|
|
| سطر ۳۵: |
سطر ۳۵: |
| | '''مرند''' یکی از شهرهای بزرگ و مهم [[استان آذربایجان شرقی]] و مرکز [[شهرستان مرند]] است. این شهر با ۱۲۴،۳۲۳ نفر جمعیت در سال ١٣٩٠ خورشیدی، سومین شهر پرجمعیت و بزرگ استان آذربایجان شرقی، پس از شهر[[تبریز]] و [[مراغه]] محسوب می‌گردد. شهر مرند با مساحتی بیش از ۲۸ کیلومتر مربع، در ۶۵ کیلومتری شمال غرب تبریز، واقع شده‌است. | | '''مرند''' یکی از شهرهای بزرگ و مهم [[استان آذربایجان شرقی]] و مرکز [[شهرستان مرند]] است. این شهر با ۱۲۴،۳۲۳ نفر جمعیت در سال ١٣٩٠ خورشیدی، سومین شهر پرجمعیت و بزرگ استان آذربایجان شرقی، پس از شهر[[تبریز]] و [[مراغه]] محسوب می‌گردد. شهر مرند با مساحتی بیش از ۲۸ کیلومتر مربع، در ۶۵ کیلومتری شمال غرب تبریز، واقع شده‌است. |
| | | | |
| − | == تاریخچه ==
| |
| − |
| |
| − | === وجه تسمیه ===
| |
| − | [[پرونده:Azerbajan in Abbasid Caliphate.jpg|400px|بندانگشتی|مرند در [[استان آذربایجان]] در دوره [[خلفای عباسی]]]]
| |
| − | [[File:تصویر هوایی مرند؛ سال 1973 میلادی.gif|thumb|تصویر هوایی [[مرند]]؛ سال 1973 میلادی]]
| |
| − | [[File:مرغ مرندی.JPG|thumb|مرغ نژاد مرندی]]
| |
| − |
| |
| − | بطلیموس، جغرافیادان یونانی که قبل از میلاد می‌زیسته، از این شهر به نام «ماندگار» نام برده و آن را یکی از آبادترین شهرها در تاریخ می‌خواند. در روایات باستانی ارامنه آمده‌است که حضرت نوح(ع) در مرند مدفون شده و کلمهٔ مرند از یک فعل لغت ارمنی به معنای تدفین اشتقاق یافته‌است.<ref>سفرنامهٔ شاردن: صفحهٔ ۴۰؛ سفرنامهٔ دیولافوا: صفحهٔ ۳۰</ref>
| |
| − |
| |
| − | ولی ارامنهٔ امروزی را اعتقاد بر این است که نوح(ع) بعد از طوفان در [[نخجوان]] فرود آمد و در این شهر نیز مدفون شد و قبر همسرش هم در مرند واقع شده‌است.<ref>سفرنامهٔ تاورنیه: صفحهٔ ۵۴؛ جغرافیای طبیعی آذربایجان:صفحهٔ ۲۸</ref>
| |
| − |
| |
| − | مطابق نوشته‌های تورات، مادر حضرت نوح(ع) در مسجد بازار مرند مدفون است. برخی نیز بنای شهر مرند را به امر دختر ترسائی به نام «ماریا» می‌دانند و بنای اولیهٔ مسجد جامع فعلی مرند را نیز، کلیسایی می‌شمارند که وی بنا کرده‌است و نام مرند را هم برگرفته از نام ماریا با اندکی تغییر می‌دانند.<ref>دیباچه‌ای بر فرهنگ کشاورزی: صفحهٔ ۲۱۳؛ راهنمای شهرستان‌های ایران: صفحهٔ ۲۱۴</ref>
| |
| − | در روایت دیگری وجه تسمیه شهر مرند را تغییر یافته کلمه «مادوند» و «مارند» یعنی محل زندگی مادها ذکر کرده‌اند.<ref>[http://roosta.ir/sh/all-shahr/00/00-05.htm موسسه روستاشناسی ایران]</ref>
| |
| − |
| |
| − | === پیش از اسلام ===
| |
| − | یر اساس اسناد [[اورارتو|اورارتویی]]، سابقهٔ شهرنشینی در مرند تا اواسط هزارهٔ سوم قبل از میلاد می‌رسد، در حالی که در تپه‌های باستانی «گرگر»، ظروف سفالی و ابزارهایی از هزارهٔ پنجم قبل از میلاد دیده شده‌است. همچنین در تپهٔ خاکستری (قلعهٔ مرند) نیز آثاری از هزارهٔ چهارم قبل از میلاد به دست آمده‌است. «[[ولادیمیر مینورسکی]]» با استفاده از نظر باستان‌شناسان، این قلعهٔ خاکی فروریخته را از سلسله قلاع خاکی اورارتویی می‌داند.
| |
| − |
| |
| − | آن‌چه از مدارک و نظرات باستان‌شناسان و مورخین به دست می‌آید، این است که شهر مرند در روزگار پادشاهی [[ماد|مادها]] از رونق بسیاری برخوردار بوده و به دلیل اهمیت خاصی که در ایالت آذربایجان داشته، همواره مورد توجه حکومت مرکزی بوده‌است. همچنین در دائرةالمعارف اسلامی آمده‌است که مرند مرکز حکومت اقوامی مهم در دورهٔ «کلده» و «آشور» بوده‌است.<ref>دائرةالمعارف اسلامی</ref>
| |
| − |
| |
| − | === پس از اسلام ===
| |
| − | آن‌چه که از مدارک تاریخی بر می‌آید، فتح آذربایجان به دست اعراب در سالهای ۱۸ تا ۲۲ هجری قمری صورت گرفته‌است، اما مورخین اسلامی از مرند برای نخستین بار در سال ۱۶۰ هجری نام برده‌اند. بنا به نوشتهٔ بلاذری، مرند در هنگام فتح آذربایجان، قریهٔ کوچکی بود که «ابوالبیعت حلبس» به آبادی آن‌جا همت گماشت و پس از او پسرش محمد در سال ۲۰۰ هجری، حاکم مرند شد و برای توسعهٔ شهر کوشش بسیار کرد. این مرد فرهنگ دوست، دلیر و شجاع بود و بنا به نوشتهٔ طبری، او شعرهایی به [[زبان آذری]] داشته که در آذربایجان معروف بوده‌است.
