|
|
| سطر ۱: |
سطر ۱: |
| − | {{coord|۴۲|۴۱|N|۲۳|۱۹|E|type:country|display=title}}
| |
| − | {{جعبه اطلاعات کشور|
| |
| − | نام اصلی = Република България |
| |
| − | نام فارسی رسمی = جمهوری بلغارستان |
| |
| − | نام عادی = بلغارستان |
| |
| − | تصویر پرچم = Flag_of_Bulgaria.svg|
| |
| − | تصویر نشان ملی =Coat of arms of Bulgaria.svg |
| |
| − | شعار ملی = یگانگی نیرومندی است |
| |
| − | سرود ملی = [[سرود ملی بلغارستان|میهن گرامی]] |
| |
| − | نقشه = Location Bulgaria EU Europe.png|
| |
| − | پایتخت = شهر [[صوفیه]] |latd=42|latm=41|latNS=N|longd=23|longm=19|longEW=E|
| |
| − | بزرگترین شهر = [[صوفیه]] |
| |
| − | زبان رسمی = [[بلغاری]] |
| |
| − | نوع حکومت = [[جمهوری]] |
| |
| − | نوع حاکمان = [[رئیس جمهور]]{{سخ}}• [[نخست وزیر]] |
| |
| − | نام حاکمان = [[گئورگی پارفانوف]]{{سخ}}[[بویکو بوریسوف]] (CDU) |
| |
| − | نحوه تشکیل = پیدایش{{سخ}}آخرین استقلال سابق{{سخ}}خودمختاری از امپراتوری عثمانی{{سخ}}وحدت با روملی شرقی{{سخ}}اعلام رسمی استقلال |
| |
| − | موارد منجر به تشکیل = |
| |
| − | تاریخ تشکیل = [[۶۸۱ (میلادی)|۶۸۱]]{{سخ}}[[۱۴۲۲ (میلادی)|۱۴۲۲]]{{سخ}}[[۱۸۷۸ (میلادی)|۱۸۷۸]]{{سخ}}[[۱۸۸۵(میلادی)|۱۸۸۵]]{{سخ}}[[۱۹۰۸ (میلادی)|۱۹۰۸]] |
| |
| − | مساحت = ۱۱۰٫۹۱۲ |
| |
| − | رتبه مساحت = ۱۰۴ام |
| |
| − | درصد آبها = ۰٫۳ |
| |
| − | سال براورد جمعیت = [[۲۰۰۸ (میلادی)|۲۰۰۸]] |
| |
| − | جمعیت = ۷٬۳۶۴٬۵۷۰ |
| |
| − | رتبه جمعیت = ۹۸ام |
| |
| − | تراکم جمعیت = ۶۸٬۹ |
| |
| − | رتبه تراکم جمعیت = ۱۲۴ام |
| |
| − | سال تولید ناخالص داخلی = [[۲۰۰۸ (میلادی)|۲۰۰۸]] |
| |
| − | تولید ناخالص داخلی = ۹۳٫۸۰۵ میلیارد دلار |
| |
| − | رتبه تولید ناخالص داخلی = ۶۳ام |
| |
| − | سرانه تولید ناخالص داخلی = ۱۲٬۳۷۲ دلار |
| |
| − | رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی = ۶۵ام |
| |
| − | سال شاخص توسعه انسانی = [[۲۰۰۶ (میلادی)|۲۰۰۶]] |
| |
| − | شاخص توسعه انسانی = ۰٫۸۳۴ |
| |
| − | رتبه شاخص توسعه انسانی = ۵۶ام |
| |
| − | وضع شاخص توسعه انسانی = <font color="#009900">بالا</font> |
| |
| − | واحد پول = [[لف]] |
| |
| − | کد واحد پول = BGN |
| |
| − | منطقه زمانی = |
| |
| − | منطقه زمانی تابستانی = DST |
| |
| − | utc = +۲ |
| |
| − | dst = +۳ |
| |
| − | کد بین‌المللی خودرو = |
| |
| − | دامنه اینترنتی = [[.bg]] |
| |
| − | پیش‌شماره تلفنی = +۳۵۹ |}}
| |
| − |
| |
| | '''بلغارستان''' {{به بلغاری|България}} کشوری در جنوب شرقی اروپاست. پایتخت این کشور شهر [[صوفیه]] است. جمعیت این کشور بالغ بر ۷٬۳۶۴٬۵۷۰ ([[۲۰۱۱ (میلادی)|در سال ۲۰۱۱ میلادی]]) نفر است که هر ساله ۱٪ از آن کاسته می‌شود. بلغارستان بیشترین رشد منفی جمعیت را در جهان دارد.<ref name="one">[http://www.asriran.com/fa/news/178099/ده-کشوري-كه-بیشترین-رشد-منفی-جمعيت-را-دارند بلغارستان بیشترین رشد منفی جهان].</ref> | | '''بلغارستان''' {{به بلغاری|България}} کشوری در جنوب شرقی اروپاست. پایتخت این کشور شهر [[صوفیه]] است. جمعیت این کشور بالغ بر ۷٬۳۶۴٬۵۷۰ ([[۲۰۱۱ (میلادی)|در سال ۲۰۱۱ میلادی]]) نفر است که هر ساله ۱٪ از آن کاسته می‌شود. بلغارستان بیشترین رشد منفی جمعیت را در جهان دارد.<ref name="one">[http://www.asriran.com/fa/news/178099/ده-کشوري-كه-بیشترین-رشد-منفی-جمعيت-را-دارند بلغارستان بیشترین رشد منفی جهان].</ref> |
| | | | |
| سطر ۵۱: |
سطر ۵: |
| | | | |
| | بلغارستان در سال ۲۰۰۴ به عضویت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ([[ناتو]]) درآمد و در سال ۲۰۰۵ اتحادیه اروپا، درخواست عضویت بلغارستان را در این اتحادیه پذیرفت و روز عضویت این کشور در اتحادیه اروپا را ۱ ژانویه ۲۰۰۷ اعلام کرد. | | بلغارستان در سال ۲۰۰۴ به عضویت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ([[ناتو]]) درآمد و در سال ۲۰۰۵ اتحادیه اروپا، درخواست عضویت بلغارستان را در این اتحادیه پذیرفت و روز عضویت این کشور در اتحادیه اروپا را ۱ ژانویه ۲۰۰۷ اعلام کرد. |
| − |
| |
| − | مهمترین صادرات بلغارستان اسانس گل [[رز]] است، همچنین [[شراب]] نیز از دیگر اقلام مهم صادراتی بلغارستان است، بلغارستان چهارمین صادرکننده شراب در جهان است، پوشاک، کفش، آهن و فولاد، ماشین آلات و تجهیزات و سوخت نیز از دیگر صادرات بلغارستان می‌باشد.
