نمایش مبدأ برای خُرّمیه (همان خرمدینیه)


یا: [[خرّمدینیه]].

ایشان پیروان [[بابکیه ـ 1|بابک خرّمدین]] بوده اند. 

این فرقه از زمره فرقه های اسلامی نیست اما پس از آن که در میان فرقه های اسلامی، فرقه هایی نظیر [[اِباحیه]] و [[اِباحتیه (اباحتیه)|اِباحتیه]] که قائل به [[اباحه]] و رفع تکلیف بودند، یافت شوند، نام خرمیه برای تخریب چنین فرقه هایی بر آن ها اطلاق گردیده است. <ref> [[احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم]]، [[محمد مقدسی]]، ص44 / [[التبصیر فی الدین]]، [[شهفور اسفراینی]]، ص135 / [[تلبیس ابلیس]]، [[ابن جوزی]]، ص102 و 150 / [[التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع]]، [[ملطی]]، ص22 / [[خاندان نوبختی]]، [[عباس اقبال]]، ص254 / [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص285 / [[فرق الشیعة]]، [[حسن بن موسی نوبختی]]، ص36 و 47 / [[قواعد عقاید آل محمد فی الرد علی الباطنیة]]، [[محمد بن حسن دیلمی]]، ص34 / [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، [[ابن اثیر]]، ج1، ص436 / [[المقالات و الفرق]]، [[سعد اشعری]]، ص64 / [[المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل]]، [[احمد بن یحیی بن مرتضی]]، ص96</ref>

رک: [[ابومسلمیه]]، [[بابکیه (از غلاة)]]. 

[[ابن اثیر]] در [[اللباب فی تهذیب الانساب]] ؛ خُرَّمِی را به ضم خاء، تشدید راء مفتوحه و کسر میم ضبط کرده است. <ref> [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، [[ابن اثیر]]، ج1، ص436</ref>

[[عبدالقاهر بغدادی]] در [[الفرق بین الفرق]] این فرقه را خزمدینیه (به زاء منقوطه) ضبط کرده است. وی این فرقه را منشعب به دو فرقه بابکیه و [[مازیاریه]] دانسته است. <ref> [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص285</ref>

[[محمد کریم خراسانی]] در [[التنبیهات الجلیة فی کشف اسرار الباطنیة]]، این نام را به صورت [[حرمیه]] (به حاء مهمله) و از اسامی [[اسماعیلیه]] ضبط می کند. <ref> [[التنبیهات الجلیة فی کشف اسرار الباطنیة]]، [[محمد کریم خراسانی]]، ص241</ref>

از اصل و نسب وی اطلاعی در دست نیست، گروهی وی را فرزندی نامشروع دانسته اند و برخی او را از نوادگان [[ابومسلم خراسانی]] معرفی کرده اند. این درحالی است که [[ابن ندیم]] در [[الفهرست ابن ندیم|الفهرست]] می نویسد: «جاویدان بن شهرک (یا سهرک) که رئیس [[جاویدانیه]] (از [[خرمیه]]) بود در راه برگشت از [[زنجان]]، در ده [[بلال آباد]]، در منزل مادر بابک اقامت می کند و در آن جا کاردانی بابک را پسندیده و وی را با اجازه مادرش همراه می برد. پس از زمانی جاویدان می میرد و همسر او که عاشق بابک شده بود، به پیروان جاویدان می گوید روح وی در بابک حلول کرده و او طی تشریفاتی جانشین جاویدان شده و به ازدواج همسر جاویدان درمی آید. 

وی پس از رسیدن به زعامت خرّمیان، بر عبّاسیان شورید و بر قسمت مهمی از [[آذربایجان]] چیره شد. آغاز قیام بابک، در سال 201 هجری قمری بوده است، سال هایی که در اثر مرگ [[هارون الرشید]] (193هـ. ق) و نزاع های [[امین عباسی|امین]] و [[مأمون عباسی|مأمون]] بر سر خلافت و هم چنین قحطی گسترده، حکومت مرکزی عباسی اقتدار خویش را از دست داده بود. قیام بابک را علاوه بر قیامی مذهبی، دارای صبغه سیاسی و ملی نیز می دانند. [[مأمون عباسی|مأمون]] در طول سال های حکومت خود، لشگریان بسیاری را به جنگ [[بابکیه]] گسیل داشت که توفیقی در این امر نداشتند. لشگریان بابک پس از مرگ [[مأمون عباسی|مأمون]] در سال 218 هجری قمری، به مناطق مرکزی [[ایران]] نظیر [[اصفهان]] و [[ری]] حمله کردند، هرچند در این امر توفیق نیافتند. پس از [[مأمون عباسی|مأمون]]، [[معتصم عباسی]]، خیذر بن کاووس معروف به افشین را به جنگ [[خرمیه]] فرستاد. بابک در سال 220 هجری قمری از [[اردبیل]] عقب نشینی کرد و در سال 222 هجری قمری، در [[ارمنستان]] دستگیر شده و توسط افشین به [[سامرا]] فرستاده شد. وی در سال 223 هجری قمری کشته شده و بدنش به دار آویخته شد. برخی نام وی را «حسن» و بابک به (معنای پدر) را لقب وی در مبارزات ملی دانسته اند. <ref> [[دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]، ج11، ص23 / [[دانشنامه جهان اسلام]]، ج1، ص77</ref>

[[زین العابدین شیروانی]] در [[ریاض السیاحة]] می نویسد: «در [[طخارستان]] و [[توران]] و [[ترکستان]] و جبال [[بدخشان]] با زمره مزدکیان و خرمیان و الغوریان، مراسم مخالطت به جای آوردم. » <ref> [[ریاض السیاحة]]، [[زین العابدین شیروانی]]، ص132</ref>

[[محمد ملطی شافعی]] ضمن ذکر [[اصحاب تناسخ]]، عقیده آن ها و [[خرمیه]] را یکسان دانسته است. <ref> [[التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع]]، [[محمد ملطی شافعی]]، ص22</ref>

[[احمد بن یحیی بن مرتضی]] این نام را بر [[باطنیه]] اطلاق کرده است. <ref> [[المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل]]، [[احمد بن یحیی بن مرتضی]]، ص96</ref>

== پانویس ==