| |
| − |
| |
| − | در روزگار قیام [[بابک خرمدین]] به سال ۲۰۱ هجری، شهر مرند سال‌ها یکی از مناطق تحت نفوذ وی بوده‌است. چند سلسلهٔ مهم و محلی در این زمان بر مرند حکومت می‌رانده‌اند که از جملهٔ آنها «سالاریان»، «روادیان» و [[شدادیان]] شدادیان را می‌توان نام برد. در اواخر قرن چهارم هجری، در کتاب‌های «حدودالعالم» و «صورةالارض»، از مرند به عنوان شهری آباد یاد شده‌است و ابوعبدالله مقدسی نیز مرند را شهری مستحکم نامیده و حمدالله مستوفی در نزهةالقلوب نوشته‌است: «مرند شهر بزرگی است که دور بارویش ۸۰۰ گام است و باغ‌های پرمیوه دارد. بالاخره شاردن، سیاح فرانسوی می‌نویسد: «مرند شهر خوبی است و دارای ۲۵۰۰ باب خانه و باغچه میباشد و بوستان‌هایش بیشتر از عمارت و آبادی است». همچنین بسیاری از مورخین اسلامی از جمله ابن حوقل بغدادی، یاقوت حموی، حمدالله مستوفی قزوینی، ابراهیم اصطخری، الفداء قزوینی، ناصر خسرو قبادیانی، ابن واضح یعقوبی، یحیی بلاذری و ابن خرداذیه، همگی در کتب خود از مرند یاد کرده و آن را توصیف کرده‌اند.
| |
| − |
| |
| − | در سال ۶۰۲ هجری قمری، مرند در یک یورش سهمگین توسط [[ارامنه|ارمنیان]] به ویرانی کشیده شد و در سال ۶۲۲، «سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه» در مرند استقرار یافت.
| |
| − |
| |
| − | در دورهٔ [[ایلخانان]] بر رونق و آبادی مرند افزوده شد. به طوری که بنای کاروانسرای آیراندیبی و قلعهٔ هلاکو در شمال مرند نیز از بناهای اواخر دورهٔ ایلخانی، یعنی زمان ابوسعید بهادرخان به سال ۷۳۱ است که کتیبهٔ محراب مسجد جامع مرند نیز شاهد این مدعاست.
| |
| − |
| |
| − | مرند در زمان حکومت امرای محلی [[قراقویونلو|قراقویونلوها]]، محل پیکارهای مختلفی واقع گردید. در سال ۸۰۷ هجری، مرند به دست سپاهیان «میرزا ابوبکر کرد» غارت گردید. [[قره یوسف|قرایوسف]] در سال ۸۰۹، پس از جنگ با [[میرزا ابابکر|ابوبکر]] در مرند، زمستان را اتراق کرد. در سال ۸۳۷، شهر مرند پس از نبردی طولانی بین [[آق‌قویونلو|آق‌قویونلوها]] و [[تیموریان]] به دست آق قویونلوها فتح گردید. [[جهانشاه قراقویونلو|جهانشاه میرزا قرایوسف]]، هنگام جنگ با برادر خود -اسکندر میرزا- در مرند اقامت گزید. در دورهٔ [[صفویه]]، هنگام جنگ بین [[شاه تهماسب صفوی]] با [[عثمانیان]]، مرند مرکز فرماندهی سپاه ایران بود. در سال ۱۰۱۱ هجری، [[شاه عباس صفوی]] حکومت مرند را به [[جمشید سلطان دنبلی]] سپرد. در سال ۱۰۱۴ تا ۱۰۱۶ در هنگام جنگ بین صفویه و عثمانیان، شاه عباس مدتی در مرند مستقر شد. در بین سالهای ۱۰۴۵ و ۱۱۳۵ هجری، شهر مرند در جنگ‌های بین ایران و عثمانی مورد تعرض و قتل و غارت قرار گرفت. در زمان ضعف دولت صفویه و حکومت [[نادرشاه افشار]]، شهر مرند به دست حکام خاندان دنبلی اداره می‌شد. در دورهٔ [[زندیه]]، [[کریم خان زند]] در سال ۱۲۰۵ هجری توانست آذربایجان، از جمله مرند را از دست حکام محلی درآورد. در دورهٔ قاجاریه نیز [[حسین خان دنبلی]] حاکم مرند و [[خوی]] از [[فتحعلی شاه قاجار]] پذیرائی کرد. در زمان عقد معاهدهٔ [[ترکمانچای]] به سال ۱۲۴۳، نمایندهٔ عباس میرزا با «پاسکویچ»، فرماندهٔ [[روسیه|روسی]] در مرند ملاقات کرد. در دورهٔ [[مشروطیت]]، [[ستارخان|سردار ملی]] سال‌ها در مرند با «میرزا حسین خان یکانی» و «رضاقلی سرتیپ یکانی» فرزند «زال خان» روابط نزدیک داشته‌است. از دیگر مجاهدین آزادی خواه دورهٔ مشروطیت در مرند از اشخاص زیر می‌توان نام برد: «میرزا عیسی حکیم‌زاده»، «اسماعیل یکانی»، «نورالله یکانی»، «حبیب‌الله شاملوی مرندی»، «حاج ابراهیم ذوالفقارزاده»، محمدولی صراف»، «حاج حسین صراف»، میرزا محمود»، برادران «میرزا صابر مرندی» معروف به مکافات، صاحب روزنامهٔ مکافات به سال ۱۳۲۷ هجری در خوی، «حاج جلال مرندی»، «محسن خان»، «مصطفی خان اسفندیاری»، «حاج ملاعباس واعظ قره‌آغاجی»، «حاج علی‌اکبر صدیقی»، «میرزا کریم‌زاده» و «میرزا نصیر رئیس‌السادات» و پسرش «میرزا احمد رئیس‌السادات» ، «موسی خان پاشا»و پسرش «شیخعلی‌پاشایی».<ref>مرند در گذر تاریخ: صفحهٔ ۲۳۸</ref>
| |
| − |
| |
| − | == تقسیمات کشوری ==
| |
| − |
| |