| |
| − | جمهوری بلغارستان رسماً کشوری [[سکولار]] است اما در قانون اساسی آن مسیحیت [[ارتودکس]] به عنوان دین سنتی کشور ذکر شده‌است.<ref>{{cite web|url=http://www.parliament.bg/en/const|title=The Bulgarian Constitution|publisher=Parliament of Bulgaria |accessdate=20 December 2011}}</ref> ۷۶٪ جمعیت پیرو آیین مسیحیت نوع [[ارتدوکس]] هستند و ۱۰٪ جمعیت را [[مسلمان|مسلمانان]] تشکیل می‌دهند و ۱۱٫۸ درصد بی‌دین هستند.<ref name="autogenerated2">{{cite web|url=http://www.nsi.bg/EPDOCS/Census2011final.pdf |title=2011 census of Bulgaria |publisher=National Statistical Institute of Bulgaria|accessdate=20 December 2011|language=Bulgarian}}</ref>
| |
| − |
| |
| − | منطقه امروزی بلغارستان در قدیم در قلمرو [[تراکیه|تراکیه‌ای‌ها]] قرار داشت و بعداً یونانی‌ها و رومی‌ها بر این منطقه چیره شدند. ظهور قومیت [[بلغار]] به روزگار امپراتوری اول بلغار در قرون وسطی بازمی‌گردد. منطقه بلغارستان حدود پانصد سال در تصرف عثمانیان قرار داشت (از ۱۳۹۶ تا ۱۸۷۸ میلادی).
| |
| − |
| |
| − | در اواخر سده نوزدهم، مداخله روسیه در سرزمین‌های امپراتوری عثمانی در بالکان منجر به تشکیل کشور خودمختار بلغاری در ۱۸۷۸ گشت. بلغارستان تا سال ۱۹۰۸ شاهزاده‌نشین و تا ۱۹۴۶ پادشاهی مستقلی بود. با این حال، مرزهایی که در کنفرانس برلین (۱۸۷۸) تعیین شده بود، بلغارها را راضی نکرد و برای به دست آوردن زمین‌هایی که برپایه [[پیمان سن استفانو]] (۱۸۷۷) به آنان وعده داده بودند پنج بار وارد جنگ شدند.
| |
| − |
| |
| − | بلغارستان که در دو جنگ اول (۱۸۸۵ و ۱۹۱۲) پیروز گشت در جنگ نهایی بالکان (۱۹۱۳) و دو جنگ جهانی (۱۹۱۵ تا ۱۹۱۸ و ۱۹۴۴) مغلوب شد و سرزمین‌هایی را از دست داد. پس از اشغال کشور به دست [[ارتش سرخ]] (۱۹۴۴) و رژیمی کمونیستی برقرار و پادشاه تبعید شد (۱۹۴۶) و به دنبال تظاهرات مردمی در ۱۹۸۹، [[تئودور ژیفوک]] (زاده ۱۹۱۱) رهبر تندروی رژیم را اصلاح‌طلبانی برکنار کردند که یا وعده انتخابات آزاد، از نقش رهبری حزب کمونیست دست کشیدند. در ژوئن ۱۹۹۰ انتخابات آزاد برگزار شد و حزب سوسیالیست پیشین به قدرت بازگردانده شد. این حزب که با مشکلات شدید اقتصادی روبرو بود و نتوانست به تنهایی حکومت کند و در ۱۹۹۱ دولتی ائتلافی بدون برتری هیچ حزبی زمام امور را در دست گرفت و سه حزب اصلی روی کار آمده‌اند.
| |
| | | | |
| | == جغرافیا == | | == جغرافیا == |
| | در شمال این کشور جمهوری [[رومانی]] با ۶۰۸ کیلومتر مرز مشترک قرار دارد. در غرب با جمهوری پیشین [[یوگوسلاوی]] ([[صربستان]] با طول مرز ۳۱۸ کیلومتر و [[مقدونیه]] با مرز مشترک ۱۴۸ کیلومتری) همجوار می‌باشد. در جنوب با کشور [[یونان]] (۴۹۸ کیلومتر) و [[ترکیه]] (۲۴۰ کیلومتر) هم‌مرز است. | | در شمال این کشور جمهوری [[رومانی]] با ۶۰۸ کیلومتر مرز مشترک قرار دارد. در غرب با جمهوری پیشین [[یوگوسلاوی]] ([[صربستان]] با طول مرز ۳۱۸ کیلومتر و [[مقدونیه]] با مرز مشترک ۱۴۸ کیلومتری) همجوار می‌باشد. در جنوب با کشور [[یونان]] (۴۹۸ کیلومتر) و [[ترکیه]] (۲۴۰ کیلومتر) هم‌مرز است. |
| | در شرق جمهوری [[دریای سیاه]] قرار دارد. | | در شرق جمهوری [[دریای سیاه]] قرار دارد. |
| − | [[پرونده:Bulgarien EN.png|بندانگشتی|چپ|290px|نقشه توپوگرافیک بلغارستان.]]
| |
| − | دو رشته کوه مهم بلغارستان را فرا گرفته‌است، یکی رشته کوه‌های بالکان که شمال و مرکز این کشور را در بر گرفته و دیگری رشته‌کوه‌های [[رودوپ]] که غرب و جنوب کشور را شامل می‌شود، از دیگر رشته‌کوه‌های بلغارستان می‌توان به [[ریلا]] و [[پیرین]] اشاره کرد
| |
| − | کوه‌های بالکان از شرق تا غرب و مرکز بلغارستان می‌گذرد. در شمال، تپه‌های کم‌ارتفاع به رود دانوب متمایل است. در جنوب، منطقه‌ای از زمین‌های پست کوه‌های بالکان را از گرانکوهی بلند و چین‌دار که بلندترین قله بلغارستان در آن است جدا می‌کند. بلندترین نقطه این کشور [[موسالا]] با ۲۹۲۵ متر ارتفاع است که در ارتفاعات ریلا در غرب بلغارستان واقع شده‌است.
