوادگی=کریمی شرودانی | نشانی=http://www.asptravel.com/mashhad/tour-mashhad.html | کد زبان=fa}}</ref>
| + | |
| | | | |
| − | === نام مشهد === | + | ==مشاهیر مشهد== |
| − | واژه مشهد به معنی محل شهادت است. علی بن موسی الرضا پس از قتل به دست [[مأمون عباسی]] در سال ۲۰۲ هـ. ق، در آرامگاه هارونی سناباد به خاک سپرده شد. از آن پس «سناباد نوغان» به نام «مشهدالرضا» خوانده شد و کم‌کم بر پهنه آن، به ویژه در زمان [[شاه تهماسب]] صفوی افزوده گشته و مردم توس به مشهد کوچ داده شدند؛ و به مرور زمان نام مشهد بر این شهر ماندگار شد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www2.edarekolkhr.sso.ir/web/edarekolkhr/aboutprovince/p4| عنوان = وجه تسمیه «مشهد»| زبان = فارسی}}</ref>
| + | {{ستون-شروع|3}} |
| − | گفتنی است که نام مشهد اولین بار توسط سلطان [[محمود غزنوی]] به این شهر داده شد.{{مدرک}}
| + | #[[شیخ طوسی]] |
| | + | #[[سید علی سیستانی]] |
| | + | #[[سید حسن طباطبایی قمی]] |
| | + | #[[سید محمدهادی میلانی]] |
| | + | #[[سید علی خامنه ای]] |
| | + | #[[سید عزالدین حسینی زنجانی]] |
| | + | #[[سید حسن ابطحی]] |
| | + | #[[میرزا جوادآقا تهرانی]] |
| | + | #[[محمدرضا حکیمی]] |
| | + | #[[مهدی واعظ خراسانی]] |
| | + | #[[محمد واعظ زاده خراسانی]] |
| | + | #[[احمد کافی]] |
| | + | #[[محمدهادی عبدخدایی]] |
| | + | #[[محمدمهدی رکنی یزدی]] |
| | + | #[[محمدتقی بهار]] |
| | + | #[[مهدی اخوان ثالث]] |
| | + | {{پایان}} |
| | | | |
| − | === مشهد در دوره اسلامی === | + | ==مسجدها== |
| − | به گفته تاریخ نویسان، هنگامی که [[یزدگرد سوم]] از برابر سپاهیان مسلمان [[عرب]] گریخت، به [[خراسان]] روی آورد. سپاه مسلمانان به فرماندهی [[احنف بن قیس]] که مامور فنح خراسان بودند وی را تعقیب کردند. یزدگرد که آنان را به دنبال خویش یافت، راهی توس شد تا از کنارنگ توس مرزبان خود در آن خطه پناه بخواهد، اما کنارنگ با این بهانه که از یک سو، توس گنجایش موکب بزرگ پادشاهی را ندارد، و از سوی دیگر، پناه دادن به پادشاه، امکان یورش سپاه مسلمانان را افزایش می‌دهد، یزدگرد را از توس راهی [[مرو]] کرد. حاکم [[مرو]] نیز در آغاز به استقبال یزدگرد شتافت، اما سرانجام از او رخ برتافت و آخرین شاه [[ساسانی]] در سال ۳۱ هجری به دست آسیابانی در مرو کشته شد. کنارنگ توس هم با احساس خطر از سپاه مسلمانان، طی نامه‌ای از عبدالله بن عامر، امان خواست و عهد کرد که اگر پیشنهاد او پذیرفته شود، در فتح [[نیشابور]] مسلمانان را یاری خواهد داد. پس چنین کرد و به امارت نیشابور دست یافت. با این ترفند، کنارنگیان، به رغم فتح خراسان، همچنان نفوذ خود را در خطه توس حفظ کردند و تا پایان عصر [[اموی]] و چیرگی سپاه [[ابومسلم]] در سال ۱۲۹ هجری، در آن جا ماندند و تنها پس از یورش سرداران ابومسلم بود که آن جا را رها ساختند.<ref name="تاریخچه شهر مشهد"/>
| + | {{ستون-شروع|5}} |
| | + | #[[مسجد جامع گوهرشاد]] |
| | + | #مسجد شاه |
| | + | #مسجد مقبره |
| | + | #مسجد آب‌انبار |
| | + | #مسجد فيل |
| | + | #مسجد صاحب‌كار |
| | + | #مسجد حاج ميرزا |
| | + | #مسجد نايب |
| | + | #مسجد سر آب ميرزا |
| | + | #مسجد ذو الفقار |
| | + | #مسجد نظر يافته |
| | + | #مسجد مقبل السلطنه |
| | + | #مسجد گلشن |
| | + | #مسجد صديقى‌ها |
| | + | #مسجد پل سنگى |
| | + | #مسجد مروى‌ها |
| | + | #مسجد افشارها |
| | + | #مسجد معمار |
| | + | #مسجد محمدى‌ها |
| | + | #مسجد حيدرى‌ها |
| | + | #مسجد آقا حسين |
| | + | #مسجد درخت بيد |
| | + | #مسجد فضل‌گرها |
| | + | #مسجد حضائى |
| | + | #مسجد حضرت صادق (ع) |
| | + | #مسجد حاج فيض اللّه |
| | + | #مسجد كوچه زرديها |
| | + | #مسجد قائم |
| | + | #مسجد صاحب الزمان |
| | + | #مسجد سناآباد |
| | + | #مسجد جواد معمار |
| | + | #مسجد زابلى |
| | + | #مسجد پاچنار |
| | + | #مسجد تبرك |
| | + | #مسجد حاج ملا هاشم |
| | + | #مسجد حاج مهدى |
| | + | #مسجد على اكبريها |
| | + | #مسجد حاج رجبعلى |
| | + | #مسجد حقيقى |
| | + | #مسجد برجى |
| | + | #مسجد خونى |
| | + | #مسجد مجيد |
| | + | #مسجد سردرب |
| | + | #مسجد مغولها |
| | + | #مسجد مصلى |
| | + | #مسجد جعفريها |
| | + | #مسجد حكيم |
| | + | #مسجد حاج رضا |
| | + | #مسجد هراتى |
| | + | #مسجد پارسائى |
| | + | #مسجد قبله |
| | + | #مسجد معتمد |
| | + | #مسجد ديدگاه |
| | + | #مسجد نور |
| | + | #مسجد فرهاد |
| | + | #مسجد فاضل |
| | + | #مسجد احمديه |
| | + | #مسجد قوچانى |
| | + | #مسجد رضائيه |
| | + | #مسجد روى حوض |
| | + | #مسجد محراب خان |
| | + | #مسجد حاج سركه |
| | + | #مسجد خودرود |
| | + | #مسجد ملك |
| | + | #مسجد يزديها |
| | + | {{پایان}} |
| | + | و مسجدهای دیگری كه در سالهای اخير بنا شده است.<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج٧، ص٨٨.</ref> |
| | | | |
| − | === مشهد در دوره [[امویان]] === | + | ==بقعه‌های مشهد و حومه== |
| − | از تاریخ توس در دوران امویان نیز خبر چندانی در دست نیست. تنها باید از مهاجرت و اقامت و درگذشت [[خواجه ربیع|خواجه ربیع بن خثیم]] از یاران ابن مسعود صحابی یاد کرد که در حدود سالهای ۳۵ هجری راهی خراسان شد و در [[تابران توس|نوغان]] اقامت گزید و در سال ۶۱ در همان جا درگذشت و دفن شد.<ref name="تاریخچه شهر مشهد"/>
| + | {{ستون-شروع|5}} |
| | + | #بقعه پير پاره‌دوز |
| | + | #بقعه گنبد خشتى |
| | + | #بقعه گنبد سبز |
| | + | #بقعه مصلى |
| | + | #بقعه خواجه ربيع |
| | + | #بقعه اباصلت |
| | + | #بقعه خواجه مراد |
| | + | #بقعه ميرزا ابراهيم |
| | + | #بقعه ايوان طوق |
| | + | #بقعه ارسلان |
| | + | #بقعه بابا زنگى |
| | + | #بقعه شيخ احمد |
| | + | #بقعه زين العابدين |
| | + | #بقعه لقمان سرچين |
| | + | #بقعه رباط شرف |
| | + | #بقعه شيخ عبد اللّه |
| | + | #بقعه ملا على |
| | + | #بقعه يحيى |
| | + | #بقعه ملا على |
| | + | #بقعه امامزاده |
| | + | #بقعه سيد حسن |
| | + | #بقعه نجم الدين |
| | + | #بقعه سلطان محمد |
| | + | #بقعه نظام الدين |
| | + | #بقعه قطب الدين |
| | + | #بقعه شاه محمود |
| | + | #بقعه فضل بن شاذان |
| | + | #بقعه سيد مرتضى |
| | + | #بقعه كمال الملك |
| | + | #بقعه امامزاده<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج٧، ص ٨٩.</ref> |
| | + | {{پایان}} |
| | | | |
| − | === مشهد در دوره [[عباسیان]] === | + | ==مدارس علمیه و قديمی== |
| − | در دوره [[عباسیان]]، گرچه فرمانداران خراسان از جانب حکومت مرکزی برگزیده می‌شدند، اما بی کفایتی این والیان و جنبش‌هایی که در گوشه و کنار این خطه رخ می‌داد، گاه مردم را چنان برمی‌آشفت که خواهان برکناری ایشان می‌شدند.
| + | {{ستون-شروع|5}} |
| − | از جمله در سالهای پایانی قرن دوم، آن زمان که علی بن عیسی والی خراسان بود، فتنه و آشوب تا آن اندازه در خراسان بالا گرفت که [[هارون الرشید]] در سال ۱۸۹ خود برای سرکوب شورش، رهسپار ولایات شرقی شد. اما علی بن عیسی، فرصت طلبانه، و با هدایای بسیار، در [[ری]] نزد او آمد و [[هارون]] او را در حکمرانی خراسان پایدار داشت؛ ولی با سپری شدن یک سال، شورش از حد گذشت و هارون وی را برکنار نمود. در سال ۱۹۲ نیز خود برای استقرار امنیت کامل، راهی خراسان شد و در باغ [[حمید بن قحطبه طایی|حمید بن قحطبه]] اقامت گزید. یک سال پس از آن چنان بیمار شد که همان جا مرد و در تالار بزرگ کاخی که در آن باغ قرار داشت، به خاک سپرده شد.<ref name="تاریخچه شهر مشهد"/>
| + | #مدرسه پائين پا |
| − | در دوران حکومت [[هارون عباسی]]، حمید بن قحطبه طائی والی خراسان بود که کاخی در باغی واقع در ۱٫۵ کیلومتری سناباد داشت. در بهار سال ۱۹۳ هجری قمری، هارون که برای سرکوب شورشی عازم [[سمرقند]] بود، در نوغان بیمار شد و بنا به وصیتش او را در آن باغ دفن کردند. چند سال بعد در دوران خلافت [[مامون]]، در ۲۰۲ هجری قمری، [[علی بن موسی‌الرضا]] که پس از یک سال اقامت در [[مرو]] عازم [[بغداد]] بود، در منزل امیر سناباد مسموم شد و مأمون پیکر او را نزدیک قبر هارون به خاک سپرد. از آن پس آن نقطه «مشهد الرضا» به معنی «محل شهادت رضا» و به اختصار '''مشهد''' نام گرفت.{{مدرک}}
| + | #مدرسه دودر |
| | + | #مدرسه حاج حسن |
| | + | #مدرسه ميرزا جعفر |
| | + | #مدرسه عباسقلى خان |
| | + | #مدرسه نواب |
| | + | #مدرسه ملا محمد باقر |
| | + | #مدرسه سليمان خان |
| | + | #[[مدرسه پریزاد|مدرسه پريزاد]] |
| | + | #مدرسه بالاسر |
| | + | #مدرسه ابدال خان |
| | + | #مدرسه قران خان |
| | + | #مدرسه رضوان |
| | + | #مدرسه مسشارى |
| | + | #مدرسه رضوان نو |
| | + | #مدرسه فاضل خان |
| | + | #مدرسه پير مراد |
| | + | #مدرسه موسوى‌نژاد |
| | + | #مدرسه آية اللّه صدوقى |
| | + | #مدرسه بزرگ آية اللّه ميلانى<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج٧، ص٨٩.</ref> |
| | + | {{پایان}} |
| | | | |
| − | === از توس تا مشهد === | + | ==حسينيه‌ها و تكايا== |
| − | [[پرونده:Imam Reza shrine.jpg|بندانگشتی|چپ|300px|alt=White diagonal cross over blue background|بارگاه حرم علی بن موسی الرضا]]
| + | {{ستون-شروع|5}} |
| | + | #حسينيه اصفهانی‌ها |
| | + | #حسينيه آذربايجانی‌ها |
| | + | #حسينيه كاشانی‌ها |
| | + | #حسينيه قمى‌ها |
| | + | #حسينيه طبسى‌ها |
| | + | #حسينيه تهرانی‌ها |
| | + | #حسينيه شيخ محمد تقى بجنوردى |
| | + | #حسينيه همدانی‌ها |
| | + | #تكيه على اكبری‌ها |
| | + | #علويه حاجى عابدزاده |
| | + | #حسينيه حاجى عابدزاده |
| | + | #حسينيه عابدزاده |
| | + | #سجاديه |
| | + | #باقريه |
| | + | #صادقيه |
| | + | #كاظميه |
| | + | #رضويه |
| | + | #جواديه |
| | + | #نقويه |
| | + | #عسكريه |
| | + | #مهديه حاجى عابدزاده |
| | + | #فاطميه |
| | + | #نرگسيه |
| | + | #زينبيه |
| | + | #كانون بحث<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج٧، ص٩٠.</ref> |
| | + | {{پایان}} |
| | | | |
| − | [[توس]]، در دل خود شهرهایی داشته، که [[تابران توس|نوغان]] و [[تابران توس|طابران]] از آبادترین آنها بوده و آورده‌اند که این دو شهر هزار قریه و آبادی را در بر می‌گرفته‌است... در طول تاریخ، گاه نوغان اعتبار افزونتری می‌یافته و زمانی طابران رونق بیشتری داشته‌است. جایی که اکنون به نام شهر توس معروف است و آرامگاه [[فردوسی]] تنها بخشی از توس قدیم، یعنی همان طابران است، که بقایای ارگ و باروی نیمه ویرانی که مردم آن را قصر [[مامون]] می‌خوانند و بنای بزرگی که به بقعه هارونیه مشهور شده‌است، در آن پیداست. این محل، در حال حاضر حدود بیست کیلومتری شمال غربی شهر مشهد است. دیگر شهر بزرگ و نامدار توس، نوغان بوده که اینک در دل شهر مشهد قرار دارد. یکی از آبادی‌های پیرامون نوغان، روستایی به نام [[سناباد]] بوده که آب و هوایی خوش و مطبوع، کشتزارهایی پربار، [[کاریز|قنات‌هایی]] سرشار و بوستانهایی شاداب و سرسبز داشته‌است.<ref name="تاریخچه شهر مشهد"/>
