قفقاز: تفاوت بین نسخه‌ها
از دایره المعارف فرق اسلامی
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{coord|۴۲|۱۵|۴۰|N|۴۴|۰۷|۱۶|E|source:kolossus-nlwiki|display=title}} پرونده:Caucasus-political en.svg|بندانگشت...» ایجاد کرد) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''قفقاز''' ناحیه‌ای در مرز [[آسیا]] و [[اروپا]] میان [[دریای خزر]] و [[دریای سیاه]] است که [[رشته‌کوه قفقاز]] در آن واقع است. قفقاز از نظر سیاسی به دو بخش [[قفقاز جنوبی|قفقاز جنوبی (ماورای قفقاز)]] و [[شمال قفقاز|قفقاز شمالی]] تقسیم می‌شود. | '''قفقاز''' ناحیه‌ای در مرز [[آسیا]] و [[اروپا]] میان [[دریای خزر]] و [[دریای سیاه]] است که [[رشته‌کوه قفقاز]] در آن واقع است. قفقاز از نظر سیاسی به دو بخش [[قفقاز جنوبی|قفقاز جنوبی (ماورای قفقاز)]] و [[شمال قفقاز|قفقاز شمالی]] تقسیم می‌شود. | ||
| سطر ۱۰: | سطر ۷: | ||
== تاریخ == | == تاریخ == | ||
| − | |||
| − | |||
پیش از تشکیل حکومت [[ماد]]، حکومت‌هایی همچون [[اورارتو]] و [[کلخیس]] در قفقاز شکل گرفته بود که قدمت برخی از آن‌ها به بیش از ۴۰۰۰ سال نیز می‌رسد، اما درنتیجه جنگهای فرسایشی بین این دولت‌ها از قدرت آن‌ها کاسته شد و بعدها دولت [[هخامنشی]] آن را تصرف نمود و به خاک خود ضمیمه نمود. بخش هایی از قفقاز در دوره‌هایی تحت تسلط حکومت [[ایران]] قرار داشت. در اوایل قرن نوزدهم میلادی [[جنگهای ایران و روس]] بر سر تسلط بر مناطق جنوبی و شرقی قفقاز درگرفت. در پایان دوره اول جنگ روسیه با انعقاد [[عهدنامه گلستان]] بیشتر مناطق قفقاز و در پایان دوره دوم جنگ با [[عهدنامه ترکمن‌چای]] تقریباً تمامی این منطقه را به تصرف خود درآورد. با فروپاشی [[شوروی]] در سال ۱۹۹۱ سه جمهوری [[گرجستان]]، [[ارمنستان]] و [[جمهوری آذربایجان|آذربایجان]] در این منطقه اعلام استقلال کردند. | پیش از تشکیل حکومت [[ماد]]، حکومت‌هایی همچون [[اورارتو]] و [[کلخیس]] در قفقاز شکل گرفته بود که قدمت برخی از آن‌ها به بیش از ۴۰۰۰ سال نیز می‌رسد، اما درنتیجه جنگهای فرسایشی بین این دولت‌ها از قدرت آن‌ها کاسته شد و بعدها دولت [[هخامنشی]] آن را تصرف نمود و به خاک خود ضمیمه نمود. بخش هایی از قفقاز در دوره‌هایی تحت تسلط حکومت [[ایران]] قرار داشت. در اوایل قرن نوزدهم میلادی [[جنگهای ایران و روس]] بر سر تسلط بر مناطق جنوبی و شرقی قفقاز درگرفت. در پایان دوره اول جنگ روسیه با انعقاد [[عهدنامه گلستان]] بیشتر مناطق قفقاز و در پایان دوره دوم جنگ با [[عهدنامه ترکمن‌چای]] تقریباً تمامی این منطقه را به تصرف خود درآورد. با فروپاشی [[شوروی]] در سال ۱۹۹۱ سه جمهوری [[گرجستان]]، [[ارمنستان]] و [[جمهوری آذربایجان|آذربایجان]] در این منطقه اعلام استقلال کردند. | ||
| سطر ۱۷: | سطر ۱۲: | ||
در سال ۵۱۴ پیش از میلاد [[داریوش بزرگ]] یه سکاها در ناحیه شمال قفقاز و [[دریای سیاه]] حمله می‌کند.<ref>[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref> | در سال ۵۱۴ پیش از میلاد [[داریوش بزرگ]] یه سکاها در ناحیه شمال قفقاز و [[دریای سیاه]] حمله می‌کند.<ref>[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== منابع == | == منابع == | ||
* صفا، ذبیح اللّه، تاریخ ادبیات در ایران (۸جلد)، انتشارات فردوس. | * صفا، ذبیح اللّه، تاریخ ادبیات در ایران (۸جلد)، انتشارات فردوس. | ||
| سطر ۵۶: | سطر ۱۸: | ||
* سفرنامه حامد کاظم زاده به قفقاز، بنیاد مطالعات قفقاز. | * سفرنامه حامد کاظم زاده به قفقاز، بنیاد مطالعات قفقاز. | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[رده:قفقاز|قفقاز]] | [[رده:قفقاز|قفقاز]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۰:۴۲
قفقاز ناحیه‌ای در مرز آسیا و اروپا میان دریای خزر و دریای سیاه است که رشته‌کوه قفقاز در آن واقع است. قفقاز از نظر سیاسی به دو بخش قفقاز جنوبی (ماورای قفقاز) و قفقاز شمالی تقسیم می‌شود.
