|
|
| سطر ۱: |
سطر ۱: |
| − | {{Coord|۶|۷۹|display=title}}
| + | سُغد یا سغد باستان سرزمینی است شامل تاجیکستان کنونی و بخش خاوری ازبکستان کنونی میان کوه‌های تیان‌شان و رود آمودریا. گاهی به این سرزمین سغدیانا هم می‌گویند. |
| − | {{جعبه اطلاعات کشور|
| + | |
| − | نام اصلی = இலங்கை ஜனநாயக சமத்துவ குடியரசு |
| + | |
| − | نام فارسی رسمی = جمهوری دمکراتیک سوسیالیستی سری لانکا|
| + | |
| − | نام عادی = سریلانکا |
| + | |
| − | تصویر پرچم = Flag of Sri Lanka.svg |
| + | |
| − | تصویر نشان ملی = Coat of arms of Sri Lanka.svg |
| + | |
| − | شعار ملی = |
| + | |
| − | سرود ملی = [[سرود ملی سریلانکا|مادر سری لانکا]] |
| + | |
| − | نقشه = Sri Lanka (orthographic projection).svg |
| + | |
| − | پایتخت = سیاسی [[سری جایاواردنپورا کوته]] |latd=۶|latm=۵۴|latNS=N|longd=۷۹|longm=۵۴|longEW=E|
| + | |
| − | بزرگترین شهر = [[کلمبو]] |
| + | |
| − | زبان رسمی = [[زبان سینهالی|سینهالی]] / [[زبان تامیل|تامیل]] |
| + | |
| − | نوع حکومت = [[جمهوری سوسیالیست دموکراتیک]] |
| + | |
| − | نوع حاکمان = • [[رئیس جمهور]]{{سخ}}• [[نخست‌وزیر]]{{سخ}}• [[رئیس دادگستری]] |
| + | |
| − | نام حاکمان = [[ماهیندا راجاپاکسا]]{{سخ}}[[راتناسیری ویکرمانایاک]] (CDU){{سخ}}[[سارات ان. سیلوا]] (SPD) |
| + | |
| − | نحوه تشکیل = تشکیل |
| + | |
| − | موارد منجر به تشکیل = [[اعلان]]{{سخ}} [[جمهوری]] |
| + | |
| − | تاریخ تشکیل =[[۴ فوریه]] [[۱۹۴۸ (میلادی)|۱۹۴۸]]{{سخ}}[[۲۲ مه]] [[۱۹۷۲ (میلادی)|۱۹۷۲]] |
| + | |
| − | مساحت = ۶۵٬۶۱۰ |
| + | |
| − | رتبه مساحت = ۱۲۲ام |
| + | |
| − | درصد آبها = ۴٫۴ |
| + | |
| − | سال براورد جمعیت = [[۲۰۰۵ (میلادی)|۲۰۰۵]] |
| + | |
| − | جمعیت = ۱۹٬۶۶۸٬۰۰۰ |
| + | |
| − | رتبه جمعیت = ۱۲۲ام |
| + | |
| − | تراکم جمعیت = ۳۱۹ |
| + | |
| − | رتبه تراکم جمعیت = ۳۵ام |
| + | |
| − | سال تولید ناخالص داخلی = |
| + | |
| − | تولید ناخالص داخلی = |
| + | |
| − | رتبه تولید ناخالص داخلی = |
| + | |
| − | سرانه تولید ناخالص داخلی = |
| + | |
| − | رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی = |
| + | |
| − | سال شاخص توسعه انسانی = |
| + | |
| − | شاخص توسعه انسانی = |
| + | |
| − | رتبه شاخص توسعه انسانی = |
| + | |
| − | وضع شاخص توسعه انسانی = |
| + | |
| − | واحد پول = [[روپیه سریلانکا]] |
| + | |
| − | کد واحد پول = LKR |
| + | |
| − | منطقه زمانی = SLST |
| + | |
| − | منطقه زمانی تابستانی = |
| + | |
| − | utc = +۵:۳۰ |
| + | |
| − | dst = |
| + | |
| − | کد بین‌المللی خودرو = |
| + | |
| − | دامنه اینترنتی =.lk |
| + | |
| − | پیش‌شماره تلفنی = ۹۴ |
| + | |
| − | }}
| + | |
| | | | |
| − | '''جمهوری دموکراتیک سوسیالیستی سری لانکا''' جزیره‌ای است واقع در جنوب آسیا، اقیانوس هند و جنوب کشور هند.