| − | شهرستان مرند از شهرهای [[کشکسرای]]، [[یامچی]]، [[زنوز]] ، بناب جدید ومرند تشکیل شده و دارای ۲ بخش میباشد که بخش مرکزی از دهستان‌های بناب، دولت آباد، [[میشو]] شمالی، کشکسرای، [[زنوزق]]، هرزندات شرقی و [[هرزندات]] غربی و بخش یامچی از دهستان‌های ذوالبین و [[یکانات]] تشکیل شده‌است.<ref name="farsi"/>
| |
| − |
| |
| − | == جغرافیا ==
| |
| − | {{موقعیت جغرافیایی
| |
| − | | مرکز = مرند
| |
| − | | شمال = [[منطقه آزاد ارس]]
| |
| − | | شرق = [[ارسباران]]]
| |
| − | | جنوب شرقی = [[تبریز]]
| |
| − | | جنوب = [[میشو]]، [[شبستر]]
| |
| − | | جنوب غربی =
| |
| − | | غرب = [[آذربایجان غربی]]
| |
| − | | شمال غربی =
| |
| − | | تصویر =
| |
| − | }}
| |
| − |
| |
| − | === آب و هوا ===
| |
| − | میزان متوسط بارندگی در مناطق مختلف شهرستان متفاوت بوده و از۲۲۰ میلی‌متر در منطقه هرزندات و یکانات؛ تا ۳۷۳ میلی‌متر در حومۀ مرند و پیام در سال با پراکنش‌های متوسط در نوسان میباشد. میزان بارندگی در سال ۱۳۷۳، ۴/۳۸۰ میلی‌متر و در سال ۱۳۷۴ حدود ۷/۲۳۴ میلی‌متر بوده است که ۳۰ درصد آن در فصل بهار، ۵/۱۰ درصد در فصل تابستان ۳۷ درصد در فصل پائیز و ۵/۲۲ درصد آن در فصل زمستان نازل گردیده است. در چند سال اخیر این شهرستان به جهت عدم بارندگی نزولات آسمانی، دچار خشکسالی شده و خسارات فراوانی را متحمل گشته است. جریان‌های هوائی مختلف بر روی اقلیم این شهرستان تأثیرات متفاوت و متغیری را می‌گذراند که در نگاه اصلی در فصل گرم (از اوایل اردیبهشت تا اوائل مهر) و سرد (از اوائل مهر تا اواخر فروردین) زیان‌زد مردم محروم و زحمتکش منطقه میباشد. بطور کلی در این شهرستان حداقل درجه حرارت مطلق ۲۲- درجۀ سانتی‌گراد و حداکثر آن ۳۷ درجۀ سانتی‌گراد بوده و تعداد روزهای یخبندان از ۱۰۹ روز تجاوز نمی‌کند. وجود آب و هوای معتدل سرد و همچنین نامناسب بودن بارش، سبب گردیده که پوشش گیاهی از آب و هوای مرند تابعیت نماید. بدین معنی که اگر میزان بارش متناسب باشد پوشش گیاهی بهتر رشد کرده و در غیر این صورت وضع پوشش گیاهی، مطلوب نخواهد بود. پوشش گیاهی این منطقه از نوع استپ بوده و در بهار رویش گیاهی به مدت ۱۱ روز تمام مناطق کوهستانی میشاب و سایر مناطق را می‌پوشاند. ارتفاع گیاهان تا ۶۰ سانتی‌متر نیز می‌رسد.<ref name="farsi">[http://ostan-as.gov.ir/?PageID=53 صفحه مرند در سایت استانداری]،.</ref>
| |
| − |
| |
| − | === پستی و بلندی‌ها ===
| |
| − | [[تصویر: طبیعت مرند 1.jpg|250px|farme|thumb|left|طبیعت مرند]]
| |
| − | نظر به اینکه شهرستان مرند در منطقه کوهستانی قرارگرفته و بیش از دوسوم مساحت آن اراضی ناهموار تشکیل می‌دهد. بنابراین ارتفاع اراضی جلگه‌ای از سطح دریا بین ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ متر متغیر بوده که ارتفاع پستترین نقطه در دشت یکانات از سطح دریا ۹۰۰ متر و در مرتفع ترین نقطه یعنی قله میشاب (میشو) بالغ بر ۳۱۲۵ متر می‌گردد. از دیگر ارتفاعات مهم این منطقه می‌توان به کوه سنگبران (سمبوران) ۱۷۲۷ متر، کوه علی علمدار ۳۱۵۵ متر، کوه گچی قلعه سی ۱۶۴۹، بوغداداغ ۲۳۸۵ متر و دیوان داغ ۲۳۴۴ متر اشاره کرد.<ref name="farsi"/>
| |
| − |
| |
| − | === پوشش گیاهی ===
| |
| − |
| |
| − | پوشش گیاهی خاص منطقه استپی مرند انواع گونها و خارها میباشد ولی عمده ترین پوشش گیاهی، علوفه‌هایی هستند که اغنام و احشام از آنها استفاده می‌نمایند باید گفت در میان این پوشش گیاهی، گیاهان داروئی نظیر کاکوتی، پونه، اوغلان اوتی، ختمی کوهی، قازایاقی، پنیرک، قال قان، اوشقون(ریواس) پیاز کوهی و دهها گیاه دارودی دیگر که همه از نظر طبی حائز اهمیت می‌باشند.<ref name="farsi"/>
| |
| − |
| |
| − | === منابع آبی ===
| |
| − | [[تصویر: سد زنوز مرند.jpg|250px|farme|thumb|left|سد زنوز منبع تغذیه آب مورد استفاده مرند]]
| |
| − | وجود آب‌های سطح الارضی، رودها، چشمه‌ها و قنوات، آب‌های تحت‌الارضی به کشاورزی جایگاه خاصی بخشیده ولی با این ویژگی هنوز دشت‌های مرند، هرزندات با مشکل کم آبی مواجه هستند عمده مصرف آب در شهرستان مرند در بخش کشاورزی متمرکز گردیده‌است که حدود ۹۰ درصد این مصرف از آب‌های زیرزمینی با حدود ۷۵۰ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق تامین می‌گردد. حجم آب مصرفی شهرستان در قسمت آب‌های زیرزمینی حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب تخمین زده می‌شود.