| + | ==پانویس== |
| − | در بهار سال ۱۹۳ ه-ق هنگامی که هارون جهت سرکوب شورشی در سمرقند به نوغان رسید مریض و سپس فوت نمود وی وصیت نموده بود پس از مرگ او را در باغ مجاور محل اقامتش دفن نمایند. مآمون جانشین هارون پس از گذشت چند سالی از خلافتش در اثر طغیانی که علیه وی در عراق پدید آمد به قصد آنکه تمایل شیعیان را به خود جلب کند «علی ابن موسی الرضا» را به جانشینی نامزد کرد. علی ابن موسی الرضا پس از یک سال ماندن در [[مرو]] رهسپار [[بغداد]] شد، وقتی به روستای نوغان رسید به خانه امیر سناباد وارد و در آن جا مسموم و در سال ۲۰۲ یا ۲۰۳ ه-ق پس از سه روز درگذشت و پیکرش در باغ حمید بن قحطبه در ۱٫۵ کیلومتری روستای سناباد مدفون شد، از همان زمان این نقطه به نام مشهد الرضا و بعد به اختصار مشهد نام گرفت.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.e-mashhad.ir/index.php?module=ContentExpress&func=display&ceid=321| عنوان = تاریخچه شهر مشهد | تاریخ بازدید = ۴ دی ۱۳۸۶| تاریخ = ۳۱ شهریور ۱۳۸۳| ناشر = وب‌گاه شهر الکترونیک مشهد | زبان = فارسی}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.aftab.ir/elibrary/item.php?id=1122| عنوان = تاریخچه شهر مشهد | تاریخ بازدید = ۴ دی ۱۳۸۶| تاریخ = | ناشر = وب‌گاه آفتاب | زبان = فارسی}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.imamreza.net/per/imamreza.php?id=92| عنوان = تاریخ مشهد | تاریخ بازدید = ۵ دی ۱۳۸۶| تاریخ = | ناشر = وب‌گاه شبکه امام رضا | زبان = فارسی}}</ref>
| + | {{پانویس2}} |
| − | {{سخ}} | + | |
| − | در تاریخ ۱۳۸۸/۸/۸ سالروز تولد [[علی بن موسی الرضا]]، امام هشتم شیعیان، توسط [[محمود احمدی نژاد]] (رئیس جمهور قدیم) و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مشهد رسماً به عنوان «'''پایتخت معنوی ایران'''» برگزیده شد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www2.irna.ir/fa/news/view/menu-234/8808052491121823.htm| عنوان = مشهد، پایتخت معنوی ایران اعلام شد.| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| | | | |
| − | == جغرافیای طبیعی == | + | ==منابع== |
| − | {{نمودار آب و هوا|مشهد | + | {{منابع}} |
| − | |-۳|۱۰|۲۷
| + | *شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، ج٧، کتابفروشی اسلاميه، تهران، ١٣۵٢ش. |
| − | |۱|۱۶|۱۶
| + | *ویکی شیعه. |
| − | |۵|۲۲|۱۱
| + | {{پایان}} |
| − | |۱۰|۲۹|۱
| + | |
| − | |۱۵|۳۳|۱
| + | |
| − | |۱۸|۳۴|۱
| + | |
| − | |۱۶|۳۲|۳
| + | |
| − | |۱۲|۲۷|۲۶
| + | |
| − | |۸|۲۱|۴۹
| + | |
| − | |۲|۱۴|۵۲
| + | |
| − | |-۳|۹|۳۶
| + | |
| − | |-۵|۷|۳۳
| + | |
| − | |float=left
| + | |
| − | |clear=both
| + | |
| − | }} | + | |
| | | | |
| − | [[پرونده:Iran-climate-map.svg|راست|thumb|۲۰۰ px|نقشه اقلیمی ایران. شهر مشهد در منطقه مدیترانه‌ای با باران بهاره قرار گرفته‌است.
| |
| − | {{راهنمای رنگی|#2adb34|معتدل خزری بسیار مرطوب}}
| |
| − | {{راهنمای رنگی|#70ff40|معتدل خزری}}
| |
| − | {{راهنمای رنگی|#cae4ff|مدیترانه‌ای با باران بهاره}}
| |
| − | {{راهنمای رنگی|#caffff|مدیترانه‌ای}}
| |
| − | {{راهنمای رنگی|#9dbfff|کوهستانی سرد}}
| |
| − | {{راهنمای رنگی|#ffffff|کوهستانی بسیار سرد}}
| |
| − | {{راهنمای رنگی|#f0f۰۹۹|نیمه‌بیابانی سرد}}
| |
| − | {{راهنمای رنگی|#f5ce88|نیمه‌بیابانی گرم}}
| |
| − | {{راهنمای رنگی|#ffffff|بیابانی خشک}}
| |
| − | {{راهنمای رنگی|#f5d۸ea|بیابانی خشک گرم}}
| |
| − | {{راهنمای رنگی|#ffca93|خشک ساحلی گرم}}
| |
| − | {{راهنمای رنگی|#ffeb6d|خشک ساحلی}}]]
| |
| − | شهر مشهد مرکز استان [[خراسان رضوی]] با ۲۸۹ [[کیلومتر مربع]] مساحت، در شمال شرق ایران و در [[طول جغرافیایی]] ۵۹ درجه و ۱۵ دقیقه تا ۶۰ درجه و ۳۶ دقیقه و [[عرض جغرافیایی]] ۳۵ درجه و ۴۳ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۸ دقیقه و در حوضه آبریز [[کشف رود]]، بین رشته کوههای [[کوه بینالود|بینالود]] و [[هزار مسجد]] واقع است. ارتفاع شهر از سطح دریا ۹۸۵ [[متر]] و فاصلهٔ آن از [[تهران]] ۸۹۴ کیلومتر است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.e-mashhad.ir/index.php?module=ContentExpress&func=display&ceid=393| عنوان = ویژگیهای طبیعی مشهد| تاریخ بازدید =۴ دی ۱۳۸۶| تاریخ = ۳۱ شهریور ۱۳۸۳| ناشر = وب‌گاه شهر الکترونیک مشهد | زبان = فارسی}}</ref>
| |
| | | | |
| − | === زمین‌شناسی ===
| + | [[رده:مکان ها]] |
| − | دشت (جلکه) مشهد که جزو حوضه آبریز کشف رود می‌باشد. دشت مشهد به صورت دره وسیع دارای ابعادی به طول بیش از 100km و عرض متوسط حدود 25 km و وسعت حدود 2500 km2 می‌باشد. دشت مشهد با مختصات طول جغرافیایی ۵۸° و ۲۱´ تا ۶۰° و ۸´ درجه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۵° و ۴۰´ تا ۳۶° ۰۳´ درجه شمالی در حوضه آبریز رودخانه کشف رود در خراسان رضوی قرار دارد.
| + | [[رده:شهرهای شیعی]] |
| − | از میان سازندهای موجود در این دشت سازند مزدوران (سازند دوران دوم) در رابطه با منابع آب زیرزمینی حائض اهمیت است.
| + | [[رده:شهرهای مذهبی ایران]] |
| − | این سازند که از رسوبات سخت [[کربنات|کربناته]] تشکیل شده به دلیل وجود فضاهای خالی کارستی قادر است سفره‌های آب زیرزمینی را بوجود آورد.
| + | [[رده:شهرهای زیارتی شیعیان]] |
| − | از جمله منابع آب سطحی این دشت نیز می‌توان به خود رودخانه کشف رود اشاره کرد. این رودخانه در گذشته دارای آب زیادی بوده‌است ولی در حال حاضر به علت پایین افتادن سطح آب زیرزمینی و در نتیجه قطع شدن [[زهکشی|زهکش‌ها]] تنها در مواقع سیلابی شدید مقداری آب از سرشاخه‌های آن وارد می‌شوند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://geomashhad.persiangig.com/document/Web/Climatology/Aquifaire%20Khorasan.htm| عنوان = زمین‌شناسی مشهد| ناشر = زمین شناسان مشهد | زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | === اقلیم ===
| + | |
| − | آب و هوای مشهد معتدل و متغیر است و وزش بادها در آن بیشتر در جهت جنوب شرقی به شمال غربی است. حداکثر [[درجه حرارت]] در تابستان‌ها ۴۳ درجه بالای صفر و کمترین آن در زمستان‌ها ۲۳ درجه زیر صفر است.<ref name=climate>{{یادکرد وب
| + | |
| − | | نشانی = http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=54704&refer=&units=us
| + | |
| − | | عنوان = آب و هوای مشهد
| + | |
| − | | تاریخ بازدید = 29 ژانویه ۲۰۱۰
| + | |
| − | | ناشر = وب‌گاه [[ودربیس]]
| + | |
| − | | زبان = انگلیسی
| + | |
| − | }}</ref>
| + | |
| − | {{آب و هوا
| + | |
| − | |location = مشهد
| + | |
| − | |Jan_Hi_°C = ۳ |Jan_REC_Hi_°C = ۱۷
| + | |
| − | |Feb_Hi_°C = ۶ |Feb_REC_Hi_°C = ۲۰
| + | |
| − | |Mar_Hi_°C = ۱۳ |Mar_REC_Hi_°C = ۳۰
| + | |
| − | |Apr_Hi_°C = ۲۰ |Apr_REC_Hi_°C = ۳۳
| + | |
| − | |May_Hi_°C = ۲۵ |May_REC_Hi_°C = ۳۷
| + | |
| − | |Jun_Hi_°C = ۳۱ |Jun_REC_Hi_°C = ۴۰
| + | |
| − | |Jul_Hi_°C = ۳۳ |Jul_REC_Hi_°C = ۴۳
| + | |
| − | |Aug_Hi_°C = ۳۱ |Aug_REC_Hi_°C = ۴۲
| + | |
| − | |Sep_Hi_°C = ۲۸ |Sep_REC_Hi_°C = ۳۸
| + | |
| − | |Oct_Hi_°C = ۲۱ |Oct_REC_Hi_°C = ۳۲
| + | |
| − | |Nov_Hi_°C = ۱۴ |Nov_REC_Hi_°C = ۳۰
| + | |
| − | |Dec_Hi_°C = ۷ |Dec_REC_Hi_°C = ۲۰
| + | |
| − | |Year_Hi_°C =۲۰ |Year_REC_Hi_°C =۴۳
| + | |
| − | |Jan_Lo_°C = -۵ |Jan_REC_Lo_°C = -۲۳
| + | |
| − | |Feb_Lo_°C = -۲ |Feb_REC_Lo_°C = -۲۲
| + | |
| − | |Mar_Lo_°C = ۳ |Mar_REC_Lo_°C = -۸
| + | |
| − | |Apr_Lo_°C = ۱۰ |Apr_REC_Lo_°C = -۷
| + | |
| − | |May_Lo_°C = ۱۳ |May_REC_Lo_°C = ۲
| + | |
| − | |Jun_Lo_°C = ۱۸ |Jun_REC_Lo_°C = ۷
| + | |
| − | |Jul_Lo_°C = ۲۰ |Jul_REC_Lo_°C = ۲
| + | |
| − | |Aug_Lo_°C = ۱۷ |Aug_REC_Lo_°C = ۰
| + | |
| − | |Sep_Lo_°C = ۱۳ |Sep_REC_Lo_°C = ۲
| + | |
| − | |Oct_Lo_°C = ۷ |Oct_REC_Lo_°C = -۶
| + | |
| − | |Nov_Lo_°C = -۲ |Nov_REC_Lo_°C = -۱۱
| + | |
| − | |Dec_Lo_°C = -۱ |Dec_REC_Lo_°C = -۱۵
| + | |
| − | |Year_Lo_°C =۸ |Year_REC_Lo_°C =-۲۳
| + | |
| − | |Jan_Precip_mm = ۲۷٫۹
| + | |
| − | |Feb_Precip_mm = ۳۳
| + | |
| − | |Mar_Precip_mm = ۵۵٫۹
| + | |
| − | |Apr_Precip_mm = ۴۵٫۷
| + | |
| − | |May_Precip_mm = ۲۷٫۹
| + | |
| − | |Jun_Precip_mm = ۵٫۱
| + | |
| − | |Jul_Precip_mm = ۰
| + | |
| − | |Aug_Precip_mm = ۰
| + | |
| − | |Sep_Precip_mm = ۰
| + | |
| − | |Oct_Precip_mm = ۱۰٫۲
| + | |
| − | |Nov_Precip_mm = ۱۵٫۳
| + | |
| − | |Dec_Precip_mm = ۱۷٫۸
| + | |
| − | |Year_Precip_mm =۲۴۱٫۳
| + | |
| − | |source =سایت ودربیس<ref name=climate>{{یادکرد وب
| + | |
| − | | نشانی = http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=54704&refer=&units=us
| + | |
| − | | عنوان = آب و هوای مشهد
| + | |
| − | | تاریخ بازدید = 29 ژانویه ۲۰۱۰
| + | |
| − | | ناشر = وب‌گاه [[ودربیس]]
| + | |
| − | | زبان = انگلیسی
| + | |
| − | }}</ref>
| + | |
| − | |accessdate = ژانویه ۲۰۱۰
| + | |
| − | }}
| + | |
| − | {{پاک‌کن}}
| + | |
| − | | + | |
| − | == نمای شهر ==
| + | |
| − | [[File:کوهسنگی مشهد.jpg|thumb|بندانگشتی|چپ|270px|کوهسنگی مشهد]]
| + | |
| − | [[File:کوهستان پارک مشهد.jpg|thumb|کوهستان پارک مشهد]]
| + | |
| − | <gallery>
| + | |
| − | [[File:عکسی از مشهد.jpg|thumb|بندانگشتی|چپ|270px|عکسی از مشهد]]
| + | |
| − | </gallery>
| + | |
| − | | + | |
| − | === دیدنی‌ها ===
| + | |
| − | از دیدنی‌های داخل شهر مشهد و اطراف آن می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
| + | |
| − | اماکن زیارتی:[[مسجد گوهرشاد]]، [[مسجد هفتاد و دو تن (شاه سابق)|مسجد هفتاد و دو تن]]، [[مصلی (طرق)|مصلی طرق]]
| + | |
| − | {{سخ}}
| + | |
| − | از دیگر مراکز دیدنی شهر مشهد می‌توان به [[موزه‌های آستان قدس رضوی]] (که خود شامل چندین موزه است) اشاره کرد.