| + | مردم آن به زبان سغدی (یکی از زبان‌های ایرانی میانه) سخن می‌گفتند و نیاکان تاجیکان تاجیکستان و ازبکستان هستند. کشورداری سغدیان با تازش عرب‌ها و ترکان از میان رفت و آنچه از تاریخ پیش از اسلام این سرزمین می‌دانیم بیشتر از یافته‌های باستان‌شناسان و یا نوشته‌های نویسندگان سده‌های نخستین اسلامی مانند ابوریحان بیرونی است. برخی از آیین‌های ایرانی مانند سوگ سیاوش (یا سووشون)، ریشه در سغد دارد. |
| | + | تاریخ |
| | | | |
| − | نام قدیمی آن سیلان (به فارسی قدیم سَراَندیب یا سَرَندیب) بود.<ref>نخبةالدهر</ref><ref>حاشیه [[برهان قاطع]] معین</ref> پایتخت سیاسی آن [[سری جایاواردنپورا کوته]] و پایتخت تجاری‌اش شهر [[کلمبو]] است. پیش از سال ۱۹۷۲ به این کشور '''سیلان''' می‌گفتند.
| + | سغدیان از هزارهٔ دوم پیش از میلاد در نواحی میانهٔ سمرقند و رود زرافشان نشیمن داشتند و در هزارهٔ یکم پیش از میلاد بر جلگهٍ گسترده‌ای در میان سیردریا و آمودریا چیرگی یافتند. آنان همسایهٔ اقوام ایرانی‌تبار سکایی، خوارزمی و بلخی بودند.[۱] |
| | | | |
| − | == تاریخ ==
| + | سغد در روزگار هخامنشیان بخشی از شاهنشاهی ایران بوده‌است. در زمان اشکانیان نیز این سرزمین بخشی از ایران ماند.از این روزگار سروده‌هایی از اوستا به زبان سغدی به جای مانده‌است. پدید آمدن راه ابریشم در این زمان اثر بسیاری بر رونق و شکوفایی این سرزمین داشت. این رونق در روزگار ساسانیان نیز همراه بود و از رونق این بخش ایران کاسته نشد. پیشهٔ پردرآمد برای مردم سغد در این زمانهای تاریخ بیشتر بازرگانی بوده‌است. مردم سغد در زمان ساسانیان به آیین مانی گرویدند.[۲] آیین‌های مانوی‌گری، زرتشتی و ترسایی و بودایی میان مردم آن سامان رواج داشت. |
| − | [[پرونده:SrilankaTopography-NASA-PIA06670.jpg|بندانگشتی|200px|راست]]
| + | |
| − | * [[ویلیام گوپالاوا]]
| + | |
| | | | |
| − | سری لانکا از مستعمرات بریتانیا بوده و قبلاً «سیلان» خوانده می‌شده‌است. استعمار انگلیس از قرن ۱۹ و بعد از احاطهٔ این کشور به هند شروع شده و تا زمان استقلال (روز ۴ فوریهٔ ۱۹۴۸) ادامه داشت.
| + | با شکست خوردن هخامنشیان از لشکر اسکندر، گروه‌هایی از تیره‌های ایرانی آسیای میانه به سوی خاور رفته و کوچ‌نشین‌هایی در جاده ابریشم به سوی چین برپا کردند.[۳] اینان پیونددهندهٔ روابط بازرگانی ایران با چین بودند و نخستین مهاجرنشین‌های ایرانی را نیز در چین ایشان به راه انداختند. |
| | | | |
| − | == سیاست ==
| + | در سال ۵۵۵ میلادی سغد و بخارا به تصرف هیتالیان در آمد. حدود سال ۵۶۰ میلادی میان ایران و ترکان اتحادی به منظور حمله به هیتالیان منعقد شد. هدف عمدهٔ این حمله انتقام مرگ پیروز یکم شاهنشاه ساسانی بود، که بدست هفتالیان در جنگی به قتل رسیده بود. هدف دیگر این اتحاد تصرف سرزمین سغد از سوی سپاه ایران بود. در ضمن این اتحاد خسرو انوشیروان با دختر ایستمی خان ازدواج کرد. |
| | | | |
| − | پس از استقلال درگیری‌های قومی بین تامیل‌ها در شمال و شرق که اکثراً هندو بودند و سینهالی‌ها در جنوب که اکثراً بودایی بودند، از عوامل بی ثباتی در این کشور بود. | + | پس از جنگ و انهدام هیتالیان، خسرو انوشیروان این بار خود را از سوی ترکان، در معرض مخاطره دید و اختلاف بین ایران و ترکان آشکار شده، ترکان در این زمان توانستند سغد را تصرف کنند. |
| | | | |
| − | [[ببرهای آزادی‌خواه تامیل ایلم]] که با عنوان [[ببرهای آزادی‌خواه تامیل ایلم|ببرهای تامیل]] شناخته می‌شدند، ببرهای تامیل بزرگترین گروه مسلح ستیزه جو که ایالت مستقلی برای خود ایجاد کردند (الام)، بودند.