| |
| − |
| |
| − | مهمترين رودخانه هاى منطقه مرند عبارتند از :
| |
| − | ۱) رودخانه ارس از پر آب ترين رودخانه هاى آذربايجان است که در طول ۱۰۷۲ کيلومتر نوار مرزى مشترک ايران و کشورهاى شمالى جريان دارد.
| |
| − | ۲) رودخانه مرند (سلى سو)
| |
| − |
| |
| − | ۳) رودخانه زيلبير (ذوالبين)
| |
| − |
| |
| − | ۴) رودخانه زنوز
| |
| − |
| |
| − | ۵) رودخانه ايوند
| |
| − |
| |
| − | ۶) رودخانه علمدار
| |
| − | <ref name="farsi"/>
| |
| − |
| |
| − | == مردم ==
| |
| − | اهالی شهر مرند، همانند ساکنان سایر نواحی استان آذربایجان شرقی، به زبان [[ترکی آذربایجانی]] و با لهجهٔ محلی خود سخن می‌گویند.
| |
| − | شهر مرند نسبت به شهرهای دیگر استان، بیشتر جاذبهٔ تجارتی دارد و مردم بیشتر به مشاغل تجارت خُرد روی آورده‌اند. به‌طوری‌که مراکز خرید و بازارهای فراوان و پر رونقی در این شهر احداث شده‌است.
| |
| − | جمعیت شهر مرند در سال ۱۳۸۵ خورشیدی، بالغ بر ۱۱۴٬۱۶۵ نفر بوده‌است که از این میان ۵۷٬۱۵۱ نفر مرد و ۵۷٬۰۱۴ نفر زن بوده‌اند که در قالب ۲۹٬۷۵۵ خانوار، ساکن این شهر بوده‌اند.<ref name="آمار">{{یادکرد درگاه ملی آمار|۱۳۸۵}}</ref>
| |
| − |
| |
| − | == صنایع دستی ==
| |
| − | === قالیبافی ===
| |
| − | شهر مرند همانند سایر شهرهای منطقهٔ [[آذربایجان]]، یکی از کانون‌های مهم [[قالیبافی]] در سطح کشور محسوب می‌شود. در شهر مرند و نیز در تمام شهرها و روستاهای حومهٔ آن، کارگاه‌های بزرگ و کوچک بافت [[قالی]] و [[قالیچه]]، [[گلیم]] و [[خورجین]] دایر است. این صنعت به استناد منابع تاریخی، قرن‌هاست که در این منطقه رواج داشته و همواره یکی از منابع عمدهٔ درآمد مردم محسوب می‌شده‌است. قالی‌ها و قالیچه‌های نفیس بافت مرند و روستاهای حومه‌اش، نه تنها در بازارهای فرش داخل کشور، بلکه در خارج از کشور نیز شهرت بسیار دارد و از نظر صادرات نیز اهمیت بسزایی دارد. صنعت قالیبافی در شهر مرند به صورت کارگاهی و در روستاها به صورت تک‌بافی، یکی از مشاغل فراگیر مردم به شمار می‌رود و محصولات آنها در طرح‌ها و نقش‌های متنوع و بافت‌های گوناگون به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می‌شود.
| |
| − |
| |
| − | === سبدبافی ===
| |
| − | از دیگر صنایع دستی شهر مرند، بافت انواع سبدها برای حمل نان و میوه از ساقهٔ گندم است که به نوبهٔ خود از شهرت زیادی برخوردار است.
| |
| − |
| |
| − | === فانوسکابافی ===
| |
| − | روستای [[هوجقان]]، یکی از مناطقی است که سالهای سال، مردم آن‌جا در بافتن فتیله‌های چراغ، مهارت کامل داشته و تولیدات خود را به سراسر کشور عرضه می‌کردند. با گسترش نیروی برق و روشنایی الکتریسیته و رکورد فروش فتیله، مردم صنعت‌گر این روستا به بافتن «[[فانوسقه]]» یا کمربندهای نظامی و نوار کفش پرداختند و در حال حاضر، یکی از مراکز مهم تولید این محصول میباشد.
| |
| − |
| |
| − | === سفال‌گری و سرامیک‌سازی ===
| |
| − | محصولات [[سرامیک]]، در چند کارگاه شهر [[زنوز]] تولید می‌شود. استادکاران سرامیک زنوز، از نوعی خاک مرغوب (کائولن یا خاک چینی) استفاده می‌کنند و به نقاط دیگر جهت فروش، صادر می‌نمایند. علاوه بر کارگاه‌های سرامیک‌سازی، کارگاه‌های سفال‌گری نیز در بعضی از مناطق شهر مرند و روستاهای اطراف وجود دارند.