| + | |
| − | {{سخ}}
| + | |
| − | اماکن باستانی:از سناباد و توس قدیم آثار تاریخی زیادی بر جای نمانده است.(هم اکنون شهر توس در حال یازسازی است) [[چهار طاقی بازه هور]] از قدیمی‌ترین بناهای موجود در محدودهٔ شهر است که زمان ساخته‌شدنش را قرن سوم میلادی تخمین می‌زنند.
| + | |
| − | {{سخ}}
| + | |
| − | اماکن تاریخی: [[آرامگاه نادرشاه]]، [[آرامگاه فردوسی]]، [[ایستگاه راه‌آهن مشهد|ایستگاه راه آهن]]،
| + | |
| − | {{سخ}}
| + | |
| − | پارک‌ها: پارک [[کوهسنگی (مشهد)|کوهسنگی]]، [[بوستان ملت (مشهد)|پارک و شهربازی ملت]]، [[کوهستان پارک شادی]]، باغ وحش و پارک جنگلی وکیل‌آباد
| + | |
| − | {{سخ}}
| + | |
| − | پارکهای آبی: [[سرزمین موجهای آبی]]، [[پارک آبی ایرانیان]]، پارک ساحلی آفتاب، [[سرزمین موجهای خروشان]](درحال ساخت) و [[پارک آبی شهر رویایی پدیده]](درحال ساخت)
| + | |
| − | {{سخ}}
| + | |
| − | ییلاقات: [[شاندیز]] و [[طرقبه]]، [[زشک]]، [[نغندر]]، [[جاغرق]]، منطقه ییلاقی خور (قزلق) و منطقه ییلاقی سررود در شمال غربی مشهد، [[چالی دره]]، [[پارک جنگلی وکیل‌آباد]]، [[بوستان ملت]]، [[آبشار اخلمد]] و [[روستای کنگ (ماسوله دوم)|کنگ (ماسوله‌ای کوچک)]]، [[آبشار ارتکند]]، پارک جنگلی [[نه دره]] در دو کیلومتری جنوب مشهد، منطقه دیدنی [[فریزی]]، [[سد ارداک]]، [[هفت حوض]]، [[چشمه گیلاس]]، [[چشمه گراب]]
| + | |
| − | {{سخ}}
| + | |
| − | مراکز خرید: [[بازار رضا (مشهد)|بازار رضا]]، [[مجتمع تجاری پروما]]،[[بازار بین‌المللی مشهد|بازار بین‌المللی]]، [[بازار خیام]]، [[مجتمع آلتون]] و [[الماس شرق|مجتمع تجاری الماس شرق]] و [[مجتمع تجاری وصال]]، [[بازار بعثت طرقبه]]
| + | |
| − | | + | |
| − | [[میل اخنگان]]، [[گنبد خشتی]]، [[گنبد هارونیه]] مدرسه عباسقلی خان
| + | |
| − | | + | |
| − | === معماری و شهرسازی ===
| + | |
| − | [[پرونده:Mashhadplan.jpg|چپ|انگشتدان|400px|[[طرح‌های شهری|طرح جامع]] شهر مشهد در سال [[۱۳۵۲]] خورشیدی.]]
| + | |
| − | | + | |
| − | خیابان، میدان و ساختمانهای دولتی سه عامل هدایت توسعه شهر را به عهده داشته‌اند. شهر دارای دو مرکز اصلی است.
| + | |
| − | | + | |
| − | توسعه شهر در دهه ۱۳۲۵ تا ۱۳۳۵ در جنوب غربی و غرب صورت گرفت. راه آهن و فرودگاه تأثیر زیادی بر چگونگی هدایت توسعه داشته‌اند. در دهه ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۵، جاده جدید تهران باعث توسعه شهر به سمت جنوب گردید. از سال ۴۵ به بعد توسعه شهر منطبق با [[طرح جامع]] هدایت شده‌است. در سال ۱۳۵۵ محور اصلی جامعه سنتو، [[دانشگاه فردوسی]] و [[پارک ملت]] توسعه شهر را به سمت غرب تشدید نمودند. این شهر قرار بود به دو قسمت مذهبی - سنتی (مشهد شرقی یا رضوی) و توریستی - مدرن (مشهد غربی یا پهلوی) تقسیم شود، که با انقلاب اسلامی ناکام ماند. در دوره شهرداری [[محمد پژمان|شهردار پژمان]] این امر با پاره‌ای تغییرات انجام گردید و [[شهرستان طرقبه شاندیز|شهرستان طرقبه-شاندیز]] به عنوان شهر توریستی مشهد معرفی گردید.
| + | |
| − | ساختار کالبدی شهر به صورت قطاعی است. مراکز تجاری و خدماتی در اطراف حرم و قطاع غربی تمرکز یافته‌اند و واحدهای مسکونی در دو محور غرب و شرق قرار دارند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://urbanism.mashhad.ir/module-pagesetter-viewpub-tid-3-pid-31.html| عنوان = معماری و شهرسازی مشهد| ناشر = پایگاه جامع اینترنتی شهرداری مشهد | زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | == فضای سبز ==
| + | |
| − | [[پرونده:Mellat-park-mashhad-05.jpg|بندانگشتی|چپ|270px|دریاچهٔ یخ زدهٔ [[بوستان ملت (مشهد)|بوستان ملت مشهد]] در صبح یک روز زمستانی]]
| + | |
| − | از جمله پارکهای محبوب و مورد توجه مردم شهر مشهد، می‌توان به [[بوستان ملت (مشهد)|پارک ملت]]، [[پارک بانوان]] (حجاب)، [[باغ ملی مشهد|باغ ملی]]، پارک بزرگ وحدت، امام رضا (گلشهر)، کوهستان پارک شادی، پارک رازی (قره خان)، پارک امت، پارک محلی مطهر، پارک پردیس قائم، پارک میرزا کوچک خان، پارک خورشید و پارک کوهسنگی اشاره کرد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://e.mashhad.ir/index.php?module=pagesetter&tid=10&filter=officialCenter^sub^43| عنوان = بانک اطلاعات شهر مشهد| زبان = فارسی}}</ref> پارک خورشید، اولین پارک مشهد است که در آن زمین فوتبال ساحلی و زمین والیبال ساحلی، با ابعاد استاندارد، ایجاد شده است؛ گفتنی است که روشنایی آلاچیق‌های این پارک از سلولار خورشیدی تامین می‌گردد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://news.mashhad.ir/module-pagesetter-viewpub-tid-4-pid-8433.html| عنوان = پایگاه اطلاع رسانی شهر مشهد مقدس| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | === پارکهای جنگلی ===
| + | |
| − | از جمله پارکهای جنگلی مهم، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
| + | |
| − | | + | |
| − | ==== پارک بزرگ انقلاب (پارک جنگلی طرق) ====
| + | |
| − | پارک بزرگ جنگلی طرق در حاشیه جنوب شرق مشهد، در نزدیکی پلیس راه، یکی از بزرگترین اماکن در اسکان و ارائه خدمات گردشگری به شهروندان و زائران است.
| + | |
| − | این پارک در سال ۱۳۴۰ احداث شده، و در سال ۱۳۷۹ بازپیرایی گردیده‌است.
| + | |
| − | احیاء و بهسازی این پارک وسیع که در مدخل ورودی شهر از مسیر تهران قرار دارد، و ایجاد فضاهای تفریحی، فرهنگی، ورزشی و تجاری با ۲۱۰ [[هکتار]] فضای جنگلی و ۱۱۲ هزار [[متر مربع]] فضاهای عمرانی در ۳ پارک در دستور کار شهرداری مشهد قرار گرفته است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://zone7.mashhad.ir/module-pagesetter-viewpub-tid-9-pid-17.html| عنوان = پارک جنگلی طرق| ناشر = سایت شهرداری مشهد| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | ==== پارک جنگلی وکیل آباد ====
| + | |
| − | پارک جنگلی وکیل آباد نزدیکترین ییلاق عمومی مشهد است که در فاصله ۸ کیلومتری شمال غرب مشهد قرار گرفته و بلوار عریض وکیل آباد - میدان آزادی را به روستا و پارک جنگلی وکیل آباد متصل می‌نماید. مساحت وکیل آباد بیش از ۷۰ [[هکتار]] و دارای رودخانه فصلی است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=146821| عنوان = پارک جنگلی وکیل آباد| ناشر = سایت تبیان| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | ===== باغ وحش وکیل آباد =====
| + | |
| − | در جنوب غربی مشهد و هم جوار با پارک جنگلی وکیل آباد، [[باغ وحش وکیل آباد]]، تنها باغ وحش مشهد و استان خراسان رضوی قرار دارد؛ این باغ وحش دارای حیوانات گوشتخوار، علف‌خوار، آبزی، خزنده و پرندگان مختلف است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://razavi-chto.ir/?portal=MainPortal&modules=pages&ref=92| عنوان = اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | == تقسیمات شهری ==
| + | |
| − | === مناطق شهری ===
| + | |
| − | مشهد حدود 560 [[کیلومتر مربع]] وسعت دارد. این شهر دارای ۱۳ منطقه شهری است.