| + | بازرگانان سغد چیره دست و ماهر بودند و نفع خود را در نزدیکی و کنار آمدن با ترکان می‌دیدند. سغدها اندک اندک حاکمیت ترکان را پذیرا شدند و نقش‌های سیاسی و اقتصادی عمده‌ای در دولت خاقانات ترک برعهده گرفتند. |
| | | | |
| − | پس از ترور [[راناسینگ پرماداسا]]، [[دینگیری باندا ویجتونگا]] از حزب اتحاد ملی در سال ۱۹۸۹ به سمت نخست وزیر و در سال ۱۹۹۳ به عنوان رئیس جمهور سری لانکا انتخاب شد،
| + | در سدهٔ هفتم میلادی همسر فرمانروای سغد، از ترکان و دختر قراچور ین ترک بود. رفته رفته با افزایش نفوذ ترکان، ِ قوانین و نوشته‌هایی به زبان ترکی و با خط سغدی پدید آمد. |
| | | | |
| − | [[پرونده:Mahinda Rajapaksa 2006.jpg|بندانگشتی|200px|[[ماهیندا راجاپاکسا]]]]
| + | سپاه چین در سال ۶۵۸ میلادی سغد را تصرف کردند و خاقانات غربی ترک استقلال خود را از دست داد. پس از سقوط خاقانات غربی ترک دوباره فرمانروایان سغد حکومت یافتند و کوشیدند تا دولتی مستقل تشکیل دهند ولی عمر این دولت بسیار کوتاه بود زیرا در سال ۶۶۴ میلادی سغد به تصرف اعراب درآمد.[۴] |
| − | سپس [[رانیل ویکرماسینگه]] به سمت نخست وزیری منصوب شد. در سال ۲۰۰۵ میلادی [[ماهیندا راجاپاکسا|ماهیندا راجا پاکسا]] به عنوان رئیس جمهور و [[راتناسیری ویکرمانایکه]] به سمت نخست‌وزیر انتخاب شدند
| + | |
| | | | |
| − | در سیاست این کشور موارد زیر به چشم می‌خورند: | + | با آن‌که براساس نوشته کتاب تاریخ بخارا می‌دانیم که در دوران پیش از اسلام «به سغد زنی پادشاه بوده‌است».[۵] اما از رویدادهای مربوط به دوران حکومت او آگاهی چندانی در دست نیست. تنها این موضوع را می‌دانیم که به دستور آن فرمانروا برج و بارویی در قسمت‌هایی از قلمرو او احداث شد که در برابر هجوم ترکان صحراگرد مانعی عمده به شمار می‌رفت.[۶] |
| − | * [[سیریماوو باندرانایکه]] (نخستین زن نخست‌وزیر جهان)
| + | |
| − | * [[ماهیندا راجاپاکسا]]
| + | |
| − | * [[ببرهای تامیل]]
| + | |
| | | | |
| − | == جغرافیا ==
| + | گویا با توجه به گرایش مسلمانان به بازرگانی و دادوستد، سغدیان پایداری چندانی در برابر پذیرش اسلام نکرده باشند. در متون اسلامی از سغدیان سمرقند و بخارا نام برده شده‌است.[۷] |
| − | پایتخت این کشور شهر [[کلمبو]] (Colombo) با ۶۴۲ هزار نفر جمعیت می‌باشد.
| + | منابع |
| | | | |
| − | مساحت سری لانکا ۶۵٬۶۱۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱۹٬۶۶۸٬۰۰۰ نفر است.