| |
| − |
| |
| − | == کتابخانه‌ها ==
| |
| − | در داخل شهر مرند تعدادی کتابخانه وجود دارد که «کتابخانهٔ پارک شهر مرند»، بزرگ‌ترین کتابخانهٔ این شهر و جزء کتابخانه‌های درجه یک کشور است که در سال ۱۳۷۸ خورشیدی، در محوطهٔ پارک شهر مرند با مساحت ۱۲۰۰ متر مربع و زیربنای ۹۵۶ مترمربع، افتتاح گردیده و دارای ۱ سالن مطالعه و یک مخزن کتاب و یک سالن آمفی تئاتر و اتاق اینترنت است. تعداد کتاب‌های این کتابخانه به حدود ۲۵۰۰۰ جلد در موضوعات متنوع و تعداد اعضای آن ۳٬۷۰۰ نفر بوده و کلیهٔ خدمات فنی به روش رایانه‌ای صورت می‌گیرد و همه روزه از ساعت ۷ و نیم صبح، آمادهٔ ارائهٔ خدمات میباشد. بیشتر مراجعین این کتابخانه را دانش‌آموزان و دانشجویان تشکیل می‌دهند.
| |
| − |
| |
| − | «کتابخانهٔ عمومی کوثر» واقع در خیابان امام خمینی مرند، در سال ۱۳۳۰ با زیربنای حدود ۲۰۰ متر مربع تأسیس گردیده‌است. در حال حاضر این کتابخانه دارای یک مخزن و یک سالن مطالعه به ظرفیت ۱۲۰ نفر است که مجموعهٔ کتاب‌های آن به حدود ۱۳۰۰۰ جلد می‌رسد و تعداد اعضای آن ۲٬۷۰۰ نفر میباشد. این کتابخانه مخصوص خواهران است و روزانه حدود ۱۵۰ نفر مراجعه کننده دارد و همه روزه از ساعت ۷ و نیم صبح لغایت ۸ و نیم شب، آمادهٔ ارائهٔ خدمات به مراجعین میباشد. کلیهٔ خدمات فنی این کتابخانه به روش رایانه‌ای صورت می‌گیرد.<ref>[http://www.marand.ir/FA/Ancient_Librery_Park.asp?id=50 وب‌گاه شهرداری مرند؛ کتابخانهٔ عمومی پارک شهر]</ref>
| |
| − | و چندین کتابخانه دیگر که در سطح شهر فعالیت دارند.
| |
| − |
| |
| − | == اماکن تاریخی، دیدنی و گردشگری ==
| |
| − | [[File:Anamag.jpg|thumb|[[تفرجگاه سد انامق مرند]]]]
| |
| − | از اماکن تاریخی وباستانی این شهر می‌توان به [[قلعه مانداگارانا]]، [[مسجد جامع مرند]]، [[تپه سیوان|تپه باستانی سیوان]] و [[بازار کوزه‌فروشان مرند|بازار کوزه‌فروشان]] ، مسجد بازار، کاروانسرای عباسی مرند و دهها اثر دیگر اشاره کرد. در تپه سیوان یک ته‌ستون [[هخامنشی]] و سفالینه‌های پارتی یافته شده‌است.<ref>[http://www.ichodoc.ir/wp/00005/00005729.htm]</ref> {{پیوند مرده}}
| |
| − |
| |
| − | === مسجد جامع مرند ===
| |
| − | [[پرونده:محراب مسجد جامع.jpg|بندانگشتی|راست|180px|<small> محراب مسجد جامع مرند (مرتفع ترین و سالمترین محراب تاریخی در آذربایجان)</small>]]
| |
| − | مسجد جامع مرند در مزکز شهر مرند واقع شده‌است طبق کتیبه محراب مسجد این بنا در سال ۷۳۱ هجری در زمان سلطنت ابوسعید بهادرخان از محل خیرات مردم مرند و جزیه‌ای که در آن زمان از غیر مسلمان می‌گرفتند به تولیت حسین بن محمود ابن تاج خواجه ساخته شده‌است. امروزه کف مسجد به اندازه سه پله (۸۰ سانتی متر) از سطح کوچه مجاور پایین تر میباشد و دالانی به طول ۱۲ متر با سه طاق گنبدی، ورودی را به شباستانها مربوط می‌سازد در سمت چپ این دالان، شبستان جنوبی با گنبدی کم خیز واقع شده که بر فراز آن کتیبه‌ای از سنگ با عبارت ذیل به چشم می‌خورد: «امر بتجدید هذا المعماره العبد الفقیر خواجه حسین بن سیف الدین محمود بن تاج خواجه فی اواخر شوال سنه اربعین و اربعمائه» محراب به عرض ۷۵/۲ و ارتفاع ۶ متر در قسمت جنوبی مسجد واقع شده و مزین به آیات قرآنی به خط کوفی و گچبری‌های زیبا بدیع میباشد. کتیبه تاریخ محراب در قسمت قوس بزرگ بالای آن به شرح ذیل دیده می‌شود: «جدد من فواضل الانعام السلطان الاعظم مالک رقاب الامم ابوسعید بهادرخانه خلدالله ملکه فی احدی و ثلثین و سبعمائه هجریه» در فاصله دو ستون تزئینی و گچبری کنار محراب نام سازنده محراب به خط رقاع نوشته شده‌است: «عمل عبدالفقیر نظام بند گیر تبریزی» در داخل هلال در پایین دو کتیبه مزبور کتیبة گچبری دیگری به خط رقاع بدین مضمون به چشم می‌خورد: «وقف من مال خیرته مدینه مرند علی مصالح هذا المسجد الجامع و شرط التولیه العبد الضعیف حسین بن محمود بن تاج خواجه»<ref name="farsi"/>
| |
| − |
| |
| − | === کاروانسرای مرند ===
| |
| − | [[File:Shah Abbasi caravanserai of Marand.JPG|thumb|[[کاروانسرای شاه عباسی مرند]]]]
| |
