نمایش مبدأ برای اصحاب صالح قُبَّه


از [[معتزله (معتزله)|معتزله]]. <ref> [[التبصیر فی الدین]]، [[شهفور اسفراینی]]، ص24</ref>

[[محمد بن احمد خوارزمی]] در [[مفاتیح العلوم]] ایشان را به نام [[صالحیه]] ذکر کرده و می گوید: «این ها اصحاب [[صالح بن عبدالله]] معروف به قنّه می باشند». <ref> [[مفاتیح العلوم]]، [[محمد بن احمد خوارزمی]]، ص48</ref> 

البته [[محمد بن احمد خوارزمی]]، ایشان را از [[مرجئه]] به شمار آورده در حالی که [[عبدالقاهر بغدادی]] <ref> [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص131</ref> و [[شهفور اسفراینی]] <ref> [[التبصیر فی الدین]]، [[شهفور اسفراینی]]، ص24</ref> این گروه را از [[معتزله (معتزله)|معتزله]] معرفی کرده اند. 

[[عبدالقاهر بغدادی]] نام این گروه را در ابتدا، اجمالاً از زمره [[معتزله (معتزله)|معتزله]] آورده <ref> [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص131</ref> ولی بعد ایشان را از [[مرجئه قَدَریه]] معرفی کرده است. <ref>[[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]] ص214</ref>

شایان ذکر است که در وجه نام گذاری صالح به قبّه آورده اند که: وی در مسئله تولد که از مسائل کلامی است رأیی مخصوص داشته و می گفته کار انسان در خود او است و حوادثی که از فعل انسان متولد می شود، مخلوق خداست. به عنوان مثال: زدن، کار انسان است؛ اما دردی که از آن ناشی می شود، مخلوق خداست یا جمع هیزم و آتش فعل انسان است؛ در حالی که آتش گرفتن هیزم، فعل خداست و خدا می تواند علی رغم اجتماع شرائط، آتش را ایجاد ننماید، و یا تمام کوه ها را بر دوش آدمی بگذارد در حالی که آدمی سنگینی آن را احساس نکند. چنان که می تواند بینایی را در شخص کور ایجاد کرده و یا علم را در مرده به وجود آورد. 

به صالح اشکال کرده اند که بنابراین، ممکن است تو، صحیح و بی عیب در [[مکه]] و در قبّه ای نشسته باشی و در عین حال به واسطة این که خداوند علم این جلوس را در تو ایجاد نکرده، ندانی که در این قبه نشسته ای. و او در جواب گفته است: انکار نمی کنم. همین داستان او را به صالح قبّه ملقب کرده است. <ref> [[مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین]]، [[ابوالحسن اشعری]]، ج2، ص90</ref> 

رک: [[صالحیه (از مرجئه)]]. 

== پانویس ==