| |
| − |
| |
| − | شمال کشور تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد دارد، در حالی که جنوب شرق از آب و هوای مدیترانه‌ای برخوردار است. بیشتر اقلیم بلغارستان دارای آب و هوای سرد و کوهستانی است و نواحی ساحلی دریای سیاه نیز آب و هوایی معتدل و مرطوب دارد. مهمترین رود [[ماریتسا]] نام دارد که از رشته کوه‌های رودوپ در غرب بلغارستان سرچشمه گرفته و با گذر از مناطق مرکزی کشور راه جنوب را در پیش گرفته و وارد ترکیه می‌شود و سپس به دریای اژه می‌ریزد. رود دیگر [[دانوب]] نام دارد که در شمال بلغارستان جریان دارد.
| |
| − |
| |
| − | پایتخت بلغارستان، شهر [[صوفیه]] است و از مهمترین شهرهای بلغارستان می‌توان به [[پلوودیف]] ۳۵۰ هزار نفر، [[وارنا]] ۳۱۵ هزار نفر، [[بورگاس]] ۱۹۰ هزار نفر و [[روسه]] ۱۶۰ هزار نفر اشاره کرد.
| |
| | | | |
| | == تاریخ == | | == تاریخ == |
| سطر ۸۵: |
سطر ۲۳: |
| | | | |
| | از سال ۱۹۴۷ حکومتی در بلغارستان به سبک حکومت شوروی سوسیالیست برقرار شد. به زودی بلغارستان به سبب سرسپردگی و وابستگی کامل به شوروی به مطیع‌ترین منطقه تحت سیطره کمونیسم در اروپای شرقی بدل شد، بدین دلیل نیز بود که فعالیت ضد کمونیستی چشمگیری در دوره نفوذ شوروی بر بلغارستان به وقوع نپیوست. [[تودور ژیکوف]]، دبیرکل حزب کمونیست بلغارستان، پس از ۳۵ سال در سال ۱۹۸۹ از قدرت کناره گرفت، بلافاصله [[پتر ملادنوف]] جانشین او شد، ملادنوف، پولیت بورو (دفتر سیاسی حزب کمونیست) بلغارستان را پاکسازی کرد و به بیش از چهار دهه انحصار قدرت در دست حزب کمونیست پایان بخشید. | | از سال ۱۹۴۷ حکومتی در بلغارستان به سبک حکومت شوروی سوسیالیست برقرار شد. به زودی بلغارستان به سبب سرسپردگی و وابستگی کامل به شوروی به مطیع‌ترین منطقه تحت سیطره کمونیسم در اروپای شرقی بدل شد، بدین دلیل نیز بود که فعالیت ضد کمونیستی چشمگیری در دوره نفوذ شوروی بر بلغارستان به وقوع نپیوست. [[تودور ژیکوف]]، دبیرکل حزب کمونیست بلغارستان، پس از ۳۵ سال در سال ۱۹۸۹ از قدرت کناره گرفت، بلافاصله [[پتر ملادنوف]] جانشین او شد، ملادنوف، پولیت بورو (دفتر سیاسی حزب کمونیست) بلغارستان را پاکسازی کرد و به بیش از چهار دهه انحصار قدرت در دست حزب کمونیست پایان بخشید. |
| − |
| |
| − | === به سوی دموکراسی ===
| |
| − | انتخابات آزاد در ماه مه ۱۹۹۰ در بلغارستان برگزار شد و حزب کمونیست بلغارستان که به حزب سوسیالیست بلغارستان (BSP) تغییر نام داده بود پیروز انتخابات شد. ملادنوف در ژوئیه ۱۹۹۰ مجبور به استعفا شد. در اکتبر ۱۹۹۱ یک ائتلاف از یک جریان غربگرا موسوم به اتحاد نیروهای دموکراتیک (UDF) و یک حزب نماینده اقلیت ترک‌های کشور جای سوسیالیست‌ها را گرفتند. در ژانویه ۱۹۹۲ [[ژلیو ژلف]]، روشنفکری از سنخ [[واسلاو هاول]] در چکسلواکی با شعار «دموکراسی یا کمونیسم» دست به مبارزه زد و رئیس جمهور بلغارستان شد. بلغارستان با مشکلات همیشگی رو به رو بود: تورم، نرخ بیکاری هجده درصدی در اوایل ۱۹۹۴ و بدهی خارجی یازده میلیارد دلاری که با دستمزد دو سال تمام بلغارها برابری می‌کرد. اما بلغارستان پس از [[کمونیسم]] وجوه مثبتی نیز داشت، [[خصوصی‌سازی]] مزارع و کسب و کار با موفقیت انجام شد و بازارهای کشور از فراوانی مواد غذایی جلوه تازه‌ای یافت. حکومت پیشین کمونیست، اقلیت ترک کشور را که حدود ۹ ٪ از جمعیت بلغارستان را تشکیل می‌دادند مورد اذیت و آزار قرار می‌داد، اما آنها اینک زندگی بهتری داشتند، طی یک نظرسنجی که در سال ۱۹۹۲ انجام شد، نود درصد ترک‌های بلغارستان از مناسبات قومی در این کشور اظهار رضایت کردند.
| |
| − |
| |
| − | == سیاست ==
| |
| − | ۲۴۰ عضو مجمع ملی هر پنج سال تحت نظام تعیین تعداد نمایندگان به نسبت جمعیت هر منطقه با رای تمامی افراد بالغ انتخاب می‌شوند. رئیس جمهور که مستقیماً برای پنج سال اننتخاب می‌گردد نخست وزیر و شورای وزیرانی را انتصاب می‌کند که از حمایت اکثریت در محمع برخوردارند. احزاب عمده سیاسی بلغارستان عبارتند از: [[اتحاد نیروهای دموکراتیک]] (میانه‌رو)، حزب سوسیالیست (کمونیست سابق)، جنبش برای حقوق و آزادی (ترکی).
| |
| − |
| |
| − | بلغارستان در سازمان ملل متحد، کنفرانس امنیت و همکاری اروپا، و شورای اروپا عضویت دارد.