| − | این کاروانسرا که به جهت واقع شدن در نزدیکی مرند به این نام موسوم گشته‌است. قطعاً در اصل نام دیگری داشته‌است کاروانسرای مذکور در ۲۳ کیلومتری مرند و در سر راه جلفا و در دشت الکی واقع شده‌است تاریخ بنای این کاروانسرا (به سال ۷۳۱ هجری قمری و عهد ابوسعید بهادرخان) نسبت داده شده‌است فعلاً جز تلی خاک آثاری از آن باقی نمانده‌است این کاروانسرا (یکی از باشکوهترین بناهای زمان خود بوده و شاید هم قلعه یا مقر حکومتی شخص با نفوذی بوده‌است گروهی به جهت نزدیکی نام محل به نام هلاکوه ایلخان مغول ساختمان این بنا را به هلاکو نسبت می‌دهند چرا که الکی گاهی هلاکو خوانده می‌شود. تا چندین سال پیش سردر کاروانسرا که طاق روی آن خراب شده بود نمایان بود که ارتفاع آن به ۹ متر می‌رسید. صفحة خارجی آن از نیم ستون زاویه کتیبه‌ای به عرض ۲۵ سانتی متر شروع می‌شده که به حروف کوفی نوشته شده بود این حروف از سفال بدون لعاب در زمینة کاشی آبی روشن نوشته شده بود.<ref name="farsi"/>
| |
| − |
| |
| − | === مسجد بازار ===
| |
| − | مسجد بازار که در مدخل شهر واقع شده حدود ۳۰۰ متر مربع مساحت دارد بر روی چهار ستون سنگی استوانه‌ای قرار گرفته‌است بنا به اظهار مهمترین محلی در روزگاران قدیم دیری بوده که بعداً به علت انتساب به مادر حضرت [[نوح]] تبدیل به یک مسجد گردیده‌است در شهر مرند همچنین چند بنای باستانی وجود دارد که به اندازة کافی مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند. در حالیکه اگر چنین می‌شد احتمالاً گوشة تاریکی از تاریخ فرهنگ گذشته این شهر روشن می‌شد از جمله این بناها دو [[امامزاده]] به نامهای امامزاده احمد در قسمت غربی شهر و در کوه امامزاده ابراهیم واقع در کوی یالدور مرند و نیز تاع و مقابر مربوط به اصحاب علم و عرفان بنامهای پیر اسمعیل در محلة [[یالدور]]، [[پیراسحق]] در محلة گلعذاریها و پیر خموش در کوچة [[صمصامی]] میباشد.<ref name="farsi"/>
| |
| − |
| |
| − | از مناطق تفریحی مرند نیز می‌توان به [[گردنه پیام]]، روستاهای [[ملایوسف و کندلج]] در ۵ کیلومتری شمال مرند و چشمهٔ باش کهریز و [[قنات]] بزرگ و بسیار معروف بَی گوزی (=چشمه داماد) در شمال روستای [[دیزج علیا]] که از دل [[کوه میشو]] بیرون می‌آید اشاره کرد.
| |
| − |
| |
| − | خلاصه ای از آثار تاریخی مرند به این شرح می باشد:
| |
| − |
| |
| − | قلعه چراگاه امير
| |
| − |
| |
| − | بناي هرزندجديد
| |
| − |
| |
| − | قلعه زنوزق
| |
| − |
| |
| − | قلعه هولاگو
| |
| − |
| |
| − | گورستان هزاره اول عريان تپه
| |
| − |
| |
| − | گورستان هزاره اول
| |
| − |
| |
| − | گورستان النجق
| |
| − |
| |
| − | قلعه مياب مرند
| |
| − |
| |
| − | قلعه دوكجان
| |
| − |
| |
| − | حمام قاضي
| |
| − |
| |
| − | كاروانسراي قينر
| |
| − |
| |
| − | حمام حاجي موسي
| |
| − |
| |
| − | حمام ديزج عليا
| |
| − |
| |
| − | مسجد بازار
| |
| − |
| |
| − | گورستان هزاره اول يكان سعدي
| |
| − |
| |
| − | گورستان قديمي يكان عليا
| |
| − |
| |
| − | قلعه يامچي
| |
| − |
| |
| − | امامزاده يكان سفلي
| |
| − |
| |
| − | امامزاده اردلان
| |
| − |
| |
| − | قلعه ليوار
| |
| − |
| |
| − | قبرستان قديمي خرابه مركيد
| |
| − |
| |
| − | قلعه گردو اصلي كندي
| |
| − |
| |
| − | مسجد جامع مرند
| |
| − |
| |
| − | كاروانسزاي هلاكو
| |
| − |
| |
| − | امامزاده ابراهيم
| |
| − |
| |
| − | مسجد امام
| |
| − |
| |
| − | گورستان بناب
| |
| − |
| |
| − | گورستان تاريخي ابرغان
| |
| − |
| |
| − | گورستان تاريخي كوهناب
| |
| − |
| |
| − | كاروانسراي شاه عباسي
| |
| − |
| |
| − | گورستان تاريخي گلين تپه
| |
| − |
| |
| − | گورستان تاريخي قربان ديزج
| |
| − |
| |
| − | كاروانسراي شاه عباسي
| |
| − |
| |
| − | گورستان تاريخي محبوب آباد
| |
| − |
| |
| − | گورستان قريبار
| |
| − |
| |
| − | گورستان تاريخي زرغان
| |
| − |
| |
| − | گورستان قديمي انامق
| |
| − |
| |
| − | قلعه چق
| |
| − |
| |
| − | قلعه چق
| |
| − |
| |
| − | گورستان تاريخي هرزند عتيق
| |
| − |
| |
| − | كاروانسراي شاه عباسي
| |
| − |
| |
| − | كاروانسراي مرند
| |
| − |
| |
| − | امامزاده علمدار
| |
| − |
| |
| − | امامزاده احمد
| |
| − |
| |
| − | قلعه روستاي هرزند عتيق
| |
| − |
| |
| − | آرامگاه پير مرند
| |
| − |
| |
| − | قلعه باروج
| |
| − |
| |
| − | كليساي موجومبار
| |
| − |
| |
| − | مقبره ميرزا محمد حسين فاني زنوزي
| |
| − |
| |
| − | == شهر مرند ==
| |
| − | شهرداری مرند به عنوان اولین شهرداری الکترونیک در کشور معرفی شده‌است.<ref name="electron">[http://hamshahrionline.ir/news-81838.aspx مرند، نخستین شهرداری الکترونیک ایران]</ref> مرند امروزه دارای محله‌ها و چندی شهرک میباشد.