| + | رضا، عنایت الله. ایران و ترکان در روزگار ساسانیان. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۵ |
| | + | تورج دریایی، شاهنشاهی ساسانی |
| | | | |
| − | از شهرهای مهم سری لانکا می‌توان به: [[دهیوالا – مونت لاوینیا]] ۲۱۰ هزار نفر، [[موراتوا]] ۱۷۷ هزار نفر، [[نگومبو]] ۱۲۱ هزار نفر و [[سری جایوردنه پورا کوته]] ۱۱۵ هزار نفر اشاره کرد.
| + | هدایتی، زهره، معرفی کتاب دستنامهٔ سغدی، در: نامهٔ فرهنگستان، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دورهٔ دهم، شمارهٔ سوم، پاییز ۱۳۸۷، صص۲۰۲-۲۰۴. |
| − | | + | رضا. ایران و ترکان در روزگار ساسانیان.ص ۳۵ |
| − | == تقسیمات کشوری ==
| + | هدایتی، زهره، معرفی کتاب دستنامهٔ سغدی، در: نامهٔ فرهنگستان، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دورهٔ دهم، شمارهٔ سوم، پاییز ۱۳۸۷، صص۲۰۲-۲۰۴. |
| − | {{استان‌های سریلانکا|float=left}}
| + | رضا. ایران و ترکان در روزگار ساسانیان.ص ۲۰۳ |
| − | | + | (نرشخی، ۱۳۶۳:۴۷) |
| − | کشور سری لانکا شامل ۸ استان می‌باشد:
| + | فروزانی، سید ابوالقاسم، پایگاه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زنان در دوران سامانیان. مجله «پژوهش‌های تاریخی» (دانشگاه سیستان و بلوچستان)» پاییز و زمستان ۱۳۸۷ - شماره ۳. (از ص ۱۳۵ تا ۱۴۸). |
| − | # استان مرکزی
| + | هدایتی، زهره، معرفی کتاب دستنامهٔ سغدی، در: نامهٔ فرهنگستان، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دورهٔ دهم، شمارهٔ سوم، پاییز ۱۳۸۷، صص۲۰۲-۲۰۴. |
| − | # استان شمالی مرکزی
| + | |
| − | # استان شمال شرقی
| + | |
| − | # استان شمال غربی
| + | |
| − | # ساباراگامووا
| + | |
| − | # استان جنوبی
| + | |
| − | # یووا
| + | |
| − | # استان غربی
| + | |
| − | | + | |
| − | == اقتصاد ==
| + | |
| − | | + | |
| − | کشور سریلانکا در جنوب شبه قاره هند یکی از ضعیف‌ترین اقتصادهای آسیا را داراست. ارزش [[تولید ناخالص داخلی]] این کشورکه ۲۲ میلیون نفرجمعیت دارد و ۶۰ درصد از آن وابسته به بخش خدمات است، در پایان سال ۲۰۰۹ به حدود ۸۷ میلیارد دلار رسید. کشاورزی یک بخش مهم در اقتصاد سریلانکاست به طوریکه یک سوم نیروی کار این کشور در این بخش و فعالیتهای مرتبط با آن مشغول به کار هستند. بخش کشاورزی ۱۲ درصد [[تولید ناخالص ملی]] سریلانکا را در سال ۲۰۰۹ به خود اختصاص داد. این بخش همچنین یک منبع مهم مواد خام و درآمدهای ارزی است.
| + | |
| − | | + | |
| − | عملکرد ضعیف این بخش را می‌توان به سطح پایین سرمایه‌گذاری، وابستگی زیاد به بارشهای اتفاقی نزولات آسمانی، روشهای سنتی برداشت محصول، کمبود اعتبارات و ضعف [[زیربنای اقتصادی]] از جمله مشکلات حمل ونقل، ضعف نظام بازاریابی، کنترل دولت بر زمین و ناسازگاری سیاستهای تجاری نسبت داد. دخالت دولت در بخش کشاورزی مثل سایر بخشها اساسی و قابل توجه‌است.
| + | |
| − | | + | |
| − | [[پرونده:Wtccolombo.jpg|بندانگشتی|کلمبو]]
| + | |
| − | بخش صنعت سریلانکا ۲۸ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۰۹ را به خود اختصاص داده و عمدتاً فعالیتهای صنعتی سریلانکا در بخش منسوجات و پوشاک است. با این وجود صادرات منسوجات و پوشاک سریلانکا رقابت پذیری خود را در بازارهای جهانی از دست داده‌است.