| + | |
| − | [[پرونده:Khayam_-_Mashhad.jpg|چپ|انگشتدان|300px|سراسرنمای سه‌راه خیام مشهد]]
| + | |
| − | | + | |
| − | === شهرکهای اطراف مشهد ===
| + | |
| − | [[شهرک صنعتی]] مکانی است دارای محدوده و مساحت معین برای استقرار مجموعه‌ای از واحدهای صنعتی، پژوهشی و فن‌آوری، و خدمات پشتیبانی ازقبیل طراحی مهندسی، آموزشی، اطلاع‌رسانی مشاوره‌ای، بازرگانی، که تمام یا پاره‌هایی از امکانات زیربنایی و خدمات ضروری را به نوع و وسعت شهرک و ترکیب فعالیتهای آن در اختیار واحدهای مذکور قرار می‌دهد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.khorasaniec.ir/show=41| عنوان = شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی| زبان = فارسی}}</ref>{{سخ}}
| + | |
| − | | + | |
| − | شهرک گلبهار، بینالود، طوس، کاویان، کلات، ماشین‌سازی، باغچه و ناحیهٔ امان‌آباد مشهد، جزو شهرکهای صنعتی اطراف این شهر محسوب می‌شوند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.khorasaniec.ir/city=9| عنوان = شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | === شهرکهای مشهد ===
| + | |
| − | در مشهد، شانزده شهرک وجود دارد:
| + | |
| − | * [[شهرک نوفل لوشاتو]]
| + | |
| − | * [[شهرک ابوذر]]
| + | |
| − | * [[شهرک انقلاب]]
| + | |
| − | * [[شهرک بهارستان]]
| + | |
| − | * [[شهرک گلشهر]]
| + | |
| − | * [[شهرک شهید رجایی (مشهد)]]
| + | |
| − | * [[شهرک شهید بهشتی (مشهد)]]
| + | |
| − | * [[شهرک رضوی]]
| + | |
| − | * [[شهرک باهنر]]
| + | |
| − | * [[شهرک آزادگان]]
| + | |
| − | * [[شهرک طرق]]
| + | |
| − | * [[شهرک لشکر]]
| + | |
| − | * [[شهرک غرب (قاسم‌آباد)]]
| + | |
| − | * [[الهیه (مشهد)]]
| + | |
| − | * [[شهرک مهرگان]]
| + | |
| − | * [[شهرک قدس (مشهد)]]
| + | |
| − | | + | |
| − | == سیاست ==
| + | |
| − | === شورای شهر مشهد ===
| + | |
| − | '''کمیته‌های نظارتی: '''<ref name="پایگاه اطلاع رسانی شورای اسلامی شهر مشهد">[http://shora.mashhad.ir/index.php پایگاه اطلاع رسانی شورای اسلامی شهر مشهد]،</ref>
| + | |
| − | * کمیته نظارتی شمال غرب
| + | |
| − | * کمیته نظارتی شمال شرق
| + | |
| − | * کمیته نظارتی جنوب غرب
| + | |
| − | * کمیته نظارتی جنوب شرق
| + | |
| − | | + | |
| − | '''کمیسیونها: '''<ref name="پایگاه اطلاع رسانی شورای اسلامی شهر مشهد">[http://shora.mashhad.ir/index.php پایگاه اطلاع رسانی شورای اسلامی شهر مشهد]،</ref>
| + | |
| − | * کمیسیون فرهنگی و اجتماعی
| + | |
| − | * کمیسیون امور فنی، عمرانی
| + | |
| − | * کمیسیون حمل و نقل و ترافیک
| + | |
| − | * کمیسیون خدمات شهری و محیط زیست
| + | |
| − | * کمیسیون برنامه و بودجه و امور اداری
| + | |
| − | * کمیسیون مشارکت‌های کلان اقتصادی
| + | |
| − | | + | |
| − | === شهرداری مشهد ===
| + | |
| − | {{اصلی|شهرداری مشهد}}
| + | |
| − | شهردار کنونی شهر مشهد صولت مرتضوی است. بودجه شهرداری مشهد در سال ۱۳۹۱ بالغ بر ۵۷۸۴ هزار میلیارد تومان است.<ref name=bodget>[http://www.mashhadnews.org/Pages/News-652.aspx رییس شورای شهر مشهد:رسانه‌ها هر جا تخلف دیدند، فریاد بزنند]</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | ==== حوزهٔ شهردار ====
| + | |
| − | ''حوزهٔ شهردار''، حوزهٔ زیر نظر شخص [[شهردار]] مشهد و به منظور ایجاد هماهنگی و اعمال مدیریت در واحدهای حوزهٔ شهردار و نیز اعمال نظارت و کنترل مجموعه واحدهای شهرداری بویژه مدیران مناطق تشکیل شده است. میزان اختیارات و مسئولیتهای این حوزه از سوی شهردار وقت طی ابلاغ داخلی تعیین و مشخص می‌گردد.<ref name="پورتال شهرداری مشهد">[http://e.mashhad.ir/module-pagesetter-viewpub-tid-3-pid-179.html پورتال شهرداری مشهد]، بخش درباره حوزه شهردار.</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | ==== شهرداری منطقه سه ====
| + | |
| − | ''شهرداری منطقه سه''، شهر مشهد از نظر تقسیمات شهرداری به ۱۳ منطقه تقسیم می‌شود. در این میان منطقه سه شهرداری با توجه به موقعیت و وجود عناصر و فضاهای مهم خدماتی، یکی از مناطق با اهمیت شهر مشهد به شمار می‌آید. این منطقه از سویی به دلیل دارا بودن فضاهایی مهمی که دارای عملکرد شهری، منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای و از سوی دیگر به دلیل افزایش جمعیت و وجود اراضی بایر و خالی قابل توجه که در بافت شهری آن وجود دارد، از جنبه‌های گوناگون حائز اهمیت است. همچنین اراضی واقع در شمال این منطقه به عنوان یکی از محدوده‌های مهم حاشیه نشین در شهر مشهد به شمار می‌آیند. تمامی این موارد همگی مبین اهمیت و جایگاه ویژه این منطقه در مقایسه با سایر مناطق شهری مشهد می‌باشد براساس آمار موجود جمعیت این منطقه در سال ۱۳۸۹ بالغ بر ۳۴۱۳۱۳ نفر است که ۱۴٫۰۶ درصد از جمعیت شهر مشهد را شامل می‌شود وسعت این منطقه ۲۶۳۲۶۰۲۰ متر مربع است که تراکم جمعیت آن برابر ۱۲۹٫۶ نفر در هکتار می‌باشد از نظر جمعیت و تراکم آن منطقه سه شهرداری مشهد به ترتیب در رده دوم و چهارم مناطق سیزدهگانه مشهد قرار دارد.<ref name="پورتال شهرداری مشهد">[http://zone3.mashhad.ir پورتال شهرداری منطقه سه مشهد]، بخش درباره منطقه سه شهرداری.</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | == اقتصاد ==
| + | |
| − | {| cellpadding="4" border="0" style="float: right; margin: 0em 0em 1em 1em; width: 250px; border: 1px #bbbbbb solid; border-collapse: collapse; font-size: 85%;"
| + | |
| − | |- bgcolor=#ff8888
| + | |
| − | | colspan="2" align="center" | '''الگوهای کشت زعفران در جهان'''
| + | |
| − | |- style="background:#FFFFFF; color:#111111;" align="center"
| + | |
| − | | colspan="2" | [[پرونده:Saffron crocus sativus modern world production.png|وسط|250px|A map showing the primary saffron-producing nations.]]{{سخ}}<center>نقشه کشورهای اولیه تولید کننده زعفران.</center>
| + | |
| − | |- bgcolor=#ffeeee
| + | |
| − | | style="width:10px; height:10px; background:#800000;" | || — مناطق عمده.
| + | |
| − | |- bgcolor=#ffeeeeits all bullshit.e="width:10px; height:5px; background:#ff0۰۰۰;" | || — مناطق عمده.
| + | |
| − | |- bgcolor=#ffeeee
| + | |
| − | | style="width:10px; height:10px; background:#ff5555;" | || — مناطق کوچک رو به رشد.
| + | |
| − | |- bgcolor=#ffeeee
| + | |
| − | | style="width:10px; height:10px; background:#ffaeae;" | || — مناطق دارای تولید اندک.
| + | |
| − | |- bgcolor=#ffeeee
| + | |
| − | | style="width:10px; height:10px; background:#8080ff;" | || — مراکز تجاری عمده (فعلی).
| + | |
| − | |- bgcolor=#ffeeee
| + | |
| − | | style="width:10px; height:10px; background:#97cbff;" | || — مراکز تجاری عمده (در گذشته).
| + | |
| − | |}
| + | |
| − | | + | |
| − | [[پرونده:SaffMHD.jpg|چپ|انگشتدان|300px|فروش زعفران در بازارهای مشهد]]
| + | |
| − | اقتصاد مشهد بیشتر بر روی [[زعفران]]، [[زرشک]]، [[نبات]]، [[آجیل]] و [[خشکبار]] و همچنین [[چرم]] صنعتی (به صورت زینتی) و صنعت [[فرش]] قرار دارد، و از سویی مشهد دومین قطب تولید [[خودرو]] در ایران است.<ref name="Auto9D-23">{{یادکرد وب| نشانی = http://city.imo.org.ir/showcity.aspx?code=411&code2=19| عنوان = وزارت کشور، مرجع شهرهای ایران| زبان = فارسی}}</ref> به علاوه نباید از درآمدزایی ناشی از [[زیارت|زائران]] حرم رضوی و [[جهانگرد|توریست‌ها]] غافل شد.
| + | |
| − | از دیگر محصولات مهم [[کشاورزی]] مشهد [[غلات]]، [[چغندر قند]] و [[جالیز|محصولات جالیزی]] می‌باشند.
| + | |
| − | | + | |
| − | از صنایع موجود در مشهد می‌توان به [[صنایع غذایی]]، [[پوشاک]]، چرم، تولید [[مصالح ساختمانی]]، صنایع فلزی و [[صنایع دستی]] نیز اشاره کرد که از این میان حدود ۴۰ درصد صنایع مشهد متعلق به صنایع غذایی، صنایع فلزی و صنایع دستی است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://razavi-chto.ir/?portal=MainPortal&modules=pages&ref=89| عنوان = اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | مشهد تنها در فصل تابستان سال ۱۳۸۹ پذیرای بیش از ۱۳ میلیون مسافر بوده‌است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.mashreghnews.ir/fa/news/6918/ورود-13ميليون-زائر-در-تابستان-به-مشهد| عنوان = به نقل از مشرق نیوز | زبان = فارسی}}</ref> آمار نشان می‌دهد وجود آرامگاه [[علی بن موسی الرضا]] در مشهد موجب شده است که به طور میانگین هر ایرانی، هر سه سال یک‌بار به مشهد سفر کند. مساحت شهر مشهد درآخرین تغییرات سال ۱۳۹۲ حدود ۵۶۰ کیلومتر مربع می‌باشد.{{مدرک}}
| + | |
| − | | + | |
| − | === صنایع ===
| + | |
| − | [[صنایع غذایی]]، [[نساجی]]، شیمیایی و [[کانی]] غیرفلزی و صنایع قطعه‌سازی و فولاد کشاورزی از عمده‌ترین صنایع مشهد به شمار می‌آیند.
| + | |
| − | | + | |
| − | شهر مشهد به جهت موقعیت مذهبی، صنعتی و اقتصادی بعد از [[تهران]] دومین شهر بزرگ و پر جمعیت ایران محسوب می‌شود. مشهد را چون بر سر [[راه ابریشم]] (بین شرق و غرب و [[راه ادویه]] بین شمال و جنوب در [[آسیای میانه]] و [[اقیانوس هند]] واقع است، می‌توان پایتخت اقتصادی و مرکز مبادلات میان قاره‌ای آسیای میانه نامید. در جغرافیای [[جهانگردی]]، مکان‌های مذهبی به عنوان نیرومندترین قطب جذب مسافران شناخته شده‌است و در ایران شهر مشهد بزرگترین زیارتگاه محسوب می‌شود. همه ساله میلیون‌ها زائر از سراسر ایران و [[کشورهای اسلامی]] برای [[زیارت]] [[حرم علی بن موسی‌الرضا]] به این شهر می‌روند. [[آستان قدس رضوی]] از عظیم‌ترین و با شکوه‌ترین اماکن مذهبی ایران و جهان به شمار می‌رود که در آن [[دین]] و [[هنر اسلامی]] به هم پیوند خورده‌است. در این محل، چه بسا که [[هنرمند|هنرمندان]]، عمرشان را برای ساختن [[مناره]] یا ایجاد [[محراب|محرابی]] به پایان رسانده باشند.
| + | |
| − | | + | |
| − | مشهد دومین قطب تولید خودرو در ایران است.<ref name="Auto9D-23"/>
| + | |
| − | [[پرونده:PromaSC.jpg|بندانگشتی|چپ|300px|مجتمع تجاری پروما]]
| + | |
| − | | + | |
| − | مشهد یکی از قطب‌های اصلی تولید [[چرم]] در ایران بشمار می‌آید و [[کارخانه|کارخانه‌هایی]] نظیر ''چرم مشهد'' در این شهر قرار دارند.
| + | |
| − | همچنین در سالهای اخیر [[سرمایه‌گذاری]] در بخش پروژههای کلان اداری-تجاری رونق یافته‌است.
| + | |
| − | | + | |
| − | مشهد با دارا بودن بیش از نیمی از هتلهای کشور، قطب مهم توسعه گردشگری ایران محسوب می‌شود و برگزاری نمایشگاههای گردشگری موجب افزایش آشنایی مردم و بازدیدکنندگان با قابلیتهای استان خراسان رضوی و از جمله مشهد در این بخش می‌شود.
| + | |
| − | | + | |
| − | === انرژی فسیلی ===
| + | |
| − | نیروگاه [[نیروگاه مشهد]]، [[نیروگاه طوس]]، [[نیروگاه فردوسی]]، [[نیروگاه بادی بینالود]] و [[نیروگاه سیکل ترکیبی شریعتی]] از مهمترین نیروگاه‌های شهر مشهد هستند.
| + | |
| − | | + | |
| − | === مراکز تجاری ===
| + | |
| − | از مراکز بزرگ تجاری این شهر می‌توان به [[زیست‌خاور]]، [[یاقوت مصلی]]، [[الماس شرق]]، [[وصال]]، [[پروما]]، [[تابان]]، [[کیان سنتر]]، [[بازار رضا (مشهد)|بازار رضا]]، آفتاب، گوهرشاد، بازار مرکزی، شهر شب، مجتمع تک، مجتمع تابان، رویال سنتر، قسطنطنیه، ونک، شهدا، مجد و کوهسنگی اشاره کرد.
| + | |
| − | به دلیل وجود جاذبه‌های فراوان تاریخی-مذهبی و فرهنگی در مشهد، درحال حاضر نیمی از [[هتل|هتل‌ها]] و [[هتل‌آپارتمان|هتل‌آپارتمان‌های]] ایران در شهر مشهد قرار دارند.
| + | |
| − | | + | |
| − | [[نمایشگاه بین‌المللی مشهد]] امروزه به‌عنوان بزرگترین و فعالترین نمایشگاه بین‌المللی تجاری در ایران بعد از نمایشگاه بین‌المللی تجاری تهران فعالیت می‌کند. مشهد بعلت هم‌جواری با کشورهای [[آسیای میانه]] و موقعیت صنعتی سالانه میزبان ده‌ها نمایشگاه بین‌المللی است. در حال حاضر مدیریت سایت رسمی نمایشگاههای ایران به عهده نمایشگاه مشهد است.