قفقاز جنوبی شامل کشورهای جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و بخشهای کوچکی از شمال باختری ایران و شمال خاوری ترکیه می‌شود اما قفقاز شمالی جزئی از روسیه است و شامل جمهوری‌های خودگردان چچن، داغستان، اینگوشتیا، کاراچای-چرکسیا، کاباردینو-بالکاریا، سرزمین کراسنودار، آدیغیه، اوستیای شمالی-آلانیا، و سرزمین استاوروپول می‌شود.
نام[ویرایش]
در تاریخ باستانی طبیعی پلینی بزرگ (۷۷-۷۹ میلادی) نام قفقاز از نام سکایی kroy-khasis کروی-خاسیس به معنی یخ درخشان ، سفید یا برف گرفته شده است. در شکل یونانی Kaukasos خوانده می‌شود.[۱]
تاریخ[ویرایش]
پیش از تشکیل حکومت ماد، حکومت‌هایی همچون اورارتو و کلخیس در قفقاز شکل گرفته بود که قدمت برخی از آن‌ها به بیش از ۴۰۰۰ سال نیز می‌رسد، اما درنتیجه جنگهای فرسایشی بین این دولت‌ها از قدرت آن‌ها کاسته شد و بعدها دولت هخامنشی آن را تصرف نمود و به خاک خود ضمیمه نمود. بخش هایی از قفقاز در دوره‌هایی تحت تسلط حکومت ایران قرار داشت. در اوایل قرن نوزدهم میلادی جنگهای ایران و روس بر سر تسلط بر مناطق جنوبی و شرقی قفقاز درگرفت. در پایان دوره اول جنگ روسیه با انعقاد عهدنامه گلستان بیشتر مناطق قفقاز و در پایان دوره دوم جنگ با عهدنامه ترکمن‌چای تقریباً تمامی این منطقه را به تصرف خود درآورد. با فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ سه جمهوری گرجستان، ارمنستان و آذربایجان در این منطقه اعلام استقلال کردند.
از شاعران بزرگ پارسی‌گوی قفقاز می‌توان به خاقانی، نظامی، مجی، بدر، مهستی، هندوشاه نخجوانی و پسرش محمد بن هندوشاه اشاره کرد.[۲]
در سال ۵۱۴ پیش از میلاد داریوش بزرگ یه سکاها در ناحیه شمال قفقاز و دریای سیاه حمله می‌کند.[۳]
منابع[ویرایش]
- صفا، ذبیح اللّه، تاریخ ادبیات در ایران (۸جلد)، انتشارات فردوس.
- سایکس، سرپرسی، تاریخ ایران، ۱۳۵۵.
- قفقاز از نگاه ایران، سید مهدی حسینی تقی آباد، بنیاد مطالعات قفقاز.
- سفرنامه حامد کاظم زاده به قفقاز، بنیاد مطالعات قفقاز.
- ↑ Pliny the Elder. "Natural History," book six, chap. XVII
- ↑ انوشه، حسن، دانشنامه ادب فارسی: ادب فارسی در قفقاز (آذربایجان, ارمنستان, گرجستان و جمهوری خودمختار داغستان). تهران: ۱۳۸۲.
- ↑ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
