سرخس: تفاوت بین نسخه‌ها
جز («سرخس» را محافظت کرد ([ویرایش=فقط مدیران] (بی‌پایان) [انتقال=فقط مدیران] (بی‌پایان))) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''سرخس''' یکی از شهرهای [[استان خراسان رضوی]] در شمال شرقی [[ایران]] است. این شهر مرکز [[شهرستان سرخس]] است. | '''سرخس''' یکی از شهرهای [[استان خراسان رضوی]] در شمال شرقی [[ایران]] است. این شهر مرکز [[شهرستان سرخس]] است. | ||
| − | |||
== مکان جغرافیایی == | == مکان جغرافیایی == | ||
| − | |||
شهرستان سرخس، با پهنه‌ای بیش از ۵ هزار کیلومتر مربع، در شمال خاوری استان خراسان، در کنار مرز ایران و [[جمهوری ترکمنستان]] در۱۸۰ کیلومتری شرق مشهد قرار دارد. تقریباً بین دو نصف النهار ۳۰ تا ۶۰ و ۱۵ تا ۶۱ درجه شرقی و بین دو مدار ۳۶ و ۳۶ تا ۴۰ درجه شمالی قرار گرفته‌است. حد طبیعی منطقه را در جنوب، رودخانه [[کشف رود]] و حد شرقی را [[رود تجن]] (از پیوستن رودخانه [[هریرود]] و [[کشف رود]]) و حدود طبیعی غربی و جنوب غربی را آخرین امتدادهای ارتفاعات [[کپه داغ]] مشخص می‌نماید. | شهرستان سرخس، با پهنه‌ای بیش از ۵ هزار کیلومتر مربع، در شمال خاوری استان خراسان، در کنار مرز ایران و [[جمهوری ترکمنستان]] در۱۸۰ کیلومتری شرق مشهد قرار دارد. تقریباً بین دو نصف النهار ۳۰ تا ۶۰ و ۱۵ تا ۶۱ درجه شرقی و بین دو مدار ۳۶ و ۳۶ تا ۴۰ درجه شمالی قرار گرفته‌است. حد طبیعی منطقه را در جنوب، رودخانه [[کشف رود]] و حد شرقی را [[رود تجن]] (از پیوستن رودخانه [[هریرود]] و [[کشف رود]]) و حدود طبیعی غربی و جنوب غربی را آخرین امتدادهای ارتفاعات [[کپه داغ]] مشخص می‌نماید. | ||
این شهرستان از سوی شمال و خاور به جمهوری ترکمنستان، از باختر به [[شهرستان مشهد]] و از جنوب به [[شهرستان تربت جام]] محدود است و در حد فاصل حاشیه خارجی صحرای قره قروم با لبه فلات ایران قرار گرفته‌است هوای سرخس معتدل و خشک بوده، بیش ترین درجه حرارت در تابستان‌ها، ۳۸ درجه بالای صفر و کم ترین آن در زمستان‌ها، ۱۰ درجه زیر صفر است. میانگین باران سالیانه سرخس به ۱۸۰ میلی‌متر می‌رسد. رود هریرودکه در ۲ کیلومتری خاور سرخس مرز مشترک ایران و ترکمنستان را تشکیل داده است. شهر سرخس در دشت قرار گرفته و از بلندی مهمی برخوردار نیست. جمعیت این شهرستان براساس آمار سال ۱۳۷۵ برابر با ۷۳۶۰۴ نفر است که از این تعداد ۲۸۵۴۷ نفر در [[مرکز شهرستان]] زندگی می‌کردند. | این شهرستان از سوی شمال و خاور به جمهوری ترکمنستان، از باختر به [[شهرستان مشهد]] و از جنوب به [[شهرستان تربت جام]] محدود است و در حد فاصل حاشیه خارجی صحرای قره قروم با لبه فلات ایران قرار گرفته‌است هوای سرخس معتدل و خشک بوده، بیش ترین درجه حرارت در تابستان‌ها، ۳۸ درجه بالای صفر و کم ترین آن در زمستان‌ها، ۱۰ درجه زیر صفر است. میانگین باران سالیانه سرخس به ۱۸۰ میلی‌متر می‌رسد. رود هریرودکه در ۲ کیلومتری خاور سرخس مرز مشترک ایران و ترکمنستان را تشکیل داده است. شهر سرخس در دشت قرار گرفته و از بلندی مهمی برخوردار نیست. جمعیت این شهرستان براساس آمار سال ۱۳۷۵ برابر با ۷۳۶۰۴ نفر است که از این تعداد ۲۸۵۴۷ نفر در [[مرکز شهرستان]] زندگی می‌کردند. | ||