| |
| − | [[پرونده:Zhelev-Bush-1990.jpg|بندانگشتی|[[ژلیو ژلف]] نخستین رئیس‌جمهور بلغارستان که به صورت دموکراتیک انتخاب شد در دیدار با [[جورج هربرت واکر بوش|جورج واکر بوش]] (سمت راست) در سال ۱۹۹۰.]]
| |
| − | حزب ائتلاف دموکراتیک بلغارستان (UDF) در سال ۱۹۹۷ مجدداً پیروز انتخابات شده و مأمور تشکیل کابینه گردید. پس از آن [[ایوان کوستوف]] نخست وزیر بلغارستان شد. کوستوف توانست با ایجاد اصلاحاتی سیستم فاسد اقتصادی بلغارستان را تا حدودی ترمیم کند. با این وجود، این پیشرفت‌ها بسیار کند و ناچیز به نظر می‌رسید. در انتخابات ۲۰۰۱، حزب ائتلاف دموکراتیک شکست سختی خورد و حزب جدید یعنی حزب جنبش ملی سیمئون دوم (SNM) به رهبری پادشاه پیشین سیمئون ساکس کوبورگ گوتا ملقب به [[سیمئون دوم]] پسر [[بوریس سوم]] که ۵۵ سال پیش از آن به دنبال نفوذ کمونیسم بر کشور از سلطنت خلع شده بود به عنوان نخست وزیر بلغارستان انتخاب شد. در انتخابات ریاست جمهوری ۲۲ ژانویه ۲۰۰۲ [[گئورگی پاروانوف]] با اکثریت آراء به عنوان رئیس جمهور بلغارستان انتخاب شد، پاروانوف در انتخابات ژانویه ۲۰۰۶ نیز مجدداً با کسب اکثریت قاطع ۷۷ درصدی پیروز انتخابات شد، رقیب جدی او در این انتخابات وولن سیدروف بود که تنها توانست ۲۲ ٪ آراء را از آن خود کند.
| |
| − |
| |
| − | در انتخابات عمومی سال ۲۰۰۵، هیچ کدام از احزاب شرکت‌کننده در انتخابات نتوانستند به اکثریت قاطع دست یابند، بنابراین یک دولت ائتلافی توسط حزب سوسیالیست به رهبری [[سرگئی استانیشف]] به عنوان نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه شد. در سال ۲۰۰۷ بلغارستان به عضویت اتحادیه اروپا درآمد. در ۲۳ ژوئیه ۲۰۰۸ کمیسیون اروپا اعطای کمک ۵۰۰ میلیون دلاری اتحادیه اروپا را به بلغارستان به علت جنایت‌های سازمان یافته و فساد لجام‌گسیخته در این کشور به حالت تعلیق درآورد. کمبود شدید انرژی برای چندین هفته در ژانویه ۲۰۰۹ به دنبال مناقشه روسیه و اوکراین بر سر قیمت گاز وارداتی از روسیه، بلغارستان را نیز تحت تأثیر قرار داد که اعتراضات گسترده و خشم مردم بلغارستان در قبال سیاست‌های مربوط به انرژی دولت را به دنبال داشت.
| |
| − |
| |
| − | در انتخابات عمومی که در ژوئیه ۲۰۰۹ در بلغارستان برگزار شد، حزب راست میانه موسوم به «شهروندان برای توسعه اروپایی بلغارستان» یا (GERB) به رهبری بویکو بوریسوف پیروز انتخابات شد و بوریسوف به عنوان نخست وزیر بلغارستان برگزیده شد، بوریسوف کار خود را به عنوان نخست وزیر از روز ۲۷ ژوئیه ۲۰۰۹ آغاز کرد.
| |
| − |
| |
| − | [[روسن پلونلیوف]] وزیر پیشین توسعه منطقه‌ای و شهرسازی بلغارستان آبان ماه سال ۱۳۹۰ در دومین مرحله انتخابات ریاست جمهوری با کسب ۵۴٫۸ درصد آرا به عنوان رئیس جمهوری جدید این کشور انتخاب شد.
| |
| − |
| |
| − | == اقتصاد ==
| |
| − | در حال حاضر و پس از فروپاشی بلوک شرق، علی‌رغم همه تلاش‌های صورت گرفته سیستم اقتصادی این کشور همچنان کشاورزی‌محور است و صنعت در آن جایی ندارد. همین مسئله باعث بروز فقر شده‌است.
| |
| − |
| |
| − | بلغارستان با خاکی حاصلخیز و اندکی منابع طبیعی دیگر، اقتصادی استوار بر کشاورزی دارد. تولید در تعاونی‌های بزرگ مکانیزه متمرکز است. فراورده‌های عمده شامل: غلات (گندم، ذرت، جو.) و میوه (انگور) و به طور فزاینده‌ای تنباکو است. تولیدات کشاورزی اساس صنایع غذایی و شراب‌سازی و [[تنباکو]] را تشکیل می‌دهد. وامهای بلوک شرق در توسعه صنایع ازجمله مهندسی و کود سازی و شیمیایی نقش داشته‌است. به دنبال آشوب‌های اجتماعی اقتصادی و سیاسی که اروپایی شرق را پس از ۱۹۹۰ در بر گرفت الکوهای تجارت در این منطقه مختل گشت. بلغارستان که روابط بازرگانی‌اش با شوروی به ویژه نزدیک بود، با کمبودهای شدید بسیاری از کالاها و از جمله نفت، بیشتر از اغلب کشورهای اروپای شرقی لطمه دید. تولید صنعتی کاهش یافت ولی پیشرفت در امر خصوصی کردن صنعت و کشاورزی حاصل شده‌است.