| + | |
| − | | + | |
| − | هر چند تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۰۹ حدود ۵/۳ درصد رشد داشت ولی آثارناشی از رکود اقتصاد جهانی به نحو قابل توجهی از سرعت رشد اقتصاد این کشود در دو سال اخیر کاسته‌است. هم اینک درآمد سرانه ملی این کشور حدود ۴۵۰۰ دلار تخمین زده می‌شود و فقر همچنان در این کشور مخصوصاً در مناطق روستایی به شکل گسترده وجود دارد.
| + | |
| − | | + | |
| − | با وجود توفیقات اقتصادی دست یافته در پنج سال اخیربا این حال اقتصاد این کشور همچنان شکننده باقی‌مانده‌است. رشد و رونق اقتصادی پایدار در سریلانکا بستگی به موفقیت مقامات این کشور در برقراری صلح، آرامش و ثبات سیاسی، اجرای اصلاحات ساختاری و اقتصادی در سطح کلان، جبران کسری‌های مالی و مشارکت بیشتر بخش خصوصی در اقتصاد دارد که می‌تواند کارآیی اقتصادی و رقابت پذیری را در سطح اقتصاد بهبود بخشد.
| + | |
| − | | + | |
| − | سیستم اقتصادی سریلانکا مبنی بر اقتصاد آزاد برنامه ریزی شده و سیاست ترغیب و توسعه صادرات یکی از هدف‌های عمده سیاست اقتصادی این کشور است. اگرچه به نظر می‌رسد در سالهای اخیر سیاست تجاری این کشور بیشتر متوجه گسترش ترتیبات منطقه‌ای بوده‌است که از آن به عنوان ابزاری برای گسترش آزادسازی تجاری استفاده می‌کند.
| + | |
| − | | + | |
| − | همچنین کاهش کسری بودجه و غلبه بر بحران بدهی، فروش بنگاههای ناکارا و زیانده دولتی و اصلاح نظام مالیاتی با هدف افزایش درآمد مالیاتی از جمله اهداف مهم دولت سریلانکا است.
| + | |
| − | | + | |
| − | سریلانکا ۷ میلیون و ۶۴۰ هزار نفر نیروی کار دارد که ۳۲درصد از آنها در بخش کشاورزی، ۲۶ درصد دربخش صنعت و ۴۲ درصد در بخش خدمات شاغلند. نرخ بیکاری در این کشورکه سال ۲۰۰۷ حدود ۴/۵ درصد بود به واسطه رکود اقتصاد جهانی در پایان سال ۲۰۰۹ به ۷ درصد رسید.
| + | |
| − | | + | |
| − | ۲۳درصد از مردم سریلانکا زیر خط فقر زندگی می‌کنند و در سال ۲۰۰۹ نرخ تورم در این کشوربه ۳/۳ درصد رسید.
| + | |
| − | | + | |
| − | [[پرونده:Tea plantation near Kandy, Sri Lanka.jpg|thumb]]
| + | |
| − | ارزش صادرات سریلانکا در پایان سال ۲۰۰۹ به ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار رسید که شامل کالاهایی نظیر منسوجات، چای، برنج، فلفل، الماس، زمرد، یاقوت، نارگیل، الوار و ماهی بود. در این سال آمریکا ۷/۲۷ درصد، انگلیس ۳/۱۱ درصد، هند ۳/۹ درصد، بلژیک ۸/۴ درصد و آلمان ۴ درصد از بازار صادرات سریلانکا را به خود اختصاص دادند.
| + | |
| − | | + | |
| − | محصولات وارداتی این کشور شامل پارچه‌های فابریک، مواد معدنی، نفت، مواد غذایی و ماشین‌آلات و تجهیزات حمل و نقل است که از کشورهای هند ۶/۱۹ درصد، چین ۵/۱۰ درصد، سنگاپور ۸/۸ درصد، ایران ۷/۵ درصد، مالزی ۱/۵درصد، هنگ‌کنگ ۲/۴ درصد و ژاپن ۱/۴ درصد وارد می‌شود. سریلانکا ظرف سال ۲۰۰۹ بیش از ۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار کالا از کشورهای دیگر کالا وارد کرد.