| سطر ۴۸: | سطر ۱۳: | ||
در سال‌های اخیر با ایجاد [[پالایشگاه گاز خانگیران]] و استخراج گاز شیرین و ترش و لوله کشی به نواحی مصرف، و بهره‌برداری از راه آهن مشهد – سرخس – تجن و ترانزیت جاده‌ای (یکصدوچهل هزار تریلی در سال) توسعه و رونق یافته و برآبادانی وجمعیت سرخس افزوده شده است و هم چنین به واسطه همسایه گی با جمهوری ترکمنستان، دارای اهمیت نظامی و استراتژیک است. | در سال‌های اخیر با ایجاد [[پالایشگاه گاز خانگیران]] و استخراج گاز شیرین و ترش و لوله کشی به نواحی مصرف، و بهره‌برداری از راه آهن مشهد – سرخس – تجن و ترانزیت جاده‌ای (یکصدوچهل هزار تریلی در سال) توسعه و رونق یافته و برآبادانی وجمعیت سرخس افزوده شده است و هم چنین به واسطه همسایه گی با جمهوری ترکمنستان، دارای اهمیت نظامی و استراتژیک است. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| سطر ۸۴: | سطر ۲۲: | ||
* کتاب سرخس دیروز وامروز - دکتر عباس سعیدی | * کتاب سرخس دیروز وامروز - دکتر عباس سعیدی | ||
* [http://www.fallingrain.com/world/IR/30/Sarakhs.html مختصات] | * [http://www.fallingrain.com/world/IR/30/Sarakhs.html مختصات] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[رده:پایانه‌های مرزی ایران و ترکمنستان]] | [[رده:پایانه‌های مرزی ایران و ترکمنستان]] | ||
[[رده:ربع نیشابور]] | [[رده:ربع نیشابور]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۴:۱۸
سرخس یکی از شهرهای استان خراسان رضوی در شمال شرقی ایران است. این شهر مرکز شهرستان سرخس است.
مکان جغرافیایی
شهرستان سرخس، با پهنه‌ای بیش از ۵ هزار کیلومتر مربع، در شمال خاوری استان خراسان، در کنار مرز ایران و جمهوری ترکمنستان در۱۸۰ کیلومتری شرق مشهد قرار دارد. تقریباً بین دو نصف النهار ۳۰ تا ۶۰ و ۱۵ تا ۶۱ درجه شرقی و بین دو مدار ۳۶ و ۳۶ تا ۴۰ درجه شمالی قرار گرفته‌است. حد طبیعی منطقه را در جنوب، رودخانه کشف رود و حد شرقی را رود تجن (از پیوستن رودخانه هریرود و کشف رود) و حدود طبیعی غربی و جنوب غربی را آخرین امتدادهای ارتفاعات کپه داغ مشخص می‌نماید. این شهرستان از سوی شمال و خاور به جمهوری ترکمنستان، از باختر به شهرستان مشهد و از جنوب به شهرستان تربت جام محدود است و در حد فاصل حاشیه خارجی صحرای قره قروم با لبه فلات ایران قرار گرفته‌است هوای سرخس معتدل و خشک بوده، بیش ترین درجه حرارت در تابستان‌ها، ۳۸ درجه بالای صفر و کم ترین آن در زمستان‌ها، ۱۰ درجه زیر صفر است. میانگین باران سالیانه سرخس به ۱۸۰ میلی‌متر می‌رسد. رود هریرودکه در ۲ کیلومتری خاور سرخس مرز مشترک ایران و ترکمنستان را تشکیل داده است. شهر سرخس در دشت قرار گرفته و از بلندی مهمی برخوردار نیست. جمعیت این شهرستان براساس آمار سال ۱۳۷۵ برابر با ۷۳۶۰۴ نفر است که از این تعداد ۲۸۵۴۷ نفر در مرکز شهرستان زندگی می‌کردند.