| |
| − |
| |
| − | اقتصاد بلغارستان به طور کلی در سال ۲۰۱۱ به میزان ۱٫۷ درصد نسبت به سال قبل رشد داشت. پیش‌بینی اقتصادی کمیسیون اروپا برای رشد کلی بلغارستان در سال ۲۰۱۲ میلادی ۰٫۵ درصد بود درحالیکه [[صندوق بین‌المللی پول]] رشد تولید ناخالص ملی این کشور را در سال ۲۰۱۲ رقم ۰٫۸ درصد اعلام کرده بود.<ref>کاهش سرعت اقتصادی مجارستان و بلغارستان در سال ۲۰۱۲: در: [http://www.irna.ir/NewsShow.aspx?NID=80133910 ایرنا]، کد خبر: ۸۰۱۳۳۹۱۰، تاریخ انتشار: ۲۶/۰۲/۱۳۹۱.</ref>
| |
| − |
| |
| − | نیروگاه هسته‌ای دو هزار مگاواتی [[نیروگاه کازلودی|کازلودی]] بیش از ۳۵ درصد برق بلغارستان را تامین می‌کند و افزایش طول عمر دو رآکتور هزار مگاواتی این نیروگاه تا بیش از ۲۰ سال به یکی از اولویت‌های دولت بلغارستان تبدیل شده‌است.<ref>برنامه‌ریزی برای افزایش طول عمر نیروگاه هسته‌ای کازلودی بلغارستان. در: [http://isna.ir/fa/news/91020200528/parseek ایسنا]، کد خبر: ۹۱۰۲۰۲۰۰۵۲۸، شنبه ۲ اردیبهشت ۱۳۹۱.</ref>
| |
| − |
| |
| − | == مردم، زبان، دین ==
| |
| − | [[پرونده:Bulgaria-demography.png|بندانگشتی|نمودار تغییر جمعیت میان سال‌های ۱۹۶۱ تا ۲۰۰۹.]]
| |
| − | ٪۸۳/۹ جمعیت بلغارستان را بلغارها و ۱۰٪ را ترک‌ها و کولی‌ها تشکیل می‌دهند. بسیاری از دانشمندان ریشه بلغارها را از قبایل [[ترک]] زبان آسیای میانه (احتمالاً به همراه رگه‌های ایرانی) می دانند.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/84067/Bulgar Bulgar (people) - Britannica Online Encyclopedia<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> همچنین گروه‌هایی از روس‌ها، رومانی‌ها، ارمنی‌ها، یونانی‌ها و سایر اقلیت‌های کوچک نیز در این کشور به سر می‌برند. کمتر از ۰/۱٪ درصد از مردم این کشور به ایدز مبتلا هستند.<ref name="two">[http://hamshahrionline.ir/news-38702.aspx آشنایی با بلغارستان].</ref>
| |
| − | زبان رسمی کشور، بلغاری است اگرچه جوانان بلغاری امروزه تکلم به انگلیسی را ترجیح می‌دهند.
| |
| − |
| |
| − | ۷۶٪ جمعیت پیرو آیین مسیحیت نوع [[ارتدوکس]] هستند و ۱۰٪ جمعیت را [[مسلمان|مسلمانان]] تشکیل می‌دهند و ۱۱٫۸ درصد بی‌دین هستند.<ref name="autogenerated2"/> در بلغارستان هشتاد هزار مسلمان علوی وجود دارد. گسترش اسلام در بلغارستان را می‌توان در تصرف این کشور توسط [[امپراتوری عثمانی]] ریشه‌یابی کرد.
| |
| − |
| |
| − | زبان بلغاری زبانی هندواروپایی و از شاخه [[زبان‌های اسلاوی|اسلاوی]] جنوبی است که نزدیک‌ترین به آن زبان مقدونی است و گویشوران آن با گویشوران زبان مقدونی درک مطلب می‌کنند.
| |
| − | در زبان بلغاری کهن و معاصر صدها واژه فارسی وجود دارد که در مکالمات روزمره به‌کار می‌رود. تعداد این واژه‌ها حدود ۱۰۰۰ عدد است که بیشتر از طریق زبان ترکی و در دوره تسلط ۵۰۰ ساله عثمانی بر این کشور، وارد این زبان شده‌است.<ref>زبان فارسی در بلغارستان. در: مجله «کتاب ماه ادبیات و فلسفه». اسفند ۱۳۷۷ - شماره ۱۷.</ref>
| |
| − |
| |
| − | === ترک‌های بلغارستان ===
| |
| − | [[پرونده:Distribution Clothing Turkish Refugees 1877.jpg|بندانگشتی|راست|250px|توزیع پوشاک در میان آوراگان ترک بلغارستان (۱۸۷۷).]]
| |
| − | [[پرونده:Turkish refugees sumla1877 wiki.jpg|بندانگشتی|چپ|225px|آوارگان ترک [[ولیکو ترنوو]] به شوملا وارد می‌شوند در سال ۱۸۷۷ میلادی.]]
| |
| − | ترک‌ها یکی از اقلیت‌های قومی بلغارستان هستند که در تخمینی در سال ۲۰۱۱ جمعیت آنان در این کشور بالغ بر ۵۸۸٬۳۱۸ نفر بوده است.{{lower|<ref name="2011 Census in Bulgaria">{{cite web|url=http://censusresults.nsi.bg/Census/Reports/2/2/R7.aspx|title=Население по местоживеене, възраст и етническа група|year=2011|publisher=Национален статистически институт|language=Bulgarian|accessdate=13 June 2012}}</ref>}}جمعیت ترک‌های کشور [[بلغارستان]] پیش از شکل گرفتنش در سال ۱۸۷۸ میلادی تقریباً یک سوم از کل جمعیت آن بود.<ref>A concise history of Bulgaria; R. J. Crampton; 2005, [http://books.google.com/books?id=Ylz4fe7757cC&pg=PA111&dq=crampton+one+third+turks&hl=en&ei=b0o_TZa6LJqK4gboo6zxAg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CCsQ6AEwAg#v=snippet&q="a%20third"&f=false p.111]</ref>با این وجود برخی پژوهشگران (عمدتاً ترک) بر این باور هستند که ترک‌ها در اکثریت بودند.<ref name="Minahan 2002 loc=1613">{{Harvnb|Minahan|2002|loc=1613}}.</ref>در سال ۱۸۷۶ تقریباً ۷۰٪ از زمین‌های کشاورزی به ترک‌ها تعلق داشت. یک تاریخ نگار ترک به نام تورهان چتین بر این باور بود که [[جنگ‌های روسیه و ترکیه (۱۸۷۷–۱۸۷۸)]] به معنای پاکسازی ترک‌ها از بالکان بود.<ref>{{Harvnb|Çetin|2008|loc=242}}.</ref>ادعا شده است در میان سال‌های ۱۹۲۳ تا ۱۹۴۹ بالغ بر ۲۲۰٬۰۰۰ نفر از ترک‌ها به ترکیه مهاجرت کردند. هرچند که دولت ترکیه تشویق به مهاجرت می‌کرد. سپس موج دیگری از ترک‌ها بلغارستان را ترک کردند. در میان سال‌های ۱۹۴۱ تا ۱۹۵۱ بالغ بر ۱۵۵٬۰۰۰ نفر از بلغارستان به صورت اختیاری یا اجباری خارج شدند. اگرچه مهاجرت‌های انجام شده طبق توافق با دولت ترکیه انجام شد.<ref name="Minahan 2002 loc=1613"/><ref>R. J. Crampton, 2007, Bulgaria, pp.431-433]</ref>
