نمایش مبدأ برای عبدالله بن مسعود بن غافل

ابوعبدالرحمن عبدالله بن مسعود بن غافل از اصحاب مشهور [[پیامبر صلی الله علیه و آله]] است. وی را به سبب آن که مادرش نیز از صحابه بود، ابن ام عبد می خواندند. او پیش از اسلام گویا شغل چوپانی داشت و در آغاز دعوت [[پیامبر صلی الله علیه و آله]] بر اثر معجزه ای که از آن حضرت دید، مسلمان شد. از قول خود او آمده که ششمین مسلمان بوده است. وی همچنین از نخستین گروه مهاجران به [[حبشه]] بود. ابن مسعود در بازگشت خود به [[مدینه]] رفت و [[پیامبر صلی الله علیه و آله]] میان او و معاذ بن جبل یا زبیر بن عوام پیمان برادری برقرار کرد. وی در جنگ بدر شرکت نمود و ابوجهل را به قتل آورد و [[پیامبر صلی الله علیه و آله]] در حالی که از کشته شدن ابوجهل خشنود بود، شمشیر او را به ابن مسعود بخشید. ابن عباس وی را از معدود یاران [[پیامبر صلی الله علیه و آله]] می داند که در جنگ احد از او جدا نشدند. از جزئیات زندگی ابن مسعود پس از رحلت [[پیامبر صلی الله علیه و آله]] اطلاع دقیقی در دست نیست. در زمان [[عمر بن خطاب|عمر]] در فتح [[شام]] شرکت داشت و مدتی در آنجا ساکن بود و گویا به قضا و تعلیم [[قرآن]] اشتغال داشت. در 21 هجری قمری، [[عمر بن خطاب|عمر]] او را همراه عمار برای نظارت بر بیت المال و قضا به [[کوفه]] فرستاد. پس از قتل عمر، ابن مسعود به [[مدینه]] آمد و با [[عثمان بن عفوان|عثمان]] بیعت کرد و آن گاه به [[کوفه]] بازگشت و مردم را به بیعت با او فراخواند. در همین ایام بین ابن مسعود و سعد بن ابی وقاص یا ولید بن عقبه والی وقت [[کوفه]] که حاضر نبود وام خود را به بیت المال بپردازد، مشاجره ای درگرفت و چون خبر به [[عثمان بن عفان]] رسید سعد را عزل کرد و بر ابن مسعود خشم گرفت. وی سپس به [[مدینه]] رفت و در [[مدینه]]، [[عثمان بن عفوان|عثمان]] وی را ناسزا گفت و به قولی دستور داد که او را به زور از مسجد برانند. پس از آن ابن مسعود تا سه سال در [[مدینه]] بود و اجازه نداشت از آنجا بیرون رود و سرانجام حدود دو سال پیش از کشته شدن [[عثمان بن عفوان|عثمان]] در [[مدینه]] وفات یافت. یکی از علل ناخشنودی [[عثمان بن عفوان|عثمان]] از ابن مسعود، حضور وی در تدفین و نماز بر پیکر ابوذر در [[ربذه]] است. ابن مسعود در بسیاری از مناسبت های نزول [[قرآن]] شخصاً حضور داشت. وی مدت ها در [[مدینه]] و [[کوفه]] پس از وفات [[پیامبر صلی الله علیه و آله]] نیز به تعلیم [[قرآن]] اشتغال داشت و حتی برخی از صحابه برجسته چون ابن عباس از او [[قرآن]] آموخته و در مواردی از قرائت وی پیروی کرده اند. افزون بر تأثیر ابن مسعود در قرائات معتبر [[کوفه]]، پاره ای قرائات شاذ منسوب به وی در منابع دیده می شود. در جریان گردآوری [[قرآن]] و فراهم آوردن مصحف رسمی توسط [[عثمان بن عفوان|عثمان]] و به مباشرت زید بن ثابت، در روایات سخن از نسخه ای با عنوان مصحف ابن مسعود به میان آمده که مورد توجه قرار نگرفته و [[عثمان بن عفوان|عثمان]] او را امر کرده مصحف خود را تحویل نماید تا به همراه دیگر مصاحف از بین برده شود. به گفته روایات، ابن مسعود به این امر تن در نداد و به همین سبب به امر [[عثمان بن عفوان|عثمان]] مضروب شد. اما بنا به برخی روایات ابن مسعود از این موضع خود عدول و مصحف عثمانی را تأیید کرد. در واقع در طول تاریخ، مصحف ابن مسعود به عنوان یک کتاب کمیاب و جالب گاه با انگیزه های مذهبی و گاه شاید با انگیزه های سودجویانه مادی مطرح شده است. در این که ابن مسعود از عالم ترین صحابه در احکام شرعی بوده و در پایه گذاری مکتب فقهی [[کوفه]] نقش بسزایی داشته، جای گفتگو نیست. نزد [[اهل سنت]] ابن مسعود به عنوان یکی از بزرگان صحابه شناخته شده و حتی در متن غیرمشهور از حدیث عشره مبشّره ابن مسعود در زمره آن ده تن شمرده شده است. در بسیاری از آثار [[امامیه]] روایات ابن مسعود مورد توجه قرار گرفته و به ویژه احادیثی در تأیید فضایل اهل بیت و مسائل مربوط به امامت از او نقل شده است. شایان ذکر است که ابوعبدالله محمد بن محبوب و ابن سلّام از عالمان مشهور اباضی در سده 3 هجری قمری، ابن مسعود را در شمار اصحابی آورده اند که [[اِباضیه]] تعالیم خود را از آنان گرفته اند. همچنین در نیمه اول سده 2 هجری قمری در شمال [[آفریقا]] فرقه [[عمریه]] توسط عیسی بن عمیر تأسیس شد که بر خلاف دیگر اباضیان، مذهب خود را به ابن مسعود منتسب می کردند و حتی در مورد [[قرآن]]، مصحف او را اساس می دانستند. <ref> [[دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]، ج4، ص613</ref>


==پانويس==