| + | |
| − | | + | |
| − | اصلاحات ساختاری و نهادی گسترده‌تر شامل اصلاحات مالیاتی، مالکیت دولتی، نظام مالی و زیربنای اقتصادی می‌تواند رقابت پذیری و رشد تنوع صادرات سریلانکا را در صحنه [[اقتصاد بین‌الملل]] فزونی بخشد. سیاستهای مؤثر در آزادسازی گسترده‌تر نظام تجاری و سرمایه‌گذاری سریلانکا در موفقیت این اصلاحات نقش اساسی دارد. طبیعت زیبا، سواحل آرام و سرسبز و وجود پارک‌های طبیعی در سری لانکا موجب شده تا این کشور همه ساله گردشگران زیادی رابه خصوص از [[کشورهای اروپایی]] جذب کند که به لحاظ اقتصادی یکی از منابع عمده ارزی این کشور محسوب می‌شود. طبق آمار سال ۲۰۰۸ درآمد ارزی به دست آمده از این صنعت بالغ بر ۷۰۰ میلیون دلار بوده‌است. دولت سریلانکابه منظور تشویق جهانگردان، قوانین ورود به این کشوررا آسان کرده و ویزای توریستی را تا حد اکثر یک ماه در فرودگاه صادر می‌کند. گردشگران، تجار و صادرکنندگانی که قصد عزیمت به سریلانکا را داند باید بدانند که همراه داشتن ارز بیش از ۱۰هزار دلار (در صورتیکه هنگام ورود اعلام نشود) در این کشورجرم محسوب می‌شود و پیگرد قانونی دارد.
| + | |
| − | | + | |
| − | سری لانکا بیش از ۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار ذخایر ارزی خارجی دارد و به لحاظ اقتصادی در بانک توسعه آسیا، [[سازمان بین‌المللی]] خواربار و کشاورزی، گروه ۱۵، گروه ۲۴، گروه ۷۷، بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه، اتاق بازرگانی بین‌المللی، بانک جهانی، سازمان بین‌المللی کار، [[صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی]]، جامعه بین‌المللی توسه، سازمان بین‌المللی دریانوردی، اتحادیه بین‌المللی ارتباطات، جنبش عدم تعهد، کمیسیون توسعه وتجارت ملل متحد، سازمان توسعه صنعتی ملل متحد، سازمان جهانی پست، اتحادیه بین‌المللی کنفدراسیون‌های کارگری، [[سازمان جهانی مالکیت معنوی]] و [[سازمان تجارت جهانی]] عضو است.
| + | |
| − | | + | |
| − | مجموع بدهی‌های بین‌المللی سریلانکا تا پایان سال ۲۰۰۹ در حدود ۲۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و از این حیث بانک جهانی بارها کمک‌های مالی زیادی برای جبران بدهی‌های مالی به این کشور کرده‌است.
| + | |
| − | | + | |
| − | واحد پول سریلانکا روپیه‌است که هر ۱۳۵ روپیه با یک دلار آمریکا برابری می‌کند (میانگین قیمت سال ۲۰۱۲). با وجود افزایش جمعیت سری لانکا در طی سالهای پس از استقلال، توسعه سیستم حمل و نقل در این کشور با آن هماهنگی نداشته و عمده مردم کشور توسط اتوبوس به مناطق مختلف جا به جا می‌شوند. با توجه به وضعیت نامناسب جاده‌ها و ازدیاد خودروهای شخصی مسائل ترافیکی در شهرها بوجود آمده‌است. همچنین در قریب به اتفاق شهرهای اکثراً سه چرخه(بجای) به عنوان تاکسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اولین بزرگراه این کشور بطول تقریبی ۱۰۰ کیلومتر، که کلمبو را به سواحل توریستی و دیدنی گاله در جنوب متصل می‌کند در سال ۲۰۱۱ به بهره برداری رسید.
| + | |
| − | | + | |
| − | سری لانکا بجز درپایتخت خود (کلمبو) فرودگاه مناسبی جهت نشست و برخاست هواپیماهای پهن پیکر ندارد و برای سفر به سایر شهرهای این کشور باید از خودرو استفاده کرد. دو فرودگاه بزرگ جدید یکی در غرب و دیگری در شرق در حال ساخت می‌باشند.