| |
| − | * ''محله‌های قدیمی مرند''
| |
| − |
| |
| − | مرند از جند محله تشکیل شده بود به نامهای یالدور نخودبیگ، قنبرچشمه ، بازار ، یوخاری کوچه، ایستگاه، قره آغاج، دولر، مومنلر ، سیدلر، زمینّی لر، چهل گز و قوشا دکانلار
| |
| − |
| |
| − | ''محله‌های نوساز شهر مرند''
| |
| − |
| |
| − | * شهید فهمیده: محله شمال غرب مرند
| |
| − | * میناخوی: محله شمال مرند
| |
| − | * یکان: محله غرب مرند
| |
| − | * سردارملی: محله جنوب مرند
| |
| − | * آغ زمین: محله شرق مرند
| |
| − |
| |
| − | == شهرک‌های مسکونی ==
| |
| − | [[File:Marand villa.jpg|thumb|منطقه سیوان (شهرک ویلایی پروین اعتصامی مرند)]]
| |
| − |
| |
| − | * شهرک میلاد: جنوب مرند
| |
| − | * شهرک ولیعصر (عج): جنوب غرب مرند
| |
| − | * شهرک بعثت: غرب مرند
| |
| − | * شهرک بنفشه: غرب مرند
| |
| − | * شهرک شهید چرمی: شمال مرند
| |
| − | * شهرک ویلایی پروین اعتصامی: جاده مرند-تبریز، منطقه سیوان
| |
| − |
| |
| − | ==حمل و نقل و راه های ارتباطی ==
| |
| − |
| |
| − | ===جاده ای===
| |
| − | شهر مرند به دلیل قرارگیری در شاهراه ارتباط ایران-اروپا از موقعیت بی نظیر جغرافیایی و ارتباطی برخوردار است. بزرگراه تبریز-مرند، جاده مرند-بازرگان، جاده مرند-جلفا از مهمترین راه های ارتباطی این شهر می باشد. که پروژهای تبدیل بزرگراه تبریز-مرند و جاده مرند-بازرگان به آزادراه و جاده مرند-جلفا به بزرگراه در حال انجام می باشد.
| |
| − |
| |
| − | شهر مرند دارای دو کمربندی برون شهری با نام های آزادراه حضرت نوح (ع) (سه راهی پلیس راه-میدان بزرگ ارتش) و کمربندی شمالی (میدان بزرگ ارتش- سه راهی شهرک صنعتی) میباشد.
| |
| − |
| |
| − |
| |
| − | همچنین جاده مرند - تسوج که در سالهای اخیر یکی از اصلی ترین نیازمندی های ساکنین شهر مرند بوده اکنون در حال ساخت می باشد. با احداث این جاده مسافت حدود یک و نیم ساعته مرند-صوفیان-شبستر-تسوج به مسافت حدود نیم ساعته مرند-تسوج کاهش خواهد یافت.
| |
| − |
| |
| − | پایانه مسافربری برون شهری مرند به دلیل وسعت روزافزون شهر و افزایش انتظار شهروندان دیگر پاسخگوی حدود ١٥٠٫٠٠٠ نفر نمی باشد برای همین منظور شهرداری مرند پروژه احداث ترمینال مسافربری جدید در بیرون از شهر را شروع کرده است.
| |
| − |
| |
| − |
| |
| − | ===ریلی===
| |
| − | شهر مرند در مسیر راه آهن برقی تبریز به جمهوری آذربایجان قرار دارد. ایستگاه راه آهن این شهر هر هفته سه بار قطار تهران-مرند و سه بار قطار تبریز-مرند را میزبانی می کند.
| |
| − |
| |
| − | خط آهن عبوری از مرند به دلیل این که تقریبا یک دوم این شهر را محاصره کرده، مشکلات فراوانی را برای شهرواندان مرندی ایجاد کرده است. این مهم باعث شده است مسئولین شهری و استانی درصدد انتقال خط آهن و ایستگاه راه آهن به بیرون از محدوده شهری باشند.
| |
| − |
| |
| − | [[File:Marand railway.JPG|thumb|قطار محلی تبریز-مرند در حال عبور از دامنه های کوه میشو]]
| |
| − |
| |
| − | == اقتصاد ==
| |
| − | اقتصاد مرند بیشتر بر پایه کشاورزی استوار است. تمام منطقه مرند بنا به شرایط طبیعی - دامداری- کشاورزی و باغداری مناسب میباشد محصولات مهم مرند [[غلات]] (گندم و [[جو]]) که بالاترین تولید را در میان شهرهای [[آذربایجان شرقی]] دارد حبوبات-سبزیجات وسیفی جات است که بسیارمعروف میباشد باغداری بسیار رایج و از محصولات مهم آن می‌توان زردآلو و انگور را نام برد که علاوه بر مصارف داخلی مقداری به عنوان [[خشکبار]] صادر می‌شود. وسیب زنوز که طعم بخصوصی داشته که شهرت جهانی دارد. اما در سالهای اخیر بعلت کاهش آب سفره‌های زیرزمینی کشاورزان زیان بسیاری دیده‌اند و روند مهاجرت به سوی شهرهای بزرگ را پیش گرفته‌اند.
| |
| − | کشت زعفران که در اقتصاد کشاورزی به (گیاه طلائی) مشهور است، اخیراً به صورت گسترده در دهستان بناب واقع در شرق مرند ترویج گردیده‌است و از مرغوبیت بی نظیر و معروفیت خاصی برخوردار شده‌است و از حیث کیفیت بازرگانان آن را با محصولات استان خراسان مقایسه می‌کنند. دراین راستا تحول درکشت سنتی به کشت [[پسته]] نیز در بخش یامچی واقع در قسمت غرب مرند همت گماشته‌اند که امید می‌رود موجب تحول چشم گیری در اقتصاد کشاورزی گردد.