| + | |
| − | | + | |
| − | === پیشینه قالی مشهد ===
| + | |
| − | [[قالی‌بافی]] در شهر مشهد حدود پنج قرن قدمت دارد. یکی از قدیمی‌ترین فرش‌های مشهد که موجود است، نوعی فرش نماز ([[سجاده]]) است که توسط [[شاه طهماسب]] به سلیمان باشکوه در سال ۱۵۵۶ هدیه شده است. این فرش‌ها در سه درجه کیفیتی در کارگاه سلطان ابراهیم میرزا، فرزند سام میرزا، و برادرزاده شاه طهماسب، ساخته می شده است. یکی از انواع درجه یک آن تا چند سال پیش در لندن بود و به اعتقاد برخی در حال حاضر در اختیار کلکسیونر معروف، شیخ سعود آل ثانی قطری است. تعدادی از نمونه‌های درجه دوم و سوم هنوز در موزه [[سرای توپقاپی|توپکاپی]] موجود می‌باشند.
| + | |
| − | | + | |
| − | در قرن ۱۹ و ۲۰ محبوبیت [[قالی مشهد]] به حدی رسید که از آن علاوه بر استفاده در داخل کشور، برای صادرات نیز بهره می‌جستند؛ الیاف پشمی به کار رفته در این فرش‌ها به شدت صیقل داده می‌شدند تا رنگ را بهتر به خود جذب کنند، اما این عمل از دیگر سو باعث کاهش عمر فرش‌ها نیز می‌گشت، و این عاملی بود که تصویر بدی از قالی مشهد در اذهان شکل گیرد، تا جایی که [[صادرات]] این فرش به [[اروپا]] به طور چشمگیری کاهش یافت؛ متاسفانه قالی‌های به‌جای‌مانده از آن دوران نیز همگی در معرض فرسایش قرار دارند...<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.persiancarpetguide.com/sw-asia/Rugs/Persian/Mashad/Mashhad.htm| عنوان = Mashad Rugs: Guide to Mashhad Carpet | زبان = انگلیسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | == جمعیت‌شناسی ==
| + | |
| − | [[پرونده:Mashhad Population Change.jpg|بندانگشتی|چپ|۲۵۰ px|<small>تغییرات جمعیت مشهد بین سالهای ۱۳۳۵ تا ۱۳۸۵ هجری شمسی</small><ref name="StatisticalMag">جمعیت شهرهای موجود کشور و متوسط رشد سالانه آنها به ترتیب حروف الفبا، نشریات مرکز آمار ایران</ref>]]
| + | |
| − | شهر مشهد، در سدهٔ اخیر از رشد جمعیت بالایی برخوردار بوده‌است. در نخستین [[سرشماری]] رسمی ایران که در سال ۱۳۳۵ انجام گرفت، این شهر، با ۲۴۱٬۹۸۹ نفر جمعیت پس از شهرهای [[تهران]]، [[تبریز]] و [[اصفهان]]، چهارمین شهر پرجمعیت ایران بود. در سرشماری بعدی و در سال ۱۳۴۵، این شهر پس از تهران و اصفهان، جایگاه سوم را در بین شهرهای ایران داشت. در سرشماری سال ۱۳۵۵، مشهد، پس از تهران، دومین شهر پرجمعیت ایران بود و تا آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۰، همین جایگاه را داشته‌است.<ref name="StatisticalMag"/>
| + | |
| − | | + | |
| − | براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ خورشیدی، جمعیت شهر مشهد در این سال، بالغ بر ۲،۷۴۹،۳۷۴ تن بوده‌است.<ref name="آمار"/>
| + | |
| − | | + | |
| − | {{پاک‌کن}}
| + | |
| − | {{هرم جمعیتی
| + | |
| − | |width=55%
| + | |
| − | |maxvalue=۱۹۱۰۰۰
| + | |
| − | |bg=rgb(۱۰۰٪,۱۰۰٪,۱۰۰٪)
| + | |
| − | |border=0
| + | |
| − | |عنوان=هرم جمعیتی مشهد در سال ۱۳۸۵<ref name="amariran">{{یادکرد وب
| + | |
| − | | نشانی = http://www.sci.org.ir/content/userfiles/_census85/census85/natayej/township/Os09.xls
| + | |
| − | | عنوان = نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵
| + | |
| − | | تاریخ بازدید = 29 ژانویه ۲۰۱۰
| + | |
| − | | ناشر = درگاه ملی آمار ایران
| + | |
| − | | زبان =
| + | |
| − | }}</ref>
| + | |
| − | |barcolor=rgb(۰٪,۰٪,۱۰۰٪)
| + | |
| − | |۶۵+|۶۶۷۹۸|۶۱۸۵۷
| + | |
| − | |۶۰-۶۴|۳۰۳۱۸|۲۸۶۹۷
| + | |
| − | |۵۵-۵۹|۳۴۳۲۱|۳۴۶۹۳
| + | |
| − | |۵۰-۵۴|۵۷۲۱۶|۵۵۰۴۲
| + | |
| − | |۴۵-۴۹|۷۴۵۳۷|۷۱۸۳۴
| + | |
| − | |۴۰-۴۴|۸۵۵۷۳|۸۳۰۳۰
| + | |
| − | |۳۵-۳۹|۱۰۰۴۷۱|۹۸۸۰۳
| + | |
| − | |۳۰-۳۴|۱۱۵۵۱۹|۱۱۰۳۱۱
| + | |
| − | |۲۵-۲۹|۱۵۳۷۵۲|۱۵۰۰۳۲
| + | |
| − | |۲۰-۲۴|۱۷۸۲۱۹|۱۹۰۰۳۱
| + | |
| − | |۱۵-۱۹|۱۷۳۹۳۷|۱۷۳۹۳۷
| + | |
| − | |۱۰-۱۴|۱۳۳۶۴۲|۱۲۸۱۴۵
| + | |
| − | |۵-۹|۱۲۰۹۷۸|۱۱۶۶۱۴
| + | |
| − | |۰-۴|۱۲۲۲۸۹|۱۱۶۵۹۶
| + | |
| − | }}
| + | |
| − | {{پاک‌کن}}
| + | |
| − | | + | |
| − | ;نظرسنجی سال ۱۳۸۹
| + | |
| − | طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش [[شورای فرهنگ عمومی]] در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه گیری شد در مشهد به قرار زیر بود:<ref>فهرست نویسی پیش از انتشار کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران * شماره کتابشناسه ملّی:۲۸۹۰۶۹۰ *عنوان و نام پدیدآورنده:طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی)</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | {{bar box
| + | |
| − | |title= اقوام کلانشهر مشهد
| + | |
| − | |titlebar=#ddd
| + | |
| − | |left1=قومیت
| + | |
| − | |right1=درصد
| + | |
| − | |float=right
| + | |
| − | |bars=
| + | |
| − | {{bar percent|[[فارس]]|gold|۹۳٫۵}}
| + | |
| − | {{bar percent|[[ترک]]|red|۳٫۴}}
| + | |
| − | {{bar percent|[[شمالی]]|purple|۰٫۵}}
| + | |
| − | {{bar percent|[[کرد]]|blue|۱٫۵}}
| + | |
| − | {{bar percent|[[عرب]]|green|۰٫۵}}
| + | |
| − | {{bar percent|[[سایر]]|grey|۰٫۵}}
| + | |
| − | }}
| + | |
| − | {{-}}
| + | |
| − | | + | |
| − | == فرهنگ و هنر ==
| + | |
| − | === سینما، تئاتر و نگارخانه‌ها ===
| + | |
| − | [[سینما|سینماهای]] فعال شهر به ترتیب تعداد تماشاگر: هویزه، آفریقا، سیمرغ، قدس، بهمن، رسالت، الماس شرق و پیروزی می‌باشند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.mashhadinfo.ir//tafrih/sinama.htm| عنوان = پایگاه تخصصی گردشگری خراسان| زبان = فارسی}}</ref>{{سخ}}
| + | |
| − | | + | |
| − | [[نگارخانه|نگارخانه‌های]] فعال مشهد نیز عبارتند از: نگارخانه میرک، نگارخانه پارسه، نگارخانه رضوان، نگارخانه سروش، نگارخانه نارون و نگارخانه آبان.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://e.mashhad.ir/index.php?module=pagesetter&tid=10&filter=officialCenter^sub^171| عنوان = بانک اطلاعات شهروند (مشهد)| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | === فرهنگسراها ===
| + | |
| − | مشهد دارای [[فرهنگسرا|فرهنگسراها]] و مراکز فرهنگی متعددی است. برخی فرهگنسراها و نگارخانه‌های مشهد عبارتند از: خانه هنرمندان مشهد، فرهنگسرای جهاد دانشگاهی مشهد، مجتمع فرهنگی هنری امام رضا، فرهنگسرای غدیر ،فرهنگسرای بهشت، فرهنگسرای علوم و نجوم، فرهنگسرای پایداری و مرکز آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی.
| + | |
| − | | + | |
| − | === کتابخانه‌ها ===
| + | |
| − | مشهد دارای کتابخانه‌های زیادی است که در زیر به ۳۲ مورد از مهمترین کتابخانه‌های این شهر اشاره می‌شود:{{سخ}}
| + | |
| − | [[کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.aqlibrary.org/index.php/fa/| عنوان = پایگاه اینترنتی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی| زبان = فارسی}}</ref> به عنوان یکی از بزرگترین و جامع ترین کتابخانه‌های ایران شامل کتابخانه مرکزی، ۱۰ کتابخانه تخصصی و ۱۷ کتابخانه وابسته در شهر مشهد با مجموع ۲۲۹۵۴۲۸۷ منبع اطلاعاتی از جمله ۳۶۳۴۵۰۸ کتاب چاپی و ۱۴۱۴۸۱ کتاب نفیس خطی و چاپ سنگی و نیز با داشتن ۵۵۰۰۰۰ نفر عضو، متشکل از آقایان و بانوان و نیز فضای مطالعاتی بالغ بر ۹۳۱۶۴ متر مربع.
| + | |
| − | سایر کتابخانه‌ها: کتابخانه امامین همامین، کتابخانه آیت الله العظمی خویی، کتابخانه باقر العلوم، کتابخانه تخصصی دفاع مقدس، کتابخانه ثارالله، کتابخانه حضرت ابوالفضل، کتابخانه دکتر شریعتی، کتابخانه دهخدا، کتابخانه راشد اتوبوسرانی، کتابخانه رضوی، کتابخانه سید الشهداء، کتابخانه شهداء، کتابخانه شهید آوینی، کتابخانه شهید باهنر، کتابخانه شهید ربائی (مسجد المنتظر)، کتابخانه شهید رجائی، کتابخانه شهید فهمیده، کتابخانه شهید مدرس، کتابخانه شهید مطهری، کتابخانه شهید مفتح، کتابخانه شهید نواب صفوی، کتابخانه شهید هاشمی نژاد، کتابخانه علامه طباطبائی، کتابخانه عمومی طبرسی، کتابخانه فردوس۲، کتابخانه فردوسی، کتابخانه فرزانه جامع، کتابخانه قائمیه، کتابخانه گاما، کتابخانه مجتمع فرهنگی مهر، کتابخانه مدرسه علمیه نرجس، کتابخانه مسجد امام رضاو کتابخانه هجرت<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://e.mashhad.ir/index.php?module=pagesetter&tid=10&filter=officialCenter^sub^185| عنوان = بانک اطلاعات شهروند-کتابخانه ها| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | === نشریات ===
| + | |
| − | نشریات مهم مشهد عبارت‌اند از [[روزنامه خراسان]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.khorasannews.com/Default.aspx| عنوان = پایگاه اینترنتی روزنامه خراسان| زبان = فارسی}}</ref> و [[روزنامه قدس]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.qudsonline.ir/| عنوان = پایگاه اینترنتی روزنامه قدس| زبان = فارسی}}</ref> که در سطح کشوری منتشر می‌شوند و [[روزنامه شهرآرا]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://shahrara.com/| عنوان = پایگاه اینترنتی روزنامه شهرآرا| زبان = فارسی}}</ref> مجله که مخصوص شهر مشهد و ماهنامه طنز و کاریکاتور بچه مشد<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.bachemashad.com/| عنوان = پایگاه اینترنتی ماهنامه طنز و کاریکاتور| زبان = فارسی}}</ref> اولین ماهنامه طنز و کاریکاتور پس از انقلاب در مشهد می‌باشد.
| + | |
| − | | + | |
| − | === موزه‌ها ===
| + | |
| − | در سطح شهر مشهد حدود ۱۵ [[موزه]] مشغول فعالیت هستند. مجموعه موزه‌ها یا گنجینه‌های [[آستان قدس رضوی]] که در محدوده [[حرم علی بن موسی‌الرضا]] قرار دارد و یکی از بزرگترین موزه‌های کشور و دارای ده موزه جداگانه است، [[توس|موزه توس]] واقع در کهن‌شهر توس در کنار آرامگاه [[فردوسی|حکیم توس]]، [[آرامگاه نادرشاه|موزه نادری]] واقع در [[آرامگاه نادرشاه|باغ نادری]] در کنار آرامگاه [[نادرشاه افشار]]، [[موزه آب]]، [[موزه علوم و تاریخ طبیعی مشهد]]، [[موزه بزرگ تاریخ طبیعی خراسان]] از جمله موزه‌های سطح شهر مشهد هستند.
| + | |
| − | ;موزه مرکزی آستان قدس رضوی
| + | |
| − | | + | |
| − | هدف از ایجاد این مرکز فرهنگی در حرم علی بن موسی‌الرضا غرفه اشیای نفیس و گران بها و نادر بوده که در طی زمان توسط ارادتمندان به [[اهل بیت]] به رضا تقدیم شده‌است. این مکان پس از آخرین تغییرات در سال ۱۳۷۸ شمسی افتتاح گردید. موزه جدید هم اکنون دارای یازده موزه با موضوعات مختلف است.
| + | |
| − | | + | |
| − | طبقه همکف ساختمان به محل نگهداری و نمایش گنجینه هدایای [[علی خامنه‌ای]] اختصاص یافته‌است. این اشیاء توسط شخصیت‌های داخلی و خارجی به خامنه‌ای هدیه شده‌است.