| |
| − | [[پرونده:Turkoj en Bulgario.png|بندانگشتی|260px|ترک‌های بلغارستان (سال ۲۰۱۱))]]
| |
| − |
| |
| − | در سال ۱۹۸۴ دولت بلغارستان یک سیاست بلغاری کردن را آغاز کرد که طی آن ویژگی‌های فرهنگی و قومی ترک‌های بلغارستان محدود می‌شد. تقریباً ۸۰۰٬۰۰۰ ترک مجبور به تغییر نام خود به یک نام بلغاری شدند. همچنین ترک‌ها دیگر حق شرکت در مراسم مذهبی اسلامی را نداشتند.<ref>{{cite book |title=Muslims and others: relations in context |last=Waardenburg |first=Jacques |authorlink= |coauthors= |year=2003 |publisher=Walter de Gruyter |location= |isbn=978-3-11-017627-8 |page=266 |pages= |url=http://books.google.com/books?id=nZaTKpS-9DoC&pg=PA266 |quote=''Anti-Islamic campaigns arose in the nationalist anti-Turkish measures implemented in Bulgaria in the 1980s. ''}}</ref>همینطور نمی‌توانستند در مکان‌های عمومی ترکی صحبت کنند یا پوشاک سنتی ترکی بر تن کنند.<ref>{{Harvnb|Katsikas|2010|loc=65}}.</ref>از سال ۱۹۸۶ ترک‌ستیزی در بلغارستان بار دیگر شدت گرفت.<ref>[http://books.google.com/books?id=NN0m_c8p6fgC&pg=PA1145 John Hutchinson, Anthony D. Smith, Nationalism: critical concepts in political science, Volume 3, Taylor & Francis US, 2000, p. 1145]</ref>این اقدامات در نهایت منجر به بزرگترین مهاجرت دست جمعی در اروپا پس از پایان جنگ جهانی دوم شد و در میان آن ۳۵۰٬۰۰۰ ترک به کشور ترکیه وارد شدند. این اتفاق میان ژوئن تا آگوست ۱۹۸۹ افتاده است و از آن به عنوان سیر بزرگ یاد می‌شود.<ref>{{Harvnb|Neuburger|2004|loc=82}}.</ref>پس از برکناری تئودور زیوکوف بیش از ۱۵۰۰۰۰ نفر از ترک‌ها به بلغارستان برگشتند. اما بیش از ۲۰۰ هزار نفر به طور دائم در ترکیه باقی ماندند.<ref>{{Harvnb|Eminov|1997|loc=97}}.</ref>
| |
| − |
| |
| − | بوکو بوریسو که متهم به داشتن تمایلات ترک‌ستیزانه شده بود.<ref>{{cite news| title = Bulgarian election raises red flags| first = Peter B | last = Doran| url = http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2009/jul/18/bulgaria-election-europe-far-right| newspaper = [[guardian.co.uk]]| publisher = [[Guardian News and Media Limited]]| location = [[بریتانیا]]| date = July 18, 2009| accessdate = Jenuary 12, 2010}}</ref>در انتخابات ژوئیه ۲۰۰۹ به قدرت رسید. در دسامبر ۲۰۰۹ وی پشتیبانی خود را از حرکتی که حزب ATAKA و رهبرش در مورد پخش اخبار روزانه به زبان ترکی از [[تلویزیون ملی بلغارستان]] مطرح شده بود اعلام کرد. اما پس از آن وی این پشتیبانیش را پس گرفت.<ref name="Ivan">{{cite news| title = The Bulgaria 2009 Review: Domestic Politics| first = Ivan| last = Dikov| url = http://www.novinite.com/view_news.php?id=111462| agency = [[Sofia News Agency]]| publisher = Novinite Ltd.| location = [[صوفیه|Sofia]], [[بلغارستان|Bulgaria]]| date = December 30, 2009| accessdate = Jenuary 12, 2010}}</ref>نخست وزیر ترکیه نگرانی خود را از افزایش احساس‌های ترک‌ستیزانه در بلغارستان به نخست وزیر بلغارستان ابراز کرد.<ref>{{cite news| title = Erdogan to Borisov: Radical Statements Target Turkish Minority in Bulgaria| url = http://www.novinite.com/view_news.php?id=111228| agency = [[Sofia News Agency]]| publisher = Novinite Ltd.| location = [[صوفیه|Sofia]], [[بلغارستان|Bulgaria]]| date = December 18, 2009| accessdate = Jenuary 12, 2010}}</ref>وزیر امور خارجه ترکیه هم نگرانیش در مورد داغ شدن بحث‌ها در مورد اخبار به زبان ترکی در بلغارستان را بیان کرد.<ref>{{cite news| title = The Bulgaria 2009 Review: Diplomacy| first = Ivan| last = Dikov| url = http://www.novinite.com/view_news.php?id=111464| agency = [[Sofia News Agency]]| publisher = Novinite Ltd.| location = [[صوفیه]], [[بلغارستان]]| date = December 30, 2009| accessdate = Jenuary 12, 2010}}</ref>ایوان دیکوف اعلام کرد نه همه حزب ATAKA ولی بسیاری از مردم بلغارستان از طرح اخبار به زبان ترکی خشمگین شدند.<ref name="Ivan"/>
| |
| − |
| |
| − | == فرهنگ ==
| |
| − | [[پرونده:Bulgaria-Sofia-01.JPG|انگشتی|کاخ فرهنگ ملی در صوفیه، ساخته‌شده در سال ۱۹۸۱.]]