| |
| − |
| |
| − | == دانشگاه‌ها ==
| |
| − | {{Div col|cols=2}}
| |
| − | - دانشگاه آزاد اسلامی مرند
| |
| − |
| |
| − | - دانشکده فنی و مهندسی مرند
| |
| − |
| |
| − | - دانشگاه پیام نور مرکز مرند
| |
| − |
| |
| − | - دانشگاه علم و صنعت مرکز مرند
| |
| − |
| |
| − | - دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنوز
| |
| − |
| |
| − | - دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب مرند
| |
| − |
| |
| − | - دانشگاه پیام نور مرکز زنوز
| |
| − |
| |
| − | - دانشگاه پیام نور مرکز بناب مرند
| |
| − |
| |
| − | -دانشگاه پیام نور واحد پامچی (در شرف تأسیس)
| |
| − |
| |
| − | - دانشگاه علمی و کاربردی مرند
| |
| − |
| |
| − | -مرکز آموزش فنی و حرفه‌ای مرند
| |
| − | {{Div col end}}
| |
| − |
| |
| − | == صنعت ==
| |
| − | این شهر همواره با مشکل بیکاری دست و پنجه نرم نموده‌است و هنوزهم در این زمینه شایان توجه مسئولان دولتی و کشوری و استانی میباشد.
| |
| − | با راه اندازی واحدهای کائولن شوئی و صنایع جنبی آن و صنایع پارس پروفیل - کنسانتره - صنایع کاشی وسرامیک ومشارکت مردم در راه اندازی و سرمایه گذاری‌های صنعتی جدید امید می‌رود گام مهمی در رفع بیکاری و اشتغال زایی جدید تحولی عظیم در زندگی مردم بهبود نسبی به وجود آید از صنایع مهم دیگر آن که بیشتر بخش روستایی به آن اشتغال دارند صنایع قالیبافی میباشد که شدیداً اقتصاد روستایی را تحت تاثیر قرار داده‌است. و از دیگر صنایع آن می‌توان به صنایع فتیله بافی و گلیم بافی و تولید آجر و مصالح ساختمانی اشاره نمود. در سالهای اخیر با توجه به پیشرفت‌هایی که شهر مرند داشته‌است، کارخانجات مختلفی در اطراف این شهر احداث شده‌اند که از این میان، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
| |
| − |
| |
| − | {{Div col|cols=2}}
| |
| − | * شرکت بزرگ تکدانه با تولیدات تبدیلی کشاورزی و شهرت جهانی
| |
| − | * ارس وین تنها تولید کننده تجهیزات ورزشی فضای باز در شمالغرب
| |
| − | * اولین شهرک سرامیک سازی در منطقه
| |
| − | * کارخانه فراوری خاک‌چینی
| |
| − | * کاشی تبریزکف
| |
| − | * پارس پروفیل
| |
| − | * شرکت بزرگ آناکنسرو تولید‌کننده محصولات غذایی با برند سانیا
| |
| − | * شرکت پویان صنعت
| |
| − | * ترشی کام مرند
| |
| − | * پیام شیمی
| |
| − | * ثمین شیر
| |
| − | * شرکت کشت و صنعت تکدانه
| |
| − | * شرکت سامرند
| |
| − | * کارخانه آذریت تولید کننده محصولات بتنی
| |
| − | * انستیتو تحقیقات واکسن و سرم سازی شمالغرب کشور<ref name="svaksan">[http://www.rvsri.ir/Portal/Home/Default.aspx?CategoryID=a0c7ae72-8886-4157-815d-4085bf696390 موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی - شعبه شمال غرب کشور (مرند)]،.</ref>
| |
| − | * کارخانه آذرچین
| |
| − | * [[پلاستوفوم]] فخر مرند
| |
| − | کارخانه موزائیک سازی پیری
| |
| − | * کارخانه تولید 3D پانل ره انجام
| |
| − | {{Div col end}}
| |
| − |
| |
| − | == شهرک‌های صنعتی ==
| |
| − |
| |
| − | * شهرک صنعتی شماره ۱مرند
| |
| − | * شهرک صنعتی سرامیکی مرند
| |
| − |
| |
| − | == افراد سرشناس ==
| |
| − | * [[جلیل فرجاد]]
| |
| − | * [[حمیده مقدس‌زاده]]
| |
| − | * [[فاطمه صداقتی]]
| |
| − | * [[شیرین بینا]]
| |
| − | * [[فرهنگ معیری]]
| |
| − | * [[چنگیز حبیبیان]]
| |
| − | * [[شجاع نظام مرندی]]
| |
| | | | |
| | == پانویس == | | == پانویس == |
| | {{پانویس|۲}} | | {{پانویس|۲}} |
| − |
| |
| − | == پیوند به بیرون ==
| |
| − | {{ویکی‌سفر}}
| |
| − | {{Div col|cols=2}}
| |
| − | * [http://www.marand.ir شهرداری و شورای شهر مرند]
| |
| − | * [http://www.fmarand.ir فرمانداری ویژه شهرستان مرند]
| |
| − | {{Div col end}}
| |
| − |
| |
| − | == جستارهای وابسته ==
| |
| − | * [[فهرست شهرهای استان آذربایجان شرقی]]
| |
| − | {{درگاه|آذربایجان}}
| |
| − | {{شهرستان مرند}}
| |
| − | {{استان آذربایجان شرقی}}
| |
| − | {{فرمانداری ویژه}}
| |
| − | {{مراکز شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی}}
| |
| | | | |
| | [[رده:مرند]] | | [[رده:مرند]] |
| | [[رده:شهرستان مرند]] | | [[رده:شهرستان مرند]] |
| | [[رده:مناطق مسکونی در شهرستان مرند]] | | [[رده:مناطق مسکونی در شهرستان مرند]] |