| + | |
| − | | + | |
| − | ;موزه بزرگ خراسان رضوی
| + | |
| − | | + | |
| − | طراحان موزه بزرگ خراسان رضوی با الهام از نقشه و طرح بنای [[هارونیه]] و [[عمارت خورشید]] ساختمان موزه بزرگ خراسان رضوی را آغاز نمودند. سنگ بنای اولیه این موزه را شهرداری مشهد پی ریزی شده‌است. مکان این موزه در زمینی به وسعت ۴۹۰۰ [[متر مربع]] در بوستان کوهسنگی واقع شده و از پروژههای [[سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری]] خراسان رضوی است.
| + | |
| − | | + | |
| − | اجرای این طرح در ۱۲ طبقه و زیر بنای تقریبی ۱۸۰۰۰ متر مربع در سال ۸۲ از سوی شهرداری مشهد به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی واگذار شد که در آن بخشهای مختلفی از جمله فضاهای موزه‌ای متنوع، اتاق پژوهشگران، محل نمایش نمایش دائمی اشیاء، فضای اداری و... پیش بینی شده‌است.
| + | |
| − | | + | |
| − | ;موزه بنیاد شهید
| + | |
| − | | + | |
| − | این مکان که در فضای اداری [[بنیاد شهید]] واقع شده در ابتدای بلوار مدرس قرار دارد، و گوشه‌هایی از [[جنگ ایران و عراق]] را به نمایش می‌گذارد. بیشترین اشیای موجود، از سوی خانواده کشته‌شدگان جنگ به این موضوع اهدا شده‌است.
| + | |
| − | | + | |
| − | ;موزه مردم شناسی رباط ویرانی
| + | |
| − | | + | |
| − | این موزه با هدف معرفی جایگاه و اهمیت مشاغل سنتی و بومی مشهد در سال ۱۳۸۵ شمسی در محل [[رباط ویرانی]] از بناهای تاریخی دوره تیموری و صفوی ایجاد گردیده‌است. رباط ویرانی بنایی است سرپوشیده که در قرون و سده‌های پیشین در راه کاروان‌رو نیشابور به توس واقع بوده اما امروزه در محور گردشگری مشهد شاندیز در ویرانی ۱۹ واقع است.
| + | |
| − | | + | |
| − | ;موزه علوم و تاریخ طبیعی خراسان
| + | |
| − | | + | |
| − | سازمان آموزش و پرورش خراسان رضوی با هدف ارتقای سطح اطلاعات عموم علاقه مندان در سال ۱۳۷۷ شمسی اقدام به تاسیس موزه علوم و تاریخ طبیعی خراسان نمود. بخشی از اشیاء ارزشمند این موزه اهدایی نمونه‌هایی توسط مردم بوده‌است.
| + | |
| − | | + | |
| − | ;موزه علوم زمین
| + | |
| − | | + | |
| − | این مکان در وسعتی حدود ۴۵۰ مترمربع در سال ۱۳۸۵ شمسی به بهره‌برداری رسید که از بخشهای مختلف آن می‌توان به سالن مرکزی با تنوعی از نمونه سنگ‌ها، کانی‌ها، فسیل، مخزن با بیش از هزار نمونه، سالن نمایش فیلم و کارگاه اشاره کرد.
| + | |
| − | | + | |
| − | ;موزه تاریخ طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی
| + | |
| − | | + | |
| − | پروژه احداث موزه تاریخ طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با مساحت تقریبی ۲۰۰ [[متر]] در سال [[۱۳۸۷]] در محل اداری واقع در بلوار وکیل آباد مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این مجموعه شامل ۲۲ زیستگاه مصنوعی از جمله منطقه دشتی، کویری تپه ماهوری استپی، کوهستانی جنگلی، باتلاقی، نی زار، خور، آب‌های ساحلی و دریا است که در آن بیش از ۳۰۰ نمونهٔ [[تاکسیدرمی]] شده نظیر ۱۷ گونه [[پستاندار]]، ۱۱۰۰ گونه [[پرنده]]، ۳ گونه [[خزنده]]، ۵ نوع [[سنگواره]] و ۳۹ تابلو [[حشره|حشرات]] است.
| + | |
| − | | + | |
| − | ;گنجینه آب
| + | |
| − | | + | |
| − | این مکان در سال ۱۳۷۸ ش توسط کارشناسان آب منطقه‌ای خراسان واقع در بلوار سازمان آب افتتاح گردید. هدف از ایجاد چنین مجموعه‌ای آشنایی، بررسی و شناخت سازه‌های آبی قدیمی استان از قبیل شیوه‌های آبیاری سنتی، آداب و رسوم مرتبط با آب در مناطق مختلف، معرفی تکامل و پیشرفت صنعت آب، پل بندها، نحوه عملکرد بخدان‌ها، [[آب‌انبار|آب‌انبارها]] و [[کاریز|قنات‌ها]] و روی هم رفته ارائه اطلاعات و مستندات به علاقمندان است.
| + | |
| − | | + | |
| − | ;موزه مردم شناسی حمام مهدی قلی بیک
| + | |
| − | | + | |
| − | این موزه در کنار مقبره امیر غیاث الدین ملکشاه در ضلع غربی حرم رضوی واقع شده‌است.
| + | |
| − | | + | |
| − | ;موزه فردوسی و شاهنامه توس
| + | |
| − | | + | |
| − | ساختمان این موزه همزمان با بنیان آرامگاه فردوسی در بخشی از محوطه باغ برای [[چایخانه]] سنتی طراحی و سپس اجرا گردید. بعدها این بنا به موزه تغییر کاربری داد و در آن اشیاء مرتبط و آثار به دست آمده از توس و روزگار فردوسی برای بازدید فرهنگ دوستان به نمایش گذاشته شده‌است.
| + | |
| − | | + | |
| − | ;موزه آرامگاه نادری
| + | |
| − | | + | |
| − | این موزه در محل آرامگاه نادری در چهارراه شهدا مشهد واقع است. فضای وسیع سالن موزه دارای ویترین‌هایی است که در آن بیشتر اقلام جنگی و جنگاوری از عصر [[افشاریه]] و [[قاجار]] در معرض دید عموم قرار گرفته‌است.
| + | |
| − | | + | |
| − | ;موزه حوضخانه هزاردستان
| + | |
| − | | + | |
| − | این مکان با وسعتی معادل ۳۵۰ [[متر مربع]] در اواسط راسته بازار جنت واقع گردیده و پیش از تغییر کاربری به حوضخانه بخشی از یک خانه مسکونی در محله قدیمی سراب قرار داشته‌است. هدف از ایجاد چنین فضای سنتی ارائه و بازشناخت فرهنگ غنی ایرانی اسلامی به گردشگران داخلی و خارجی و زائران آرامگاه رضا است.
| + | |
| − | | + | |
| − | == مکان‌های مذهبی ==
| + | |
| − | [[پرونده:402px-Mashad masjed khiyaboon-dorost.jpg|چپ|انگشتدان|240px|مسجد ملاحیدر - مشهد]]
| + | |
| − | [[پرونده:Momen Loghman Mosque - Mashhad (By R.Boroujerdi).jpg|راست|انگشتدان|220px|مسجد حوض لقمان - مشهد]]
| + | |
| − | | + | |
| − | مهمترین اماکن مذهبی شهر مشهد که مهمترین مکان مذهبی ایران نیز هست، [[حرم علی بن موسی‌الرضا]] است. سالانه حدود ۳۰ تا ۳۵ میلیون نفر به زیارت این حرم می‌روند.{{سخ}}
| + | |
| − | دیگر [[مسجد|مسجدها]]، [[حسینیه|حسینیه‌ها]] و [[امامزاده|امامزاده‌ها]] از جمله مکان‌های مذهبی هستند که دارای زیارت کنندگان فراوانی هستند.{{سخ}}[[مسجد جامع گوهرشاد]] واقع در محدوده حرم رضوی، [[مسجد هفتاد و دو تن (شاه سابق)|مسجد هفتاد و دوتن]]، [[مسجد کرامت (مشهد)|مسجد و حسینیه کرامت]]، [[امامزاده ناصر و یاسر]] و [[آرامگاه امامزاده یحیی|آرامگاه امامزاده یحیی بن زید]]، [[اباصلت هروی|آرامگاه خواجه اباصلت]]، آرامگاه خواجه مراد، [[آرامگاه پیر پالاندوز]]، آرامگاه [[حسنعلی نخودکی اصفهانی|شیخ نخودکی]]، [[گنبد خشتی]]، [[گنبد سبز]]، [http://zone3.mashhad.ir/portal_content/510128-آرامگاه-خواجه-ربیع.html آرامگاه خواجه ربیع] از جمله مکان‌های مذهبی مشهد هستند.
| + | |
| − | {{پاک کن}}
| + | |
| − | | + | |
| − | == مکان‌های ورزشی ==
| + | |
| − | مشهد دربردارندهٔ مجموعه‌ها و اماکن ورزشی بسیار و چندین پیست ورزشی است که در ادامه به انها اشاره شده است:
| + | |
| − | | + | |
| − | === مجموعه‌های ورزشی ===
| + | |
| − | مجموعه‌های ورزشی [[ورزشگاه تختی مشهد]]، مجموعه‌های ورزشی آستان قدس رضوی، مجتمع فرهنگی ورزشی یاس، استخرهای ارمغان، کاظمیان، هلال احمر و شهید بهشتی، مجموعه ورزشی موجهای آبی را می‌توان بعنوان نمونه یاد کرد. گفتنی است در سال ۱۳۹۰ بزرگترین مجموعه آبی سرپوشیده طبقاتی آسیا با نام پارک ساحلی آفتاب در مشهد افتتاح گردید.
| + | |
| − | | + | |
| − | === استادیوم‌های ورزشی ===
| + | |
| − | در این بخش می‌توان [[استادیوم ثامن]]، ورزشگاه امام رضا و استادیوم تختی را نام برد.
| + | |
| − | | + | |
| − | [[ورزشگاه ثامن]] مشهد دومین ورزشگاه ایران پس از ورزشگاه آزادی است که به [[اسپایدر کم]] [[دوربین عنکبوتی]] مجهز شده است.<ref name="منبع۱">[http://www.mashhadia.ir/mashad/news-mashhad/ورزشگاه-ثامن‌الائمه-به-دوربين-عنكبو اخبار۱]، ورزشگاه ثامن‌الائمه به دوربین عنکبوتی مجهز می‌شود.</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | [[ورزشگاه امام رضا]] نیز شامل ۱۴ سالن ورزشی در زیر جایگاه تماشاگران استادیوم است، این استادیوم ۲۵ هزار نفره تا زادروز علی ابن موسی‌الرضا، در سال ۱۳۹۱ به طور کامل به بهره‌برداری خواهد رسید؛ اولین [[چمن مصنوعی]] مورد تایید [[فیفا]] در کشور، در این استادیوم اجرا خواهد شد که ناظران فیفا برای تایید استاندارد آن چهار مرحله بازدید خواهند داشت؛ میزان افرادی که در یک روز در این مجموعه ورزش می‌کنند ۳۵۰۰ نفر است در حالی که این رقم در استادیوم آزادی معادل ۲۵۰۰ نفر است.<ref name="منبع۲">[http://www.mashhadia.ir/mashad/news-mashhad/ورزشگاه-امام-رضاع-سال-آينده-افتتاح-مي اخبار۲]، ورزشگاه امام رضا سال ۹۱ افتتاح می‌شود.</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | === هتلهای مشهد ===
| + | |
| − | این شهر دارای هتلهای بیشماری است و این به خاطر زائر پذیر بودن ان در تمام ایام سال است. بزرگترین هتل مشهد، هتل بین‌المللی قصر طلایی با ۴۰۰ اتاق می‌باشد.
| + | |
| − | | + | |
| − | هتلهای ۵ ستاره مشهد عبارتند از: هتل بین‌المللی قصر طلایی - هتل مجلل درویشی- هتل هما ۲- هتل پارس - قصرالضیافه-هتل مدینه الرضا-هتل پردیسان و ...
| + | |
| − | | + | |
| − | هتلهای ۴ ستاره مشهد عبارتند از:هتل قصر- هتل اترک - هتل جواد - هتل فردوسی - هتل ایران - هتل میثاق - هتل توس - هتل فردوس و ...
| + | |
| − | | + | |
| − | هتلهای ۳ ستاره مشهد عبارتند از: هتل هاترا- هتل تهران- هتل پارمیدا و...