| |
| − | عناصر اصلی فرهنگ سنتی بلغارستان از میراث تراکیه‌ای، اسلاوی و بلغار تشکیل شده‌اند و نفوذ فرهنگی یونانی، رومی، عثمانی، ایرانی و سلتی نیز در فرهنگ این کشور دیده می‌شود.<ref>{{cite web|url=http://ngm.nationalgeographic.com/2006/12/gold-rush/williams-text|title=Bulgaria's Gold Rush|publisher=National Geographic Magazine|date=December 2006|accessdate=22 December 2011}}</ref><ref>{{cite book |title=Celtic culture: A historical encyclopedia |last=Koch |first=John T. |year=2006 |publisher=ABC-CLIO |isbn=1-85109-440-7 |page= 156 |url=http://books.google.com/?id=f899xH_quaMC&pg=PA156&lpg=PA156&dq=Bulgaria+celtic+culture#v=onepage&q=Bulgaria%20celtic%20culture&f=false|accessdate=20 December 2011}}</ref>
| |
| − |
| |
| − | نمونه سازهای بلغارستان عبارتند از [[کاوال]] (فلوتی که از ته دمیده می‌شود)، [[دودوک]] (سوت بلغاری)، [[کاباگیوا]] (نی‌انبان)، [[گادولکا]] (ساز زهی قوس‌دار) و [[توپان]] (طبل استوانه‌ای دو سر).
| |
| − |
| |
| − | هفتاد درصد عطر رز در بازارهای بین‌المللی از بلغارستان می‌آید و جشن رزها در نیمه اول ژوئن در [[دره گل سرخ]] برگزار می‌شود. (در بلغارستان مرکزی در نزدیکی شهرهای [[کازانلوک]] و [[کارلوود]]). این جشن شامل یک گردهمایی شاد همراه با رزچینی همگانی است.
| |
| − |
| |
| − | == استان‌های بلغارستان ==
| |
| − |
| |
| − | {{نقشه کلیک‌خور استان‌های بلغارستان}}
| |
| − | از سال [[۱۹۹۹ (میلادی)|۱۹۹۹]] بدین سو کشور بلغارستان به ۲۸ استان (منطقه) بخش شده‌است. نام آنها بدین شرح است:
| |
| − | # [[استان بلاگووگراد]]
| |
| − | # [[استان بورگاس]]
| |
| − | # [[استان دوبریچ]]
| |
| − | # [[استان گابرووو]]
| |
| − | # [[استان خاسکوو]]
| |
| − | # [[استان کرجالی|کرجالی]]
| |
| − | # [[استان کیوستندیل]]
| |
| − | # [[استان لووچ]]
| |
| − | # [[استان مونتانا]]
| |
| − | # [[استان پازارجیک]]
| |
| − | # [[استان پرنیک]]
| |
| − | # [[استان پلِون]]
| |
| − | # [[استان پلوودیو]]
| |
| − | # [[استان رازگراد]]
| |
| − | # [[استان روسه]]
| |
| − | # [[استان شومن]]
| |
| − | # [[استان سیلیسترا]]
| |
| − | # [[استان اسلیون|استان اسلیوِن]]
| |
| − | # [[استان اسمولیان]]
| |
| − | # [[استان صوفیه]]
| |
| − | # [[استان منطقه سوفیا]]
| |
| − | # [[استان استارا زاگورا]]
| |
| − | # [[استان ترگوویشته|استان تورگوویشته]]
| |
| − | # [[استان وارنا]]
| |
| − | # [[استان ولیکو ترنوو]]
| |
| − | # [[استان ویدین]]
| |
| − | # [[استان وراتسا]]
| |
| − | # [[استان یامبول]]
| |
| − |
| |
| − | == جاذبه‌های گردشگری ==
| |
| − | [[پرونده:Boyana church whitened.jpg|250px|چپ|بندانگشتی|نمایی از کلیسای بویانا]]
| |
| − | [[پرونده:Basilica of Hagia Sofia, Bulgaria.jpg|250px|چپ|بندانگشتی|نمایی از کلیسای هاگیا صوفیا]]
| |
| − |
| |
| − | یکی از شهرهای بندری و زیبای این کشور، [[وارنا]] نام دارد که منطقهٔ ساحلی گلدن سندز (golden sands) را در کنار خود دارد. این منطقه از نظر اقتصاد گردشگری، نقش بسیار مهمی برای مردم منطقه و مردم کشور بلغارستان دارد. اهالی این منطقه از انواع و اقسام شگردها برای کسب درآمد بهره می‌برند. اجاره دادن سایه‌بان و تخت در حاشیهٔ ساحل و همینطور اجاره دادن خودرو، موتورسیکلت، دوچرخه و اسب‌های کوتاه قد از جملهٔ این شگردهاست. در بازارچه‌های اطراف این منطقهٔ ساحلی، انواع و اقسام جانوران (نظیر طوطی، میمون، تمساح و مارهای کوچک و بزرگ) موجود است تا گردشگران در ازای پرداخت مبلغی آنها را در اختیار بگیرند و عکس یادگاری بیندازند.
| |
| − |
| |
| − | بناهای تاریخی:
| |
| − | # کلیسای بویانا: این کلیسا متعلق به قرن چهاردهم میلادی است کلیسا و باغ آن در فهرست آثار جهانی یونسکو است.<ref name="autogenerated1">[http://www.pptourism.com/world/Bulgaria.htm راهنمای سفر به بلغارستان]</ref>
| |
| − | # کلیسای هاگیا صوفیا: این کلیسا در قرن ششم میلادی ساخته شد و بارها تغییراتی در آن رخ داد این کلیسا در زمان تسلط عثمانی‌ها بر بلغارستان به عنوان مسجد استفاده می‌شد.<ref name="autogenerated1"/>
| |
| − |
| |
| − | منطقه تاریخی «[[پریریکون]]»، از قدیمی‌ترین مجموعه‌های باستان‌شناسی بلغارستان است که به گفته پژوهشگران نیایشگاه ایزدبانو دیونیسوس که در جهان باستان از شهرت فراوانی برخوردار بوده، در آن قرار دارد. برپایه اسناد موجود فعالیت‌های بشری در این منطقه متعلق به ۵ هزار سال پیش از میلاد بوده و این صومعه نیز از جمله قلعه‌های مهم دفاعی شهر در [[سده‌های میانه]] به شمار می‌رفته‌است.