تاریخ
الگو:اصلی نام باستانی سرخس ساریکا بوده و بر سر راه مرو به نیشابور و عراق عجم قرار گرفته‌است. این شهر روزگاری از کانون‌های علم و دانش بوده و بواسطه داشتن مدارس و کتابخانه‌های زیاد شهرت داشته‌است، در سال‌های اخیر نیز به دلیل فراهم آوردن موقعیت‌های تجاری، این محل دارای اهمیت است.
سرخس از دیرباز به نام‌های «ساریگو»، «ساریکا»، «سرخس نو»، «سرخس ناصری» و «سرخس افراسیابی» خوانده شده است. حکیم ابوالقاسم فردوسی درشاهنامه، درداستان جنگ هفت گردان، از سرخس یاد کرده است. کهن‌ترین متن فارسی که از سرخس سخن گفته، «حدودالعالم» (۳۷۲ هـ. ق) است، که می‌گوید: «سرخس شهری است بر راه و اندر میان بیابان نهاده … جایی با کشت و برز بسیار است، و مردمانی قوی ترکیب اند و جنگی، و خواسته ایشان شتر است».
سرخس در سده نخست هجری قمری، به دست مسلمان افتاد. این شهر در روزگار آلب ارسلان گسترش و اعتبار بسیار یافت، به طوری که وی آن جا را مقر خود قرار داد. سرخس در سده‌های نخستین اسلامی و حتی تا زمان ابن بطوطه از شهرهای بزرگ خراسان به شمار می رفته است. وی می‌گوید: «… طغاتیمور با ۵۰ هزار سپاهی به نبرد سربداران رفت. لیکن شکست خورد و شهرهای سرخس، الزاوه و توس که از بزرگ ترین شهرهای خراسان بودند به دست سربداران افتاد…». امروزه شهر سرخس، مرز بین ایران و ترکمنستان است، سرخس پیشین که در سوی راست هری رود قرار داد، در دست ترکمنستان می‌باشد و سرخس نو در دست ایران است. در ۱۸۸۴ م، روس‌ها سرخس کهنه ایران را همراه مرو و عشق آباد، اشغال کردند و بدین ترتیب در مرز ایران و افغانستان از دریای مازندران تا ترکستان چین، استقرار یافتند.
در سال‌های اخیر با ایجاد پالایشگاه گاز خانگیران و استخراج گاز شیرین و ترش و لوله کشی به نواحی مصرف، و بهره‌برداری از راه آهن مشهد – سرخس – تجن و ترانزیت جاده‌ای (یکصدوچهل هزار تریلی در سال) توسعه و رونق یافته و برآبادانی وجمعیت سرخس افزوده شده است و هم چنین به واسطه همسایه گی با جمهوری ترکمنستان، دارای اهمیت نظامی و استراتژیک است.
منابع
- البلدان-احمدبن ابی یعغوب-ترجمه دکتر ابراهیم آیتی
- الگو:یادکرد درگاه ملی آمار
- شاهنامه فردوسی
- سرخس دیروز و امروز-دکتر سعیدی
- شاهکارهای هنر ایران (رباط شرف) دکتر عیسی بهنام
- کتاب سرخس دیروز وامروز - دکتر عباس سعیدی
- مختصات