| + | |
| − | | + | |
| − | === پیست‌های ورزشی ===
| + | |
| − | [[پیست دوچرخه‌سواری مشهد]] که در سال ۱۳۹۰ به عنوان مجهزترین پیست دوچرخه‌سواری کشور معرفی گردید<ref name="دوچرخه">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.tanavar.ir/d.asp?id=7484| عنوان = مجهزترین پیست دوچرخه سواری کشور در مشهد مقدس افتتاح شد = ۷ اسفند ۱۳۹۰ | تاریخ = | ناشر = وب‌گاه وزارت ورزش و جوانان | زبان = فارسی}}</ref><ref name="دوچرخه۲">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.cfi.ir/d.asp?id=26629| عنوان = پیست مشهد تاثیر بسزایی در رشد دوچرخه سواری خواهد داشت = ۷ اسفند ۱۳۹۰ | تاریخ = | ناشر = وب‌گاه فدراسیون دوچرخه‌سواری جمهوری اسلامی ایران | زبان = فارسی}}</ref>؛ [[پیست اتوموبیل‌رانی]]، [[پیست موتورسواری]] و [[پیست موتورکراس]] که همه در ۱۰ [[کیلومتر|کیلومتری]] جاده مشهد - شاندیز واقع می‌باشند؛ [[پیست اسکیت]] بلوار شهید باهنر، پیست اسکیت کوهسنگی،[[پیست اسکی شیرباد]] مشهد، [[پیست اسکی سنتی]] کوههای آب و برق مشهد و [[پیست سوارکاری مشهد]] نیز از دیگر پیست‌های ورزشی مشهد می‌باشند.<ref name="منبع">[http://e.mashhad.ir/index.php?module=pagesetter&tid=10&filter=officialCenter^sub^187 بانک اطلاعات شهروند]، شهر الکترونیک مشهد.</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | اولین زمین چمن گلف کشور [[ایران]] نیز در مجموعه ثامن شهر مشهد واقع شده است<ref name="اولین زمین">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=682318| عنوان = اولین زمین گلف کشور در مشهد احداث می‌شود | تاریخ بازدید = ۸ اسفند ۱۳۹۰ | تاریخ = | ناشر = خبرگزاری مهر | زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | == آموزش ==
| + | |
| − | این شهر با دارا بودن مراکز دانشگاهی و آموزش عالی بسیار بویژه [[دانشگاه فردوسی مشهد]] با بیش از ۲۳ هزار دانشجوی داخلی و خارجی<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.um.ac.ir/pages-display-id-78.html| عنوان = بیش از ۲۳ هزار دانشجو در این دانشگاه تحصیل می‌کنند| زبان = فارسی}}</ref>و [[دانشگاه بین‌المللی امام رضا]]،[[دانشگاه علوم اسلامی رضوی]]
| + | |
| − | و نیز [[دانشگاه علوم پزشکی مشهد]]، [[دانشگاه آزاد اسلامی مشهد]] و [[واحد بین‌الملل دانشگاه فردوسی مشهد]] عملاً به قطب دوم دانشگاهی کشور پس از [[تهران]] مبدل شده‌است. علاوه بر آن [[شهرداری]] مشهد در سال ۱۳۸۷ توسط سازمان بین‌المللی کلان شهرهای جهان به عنوان دومین مقر آموزشی این سازمان پس از [[مونترال]] در [[کانادا]] انتخاب شد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.shasa.ir/newsdetail-46859-fa.html| عنوان = مشهد به عنوان مرکز آموزش متروپلیس انتخاب شد.| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | == حمل‌ونقل ==
| + | |
| − | === فاصلهٔ مشهد با شهرهای بزرگ<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.ittic.com/DeskTopModules/Contents/assets/reservation_guide/distance.htm |عنوان=مسافت شهرهای ایران|ناشر=ایرانگردی و جهانگردی |تاریخ=۱۳۹۱/۱۰/۳ |تاریخ بازبینی=۱۳۹۱/۱۰/۳| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DXxMRB6M | تاریخ بایگانی = ۰۹ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref> ===
| + | |
| − | {| class="wikitable sortable"
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | ! style="background: #FFCC00; color:#000000"|نام شهر
| + | |
| − | ! style="background: #FFCC00; color:#000000"|فاصله ([[کیلومتر]])
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | | style="background: #FFFFFF; color:#000000"|[[زاهدان]] ||style="background: #FFFFFF; color:#000000"| ۹۴۲
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | | style="background: #FFE88C; color:#000000"|[[اصفهان]] ||style="background: #FFE88C; color:#000000"| ۱۲۲۲
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | | style="background: #FFFFFF; color:#000000"|[[اهواز]] ||style="background: #FFFFFF; color:#000000"| ۱۷۶۸
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | | style="background: #FFE88C; color:#000000"|[[بندرعباس]] ||style="background: #FFE88C; color:#000000"| ۱۳۷۴
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | | style="background: #FFFFFF; color:#000000"|[[بابل]] ||style="background: #FFFFFF; color:#000000"| ۷۳۴
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | | style="background: #FFE88C; color:#000000"|[[تبریز]] ||style="background: #FFE88C; color:#000000"| ۱۴۳۲
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | | style="background: #FFFFFF; color:#000000"|[[تهران]] ||style="background: #FFFFFF; color:#000000"| ۸۹۴
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | | style="background: #FFE88C; color:#000000"|[[رشت]] ||style="background: #FFE88C; color:#000000"| ۱۰۶۷
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | | style="background: #FFFFFF; color:#000000"| [[شیراز]]||style="background: #FFFFFF; color:#000000"| ۱۳۷۴
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | | style="background: #FFE88C; color:#000000"|[[یزد]] || style="background: #FFE88c; color:#000000"|۹۲۲
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | | style="background: #FFFFFF; color:#000000"| [[کرمانشاه]]||style="background: #FFffff; color:#000000"| ۱۴۸۰
| + | |
| − | |}
| + | |
| − | | + | |
| − | === جابجایی‌های درون شهری ===
| + | |
| − | [[حمل و نقل]] در شهر مشهد بر عهده سازمان تاکسیرانی، شرکت واحد اتوبوسرانی و شرکتهای خصوصی، تاکسی‌تلفنی‌ها و مینی‌بوس‌ها و خطوط [[مترو]] است.
| + | |
| − | | + | |
| − | === قطار شهری مشهد ===
| + | |
| − | [[پرونده:UrbanRailwayMSHD.jpg|چپ|انگشتدان|200px|خطوط LRT مشهد]]
| + | |
| − | خط یک [[قطار شهری مشهد]] در روز ۲ اسفند ۱۳۸۹ به بهره‌برداری رسید. بر این اساس [[مشهد]] بعد از [[تهران]] دومین شهر در [[ایران]] است که از شبکه حمل و نقل ریلی درون شهری برخوردار می‌شود. در حال حاضر [[مشهد]] تنها شهر [[ایران]] است که از [[قطار سبک شهری]] (LRT) در حمل و نقل درون شهری استفاده می‌کند.
| + | |
| − | | + | |
| − | خط یک [[قطار شهری مشهد]] جنوب و شمال غرب شهر را در کمتر از ۵۰ دقیقه به هم متصل می‌کند. لازم است ذکر شود که روزانه حدود ۱۰۰ هزار نفر از طریق این خط جابجا می‌شوند. در ابتدای راه‌اندازی خط یک، مدت زمان سوار نمودن مسافر هر ۳۵ دقیقه بود که این زمان در حال حاضر به تقریبا ۸ دقیقه کاهش پیدا کرده است. هم چنین در ابتدای راه‌اندازی، قیمت بلیط تک سفره ۳۰۰ تومان بود و در حال حاضر ۵۰۰ تومان می‌باشد.<ref>[http://news.mashhad.ir/module-pagesetter-viewpub-tid-4-pid-8411.html پایگاه اطلاع رسانی شهرداری مشهد - مشهد نیوز]</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | بر اساس پیش بینی‌ها، شهر مشهد نیازمند ۴ خط قطار شهری است.{{سخ}}
| + | |
| − | :مسیر شماره ۱ LRT به طول ۲۶ [[کیلومتر]] از [[فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد]] تا منطقه [[وکیل‌آباد]]{{سخ}}
| + | |
| − | :مسیر شماره ۲ [[مترو]] به طول ۱۴ [[کیلومتر]] از انتهای طبرسی شمالی تا میدان فضل بن شاذان{{سخ}}
| + | |
| − | :مسیر شماره ۳ [[مترو]] به طول حدود ۲۴ [[کیلومتر]] از شهرک ابوذر تا قاسم‌آباد{{سخ}}
| + | |
| − | :مسیر شماره ۴ [[مترو]] به طول ۱۴ [[کیلومتر]] از شهرک شهید رجایی به خواجه ربیع{{سخ}}
| + | |
| − | | + | |
| − | در طرح قطار شهری مشهد، توسعه خطوط ریلی به شهرهای جدیدی چون گلبهار و بینالود نیز پیش بینی و تصویب شده‌است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.musroc.ir/Pages/Portal/FAQ.aspx| عنوان = سوالات متداول| تاریخ بازدید = ۲۳ بهمن ۱۳۹۰| ناشر = وب‌گاه شرکت بهره‌برداری قطار شهری مشهد و حومه| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | === بزرگراه‌ها ===
| + | |
| − | در کلانشهر مشهد تقریبا ۸۰ کیلومتر [[بزرگراه]] داخل شهری وجود دارد که با وجود توسعه آنها ولی طرح اصلی و پایهٔ اکثریت آنها به قبل از انقلاب اسلامی بر می‌گردد.{{مدرک}}
| + | |
| − | | + | |
| − | برخی [[بزرگراه‌های مشهد|بزرگراه‌های مشهد]] عبارتند از:{{سخ}}
| + | |
| − | بزرگراه میثاق، [[بزرگراه شهید کلانتری مشهد|بزرگراه شهید کلانتری]]، [[بزرگراه امام علی مشهد|بزرگراه امام علی]]، بزرگراه نمایشگاه، بزرگراه وکیل‌آباد، بزرگراه آزادی، بزرگراه غدیر، بزرگراه شهید بابانظر، بزرگراه شهید میرزایی، بزرگراه شهید چراغچی و بزرگراه سلسله الذهب.
| + | |
| − | | + | |
| − | === فرودگاه ===
| + | |
| − | [[پرونده:Saha Air Boeing 707 Haghgoo-1.jpg|چپ|انگشتدان|200px|بوئینگ ۷۰۷ - فرودگاه مشهد]]
| + | |
| − | | + | |
| − | شهر مشهد دارای [[فرودگاه|فرودگاهی]] بین‌المللی با نام «''فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد''» است؛ این فرودگاه دارای مسیرهای پروازی داخلی و خارجی متعددی است.<ref>[//en.wikipedia.org/wiki/Mashhad</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | این فرودگاه درسال ۱۳۳۰ در محل زائرسرای فعلی احداث شد. پیش از آن در محل میدان پانزده خرداد باندی خاکی جهت فرود [[هواپیما|هواپیماهای کوچک نظامی]] وجود داشت که محل استقرار قبضه‌های ضدهوائی بود.
| + | |
| − | | + | |
| − | در سال ۱۳۴۶ باند جدید فرودگاه مشهد ازنوع بتن و پایگاه [[پدافند]] نیروی هوائی مورد بهره‌برداری قرارگرفت که روزانه یک پرواز از نوع DC۳ درمسیر [[تهران]]-مشهد و پروازهای آموزشی و ایرتاکسی علاوه بر پروازهای نظامی ازآن استفاده می‌کردند.
| + | |
| − | | + | |
| − | با افزایش پروازها و ورود هواپیماهای DC۸ و متعاقباً بوئینگ ۷۲۷،۷۳۷،۷۰۷ وایرباس درسال ۱۳۵۷ پارکینگ و ترمینال جدید [[مراقبت پرواز|برج مراقبت پرواز]] و ساختمانهای جانبی فرودگاه جدید مورد بهره‌برداری قرارگرفت.