| |
| − |
| |
| − | [[صومعه ریل|صومعه ریلا]] که در دل کوهستان ریلا واقع است، بزرگترین صومعه بلغارستان است. این بنا در قرن دهم ساخته شده و در فهرست میراث فرهنگی جهانی یونسکو قرار دارد. مقبره گنبد تراسی [[کازانکوک]] که قدمت آن به انتهای سده چهارم و ابتدای قرن سوم قبل از میلاد می‌رسد، حاوی نقاشی‌های دیواری منحصر به فرد است، تنها آثار باقی‌مانده از نقاشی [[عصر هلنی|هلنی]] که جزء فهرست میراث فرهنگی جهانی است.
| |
| − |
| |
| − | [[گورستان باستانی وارنا]] که حاوی شواهد اولین تمدن اروپایی و قدیمی ترین طلای جهان است به ۴۶۰۰ تا ۴۲۰۰ سال پیش از میلاد برمی گردد. [[کلیسای جامع الکساندر نفسکی قدیس]] در صوفیه بزرگترین کلیسای جامع ارتدکس در شبه جزیره بالکان است.
| |
| − | [[گنبد سنت جرج]]، قدیمی ترین بنای صوفیه است. سه لایه نقاشی دیوار در آن کشف شده‌است که قدیمی‌ترین آنها به سده دهم می‌رسد.
| |
| − |
| |
| − | = پیوند به بیرون =
| |
| − | * [http://members.lycos.co.uk/rre/History-Seven.html تاریخ بلغارستان در پادویی اصلی]
| |
| | | | |
| | == منابع == | | == منابع == |
| سطر ۱۹۹: |
سطر ۳۱: |
| | * Crampton, R.J. (2007). Bulgaria. Oxford University Press. p. 174. ISBN 978-0-19-954158-4. | | * Crampton, R.J. (2007). Bulgaria. Oxford University Press. p. 174. ISBN 978-0-19-954158-4. |
| | * Chary, Frederick B. The History of Bulgaria (The Greenwood Histories of the Modern Nations) (2011) | | * Chary, Frederick B. The History of Bulgaria (The Greenwood Histories of the Modern Nations) (2011) |
| − | {{پایان چپ‌چین}}{{پایان کوچک}}
| |
| − | {{ویکی‌سفر}}
| |
| − | {{ویکی‌انبار-رده|Bulgaria}}
| |
| − | {{موضوع اروپا}}
| |
| − | {{کشورهای اتحادیه اروپا}}
| |
| − | {{اعضای ناتو}}
| |
| − | {{کشورهای مستقل اروپا}}
| |
| | | | |
| | [[رده:بلغارستان|*]] | | [[رده:بلغارستان|*]] |
تاریخ تمدن در بلغارستان کنونی به ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بازمی گردد، ساکنان اولیه این منطقه اقوام تراکیه‌ای‌ها بودند. نام بلغارستان برگرفته از بلغارها است که از استپ‌های شمال دریای سیاه به آنجا مهاجرت کردند و بر قبایل اسلاو غلبه نمودند و در سال ۶۸۱ میلادی اولین پادشاهی بلغاری را بنا نهادند. بلغارها قومی آمیخته از مردمان ترک‌تبار و ایرانی‌تبار (شاخه سکایی-سرمتی) بودند.[۲][۳] که در مسیر مهاجرت، اقوام دیگری را نیز در خود حل کرده بودند.[۴][۵] و زبان آن قوم نیز زبان بلغار نام داشت که از شاخه زبان‌های ترکی‌تبار بود و امروزه منقرض شده‌است. بلغارها در جمعیت اسلاوها که افزون‌تر بودند حل شدند که این فرایند با پذیرش مسیحیت ارتدکس از سوی پادشاه بوریس یکم در سده نهم شتاب گرفت. پیدایش خط سیریلیک در سال ۸۵۵ میلادی و استقرار مسیحیت به عنوان مذهب رسمی در ۸۶۴ میلادی محرک‌هایی نیرومند در تحول فرهنگی کشور بودند. تحت حاکمیت شاه سیمئون یکم بلغارستان به اوج قدرت خود رسید و گفته می‌شد که پایتخت آن، پرسلاو، از لحاظ قدرت بازرگانی و حیات فکری با قسطنطنیه رقابت می‌کند.
با آغاز جنگ جهانی اول، بلغارستان به امید بازپس‌گیری دوبارهٔ مقدونیه به آلمان پیوست. پس از دومین شکست، فردیناند ساکس کوبورگ در سال ۱۹۱۸ از حکومت کناره‌گیری نموده و قدرت را به پسرش بوریس سوم واگذار کرد. بوریس سوم ضمن ایجاد حکومتی استبدادی منابع طبیعی کشور را نیز بر باد داد. بلغارستان با آغاز جنگ جهانی دوم متحد آلمان نازی و در جبهه نازی‌ها علیه متفقین می‌جنگید ولی روسیه در ۵ سپتامبر ۱۹۴۴ به این کشور اعلان جنگ داد و این کشور جهت خود را به زیان نازی‌ها تغییر داد و به متفقین پیوست و چهار روز بعد در ۹ سپتامبر ۱۹۴۴ حکومتی کمونیستی در کشور ایجاد شد و کیمون گئورگیف دبیرکل حزب کمونیست بلغارستان شد.
از سال ۱۹۴۷ حکومتی در بلغارستان به سبک حکومت شوروی سوسیالیست برقرار شد. به زودی بلغارستان به سبب سرسپردگی و وابستگی کامل به شوروی به مطیع‌ترین منطقه تحت سیطره کمونیسم در اروپای شرقی بدل شد، بدین دلیل نیز بود که فعالیت ضد کمونیستی چشمگیری در دوره نفوذ شوروی بر بلغارستان به وقوع نپیوست. تودور ژیکوف، دبیرکل حزب کمونیست بلغارستان، پس از ۳۵ سال در سال ۱۹۸۹ از قدرت کناره گرفت، بلافاصله پتر ملادنوف جانشین او شد، ملادنوف، پولیت بورو (دفتر سیاسی حزب کمونیست) بلغارستان را پاکسازی کرد و به بیش از چهار دهه انحصار قدرت در دست حزب کمونیست پایان بخشید.