| + | |
| − | | + | |
| − | == مردم ==
| + | |
| − | | + | |
| − | [[پرونده:Jami-Ul-Alfar.jpg|بندانگشتی]]
| + | |
| − | | + | |
| − | ۷۲ ٪ نژاد سری لانکا را سینهالی، ۱۸ ٪ را تامیل و ۷ ٪ را مور تشکیل می‌دهند،
| + | |
| − | | + | |
| − | همچنین دین ۷۶ ٪ مردم سری لانکا، بودایی، ۸ ٪ مسلمان، ۸ ٪ هندو و ۶ ٪ مسیحی هستند.
| + | |
| − | | + | |
| − | زبان‌های رسمی سری لانکا، سینهالی و تامیلی است.
| + | |
| − | | + | |
| − | == فرهنگ ==
| + | |
| − | * [[دزموند ده سیلوا]]
| + | |
| − | | + | |
| − | == منابع ==
| + | |
| − | {{ویکی‌سفر}}
| + | |
| − | {{ویکی‌انبار-رده|Sri Lanka}}
| + | |
| − | {{پانویس}}
| + | |
| − | {{کشورهای آسیا}}
| + | |
| − | {{کشورهای جنوب آسیا}}
| + | |
| − | {{اعضای اتحادیه کشورهای همسود}}
| + | |
| − | {{کشورهای عضو گروه ۱۵ (جی ۱۵)}}
| + | |
| − | {{ملک}}
| + | |
| − | | + | |
| − | {{جغرافیا-خرد}}
| + | |
| − | | + | |
| − | [[رده:سریلانکا]]
| + | |
| − | [[رده:ایالت‌ها و قلمروهای بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۴۸ (میلادی)]]
| + | |
| − | [[رده:جزیره‌های اقیانوس هند]]
| + | |
| − | [[رده:جمهوری‌ها]]
| + | |
| − | [[رده:فهرست کشورهای مشترک‌المنافع]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای اقیانوس هند]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای جزیره‌ای]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای جنوب آسیا]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای سوسیالیستی]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای عضو سازمان ملل متحد]]
| + | |
| − | [[رده:کشورهای عضو گروه پانزده]]
| + | |
سُغد یا سغد باستان سرزمینی است شامل تاجیکستان کنونی و بخش خاوری ازبکستان کنونی میان کوه‌های تیان‌شان و رود آمودریا. گاهی به این سرزمین سغدیانا هم می‌گویند.
مردم آن به زبان سغدی (یکی از زبان‌های ایرانی میانه) سخن می‌گفتند و نیاکان تاجیکان تاجیکستان و ازبکستان هستند. کشورداری سغدیان با تازش عرب‌ها و ترکان از میان رفت و آنچه از تاریخ پیش از اسلام این سرزمین می‌دانیم بیشتر از یافته‌های باستان‌شناسان و یا نوشته‌های نویسندگان سده‌های نخستین اسلامی مانند ابوریحان بیرونی است. برخی از آیین‌های ایرانی مانند سوگ سیاوش (یا سووشون)، ریشه در سغد دارد.
تاریخ
سغدیان از هزارهٔ دوم پیش از میلاد در نواحی میانهٔ سمرقند و رود زرافشان نشیمن داشتند و در هزارهٔ یکم پیش از میلاد بر جلگهٍ گسترده‌ای در میان سیردریا و آمودریا چیرگی یافتند. آنان همسایهٔ اقوام ایرانی‌تبار سکایی، خوارزمی و بلخی بودند.[۱]
سغد در روزگار هخامنشیان بخشی از شاهنشاهی ایران بوده‌است. در زمان اشکانیان نیز این سرزمین بخشی از ایران ماند.از این روزگار سروده‌هایی از اوستا به زبان سغدی به جای مانده‌است. پدید آمدن راه ابریشم در این زمان اثر بسیاری بر رونق و شکوفایی این سرزمین داشت. این رونق در روزگار ساسانیان نیز همراه بود و از رونق این بخش ایران کاسته نشد. پیشهٔ پردرآمد برای مردم سغد در این زمانهای تاریخ بیشتر بازرگانی بوده‌است. مردم سغد در زمان ساسانیان به آیین مانی گرویدند.[۲] آیین‌های مانوی‌گری، زرتشتی و ترسایی و بودایی میان مردم آن سامان رواج داشت.