| + | |
| − | | + | |
| − | پس از پایان [[جنگ ایران و عراق]]، '''فرودگاه مشهد''' به '''فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد''' تغییر نام داد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.hamshahrionline.ir/news.aspx?id=144753 |عنوان = همشهری آنلاین|تاریخ بازدید =۲۳/۰۱/۲۰۱۲}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | == آلودگی‌های زیست‌محیطی ==
| + | |
| − | شهر مشهد نیز همانند سایر کلان‌شهرهای بزرگ دنیا درگیر آلودگی هوا، آلودگی آب، آلودگی خاک، آلودگی صوتی و آلودگی‌های مغناطیسی است؛ یکی از مهمترین اقداماتی که در راستای کاهش این آلودگی‌ها صورت گرفته استفاده از انرژی و فناوری‌های دوست‌دار محیط زیست و تاسیس بزرگترین نیروگاه خورشیدی کشور در این شهر است، یکی از ویژگیهای مهم نیروگاه خورشیدی مشهد استفاده از سیستم ردیاب خورشید است که توان تولید برق را ۲۰ درصد افزایش می‌دهد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.hamshahrionline.ir/news.aspx?id=140890 |عنوان = همشهری آنلاین|تاریخ بازدید =۲۳/۰۱/۲۰۱۲}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | از دیگر فعالیتهای صورت گرفته در این زمینه می‌توان به ایجاد نخستین نیروگاه بیوگاز خاورمیانه در شهر مشهد در سال ۱۳۸۸ اشاره نمود<ref name="بیوگاز">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.suna.org.ir/newsdetail-136-fa.html| عنوان = افتتاح اولین نیروگاه بیوگاز سوز از دفنگاه زباله شهر مشهد درکشور | تاریخ بازدید = ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۱ | تاریخ = | ناشر = وزارت نیرو - سازمان انرژی‌های نو ایران (سانا) | زبان = فارسی}}</ref><ref name="بیوگاز۲">{{یادکرد وب| نشانی = http://roomm.com/?ip=2215&Newsid=247| عنوان = حضور شهردار کراچی در نخستین نیروگاه بیوگاز خاورمیانه | تاریخ بازدید = ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۱ | تاریخ = | ناشر = وب‌گاه سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد| زبان = فارسی}}</ref>که این پروژه آثار مطلوب زیست محیطی را به همراه خواهد داشت و گازهای مخرب لایه ازن جمع‌آوری و سپس سوازنده می‌شوند و از محل تولید انرژی آن برق تولید می‌گردد و در آینده نزدیک، سومین نیروگاه بیوگاز نیز در این شهر احداث خواهد گردید.<ref name="بیوگاز۳">{{یادکرد وب| نشانی = http://khabarfarsi.com/ext/2001911| عنوان = شهردار مشهد: سومین نیروگاه بیوگاز مشهد بزودی نصب می‌شود| تاریخ بازدید = ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۱ | تاریخ = | ناشر = خبرگزاری ایسنا| زبان = فارسی}}</ref> از دیگر سو شهر مشهد اولین و تنها شهری است که اقدام به تولید کود گرانوله (نوعی کود آلی گوگرددار) در کارخانه کمپوست نموده که برای حفظ محیط‌زیست و کشاورزی پایدار کمک مفیدی است.<ref name="بیوگاز۴">{{یادکرد وب| نشانی = http://profdoc.um.ac.ir/paper-abstract-1024808.html| عنوان = استفاده از انرژی نیروگاه بیوگاز مشهد در راستای حفاظت از محیط زیست | تاریخ بازدید = ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۱ | تاریخ = | ناشر = وب‌گاه مقالات دانشگاهی و کتب استادان دانشگاه فردوسی مشهد| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | راه‌اندازی کارخانجات بازیافت در شهر مشهد ۲۰ درصد از مشکلات زیست محیطی این شهر را کاهش داده است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://news.mashhad.ir/module-pagesetter-viewpub-tid-4-pid-10341.html| عنوان = کاهش ۲۰ درصدی مشکلات زیست محیطی در مشهد | تاریخ بازدید = ۲۳ خرداد ۱۳۹۱ | تاریخ = | ناشر = پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری مشهد| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | === آلودگی هوا ===
| + | |
| − | بر طبق آمار ارائه شده روزانه بیش از ۸۰۰ هزار دستگاه خودرو در شهر تردد می‌کند که این تعداد خودرو عامل ۷۰ درصد [[آلودگی هوا|آلودگی هوای]] شهر مشهد است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://news.mashhad.ir/module-pagesetter-viewpub-tid-4-pid-10341.html| عنوان = کاهش ۲۰ درصدی مشکلات زیست‌محیطی در مشهد | تاریخ بازدید = ۲۳ خرداد ۱۳۹۱ | تاریخ = | ناشر = پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری مشهد| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | در سطح شهر مشهد، روزانه ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار سفر درون‌شهری انجام می‌شود که در آن، یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر مسافر جابجا می‌شود.<ref name="حمل و نقل درون شهری مشهد">{{یادکرد وب | زبان=فارسی | عنوان=حمل و نقل درون شهری مشهد | نشانی=http://news.mashhad.ir/index.php?module=pagesetter&func=viewpub&tid=4&pid=6015}}</ref><ref name="حمل و نقل پانا">{{یادکرد وب | زبان=فارسی | عنوان=حمل و نقل درون شهری مشهد | نشانی=http://www.pana.ir/NSite/FullStory/News/?Id=350135286}}</ref> در حال حاضر، تنها ۵۰ درصد این سفرها، با وسایل حمل و نقل عمومی انجام می‌گیرد.<ref name="حمل و نقل پانا"/>
| + | |
| − | همچنین سالانه حدود ۴۰ هزار [[خودرو]] به شبکه معابر شهری وارد می‌شود.<ref name="حمل و نقل پانا"/>
| + | |
| − | در این میان، حدود شش درصد سفرهای درون شهری، با [[دوچرخه]] انجام می‌شود.<ref name="حمل و نقل درون شهری مشهد"/>
| + | |
| − | ۱۲ ایستگاه سنجش آلودگی هوا در مشهد مستقر است که بیش از ۸۰ درصد از پهنه شهر را پوشش می‌دهد و برای پوشش صد در صدی به احداث پنج ایستگاه دیگر نیاز است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.irna.ir/NewsShow.aspx?NID=30231310| عنوان = برنامه جامع کاهش آلودگی هوا در مشهد باید بطور جدی پیگیری شود| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | | + | |
| − | [[پرونده:26473195.jpg|وسط|انگشتدان|700px|آلودگی هوای مشهد]]
| + | |
| − | | + | |
| − | == ارتباط‌های بین‌المللی ==
| + | |
| − | === کنسولگری‌ها ===
| + | |
| − | {|class="sortable wikitable"
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | !
| + | |
| − | !نام کشور
| + | |
| − | !وضعیت کنسولگری
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|ترکیه}}
| + | |
| − | |[[ترکیه]]
| + | |
| − | |فعال
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|قزاقستان}}
| + | |
| − | |[[قزاقستان]]
| + | |
| − | |فعال
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|قرقیزستان}}
| + | |
| − | |[[قرقیزستان]]
| + | |
| − | |فعال
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|ترکمنستان}}
| + | |
| − | |[[ترکمنستان]]
| + | |
| − | |فعال
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|پاکستان}}
| + | |
| − | |[[پاکستان]]
| + | |
| − | |فعال
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|افغانستان}}
| + | |
| − | |[[افغانستان]]
| + | |
| − | |فعال
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|عراق}}
| + | |
| − | |[[عراق]]
| + | |
| − | |فعال
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|عربستان سعودی}}
| + | |
| − | |[[عربستان سعودی]]
| + | |
| − | |فعال
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |}
| + | |
| − | | + | |
| − | === شهرهای هم‌پیوند و خواهرخوانده ===
| + | |
| − | {{اصلی|فهرست شهرهای دارای خواهرخوانده در ایران}}
| + | |
| − | مشهد با ۱۱ شهر جهان در ۹ کشور مختلف دارای پیوند [[خواهرخواندگی (شهرها)|خواهرخواندگی]] است.
| + | |
| − | {|class="sortable wikitable"
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | !
| + | |
| − | !نام کشور
| + | |
| − | !شهر خواهرخوانده
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|چین}}
| + | |
| − | |[[چین]]
| + | |
| − | |[[ارومچی]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100853786536| عنوان = مشهد و ارومچي خواهرخوانده شدند| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|آمریکا}}
| + | |
| − | |[[آمریکا]]
| + | |
| − | |[[فرزنو]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = hhttps://www.mashhad.ir/web_directory/34579-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87.html| عنوان = شهرهای هم پیوند و خواهرخوانده مشهد| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|ایتالیا}}
| + | |
| − | |[[ایتالیا]]
| + | |
| − | |[[میلان]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://mashhadtour24.mihanblog.com/post/tag/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D9%87%D9%85%20%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%20%D9%88%20%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87%20%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF| عنوان = خواهر خوانده های مشهد| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|آلمان}}
| + | |
| − | |[[آلمان]]
| + | |
| − | |[[مونیخ]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = hhttps://www.mashhad.ir/web_directory/34579-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87.html| عنوان = شهرهای هم پیوند و خواهرخوانده مشهد| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|اسپانیا}}
| + | |
| − | |[[اسپانیا]]
| + | |
| − | |[[سانتیاگو د کمپوستلا]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://mashhadtour24.mihanblog.com/post/tag/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D9%87%D9%85%20%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%20%D9%88%20%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87%20%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF| عنوان = خواهر خوانده های مشهد| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|مالزی}}
| + | |
| − | |[[مالزی]]
| + | |
| − | |[[کوآلالامپور]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.farsnews.com/printable.php?nn=8507220095| عنوان = مشهد و كوآلالامپور خواهر خوانده مي‌شوند| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|پاکستان}}
| + | |
| − | |[[پاکستان]]
| + | |
| − | |[[کراچی]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://mashhad.irna.ir/fa/News/192299/%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF_%D9%88_%DA%A9%D8%B1%D8%A7%DA%86%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87_%D8%B4%D8%AF%D9%86%D8%AF| عنوان = مشهد و کراچی خواهر خوانده شدند| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|پاکستان}}
| + | |
| − | |[[پاکستان]]
| + | |
| − | |[[لاهور]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.farsnews.com/printable.php?nn=8902261445| عنوان = مشهد و لاهور مجددا خواهرخوانده شدند| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|عراق}}
| + | |
| − | |[[عراق]]
| + | |
| − | |[[نجف]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://rasekhoon.net/news/show/266931/%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF%20%D9%88%20%D9%86%D8%AC%D9%81%20%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D9%81%20%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%20%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87%20%D9%85%DB%8C%20%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF/| عنوان = مشهد و نجف اشرف خواهر خوانده می شوند| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|عراق}}
| + | |
| − | |[[عراق]]
| + | |
| − | |[[کربلا]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = hhttps://www.mashhad.ir/web_directory/34579-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87.html| عنوان = شهرهای هم پیوند و خواهرخوانده مشهد| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | |-
| + | |
| − | |{{پرچمک|افغانستان}}
| + | |
| − | |[[افغانستان]]
| + | |
| − | |[[مزارشریف]]<ref>{{یادکرد وب| نشانی = https://www.mashhad.ir/web_directory/34579-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87.html| عنوان = شهرهای هم پیوند و خواهرخوانده مشهد| زبان = فارسی}}</ref>
| + | |
| − | |}
| + | |
| − | {{پاک‌کن}}
| + | |
| − | | + | |
| − | == مشاهیر و نام آوران ==
| + | |
| − | '''[[:رده:اهالی مشهد|فهرست مشاهیر و نام آوران]] این شهر را در ''[[:رده:اهالی مشهد|بخش اهالی مشهد]]'' مشاهده بفرمایید. '''
| + | |
| − | | + | |
| − | == نگارخانه ==
| + | |
| − | {{-}}
| + | |
| − | <center><gallery>
| + | |
| − | پرونده:ImamReza(A) (1).gif|عکس قدیمی از حرم
| + | |
| − | پرونده:ImamReza(A) (2).gif|عکس قدیمی از ضریح
| + | |
| − | پرونده:ImamReza(A) (7).jpg|عکس قدیمی از حرم
| + | |
| − | پرونده:ImamReza(A) (5).jpg|عکس قدیمی از گنبد حرم
| + | |
| − | پرونده:Ferdowsi tomb4.jpg|آرامگاه [[فردوسی]] در [[توس]]
| + | |
| − | پرونده:Haruniyeh.JPG|گنبد هارونیه در [[توس]]
| + | |
| − | پرونده:Malekshouse.jpg|خانه [[حسین ملک]] در مشهد
| + | |
| − | پرونده:Stmesropchurch.jpg|خیابان کلیسای در مشهد
| + | |
| − | پرونده:EmamReza Hospital Mashhad.JPG|بیمارستان امام رضا
| + | |
| − | پرونده:TousMuseum2.jpg|موزه [[توس]] در نزدیکی مشهد
| + | |
| − | پرونده:Shandiz2.jpg|[[شاندیز]]، یک شهر توریستی در نزدیکی مشهد
| + | |
| − | </gallery>
| + | |
| − | </center>
| + | |
| − | | + | |
| − | == جستارهای وابسته ==
| + | |
| − | * [[ارض اقدس]]
| + | |
| − | * [[شهرداری مشهد]]
| + | |
| − | * [[مشهدی (لهجه)|لهجه مشهدی]]
| + | |
| − | * [[شله مشهدی]]
| + | |
| − | * [[قالی مشهد]]
| + | |
| − | {{درگاه|ایران|مشهد}}
| + | |
| − | | + | |
| − | == منابع ==
| + | |
| − | {{پانویس|۲|اندازه=ریز}}
| + | |
| − | | + | |
| − | == پیوند به بیرون ==
| + | |
| − | * [http://news.mashhad.ir پایگاه اطلاع رسانی شهرداری مشهد]
| + | |
| − | * [http://www.mashhad.ir شهرداری مشهد]
| + | |
| − | * [http://mashhad.118shahrema.ir سامانه اطلاعات شهری]
| + | |
| − | * [http://www.mashhadmtm.com بانک اطلاعات شهری مشهد]
| + | |
| − | {{ویکی‌سفر}}
| + | |
| − | {{ویکی‌انبار-رده|Mashhad}}
| + | |
| − | {{ویکی‌واژه}}
| + | |
| − | {{جعبه‌های گشتن
| + | |
| − | |title=جعبه‌های گشتن مشهد
| + | |
| − | |list1=
| + | |
| − | {{شهرستان مشهد}}
| + | |
| − | {{کلان‌شهرهای ایران}}
| + | |
| − | {{پرجمعیت‌ترین شهرهای ایران}}
| + | |
| − | {{پرجمعیت‌ترین شهرهای استان خراسان رضوی}}
| + | |
| − | {{مکان‌های مقدس اسلامی}}
| + | |
| − | {{شیعه-افقی}}
| + | |
| − | {{پایتخت‌های ایران}}
| + | |
| − | {{موزه‌های مشهد}}
| + | |
| − | {{دانشگاه‌های شهر مشهد}}
| + | |
| − | {{کتابخانه‌های شهر مشهد}}
| + | |
| − | {{هتلهای مشهد}}
| + | |
| − | {{محله‌های مشهد}}
| + | |
| − | {{استان خراسان رضوی}}
| + | |
| − | {{سوغات شهرهای استان خراسان رضوی}}
| + | |
| − | {{مراکز استان‌های ایران}}
| + | |
| − | {{معماری ایرانی}}
| + | |
| − | }}
| + | |
| − | </big>
| + | |
| − | | + | |
| − | {{تاریخ نیشابور}}
| + | |
| − | {{شهرهای جدید ایران}}
| + | |
| − | | + | |
| − | | + | |
| − | [[رده:مشهد|مشهد]]
| + | |
| − | [[رده:پایتخت‌های پیشین ایران]]
| + | |
| − | [[رده:مراکز استان‌های ایران]]
| + | |
| − | [[رده:شهرهای ایران]] | + | |
| − | [[رده:شهرهای استان خراسان رضوی]] | + | |
| − | [[رده:مکان‌های مقدس]]
| + | |
| − | [[رده:شهرهای راه ابریشم]]
| + | |
| − | [[رده:مناطق مسکونی شهرستان مشهد]]
| + | |
| − | [[رده:مکان‌های مقدس شیعه]]
| + | |