با شکست خوردن هخامنشیان از لشکر اسکندر، گروه‌هایی از تیره‌های ایرانی آسیای میانه به سوی خاور رفته و کوچ‌نشین‌هایی در جاده ابریشم به سوی چین برپا کردند.[۳] اینان پیونددهندهٔ روابط بازرگانی ایران با چین بودند و نخستین مهاجرنشین‌های ایرانی را نیز در چین ایشان به راه انداختند.
در سال ۵۵۵ میلادی سغد و بخارا به تصرف هیتالیان در آمد. حدود سال ۵۶۰ میلادی میان ایران و ترکان اتحادی به منظور حمله به هیتالیان منعقد شد. هدف عمدهٔ این حمله انتقام مرگ پیروز یکم شاهنشاه ساسانی بود، که بدست هفتالیان در جنگی به قتل رسیده بود. هدف دیگر این اتحاد تصرف سرزمین سغد از سوی سپاه ایران بود. در ضمن این اتحاد خسرو انوشیروان با دختر ایستمی خان ازدواج کرد.
پس از جنگ و انهدام هیتالیان، خسرو انوشیروان این بار خود را از سوی ترکان، در معرض مخاطره دید و اختلاف بین ایران و ترکان آشکار شده، ترکان در این زمان توانستند سغد را تصرف کنند.
بازرگانان سغد چیره دست و ماهر بودند و نفع خود را در نزدیکی و کنار آمدن با ترکان می‌دیدند. سغدها اندک اندک حاکمیت ترکان را پذیرا شدند و نقش‌های سیاسی و اقتصادی عمده‌ای در دولت خاقانات ترک برعهده گرفتند.
در سدهٔ هفتم میلادی همسر فرمانروای سغد، از ترکان و دختر قراچور ین ترک بود. رفته رفته با افزایش نفوذ ترکان، ِ قوانین و نوشته‌هایی به زبان ترکی و با خط سغدی پدید آمد.
سپاه چین در سال ۶۵۸ میلادی سغد را تصرف کردند و خاقانات غربی ترک استقلال خود را از دست داد. پس از سقوط خاقانات غربی ترک دوباره فرمانروایان سغد حکومت یافتند و کوشیدند تا دولتی مستقل تشکیل دهند ولی عمر این دولت بسیار کوتاه بود زیرا در سال ۶۶۴ میلادی سغد به تصرف اعراب درآمد.[۴]
با آن‌که براساس نوشته کتاب تاریخ بخارا می‌دانیم که در دوران پیش از اسلام «به سغد زنی پادشاه بوده‌است».[۵] اما از رویدادهای مربوط به دوران حکومت او آگاهی چندانی در دست نیست. تنها این موضوع را می‌دانیم که به دستور آن فرمانروا برج و بارویی در قسمت‌هایی از قلمرو او احداث شد که در برابر هجوم ترکان صحراگرد مانعی عمده به شمار می‌رفت.[۶]
گویا با توجه به گرایش مسلمانان به بازرگانی و دادوستد، سغدیان پایداری چندانی در برابر پذیرش اسلام نکرده باشند. در متون اسلامی از سغدیان سمرقند و بخارا نام برده شده‌است.[۷]
منابع
هدایتی، زهره، معرفی کتاب دستنامهٔ سغدی، در: نامهٔ فرهنگستان، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دورهٔ دهم، شمارهٔ سوم، پاییز ۱۳۸۷، صص۲۰۲-۲۰۴.
رضا. ایران و ترکان در روزگار ساسانیان.ص ۳۵
هدایتی، زهره، معرفی کتاب دستنامهٔ سغدی، در: نامهٔ فرهنگستان، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دورهٔ دهم، شمارهٔ سوم، پاییز ۱۳۸۷، صص۲۰۲-۲۰۴.
رضا. ایران و ترکان در روزگار ساسانیان.ص ۲۰۳
(نرشخی، ۱۳۶۳:۴۷)
فروزانی، سید ابوالقاسم، پایگاه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زنان در دوران سامانیان. مجله «پژوهش‌های تاریخی» (دانشگاه سیستان و بلوچستان)» پاییز و زمستان ۱۳۸۷ - شماره ۳. (از ص ۱۳۵ تا ۱۴۸).
هدایتی، زهره، معرفی کتاب دستنامهٔ سغدی، در: نامهٔ فرهنگستان، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دورهٔ دهم، شمارهٔ سوم، پاییز ۱۳۸۷، صص۲۰۲-۲۰۴.
